Börn og menning - 2019, Blaðsíða 14

Hvað langar þau að lesa?
Ýmislegt um ungmennabækur
Sigríður Kristjana Ingimarsdóttir
Haustið 2017 hóf ég meist-
aranám við Háskóla Íslands
í hagnýtri ritstjórn og útgáfu
eftir að hafa lokið B.A.-prófi
í almennri bókmenntafræði
sama ár. Lokaverkefnið mitt í
meistaranáminu var innblásið
af ófáum samtölum við ungt
fólk um bókmenntir þar sem
ég varð vör við fremur neikvætt
hugarfar sumra gagnvart bók-
menntum, „ég nenni ekkert að lesa“, „það er leiðinlegt
að lesa“. Ég hugsaði með mér að kannski væri fátt sem
vekti áhuga þessa unga fólks og velti fyrir mér hvað þau
myndu vilja lesa. Þannig varð til rannsóknin „Hvað
viltu lesa?“ og hér verður sagt frá hluta af niðurstöðum
rannsóknarinnar um hvers konar bókmenntir höfða
mest til ungmenna á menntaskólaaldri.
Nálgun mín byggist á eigin reynslu af að hafa lesið
flestallt á skólabókasafninu þegar ég var komin í 10.
bekk. Ég var löngu hætt að nenna að lesa hinar hefð-
bundnu unglingabækur og reyndi við ýmsar bók-
menntagreinar áður en ég heillaðist af fantasíum og
hrollvekjum. Þá varð ekki aftur snúið.
Ég féll fyrir bókaflokki eftir bandaríska höfundinn
Scott Westerfeld en mér til mikillar mæðu voru aðeins
fyrstu tvær bækurnar í þessum fimm bóka flokki þýddar
á íslensku og ég þurfti því að lesa næstu bækur á frum-
málinu. Ég var ekkert sérstaklega góð í ensku á þessum
tíma og það olli mér miklu hugarangri að geta ekki lesið
það efni sem höfðaði til mín á íslensku. Þessar ástæð-
ur, meðal annarra, lágu að baki
áhuga mínum á útgáfu á efni
á íslensku fyrir ungmenni. Ég
hóf athuganir mínar með það
viðhorf að ungmenni sæktu
helst í þær bókmenntir sem
ég hafði sjálf lesið á mennta-
skólaárunum, svo sem Hringa-
dróttinssögu og Stephen King.
Ungmennabækur
Ein helsta ástæða þess að ég lagðist í þetta verkefni var
að mér þótti flokkur ungmennabókmennta á íslensku
vera áberandi fátæklegur. Verkefnið mitt átti sömuleið-
is að vera hagnýtt og er vonin sú að niðurstöður geti
hvatt til frekari útgáfu á ungmennabókum, hvort
heldur sem er frumsömdum eða þýddum. Í Bókatíð-
indum Félags íslenskra bókaútgefenda eru barnabók-
menntir einn stærsti útgáfuflokkurinn á íslensku. Því
næst koma bækur fyrir fullorðna, þá unglingabækur og
loks ungmennabækur. Fyrir jólin 2017 mátti einung-
is finna eina opnu í Bókatíðindum sem tileinkuð var
ungmennabókmenntum, alls 14 titlar. Þar eru bækur
sem fjalla um krakka í grunnskóla og bók sem hlaut
Íslensku barnabókaverðlaunin árið 2017 en þeirri bók
er lýst sem „alvöru unglingabók“ og því vandséð hvaða
erindi hún á í flokk ungmennabóka.
Bókmenntaáhugi ungmenna
Ég fékk til mín tólf viðmælendur á aldrinum 16–20 ára
sem höfðu sýnt verkefninu áhuga og komu til mín í um
Fyrir jólin 2017 mátti
einungis finna eina
opnu í Bókatíðindum
sem tileinkuð var
ungmennabókmenntum,
alls 14 titlar.