Börn og menning - 2019, Blaðsíða 15

15Hvað langar þau að lesa?
hálftíma löng viðtöl. Settar voru fram nokkrar staðlaðar
spurningar, m.a. um hvort þau læsu sér til afþreyingar
og ef svo væri hvað vekti áhuga þeirra. Einnig var spurt
um hvað þau héldu að höfðaði til jafnaldra þeirra,
hvernig bækur fyrir ungmenni ættu að vera og fleira.
Framvinda viðtalanna fór eftir svörum þátttakenda til
að fá sem fjölbreyttastar upplýsingar og til að reyna að
komast að því hvað skipti þau mestu máli í sambandi
við bókmenntir.
Hugmyndir mínar um hvers konar efni höfðaði til
aldurshópsins reyndust ekki á rökum reistar. Ekki skipti
mestu máli hvort efnið flokkaðist sem fantasíur eða vís-
indaskáldskapur heldur skipti öllu máli að efnið fjallaði
um fólk á þeirra eigin aldri. Eitthvað sem líkist vinsælu
sjónvarpsefni. Eitthvað sem tengist dægurmenningu.
Efnið má vera spennandi en það þarf ekki morðgátu,
illa innrættan andstæðing eða fantasískar furðuverur til
að vera spennandi.
Ungmennin sem tóku þátt í rannsókninni hafa flest
áhuga á bókmenntum og lestri en mörg lásu minna en
þau langaði til. Einn þátttakandi viðurkenndi fúslega að
hann héldi að hann hefði hreinlega aldrei klárað að lesa
heila bók á ævinni. Annar ætlaði að lesa seinna, þegar
hann hefði tíma, þegar hann væri búinn með mennta-
skólann. Mörg töluðu um að það gæfist ekki nægur
tími til að setjast niður í rólegheitum og lesa góða bók,
ýmist vegna anna tengdum skóla og áhugamálum eða
atvinnu.
S: Og lest þú bækur þér til afþreyingar?
V: „Mjög sjaldan.“
S: Mjög sjaldan … hvers vegna?
V: „Uhm ... þegar ég var lítill þá las ég rosa mikið.
Svo einhvern veginn rétt þegar ég var að byrja í
svona 8. eða 9. bekk þá einhvern veginn fannst mér
ég svo mikið vera á milli bókaflokka, á milli þess að
vera að lesa barnabækur, unglingabækur – ég var
búinn með flestallt í þeim pakka – en þorði samt
ekki að stíga skrefið upp í fullorðinsbækur og eftir
það hef ég aldrei komið mér almennilega inn í það
aftur.“
Aðspurð um hvernig bækur þau læsu stóð ekki á svör-
um: Oft eitthvað sem lagt er fyrir til heimanáms, eða er
talið til heimsbókmennta. „Mamma sagði mér að lesa
þessa bók.“ Eitthvað sem vinir þeirra voru að lesa. Sum
lásu eitthvað sem tengdist áhugamálum þeirra en lang-
flest sögðust lesa eitthvað sem vekti áhuga þeirra, sem
gat verið hvað sem var. Flest lásu fyrst kynningartexta
á bakhlið kápu til að meta hvort bók væri áhugaverð,
flettu svo fyrstu blaðsíðunum og mátu af því hvort bók-
in væri verðug til lestrar eður ei. Fæst nenntu að halda
lestrinum áfram ef bókin greip þau ekki fljótlega.
Sum lásu fantasíur, ein ung kona hafði kolfallið fyr-
ir sænskum spennusögum, einn las aðallega leikrita-
handrit en hans áhugasvið var leiklist. Annar var mjög
hrifinn af ævisögum, ein las mikið af svokölluðum