Tíðindi um bankamálið - 01.01.1899, Blaðsíða 1
ýb> 332.
Bji
T í Ð I N D I
UM
BANKAMÁLIÐ.
Til almennings.
Oss hefur dottið í nug nokkr-
um mönnum hjer í Reykjavík
að gefa. út skýringar og skýrsl-
ur um bankamálið fyrst um
sinn meðan þing stendur yfir, og
höfum vjer álitið að etigin van-
þ'órý væri á því að eitthvert
frjálst, óháð og einart málgagn
segði afdráttarlausan sannleikann
um ýms atriði er lúta að þessu
máli einmitt nú þegar svo fjölda
margir eru farnir að finna til
þess hve óþolandi peningaástand
landsins er orðið og þegar und-
ir urnræðu eru, bæði innan alþing-
is og utan þess, tillögur um það
á hvern hátt verði bætt úr þessu
ástandi.
Reynslan hefur sýnt það
fram á þennan dag að flestir þeir
sem á einh' ern hátt þurfa að
leita til bankans, kinoka sjer
við að láta uppi opinberlega alit
sitt um þá stofnun og stjórn hen-
hennar, enda þótt vænta mætti
þess samkvæmt stöðu þeirra, því
það er víst og ómótmælanlegt
að óánœgjan er sterk og almenn
bæði út af fyrirkomulagi bankar.s
í sjálfu sjer og út af því hvernig
honum er stýrt að ýmsu leyti.
Og aptur er það eins vist
að þagað hefur verið, því sem
næst algerlega, um þessa óánægju
í opinberum ræðum og ritum. því.
hver er það sem elcki hefur vilj-
aðkomasjervel við þá stjórn hinn-
ar einustu peningastofnunar lands-
ins — sem bæði getur umbunað
og vítt fyrir hvert orð sem um
hana heyrist — eptir því hvort
henni líkar betur eða miður? —
En það er hneyksli næst hve múl-
bundin hefur verið hin rjettláta,
sívaxandi óánægja landsmanna,
yfir þesuum svokallaða banka og
svökölluðu bankastjórn. Að und-
anteknum „Þjóðólfi" einum hefur
naumlega verið andað á móti
friðhelgi þessarar einkennilegu
stofnunar. Grafarþögnin kring-
um reglu og framkvæmdir lands-
bankans hefur naumast verið rof-
in af nokkrum manni — og því
mun nú vera komið sem kornið
er.
En nú ætlum vjer að rjúfa
þessa grafarþögn, og segja það
um bankamalið sem þykir þurfa
hvernig sem þeirn kann að líka
er vanist hafa við að álíta bank-
ann og bankans málefni friðhelg
fyrir öllu opinberu umtali.
Reykjavtk ýágústmán 1899.
Utgefendur.
Seðlaaukningin
ekki rædd enn í þinginu, og má nú
vera að öðruvísi fari um hana en
uppástungumenn hafa til ætlast, þvt
nú eru þeir hr. hæstarjettarmálafl.m.
A.rntzen og stórkaupm. Warburg frá
K.m.höfn komnirtil viðtals við þingið.
Er rjett að þegja?*
Fleiri en ein orsök getur
verið til þess, að góðir menn,
sem hollir vilja vera islenzku þjóð-
:f: Vegna þess, að oflttið upplag var
í fyrstu prentað af þessari ritgerð sem
prentuð var hér ( baenum 1. þ. m. er
hún endurprentuð hjer. — Auk þessa
þykir einnig ástæða til þess að taka
fram, vegna athugasemdar nokkurrar
í síðasta „Fjallkonu"tölubl. um útgáfu
ritgerðarinnar, að prentsiniðjan hefur
í vörslum stnum eiginhandarbréfritstj.
hins nefnda blaðs, þar sem sjest að
titillinn: Fylgirit með „Fjallkonunni"
stóð með fullkominm heimild á nokkr-
urn hluta upplagsins, en um Rvk. vildi
ritstjórinn ekki láta bera ritið með
þeim titli, — enda hefur ekkert ein-
tak verið þannig borið út hér í bæn-
um eins og kunnugt er ritstjóra Fjk.,
cr ljet sjálfur bera ritið hjer út.
inni, skoði huga sinn vandlega
áður en þeir láta í ljósi opinber-
lega álit sitt um hið sanna ástand
bankans og landsjóðs, eins og
það er nú einmitt á þessum tíma.
Það er kunnugra en frá þurfi
að segja, að oft getur verið afar-
hættulegt, hvort heldur er fyrir
menn eða stofnanir, sem reka at-
vinnu og hafa mikið fé í veltu,
að
láta uþþi
hið sanna ástand sitt, eins og það
er á einhverjum sérstökum tíma
vegna einhverra sérstakra atvika.
— Þetta kemur af því að
álit annara
á fjárhag og ástandi slíkra manna
eða stofnana er oft að mikluleyti
grundvöllur undir atvinnu þeirra,
veitir þeim einatt afl þeirra liluta,
senr gjöra skal — afl, sem þeir
mega ekki missa. Þetta afl er
almennt nefnt
lánstr au st
og þetta traust má hvorki bank-
inn né landsjóður missa eins og
nú stendur. —
Þess vegna er eðlilegt, að
liver góður íslendingur kinoki sér
nú við, að segja beint út, hvert
álit hann hefir á fjárhag þessara
tveggja stofnana.
Eu á hinn bóginn geta atvik
og kringumstæður knúð menn til
þess að tala, ef þögnin stofnar
þjóð og landi í enn þá meiri
hættu heldur en opinská, hrein-
skilin orð um ástandið, eins og
það er, geta gjört.
Framhald ncðst á bls. 6.