Tíminn - 21.11.1944, Blaðsíða 2

402
TlMBíN, frrigjtidagiim 21. név. 1944
98. blaSS
Þriðjjudatiur 21. nóv.
„Fagnaðareríndi"
verðlitlu krónanna
r

rqu~~rm—i“i —" ~i"-

Á viðavangi
Margir menn í þessu landi
hafa um nokkurt skeið lifað í
þeirri trú, að þeir væru stöðugt
að græða, þótt þeir gerðu það
ekki. Einkum virðist þessi trú
hafa útbreiðst meðal launastétt-
anna. Margt launamanna hefir
virzt líta á hverja nýja.kaup-
hækkun eins og hreinan gróða.
Þeir hafa ekki gætt þess, að auk-
in dýrtíð fylgdi eftir hverri
kauphækkun og gleypti hana
að mestu eða öllu. Þeim hefir yf-
irsézt, að það, sem skipti megin-
máli, er ekki fjöldi krónanna,
heldur kaupmáttur þeirra.
Þegar menn fara hins vegar að
rýna þessi mál niður í kjölinn,
komast þeir að raun um það
rétta. Reykvískpr launamaður,
sem hafði 4000—5000 kr. árslaun
fyrir stríð, mun t. d. komast að
þeirri niðurstöðu, að hann hefir
sízt betri afkomu nú, þótt hann
fái 16000—20000 kr. árslaun, ef
hann verður t. d. að búa í riýju
húsnæði. Fjölmörgum mönnum,
sem þekkja hvorttveggja af
reynd, ber saman um þetta. Þeir
verkamenn, sem kunna að hafa
það betra nú en áður, geta ekki
þakkað það hækkun kauptaxt-
ans, heldur stöðugri atvinnu og
meiri eftirvinnu.
Alveg sama máli gegnir þetta
- með bændur. Þeir hafa ekki
hagnazt á háa^ afurðaverðinu.
Það hefir étist upp aftur af
hærra kaupgjaldi og hækkun á
öðrum framleiðslukostnaði. Hafi
einstaka bændur hagnazt nokk-
uð raunverulega á stríðsárunum,
stafar það þelzt af því, að þeir
hafa sparað við sig aðkeypt
vinnuafl og lagt*á sig meira erf-
iði en áður.
Ástæðan til þess, að launa-
menn og bændur hafa 'ráunveru
lega ekkert grætt, þrátt fyrir
allar kauphækkanir og verð-
hækkanir, er sú, að kaupmáttur
krónunnar hefir rénað að sama
skapi og þeim hefir fjölgað.
Launamenn hafa því verið látn-
ir berjast í algerlega falskri trú,
þegar þeir héldu sig vera að
bæta hag sinn með kauphækk-
unum. Vegna þessarar falstrú-
ar, sem ráðið hefir í fjármál-
um landsins undanfarið, er nú
svo komið, að sparifé elju-
manna í verkalýðs- og bænda
stétt, hefir Verið gert nær að
engu, sjóðir atvinnufyrritækj-
anna eru mjög rýrir, þegar til-
lit er tekið til árferðis, og ríkið,
sem hefði átt að geta losnað við
allar skuldir og safnað miklum
sjóðum, er skuldum hlaðið og
vantar fé til að rísa undir brýn
ustu rekstrarútgjöldum. Síðast
en ekki sízt ,er það, að atvinnu-
vegirnir eru orðnir svo klyfjaðir,
að uppgjöf þeirra er djhjákvæmi-
leg, þegar hið fyfirsjáanlega
verðfall útflutningsvaranna
kemur.
Allt er þetta afleiðing þess, að
stór hluti launastéttanna fór að
trúá á hinar mörgu, verðlausu
krónur.
■ Launastéttirnar hafa sína
gildu afsökun fýrir því, að þær
fóru út á þessa óheilla braut
Hinir svokölluðu forvígismerin
þeirra brýndu fyrir þeim trúna
á mörgu, verðlausu krónurnar
Á sama tíma og forvígismenn
verkálýðssamtakanna annars
staðar, t. d. í Svíþjóð, Bretlandi
Ástralíu, Nýja-Sjálandi og
Bandaríkjunum, unnu að því að
stöðva allar kauphækkanir, því
að þeim var Ijóst, að slíkt myndi
aðeins rýra kaupmátt gjaldmið
iLsins og því ekki koma að neinu
gagni, . þá beittust verkalýSs-
forsprakkarnir hér fyrir gagn-
stæðri stéfnu. Afleiðingunum
hefir þegar verið lýst. Engar
raunverulegar kjarabætur, en ó
bærileg dýrtíð og fyrirsjáan-
legt hrun atvinnuveganna.
Nú hefir þeim, sem boða trúna
á fölsku, verðlitlu krónurnar
borizt nýr og mikill liðsauki
Flokkur stóratvinnurekenda og
stórgróðamanna, Sjálfstæðis
flokkurinn, hefir bæzt í hópinn
Þessir aðilar hafa myndað nýja
ríkisstjórn, sem hefir trúna á
mörgu, verðlitlu krónurnar
Fisksölusamningurinn.
Ennþá hefir ekki tekizt að fá
Breta til að framlengja fisksölu-
samninginn, sem fellur úr gildi
um áramótip. Munu Bretar
einkum færast undan framleng-
ingunni vegna skipaskorts, þar
sem þeir þurfa nú að annast
mikla flutninga, til hersins á
meginlandinu. Hins vegar mun
ekki véra ágreiningur um verð-
ið, enda er vitanlegt, að íslend-
ingar myndu fá hærra verð fyr-
ir fiskinn, ef þeir gætu flutt
hann út sjálfir. Núverandi há-
marksverð á fiski í Bretlandi
helzt a. m. k. fram í marzmánuð
og er það næg trygging fyrir því,
að talsvert meira verð fæst fyrir
fisónn nú, fluttan til Englands,
en að selja hann í fisktökuskip
Breta hér.
Þegar fisksölusamningurinn
var gerður, var líka einmitt það
atriði hans mest gagnrýnt af
útgerðarmönnum, að þeim var
í mörgum verstöðvum bannað að
annast útflutning fiskjarins
sjálfir, heldur urðu að selja
hann í skip Breta. Þeir útgerðar-
menn, sem ekki hafa verið háðir
aessu ákvæði, og hafa því getað
haft samvinnu um útflutninginn
eins og t. d. Norðfirðingar, hafa
því fengið talsvert betra verð en
hinir, sem seldu aflann í skip
Breta.
Það ætti því ekki að koma
að svo mikilli sök, a. m. k. ekki
í bráðina, þótt samningarnir
fengjust ekki framlengdir. Út-
gerðarmehn ættu þá strax að
mynda samtök um útflutning-
inn og ríkisstjórnin verður síðan
að útvegá þeim skip til flutning-
anna. Ef henni tekst ekki að út-
vega slík skip með góðu móti,
gæti leigunám komið til greina.
Væri vel og rösklega á þess-
um málið haldið, gæti svo farið,
að smáútgerðin fengi almennt
hærra verð fyrir fiskinn í vetur
en ella.
Hins vegar fylgir jsá galli, ef
samningarnir falla niður, að við
hættum að fá dollara fyrir fisk-
inn, því að hann er þá ekki leng-
ur keyptur samkv. láns- og
leigulögunum. Yrði þetta þess
valdandi að spara yrði dollara-
inneignina erlendis og setja
aukin höft á viðskiptin við Am-
eríku. Og a. m. k. stór hluti þess
gjaldeyris, sem lagður verður á
nýbyggingareikninginn fyrir-
hugaða, verður að vera í dollur-
um, því óvíst er hvenær hægt
verður að nota sterlíngspunda-
inneignina til að kauþa atvinnu-
tæki fyrír hana.
Allir vita, að sá óbærilegi ing kauphækkana hjá þeim
rekstrarkostnaður, sem útgeröin hljóti því jafnan að leiða til
er að sligast undir, er fyrst og nýrrar dýrtíðaröldu.
fremst verk kommúnista. Þeir
hafa barizt fyrir nýrri og^nýrri
hækkun á kaupi landverkafólks,
þótt verölag fiskjarins hafi stað
ið í stað. Hækkanirnar á land
ERLENT YFIRLIT:
Ongþveitíd í Belgíu
Fyrsta verk ríkisstjórnarinnar
hefir þannig verið að skapa
jarðveg fyrir nýja kauphækk-
unaröldu, og aukin dýrtíð fer svo
óhjákvæmilega í kjölfar hennar.
verkakaupinu hafa því lagzt á Samt þykist þessi stjórn vera að 'þremur
tekjur útgerðarmanna og sjó- ,búa í haginn fyrir atvinnuveg-
manna og gert þær stórum ina og nýsköpun þeirra!
minni en ella hefði orðið.
Ein afleiðingiri af þessari bar-
áttu kommúnista er sú, að hluta-
sjómenn í stórri verstöð verða
nú að láta sér nægja 325 kr.
Leynivopnið.
Mörgum hefir þótt það grun-
samlegt, hve stjórnin hefir ver-
í Belgíu er nú að fást nokkur að bera á því, að kommúnistar
reynsla um það, hver sé tilgang- lögðu meiri stund á að tryggja
ur kommúnista með þeirri flokkshagsmuni sína en að efla
„línu“ að vilja komast í borg- hina þjóðlegu einingu. Höfðu
aralegar ríkisstjórnir og hvernig þeir þó áður en stjórnin var
slíkri samvinriu muni yfirleitt mynduð, lagt meiri áherslu á
lykta. | það en nokkur flokkur annar að
Fyrir styrjöldina bar mest á fórna bæri nú flokkshagsmun-
stjórnmálaflokkum í um á altari þjóðarheildarinnar
Belgíu. Það voru katólski flokk- | pg að -tflokkarnir ættu að vinna
urinn, frjálslyndi flokkurinn sem bróðurlegast að endurreisn
og jafnaðarmannaflokkurinn. í og nýsköpun atvinnuvega lands-
kosningum til neðri málstof-
unnar, er fóru fram vorið 1939,
fékk katólski flokkurinn 73
þingsæti |afnaðarmannaflokk-
urinn 64 og frjálslyndi flokk-
ins, sem orðið höfðu fyrir mörg-
um hörðum búsifjum á tímum
hernámsins.
Fyrsta ágreiningsmálið var
matvælaöflunin í landinu. Þótt
grunnkaupstryggingu á mánuði ið djörf í þeim ályktunum sín-
á sama tíma og járnsmiðir í um, að „nýsköpunin“ myndi urinn 33. Aðrir flokkar voru Þjóðverjar hefðu á ýmsan hátt
Reykjavík hafa 750 kr. grunn- gera íslenzkum atvinnuvegum þjóðernisflokkurinn í Flandern, ■ sett Belgíumönnum harða^osti,
kaup á mánuði. Þeir fyrrnefndu kleift að borga miklu hærra sem fékk 19 þingsæti, kommún- | höfðu þeir séð þeim nokkurn-
vinna þó miklu áhættusamari og kaup en þekktist annars stað- istar, sem fengu 9, og rexistar . veginn fyrir nægum matvælum.
erfiðari störf. | ar. Nú er þessi gáta ráðin. ega nazistar, er fengu 4. ,Rex- Hins vegar gerðist það tvennt í
Önnur afleiðingin af þessari Stjórnin ætlar að gera það með istar höfðu i kosningunum einu, þegar ÞjóðVerjar yfirgáfu
baráttu. kommúnista er sú, að sama hætti og Þjóðverjar að næstu á undan fengið mun landið, að þeir tóku með sér
útgerðarmenn eigi nú miklu sigra í styrjöldinni. Þeir ætla meira fylgi, en Þjóðverjadekur allar matarbirgðir, sem þeir
gátu, eða eyðilögðu þær að öðr-
um kosti, og að Bandamenn
komu með fjölmennan her í
minni sjóði en ella til að endur- að gera það með leynivopni. þeirra hafði dregið mjög úr við-
nýja skip sín, og að fáum finnst Stjórnin ætlar að gera það með gangi þeirra seinustu árin.
fýsilegt að ráðast í skipakaup eins konar leynitogara, er j Þégar Þjóðverjar hernámu
meðan útgerðarkostnaðurínn er
jafn gífurlegur og nú.
þau með skrafi um „nýsköpun“,1 endurbótinni á Þormóði, er aðal-
sem þeír meina ekkert með og maður nefndarinnar.
Kommúnistar og
sjávarútvegurinn.
Kommúnistar láta blöð sín
ekki skrifa um annað meira en
hve hlynntir þeir séu sjávarút-
veginum. íetta er alveg eftír
þeirra „kokkabókum“, því að
þeir þykjast alltaf hlynntastir
því, sem þeir eru mest á móti.
hafa unnið ötullegast að því að
hindra, eins og hér er lýst, iverð-
ur aðeins til að rifja óheillaverk
þeirra enn betur upp,
Ný dýrtíðaralda,
Þegar stjórnin kom til valda,
létu blöð hennar svo ummælt,
að hún myndi r.eyna -fáð stöðva
hækkun kaupgjaldsins. Þær
kauphækkanir, sem gerðar yrðu,
myndu aðeins verða í því fólgn-
ar, að láglaunamenn fengju
kauphækkun, til samræmingar.
Það er nú augljóst, að þetta
hefir verið fals eitt. Fyrsta yerk
stjórnarinnar var að ganga á
milli atvinnurekenda og fá þá
til að hækka kaup launahæstu
iðnstéttanna i Reykjavík. Þetta
hefir borið þann árangur, að
ýmsar þessar iðnstéttir, t. d.
járnsmiðir, blikksmiðir og skipa-
smiðir, hafa fengið kaup sitt
hækkað úr 20 þús. kr. í 22 þús.
kr. á ári, miðað við núgildandi
vísitölu, en aðrar stéttír, t. d.
meirihluti prentara og bókbind-
ara hafa, auk kauphækkana,
fengið sumarfrí sín lengd úr 12
dögum í 15 og 18 daga.
Með þessu hefir verið skapaö
nýtt ósamræmi milli hæstlaun-
uðu og láglaunuðustu stéttanna
Innan Alþýðusambandsins, er
fljótlega mun kalla fram nýja
kauphækkunarbylgju, enda er
það yfirlýst af núverandi for-
sætisráðherra, að ekki sé með
neinni sanngirni hægt að standa
gegn kauphækkurj hjá lág-
launuðustu stéttunum, þegar
prentarar og járnsmiðir hafi
fengið kauphækkun, og afleið
verða miklu fullkomnari en tog- 'Belgíu, flutti ríkisstjórnin úr landið, er fyrst í stað varð að fá
arar annara þjóða. Hún hefir iandi og tók sér aðsetur í Lond- jtalsvert af matvælum hjá Belg-
Þessum verkum sínum til ó-! sem sagt nýlega skipað fjögra 0n. Allir aðalflokkar þingsins íumönnum. Belgisku stjórninni
hags sjómönnum og útgerðar- manna nefnd til að uppgötva tóku þátt í henni undir forustu fannst það sjálfsögð aðstoð við
mönnum fá kommúnistar ekki hvernig þessi nýi togari eiga að Pierlot, sem er forustumaður Bandamenn í styrjöldinni að
veita þeim þessa bráðabirgða-
hjálp, enda þótt það kostaði
þjóðiná> að hún varð að þrengja
að sér um tíma. Þetta skapaði
þó allmikla óánægju, því að
ýmsir höfðu gert sér aðrar von-
ir um komu Bandamanna, og
þá óánægju reyndu kommúnist-
ar að nota sér eftir megni. Þeir
gerðu kröfur um allskonar
breytingar á tilhögun þessara
mála og hótuðu að fara úr
stjórninni, ef ekki væri á þsér
fallizt. Þessar kröfur sínar not-
uðu þeir síðan til mikils áróð-
urs meðal almennings og
kenndu hinum flokkunum um
ástandið. Pierlot forsætisráð-
herra birti þá ítarlega greinar-.
gerð um málið og eftir það sáu
kommúnistar sitt óvænna og
hættu við að gera þessar kröf-
ur sínar að fráfararatriði.
Annað ágreiningsmálið, sem
var kommúriistum mikiu við-
kvæmara flokkslega, var afstað-
an til skæruhersveitanna.
Á hernámsárunum hafði verið
efnt til skæruhersveita í Belgíu..
" (Framhald á 8. síðu,l
leynt. Viðleitni þeirra til að dylja véra. Gísli vélstjóri, er stjórnaði katólska flokksins. Annar helzti
áhrifamaður hennar var Spaak,
aðalleiðtogi jafnaðarmanna, sem
fór með embætti utanríkismála-
ráðherra,
Þegar stjórnin' flutti heim frá
London í septembermánuði síð-
astliönum, var ákveðið að end-
urskipuleggja hana. Kommún-
istar báru þá fram ákveðnar
óskir um að fá þátttöku í ríkis-
stjórninni og höfðu i hótunum,
ef ekki væri undan því látið.
Jafnaðarmenn beittu sér ein-
dregið gegn þvi, þar sem þeir
töldu, að samstarfstilboð kom-
múnista y;æri ekki byggt á nein-
um heilindum. Katólski flokk-
urirun vildi hins vegar freista
samvinnunnar. Niðurstaðan
varð sú, að kommúnistar fengu
tvo ráðherra í stjórninni. Ann-
ar fór með heilbrigðismál, en
hinn var ráðherra, án sérstakrar
stjórnardeildar. Pierlot var á-
fram forsætisráðherra og Spaak
var áfram utanríkismálaráð-
herra.
Fljótlega eftir að þessi nýja
stjórn settist á ^laggirnar, fór
fyrir sitt eina „fagnaðarerindi“.
Hin nýja stjórn álítur slík
„fagnaðarerindi" vænlegust til
lýðhylli, og lýðhyllina metur
hún meira en almannahag.
í blöðum stjórnarflokkanna
er allt kapp lagt á að útbreiða
þá kenníngu, að þeir, sem vari
við dýrtíðinni, séu féndur launa-
stéttanna og vilji rýra kjör
þeirra. Þannig á að halda áfram
að iáta launamennina trúa því,
að allt sé komið undir krónu-
fjöldanum, en kaupmátturinn
hafi ekkert að segja.
Það er vissulega kominn tími
til þess fyrir launastéttirnar að
fara að íhuga vel þetta „fagnað-
arerindi“, sem þeim hefir verið
boðað undanfarið og aldrei þó
jafn kappsamlega og nú. Er það
af fjandskap, sem Roosevelt
hefir barizt á móti kauphækk-
unum í Bandaríkjunum, Per
Albin Hanson í Svíþjóð, Curtin
í Ástralíu og Fraser i Nýja-Sjá-
landi, allt miklu þrautreyndari
og viðurkenndari verkalýð^vinir
,en Brynjólfur Bjarnason og Ól-
afur Thors? Er það ekki vegna
þess, að þessum mönnum var
Ijóst, að það, sem máli skipti,
var kaupmáttur launanna, en
ekki krónufjöldi? Og hver, er
svo eigin reynsla? Hvað hefir
græðst á krónufjölgunínnl? Hef-
En hvernig fer fyrir stjórn-
inni, ef Gísla tekst ekki að upp-
götva leynitogarann eða upp-
götvunin tekst ekki betur en
endurbótin á Þormóði?
Lítil háttvísi,
Mörgum, sem gengu framhjá
veizlusölum utanríkisráðuneyt-
isins fyrra laugardagskvöld, þeg-
ar skemmtunum og samkvæm^
um var aflýst um allt land vegna
Goðafossslyssins, þótti kynlegt
að sjá þar mikhmTljósagang og
heyra þaðan mikinn veizlu-
glaum langt fram eftir nóttu.
Þótti mönnum kynlegt, sem von
var, að’ ríkisstjórnin skyldi
sýna svo litla háttvísi að nota
opinbera samkvæmissali til
veizluhalda þetta kvöld.
Það vakti einnig athygli að
fáni blakti við hálfa stöng á öll-
um opinberum stöðum þennan
dag, nema á hinum opinbera bú-
stað utanríkismálaráðherrans.
mDD/R HÁGRANNANNA
ir hún ekki farið aftur í hærri
húsaleigu, dýrara fæði og dýr
ari föt? Hvað myndi vinnast við
áframhald af slíku? Yrði það
nokkuð annað en aukin dýrtíð
og stöðvun allrar útflutnings
framleiðslu, sem öll afkoma
þjóðarinnar byggist þó á? Er
ekki blekkingin búin að vara
ríógu lengi? Eða á kannske enn
að láta blekkjast af „nýsköp-
unarplötunni“ ? Er það senni-
legt, að þó að við fáum ný tæki,
að þau geti orðið fullljæmnari
en hjá öðrum þjóðum, og þess
vegria geti kaupgjaldið verið
hærra hér? Eða ræður kannske
ríkisstjórnin yfir einhverjum
„leynitækjum“ til að gera fram-
leiðsluna ódýrari en annars
staðar?
Allt þetta verða launastétt-
irnar að athuga. Gerðu þær það
vel og vandlega, myndu þær sjá,
að deilan stendur ekki um það,
hvort rýra eigi kjör þeirra,
heldur hvort greiða eigi þeim
margar verðlitlar krónur eða
færri, verðmeiri krónur. Þeir
myndu jafnframt sjá, að síðari
leiðin er þeim og allri þjóðinni
miklu farsælli, og að „fagnaðar-
erindi“ mörgu, verðlitlu krón-
anna er aðeins „fagnaðarer-
indi“ fyrir þá, sem stefna að
hruni og byltingu.
Alþýðublaðið birti /15. og 16. þ. m.
athyglisverða grein eftir Gunnlaug
Jónasson, bæjarfulltrúa á Seyðisfirði.
í greininni er rætt um hinn mikla vöxt
Reykjavíkur á kostnað landsbyggðar-
innar og nauðsynlegt viðnám í þeim
efnum. Gunnlaugur segir m, a.:
„Það liggur í augum uppi, hve
geysilegur ávinnineur það er fyrir
Reykjavík, að þangað flytur ár-
lega fjöldi fólks á bezta aldri.
Foreldri þessa fólks úti á land-
inu og svo byirgðaríögin sjálf, haia
að öllu leyti borið uppi kostnað-
inn við uppeldi þess og komið því
til manns á margan hátt. Inn-
flutningur þess til höfuðborgar-
innar er því hreinar tekjur fyrir
hana, en heima í hinum dreifðu
byggðum skilur þessi brottflutn-
ingur fólks eftir stórt skart og er
þungbærari skattur bæði á ein-
staklinvana og byggðarlögin, en
allar aðrar skattgreiðslur beinar
og óbeinar. Og fyrir hinn stór-
kostleea skerf, sem fólkið úti á
landsbyggðinni á þennan hátt
verður að leggja fram til þess að
bygpja upp dýra og kostnaðarsama
höfuðborg, sem er að minnsta
kosti orðin þrisvar sinnum stærri
en hæfilegt er, fær það með eftir-
1 tölum nokkrlr óíullnægjandi síma-
línur, og mismunandi vel gerða
vegi og brýr, og évo * í ofanálag
stundum þann vitnisbmð, að það
sé ómagi á ríkissjóði."
Margt fleira er vel sagt í grein
Gunnlaugs og verður skýrt nánar frá
því sumu síðar. '
* * *
Jón Pálmason skrifaði nýlega grein
í Mbl., þar sem hann lofsöng fjár-
málaástandið og stjórnarfarið í land-
inu. Um þetta skrifar.Vísir 15. þ. m.:
„Það leynir sér ekki að J. P.
vill hafa allt eins og það er nú:
Mikla dýrtíð, lágt útflutningsverð
á landbúnaðarafurðum. Hækkandl
kaupgjald. Mikinn framleiðslu-
kostnað og samvinnu við komm-
únista til þess að geta haldið
þessu i horfinu."
Öllu betur verður skoðunum Jóns
Pálmasonar ekki lýst í stuttu máli,
* * *
í forustugrein Vísis 17. þ. m. segir
m. a .á þessa leið um þá ^fullyrðingu
stjómarflokkanna, að nýsköpunin
muni gera auðvelt að háfa -kaupgjald-
ið hærra hér en annars staðar:
„Kommúnistar halda því eink-
um á lofti, að með nýjum tækjum
getum vér fyllilega jafnað metin
í framleiðslukostnaðinum hér og
í nágrannalöndunum. Þess vegna
þurfi verðlagið ekkert að lækka,
nýju tækin muni framleiða svo
ódvrt, að vér getum staðist alla
samkeppni. þrátt fyrir hina miklu
verðbólgu. Þessu virðast sumir trúa
Kaupgjald er meira en helmingi
hærra hér en í nágrannalöndun-
um. Það er stór liður í framleiðslu-
kostnaðinum. Þótt vér fáum ný
framleiðslutæki, þá verða þau ekki
betri né fullkomnari en aðrar þjóð-
ir hafa eða geta aflað sér. Ef
þessar þjóðir nota sams konar
tæki. en greiða helmingi lægri
vinnulaun, þá getur víst fáum dul-
izt, hver bezt stendur að vígi.“
Þetta dylzt samt ríkisstjórninni eða
lætur sem sér dyljizt það, enda væri
henni ekki 'annars kleift að spila „ný-
sköpunarplötuna."
:|t * *
Einn fyrsti árangur núv. stjórnar-
samvinnu varð sá, að Sjálfstæðis-
menn voru manna ákafastir við að
hylla Rússa á byltingarafmæli þeirra
7. þ. m. Segir svo um þetta i Skutli
11. þ. m.:
„Þann 7. nóvember flaug Sig-
urður Bjarnason til Reykjavíkur.
Mun hann þá hafa þótzt vera
búinn að fræða kjósendur sina
allvel......... Hér hafði hann
því, ekki meira að gera, en hins
vegar var mikið um dýrðir í
Reykjavík þá um kvöldið., Þangað
þurfti þingmaðurinn Mí fyrir
hvern mun að komast. Þáð átti
sem sé að halda mikla veizlu
í höfuðborginni að kvöldi þess 7.
nóvember. Veizlan var afmælis-
fagnaður til minningar um rúss-
nesku byltinguna og var folr-
sætisráðherrann — Ólafur Thors
— þangað boðinn ásamt ráðherr-
um sínum og alþingismönnum
öllum. Fór þetta allt á giftusam-
legasta hátt, því Ólafur Thors
skipaði innsta sess í afmcelis-
veizlu bvltingarinnar hjá sendi-
herra Rússa og Sigurður Bjarna-
son tókst á loft með flugbát H. 1■
Loftleiða og komst í veizlu-
fagnaðinn í tælca tíð."
* *
í Degi 9. þ. m. er rætt um sérstöðu
hinna fimm þingmannd Sjálfstœðis-
flokksins, sem ekki styðja stjórnina,
og sagt síðan:
„Þessi tilfinnanlega brotalöm,
sem Sjálfstæðisflokkurinn hefir
hrepot við' stjórnarmyndunina,
stafar vitanlega frá makki og síð-
an bræðralagi Ólafs Thors og
fleiri foringja flokksins við komm-
únista. Hvað þau pólitísku faðm-
lög reynast haldgóð er annað mál.
Hitler og Stalin stofnuðu einnig
með sér vináttubandalag, sem þeir
söptöu vera mjög traust, en það
skamman tíma, af því að grund-
hrundi í rústir eftir tiltölulega
völlurinn undir því var fals og
óheilindi. Reynslan leiðir í ljós,
hvort vináttusambandið milli auð-
valdsins og öreigavaldsins hér verð-
ur haldbetra. Páll Vídalín lögmað-
ur kvað eitt sinn:
Arngrímm- geymir illan mann,
enginn trúi ég það rengi,
þeir oru vinir, Þórðut og hann,
en það verður ekki lengi.
Mundi þessi gamla staka vera
táknræn gagnvart vináttu foringja
Sjálfstæðisflokksins og kommún-
ista.“
Það skyldi aldrei vera, að forkólfar
umræddra flokka hugsuðu sjálfir á
svipaða leið og í vísunni segir, og
þess vegna sé samvinnan ekki eins
einlæg og fölskvalaus og þeir vilja
nú vera láta? En þótt vináttan standi
ekki lengi, getur hún samt orðið nógu
dýrkeypt fyrir land og þjóð.