Tíminn - 21.11.1944, Blaðsíða 4

404
TÍMBVIV, frrlðjiidagiim 21. nóv. 1944
98. blað
Land framtíðarinnar kallar
Eftir Ðalldór Kristjánsson, Klrkjnbóll.
Þegar ég var unglingur, átti
ég einu sinni leið yfir fjallveg á
vestfirzku útnesi. Það var
snemma í desember í góðu veðri.
Dagáett var orðið, þegar ég var
uppi á fjallinu. Þaðan sá. út á
hafið. Þar gat að líta svo mörg
ljós, að það var því líkast, sem
sæi yfir víðlenda og þéttbyggða
sveit. Þessi ljós voru vinnuljós
togara, sem þarna voru að moka
upp auði hafsins við íslands-
strendur.. Togárarnir, sem ég sá,
skiptu mörgúm tugum, -— e. t.
v. hundruðum.
'Ég vissi það, að þannig mætti
halda áfram norður eftir öllum
Vestfjarðamiðum. Meginhluti
þessa mikla flota var kominn
langt að frá fjarlægum þjóð-
löndum. Þetta var í byrjun
kreppunnar miklu og víða voru
þá atvinnulausir menn á íslandi.
Þeir hefðu því. haft tíma til að
koma og horfá á þennan flota
framandi þjóða.
Það, sem ég sá þessa kvöld-
stund er mér ógleymanlegt, og
kemur mér oft í hug. Þá.skildi
ég betur en áður, hvílík gull-
náma fiskimiðin úti fyrir Vest-
fjörðum eru. Mér skildist, hversu
geysileg" uppspretta auðs og lífs-
bjargar væri þar. Og mér fannst,
að íslendingar notuðu illa frum-
burðarrétt sinn til þessara fiski-
miða. Jón Ólafsson eygði í ein-
um svip 'á sinni bernskutíð 40
franskar duggúr og 15 róðrar-
skip. Ég hygg, að hlutföllin í
flotanum, sem blasti við augum
mínum þetta desemberkvöld
hafi ekki verið íslendingum
hagstæðari. *
Nú er'mjög um það talað að
koma í veg fyrir atvinnuleysi á
íslandi í framtíðinni. Allir eiga
' að hafa nóg að gera o. s. frv. í
því sambandi eru nefndar háar
tölur og dregnar glæsilegar
myndir af nýjum flota og mikl-
um fiskiðnaði. Talað er um, að
fá viðurkenndan rétt okkar til
fiskiveiða í höfunum hér í
kring. Mér skilst, að þá sé gert
ráð fyrir alþjóðlegri verkaskipt-
ingu, frekar en að ætlast sé til
þess, að við fáum eignarrétt á
hafinu, — t. d. hálfa leið til
Ameríku. Þó mun Þjóðviljinn og
Einar Olgeirsson útskýra það
nánar, býst ég við. En hvers sem
vænta má af slíku, mun það þó
tryggast að geta átt framtíðar-
gengi sitt undir því, að við séum
samkeppriisfærir á heimsmark-
aði um verðlag og vörugæði.
Réttur okkar til sjálfstjórnar
og sjálfstæörar framleiðslu
verður naumast viðurkenndur í
verki nema við getum boðið
framleiðslu okkar með sömu
kjörum og aðrir gera bezt. Sum-
um finnst ef til vill notalegt að
láta svæfa sig með hjali um
viðurkennd forréttindi eða
einkarétt okkar til að veiða
fisk á íslandsmiðum. En það er
áreiðanlega tryggast fyrir þjóð-
ina að velja sér til forustu þá
menn. sem vita, að við þurfum
að vera hlutgengir í fram-
leiðsluháttum og vinna sam-
kvæmt því. Við þurfum raun-
hæfar aðgerðir en gaspur og
glamur má missa sig.
Styrkur okkar og öryggi liggur
í því, að við eigum land og hafn-
ir rétt við fiskimiðin. Það eru
mikil hlunnindi að geta tekið
fiskinn rétt við hafnarmynnin
heima hjá sér. Það er ólíkt því
að sækja hann þvert yfir'heims-
höfin og stunda svO veiðar hjá
landi, sem ekki veitir neitt at-
hvarf fyrir atvinnurekstur í
sambandi við útgerð skipsins og
afla. Þessi munur á að tryggja
sjálfstæði íslands. í honum ligg-
ur aðstaða okkar til þess að vera
fremstir í flokki, þar sem afurð-
ir sjávarins eru boðnar til sölu.
En þá verðum við líka að neyta
þeirrar aðstöðu.
Á Vestfjörðum er hver ágætis-
höfnin við aðra. Ef fylgt væri
þeirri reglu að meta til fjár
náttúrugæði, sem orðin eru fé-
lagsleg eign, þá sýndi það sig,
að framlag Vestfjarða í þjóðar-
búið nemur mörgum tugum
miljóna í höfnúnum einum
saman. Svo mikið er víst, að í
öðrum héruðum er offjár varið
til þess að byggja hafnir, sem
þó ýmsar jafnast aldrei á við
þessar gjafir náttúrunar, þar
sem alltaf er ládautt og hafskip
fljóta upp að fjöruborði. Frá
þessum höfnum á að nytja
fiskimiðin úti fyrir' Vestfjörð-
um. Þær eru til þess kjörnar að
taka við auðnum frá uppsprett-
unum úti fyrir.
Allt bendir til þess, að í fram-
tíðinni þyki það mikils virði, að
fiskurinn komist sem fyrst til
hafnar á vinnustöðvarnar.
Kröfur um vörugæði munu auk-
ast en höfuðskilyrði vörugæð-
anna hlýtur jafnan að vera það,
að fiskurinn sé óskemmdur
þegar hann kemur til vinnslu.
Fjarlægar þjóðir geta látið stór
verksmiðjuskip fylgja veiðiflot-
anum, en alltaf hlýtur slík út-
gerð að verð^ dýrari vegna
aukakostnaðar, sem slíku fylgir.
Það virðist næsta furðulegt,
að útgerð frá Vestfjörðum skuli
ekki vera meiri en raun er á orð-
in. Skýringin á því er sú, hvernig
málum þjóðfélagsins hefir verið
stjórnað. Fjármagninu hefir
verið þeint í aðrar áttir. Það er
fyrst á síðustu árum, sem augu
manna hafa tekið að opnast,
enda eru nú nýbyggðar tvær
nýtízku síldarverksmiðj ur á
Ströndum ^norðanverðum, á
stöðum, sem áður voru fábyggð-
ir eða minna en það. Þetta er
byrjun á þvi mikla starfi, sem
verður fullkomnað á næstu ár-
um. Það verður fullkomnað, því
að hér er um að ræða náttúru-
auðæfi, sem heimurinn hefir
ekki ráð á að láta ónotuð, og
lætur ekki ónotuð. Því er það
áríðandi, að íslendingar þekki
vitjunartíma sinn, opni þossar
uppsprettur og láti þær streyma
til sín. Þetta er mál, sem varð-
ar þjóðina alla, því að hér er
um það að ræða, að notfæra sér
þau skilyrði, sem landið á, til
þess að þjóðin geti jafnan boð-
ið á heimsmarkað vandaðar,
eftirsóttar vörur, sem fram-
leiddar eru með ódýru móti. Hér
er um það að ræða að opna leið-
ina til þess að allir hafi atvinnu
og öllum geti liðið vel.
Hér verða ekki talin ýtarlega
þau auðæfi, sem sjórinn við
Vestfirði geymir. En það má
minna á vitnisburð Árna Frið-
rikssonar í útvarpserindi í árs-
byrjun 1943 og víðar. Hann hef-
ir m. a. bent á það, að hvergi á
íslandsmiðum væru fjölbreytt-
ari fiskigöngur, en fjölbreytn-
inni fylgir aukið öryggi. Einnig
hefir hann bent á það, að frá
.Vestfjarðahöfnum er hægast að
nota sér afla úr Grænlandshafi.
Sömuleiðis má geta þess, að í
málgagni Farmanna- og fiski-
mannasambands íslands hefir
verið gripið á því, að togarar ís-
lendinga væru skýldaðir til við-
komu á Vestfjörðum, þegar þeir
koma af veiðum þar úti fyrir.
Sjómannastéttin telur ekki frá-
leitt, að útgerð þjóðarinnar eigi
meira athvarf á Vestfjörðum en
verið hefir. Og lærðasti fiski-
fræðingur þjóðarinnar er á
sama máli. Þetta eru þeir vitn-
isburðir, sem ekki er hægt að
ganga framhjá. Þess vegna á að
vinda bráðan bug að því, að
hagnýta þau lífsskilyrði, sem
náttúrugæði Vestfjarða bjóða.
Það, sem liggur næst fyrir og
mest kallar að, er að leysa raf-
orkumál Vestfjarða. Alþingi
verður að afgreiða það mál með
festu og myndarskap strax á
þessum vetri. Mifjiþinganefnd
i raforkumálum hefir skilað á-
ætlun og sennilega má fylgja
henni í framkvæmd í öllum meg-
in atriðum. Svo mikið er víst,
að vestfirzkir leikmenn sjá ekki
hvað það er, sem tefur aðgerðir
Alþingis í þssu máli. Trúlegt er
það, að stjórnmálamennina
suma skorti þann skilning, sem
sjómenn og vísindamenn hafa
á eðlilegri hlutdeild Vestfjarða
í útgerð landsins.
Vestfirðingar myndu sjálfir
fylgja fram raforkumálum sín-
um með einhuga alvöru og
manndómi, ekki síður en aðrir
landsmenn. Hvergi bíða meiri
verkefni fyrir raforkuna en ein-
mitt þar. í því sambandi má
líka iriinna á iðnaðarmenn eins »}ð”l944, telur lögmætum, al
ög skipasmiði og vélsmiði, sem
starfað hafa með miklum mynd-
arskap og gert útgerð á fjörð-
unum mögulega, 'þrátt fyrir það,
að þeim hefir á ýmsan hátt
verið skorinn þröngur stakkur.
Það er auðskilið mál, hvers virði
það er fyrir útveginn, að fljót-
lega fáist gert við skip og vélar
og. að ekki þurfi því að sækja
siíka hjálp að öllu leyti í fjar-
læg héruð. Þessi iðnaður allur
hlyU að vaxa með aukinni út-
gerð* ef raforkumálið yrði ieyst.
Ástæðan til þess, að Reykjavík
hefir nú um sinn tekið til sín
alla f jölgun þjóðarinnar, er fyrst
og fremst sú, að hvergi eru eins
mikil lífsþægindi í boði og þar.
Hvergi á íslandi er þægilegra,
léttara og auðveldara að lifa.
Mikið af þeim þægindum er í
sambandi við það, að Reykjavík
hefir fengið stórvirkjun, og
breytir það engu hér um, þó að
eitthvað skorti á að rafmagns-
mál Reykvíkinga s£u í bezta lagi.
Mörgum er það áhyggjuefni,
hversu Reykjavík vex á kostnað
annarra, góðra staða. Fólkið
sækist eftir því, að vera þar,
og það hefir rétt á að vera þar,
sem það vill. Ráðið^til þess að
fólkið vilji vera annars staðar
er að veita því hliðstæð lifsþæg-
indi á öðrum stöðum, þar sem
verkefni bíða, sem þjóðin þarf
að fá unnin. Það er réttlætismál
vegna þess, að þeir, sem vinna
þjóðholl störf, eiga heimtingu
á sams konar aðbúð, hvort sem
lífið skipar þeim á varðstöð í
höfuðborginni eða útkjál’kum
landsins. Og það er hagsmuna-
Samþykktir byggingamála-
ráðstefnunnar
Á byggingarráðstefnunni, er haldin var hér í bænum í
byrjun þessa mánaðar, voru samþykktar margar athyglis-
verðar tillögur um byggingarmál. Verða hér birtar nokkrar
þær athyglisverðustu.
Um lánskjör til bygginga var
samþykkt svohljóðandi tillaga:
„Byggingamálaráðstéfnan ár-
mennum ákvæðum um fast-
eignalán ábótavant i því, að
verðgildi fasteignanna sé of lágt
metið, og leggur til:
1. a: Að brunabótavirðing, ein
verðí láfin nægja til lánveitinga,
enda fái lánveitendur afrit af
matinu.
b : Að lán verði miðuð við 80%
af matinu.
c: Að unnið verði að því, að
með opinberri íhlutun verði
reynt að fá vaxtakjör fasteigna-
lána lækkuð, frá því sem nú er.
d: Að kostnaður og varasjóðs-
tillag til veðlánasjóða verði
lækkað niður í %%.
2. Ráðstefnan telur aukaat-
riði:
a: Hvort lánin eru veitt gegn
einum (fyrsta) eða tveimur veð-
réttum og þá ef til vill til mis-
langs tíma, en telur að fast-
eignaveðlánastofnanirnar eigi
þá samt að veita hvorutveggja
lánin.
b: Fyrirkomulag veðlánastarf-
seminnar, s. s., hvort einni eða
fleiri veðlánastofnunum er ætl-
að að annast lánveitingarnar.
Að öðru leyti telur ráðstefnan
að með lögum nr. 17 1931r um
verkamannabústaði, lögum nr.
71 1932, um byggingarsamvinnu-
félög og hinum ýmsu Iögum, sem
varða byggingamál sveitanna, sé
svo greitt fyrir einstaklingum
til að eignast ibúðir sínar sem
við megi una. Sjái löggjafar-
valdið hins vegar fært að ganga
lengra til fyrirgreiðslu í þessú
efni, ber því vel að ,taka.“
Um lóðamál kauptúna og
mál ajþjóðar vegna þess, að það kaupstaða var samþykkt þessi
blátt áfram skapar vilja manria
til að vinna verk, sem þjóðfé-
lagið þarf að fá unnia. Gjafir
náttúrunnar verða þjóðinni ekki
auður og velmegun nema þær
séu teknar þar, sem þær eru.
Lífsskilyrðin verða ekki notuð
úr fjarlægð eingöngu.
' Þó að jnenn skilji, að mikil
auðæfi nggja fyrir ströndum
Vestfjarða, þarf ekki að gera
þá einsýna eða koma þeim til
að afneita þeirri góðu móður-
mold, sem hefir nært þá og
frændur þeirra frá kyni til kyns.
Vestfirðir búa yfir góðum land-
(Framhald á 6. síðu)
tillaga:
„Byggingamálaráðstefnan tel-
ur æskilegt:
1. Að kaupstaðir og kauptúna-
hreppir eigi land það, er þeir
byggjast á og íbúar þeirra þurfa
til afnota.
2. Að öll verðhækkun, sem
verður á lóðum og löndum fyrir
tilstuðlan þess opinbera, verði
sameign.
3. Að lóðir, sem haldið er auð-
um inni í bæjum í gróða skyni,
verði skattlagðar sérstaklega.
4. ^0 greitt sé fyrir skipulegri
endurbyggingu gamalla húsa-
hverfa, með því að gefa bæjar-
félögum lagaheimild til, að
stofna, skyldusameignarfélög
allra lóðareigenda og húseig-
enda í hverfi því, er endurbyggja
skal.
5. Að gætt sé ýtrustu varúðar
með útþenslu bæja, nema alveg
í sérstökum garðhverfum.“
Um rannsóknarstöð fyrir bygg-
ingarefni, svo og efni til veggja-
gerðar. „Byggingarmálaráð-
stefnan telur nauðsynlegt, að
komið verði upp rannsóknar-
stöð fyrir innl. og erl. bygging-
arefni. Mælist ráðstefnan til
þess, að hæstvirt ríkisstjórn
hlutist til um, að nauðsynleg
aukning verði við fyrsta tæki-
færi gerð á Iðnaðardeild At-
vinnudeildar Háskólans, svo hún
geti framkvæmt meiri háttar
rannsóknir á þessu sviði.“
Um verkefni, sem rannsaka
þyrfti, var samþykkt þessi til-
laga:
„Fyrir næstu ráðstefnu þarf
meðal annars að taka eftirfar-
andi atriði til rækilegrar athug-
unar, og gera eftirfarandi rann-
sóknir:
a: Athugun á nýjungum á
sviði byggingarmála í ná-
grannalöndum vorum. Sérs'tak
lega væri æskilegt ef hægt væri
að senda sértróðan manna eða
menn til þess að kynna sér
vinnuaðferðir og annað við hin
tilbúnu hús, sem Bretar hafa í
huga að reisa í stríðslok.
b: Raunhæfar athuganir á
einangrunargildi ýmissa þeirra
veggjagerða, er rutt hafa sér til
rúms á síðari árum. Um leið
færi fram aðrar þær rannsóknir
og athuganir á byggingarefnum,
byggingaraðferðum og tækni,
sem ráðið telur nauðsynlegar.
c: Gerðar séu sambærilegar
kostnaðaráætlanir um mismun-
andi byggingaraðferðir fyrir hús
af sömu stærð. Um leið sé at-
hugaður mismunur á bygging--
arkostnaði á ýmsum stöðum í
landinu, og leitast við að finna
orsakir hans.
d: Rannsókn á því hvernig
nágrannalönd vor hafa skipu-
lagt fjárfestingu í nýbyggingum.
Gerðar séu tillögur um þær
er tryggi þeim, er byggingar-
framkvæmdik- hafa í huga, hag-
kvæm afnot af því sparifé lands-
manna, sem ekki er fest í fram-
leiðslutækjum eða með öðrum
hætti.
(Framhald á 6. síðuk
forstjóri frakknesku járnbraut-
anna.
Samgönguleið Frakka lá eftir
bökkum Rínar, um Köln og yfir
hernámssvæði okkar. Að loka
henni var sama og aö slíta her-
sveitirnar í Ruhr úr sambandi
_við aðalstöðvar þeirra í B&rin
og Mainz.
Ef litið var á málið frá hern-
aðarlegu sjónarmiði, án tillits
til pólitískrar þýðingar þess, var
ekki annað hægt en að hafa
samúð með Frökkum í deilu
þessari, því að hér var um að
ræða ofurkosti af hálfu banda-
manna þeirra. Þýzkv^járnbraut-
armennirnir höfðu gert ' verk-
fall og neitað að vinna á her-
námssvæði okkar.
Á meðan á samningum stóð
gergum við þá bráðabirgðasætt
í málinu, eftir að ég hafði átt
viðræðufund í Diisseldorf með
Degoutte, Weygánd og Tirard,
að þeim skyldi heimilt að flytja
takmarkaðan liðsauka og birgð-
ir til frakknesku hersveitanna,
sem setztar voru að í héraðinu
umhverfis Dusseldorf.
En þetta var bersýnilega ó-
fullnægjandi og gerði ekki
Frakkana ánægða. Að lokum
hugkvæmdist okkur sú lausn, að
þeir fengju til^umráða dálitla
sneið vestan af landi okkar, þar
sem hliðarbraut lá yfir. Með því
að fara þessa krókaleið, komust
þeir hjá yfirtroðslum á brezku
yfirráðasvæði.
Samvizka brezku ríkisstjórnar-
innar var friðuð, frakkneska
ríkisstjórnin samþykkti, og
samningurinn, sem nefndur hef-
ir verið Godley-Payot-sáttmáli,
komst á og hélt gildi, á meðan
hernám Ruhr varaði.
Þegar sáttaumleitanirnar stóðu
yfir, fó^ ég í mjög skemmtilega
heimsókn til Ruhr-dalsins, á-
samt frakkneska og belgiska
hermálaráðherranum. Það var
opinberun að aka, eins og við
gerðum, gegnum skóg spúandi
reykháfa, með verksmiðjum og
bræðsluofnum þar sem unnið
var af fullum krafti. Það var
tæplega hægt að undrast gremj u
frakknesku og belgisku hers-
höfðingjanna og ráðherranna
yfir þessum vitnisburði um vel-
megun og hinum yfirlýsta van-
mætti Þjóðverja til þess að rétta
'VÍð.
Payot hershöfðingi, forstjóri
frakknesku járnbrautanna, var
ákaflega æstur. En þó að stund-
um hitnaði í’ umræðunum, þá
skyggði það ekkert á vináttu
okkar, og að síðustu viðurkenndu
Frakkar, að við hefðum eftir
atvikum gert hlut þeirra svo
góðan sem okkur var unnt.
Kvöld eitt, er við sátum á
samningafundi í bústað mínum,
truflaði konan mín fundinn kl.
nálega hálf tíu, og lýsti yfir því,
að gestir okkar mundu ekki bíða
lengur eftir kvöldverðinum. Ég
lét Payot setjast við hlið hennar,
og þegar að ábætinum kom, fékk
hann nokkrar hunangskökur.
Honum gazt svo vel að þeim, að
hann kvað þær aðdáanlegar.
Konan sendi honum daginn eftir
fullan blikkk-assa af þeim, og
við vorum áldrei í vafa um, að
það hefði átt meiri. þátt í að
leysa deiluna heldur en aðgerð-
ir okkar allra hinna saman-
lagðar.
Margir heimsóttu okkur til
þess að fá fregnir af gangi mál-
anna. Þeirra á meðal var sendi-
nefnd frá Verkamannaflokkn-
um, þeir Maxton, Adamson,
Wheatley og Kirkwood.
Eitt kvöldið sátu þeir heima
hjá mér að ræða um ástand og
horfur ipálanna. Þá bar svo við,
að Degoutte hershöfðingi heils-
aði óvænt upp á mig á leið sinni
frá Ruhr til aðalstöðva sinna
í Mainz. Ég sagði þeiiga, að hér
væri tilvalið tækifæri fyrir þá
til þess að kynnast sjónarmiði
eins af helztu "aðilum málsins,,
Ég fór út og sagði honum, að
hjá ‘mér væri fjögurra manna
sendinefnd. Hann féllst fúslega
á að koma inn, heilsa upp á þá
og rabba við þá í bróðerni. Þeir
helltu yfir hann spurningum og
gagnrýni á gerðir Frakka, en er
það kqm í minn hlut að þýða
það á mína lélegu frakknesku,
mildaði ég orö þeirra ofurlítið.
Hann svaraði skýrt og skorinort
og tók gagnrýninni mjög hóf-
samlega.
Þegar hann kvaddi okkur, bað
Maxton mig, en hann var
fyrirliði* fjórmenninganna, að
þakka honum fyrir kurteisi lians
og segja honum, að hann hefði
sýnt þeim mörg atriði í nýju
Ijósi og sannfært þá um, að tvær
hliðar væru á þessu vandamáli.
Hann bætti því við í nafni sjálfs
sín og starfsbræðra sipna, að
hann æskti þess að þakka okkur
fyrir allt það ómak, sem við
hefðum gert okkur til þess að
útskýra málsaðstæður fyrir þeim
og sagði, að það væri mjög leitt,
að valdamennirnir heima skyldu
ekki fela hershöfðingjunum að
jafna þessi mál.
Þegar Ruhr-deilan hafði ver-
ið leidd til vinsamlegra lykta
reis upp annað vandasamt mál
í sambandi við skilnaðarhreyf-
inguna. Takmark hennar var að
gera Rinarlöndin að sérstöku
lýðveldi. Auðvitað voru Frakkar
ekkert á móti hugmyndinni, og
hreyfingin átti talsvert miklu
fylgi að fagna í hernámshéruð-
um Frakka.
Skilnaðarmenn voru í meíri
hluta á flestum þeim stöðum,
sem vóru á valdi Frakka, og
okkur bárust þær upplýsingar,
að þeir hefðu í hyggju að fara
í hergöngu til Kölnar.
Ég fékk því Piggott í stjórn-
arnefnd Rínarhéraðanna til þess
að kunngera Þjóðverjum, í út-
varpi og með öllum öðrum ráð-
um, að þýzka lögreglan, sem lok-
að hafði aðalsamgönguleiðinni,
mætti eiga von á að hopa fyrir
brezkum byssustingjum. ,Ég
símaði líka til hermálaráðuneyt-
isins og lét það vita, að ég hefði
áformað að^mæta þannig hverri
væntanlegrT tilraun til þess að
ráðast inn á umráðasvæði okk-
ar.
Ríkisstjórnin féllst á gerðir
mínar. Skilnaðarmenn hugðu, að
okkur væri alvara og_ á hernáms-
svæði okkar heýrðum við aldrei
síðan á þá minnzt. Á því er lít-
ill vafi, að ónýtirig áforms þeirra
að leggja undir sig umráðasvæði
okkar var rothögg ^á hreyfing-
una.
Það var annað en gaman, að
löngun okkar til þess að koma
drengilega fram við Þjóðverja
— sem efalaust litu á okkur
sem verndara sína — skyldi bæði
i þessu tilfelli og .Ruhr-deilunni
koma í bága við hagsmuni hinna
frakknesku vina okkar og
nágranna. Eitt sinn bárust
njósnardeildinni þær upplýs-
ingar, að farið væri að brugga
mér banaráð. Ekki veit ég,
hverjir samsærismennirnir áttu
að vera, eða hvort nokkur hæfa
var í þessu. En um tíma var ég
neyddur til að fara um með
vopnuðu föruneyti.
Þeir, sem heimsóttu oikhur,
voru allir hugfangnir af Rín og
skógivöxnu fjalllendinu fyrir
vestan hana. í Brul, en sú borg
er ekki langt frá Köln, var un-
aðsleg höll, þar sefn við héldum
garðveizlur, en þær sótti jafnan
mikill fjöldi fólks af öllum þjóð-
ernum á umráðasvæði okkar.
Seinasti merkisviðburðurinn
á starfstíma mínum í Rínarhér-
uðunum var heimsókn Stephens
Walsh, fyrsta hérmálaráðherra
brezka verkamannaflokksins.
Hann og kona hans komu fljúg-
andi og hann lagði samstundis
af stað í eftirlitsferð í opinni
bifreið, \en við Sir Robert Wigh-
am aðstoðarhershöfðingi fylgd-
um honum eftir á hestbaki.
Ég^, hafði spurt hann, hvort
hann vildi fara ríðandi, hann
kvaðst aldrei hafa komið á bak
hesti nema litlunj námuhesti.
sem hafði kastað honum af sér,
svo að hann vildi helzt vera laus
við það. Hann var mjög lítill
vexti — svo sem kunnugt er —
og við áttum því í hálfgerðum
vandræðum með að láta fara
vel um hann í vagninum. Hann
varð að sitja á^sætisbrúninni,
til þess að fæturmr næmu við
gólfið, en ef hann sat við bakið
gat hann ekki beygt hnén og
fæturnir stóðu beint út í loftið.
Við urðum að hafa púða við
takið á honum á öllum bílferð-
um hans, meðan á heirrt&ókn-
inni stóð. \ -
Þegar eftirlitsferðinni var lok-
ið, stóð hann á liðskönnunar-
pallinum í hópi belgisku og
brezku hershöfðingjanna, er
gnæfðu yfir hann. Þótt hann
væri í fyrstu dálítið óstyrkur og
vandræðalegur, náði hann sér
brátt og heilsaði engu óher-
mannlegar en hver annar mar-
skálkur.
Þegar hann sá hermannafylk-
ingarnar þramma fram hjá, varð
hann svo gagntekinn.
Við efndum til mikillar veizlu
honum til heiðurs, þar sem allir
meðlimir stjórnarnefndarinnar
og herforingjarnir voru við-
staddir, og um. kvöldið hafði
hann sérstaka móttöku.
Okkur gazt öllum einkar vel
að þeim Walsh-hjónum, og með
aðstoð minni átti Degoutte
hershöfðingi skemmtilegar sam-
ræður við þau. Er okkur var
gengið um herbúðirnar, kynnti
ég hann fyrir sumum hershöfð-
ingjanna, Sir Horace Smith-
Dorrien og Sir Stanley Kaude.
Alla þá stund, sem ég dvald,'
í Rínarhéruðunum, reyndust
Þjóðverjar mér fúsir til að gera
það, sem af þeim var æskt.
Þeir eru vel mönnuð þjóð.