Tíminn - 30.01.1945, Qupperneq 4

4
TlMINN, þrigjucfagiim 30. |an. 1945
8. blað
Athyglísverð bók
Ut fvá staðreyndum
Eftir Þórð Þorsteinsson d Grund.
í 83. blaði Tímans f. á. birtist
„athugasemd eftir Guðbrand ís-
berg, sýslumann Húnvetninga,
við grein mína, „Nýju fötin
keisarans“. Um þessa athuga-
semd er það að segja, að það er
skýrt tekið fram í grein minni,
að umrætt bréf sé gefið út af
yfirskattanefnd Húnavatnssýslu,
en mér fannst alveg óhugsandi
að skýringadæmin, sem voru á
sérstöku blaði óundirrituð, gæti\
verið samin af sama aðila, þar
sem þau eru alls ekki fyllilega
samkvæm þeim fyrirmælum,
sem í bréfinu eru gefin, eins og
sést á því, sem ég birti úr hvort
tveggja í grein minni, og bendi
líka á þar. Þess vegna gat ég
mér þess til, að þau væru gefin
út af ríkisskattanefnd. En þar
sem reglugerð mælir svo fyrir,
að fóður þess búfjár, sem keypt
er til bústofnsauka, skuli talið
til tekna, virðist alls ekki óeðli-
legt að snúa sér til ríkisskatta-
nefndar, þar sem hún ræður
mestu um framkvæmd þessara
mála. Og þó að ráðuneytið gefi
reglugerðina út, er ákaflega
sennilegt, að einmitt ríkisskatta-
nefndin hafi aðstoðað við samn-
ing hennar og ráðið ýmsum at-
riðum sem þessum. Þó skal ekk-
ert fullyrt um slíkt. En jafn-
vel þó að svo sé ekki, finnst
mér nefndinni beri siðferðileg
skylda til þess að fá leyfi ráðu-
neytisins til þess, að jafn ger-
samlega vanhugsuð og lítt fram-
kvæmanleg atriði og þessar fóð-
urtekjur(!) eru, komi ekki til
framkvæmda, svo framarlega, að
henni sé ljóst, hvílíkt öfugmæli
er um að ræða. En sé henni það
ekki ljóst, er fyllsta þörf á að
henni sé bent á það. Sama máli
gegnir um hitt atriðið, að ekki
skuli megi draga fullt káupverð
frá tekjum við skattframtal,
enda þótt seljanda beri að telja
raunverulegt söluverð til tekna,
sem er auðvitað rökrétfc Hvað
segir hagfræðin um slíkt? Svo
getur hver sem er gerzt for-
svarsmaður þessa máls sem vill
og finnst hann hafa ástæðu til.
Mér þætti vænt um að fá upp-
lýst, hvort þetta atriði um fóð-
urtekjur keyptra skepna er
framkvæmt alls staðar á land-
inu.
Að einu leyti hefir yfirskatta-
nefnd Húnavatnssýslu skapað
sér sérstöðu, að ég hygg, þar
sem hún virðist stíga feti fram-
ar en reglugerðin gerir ráð fyrir.
Hún mælir svo fyrir, að fóður
alls búfjár, sem keypt er, skuli
talið til tekna (samanber um-
getið bréf), hvort heldur um er
að ræða viðhald eða bústofns-
auka, og með þessu móti nær
þetta atriði til margfalt fleira
fjár en ella væri. Skyldi þetta
eiga að vera spor í áttina til þess
að leiðrétta þá veilu(!) 1 skatta-
löggjöfinni, sem sýslumaðurinn
minnist á? ■
Þá leitast sýslumaðurinn við
að svara grein minni, án þess
þó að gera tilraun til þess að
hrekja þau rök, sem ég færi
fyrir mínum málstað, heldur
kemur hann með eitt dæmið
enn og hyggst að sanna allt með
því, og hann gerir það, þó á
annan veg sé, en hann ætlast
til. Því það vill nú svo vel til,
að þetta dæmi er eins ákjósan-
legt til að sanna það, sem ég
held fram, og frekast verður á
kosið, þegar öll kurl koma til
grafar. En niðurstaða sú, sem
Guðbrandur ísberg sýslumaður
fær, fæst með því móti að skilja
við dæmið hálf reiknað, eins og
hann líka gerir. Hann skilur við
bað þar, sem hinn ráðgerði
tekjuafgangur kr. 4000,00 hefir
horfið vegna lambakaupanna og
finnst slíkt óréttlátt.. Látum
það nú allt vera gott og blessað.
Sláturverð lamba í Húna-
vatnssýslu gera menn ráð fyrir
að hafi verið kr. 100,00 árið
1943. Greiðist það á tveimur ár-
um, og kemur einnig þannig
fram á skýrslu um kr. 70,00
fyrra árið en kr. 30,00 síðara.
Seljandi þessara lamba selur
þau á kr. 150,00 hvert, hans
tekjur hækka því um kr. 2500,00
vegna sölunnar, miðað við að
annars hefði hann lagt þau inn.
Þá er ótalinn bústofnsauki, sem
kemur fram á þessum lömbum
veturgömlum á sama tíma og
uppbæturnar á sláturféð, kr.
30,00 á kind, samtals kr. 1500,00.
Þessir tekjuliðir báðir eru bein
afleiðing þess, að lömbin voru
keypt og alin upp og er samt.
kr. 4000,00. Nákvæmlega sú
sama upphæð og G. í. virðist al-
veg hverfa. Ríkissjóður fær því
tekjuskatt af nákvæmlega sömu
upphæðinni, hvort þessi um-
rædda verzlun fer' fram eða
ekki, ef kaupanda er leyft að
draga fullt kaupverð frá sem
gjöld, eins og gert er í þessu
dæmi. Það eina, sem skeður, er
það, að skattgreiðslan færist
frá þeim, sem taþar, og til hins,
sem græðir, alveg í réttu hlut-
falli. Og get ég ekki betur séð
en það sé fyllsta sanngirni. Það
geta þvl allir séð, að þetta dæmi,
sem átti að sýna það, að ég væri
að fara með þvætting, sýnir al-
veg svart á hvítu, að ég dreg
aðeins rökrétta ályktun út frá
þeim staðreyndum, sem fyrir
hendi eru og hver einasti bóndi
getur þrelfað á. Enda er þeim
mörgum alveg það sama ljóst
og mér. Til samanburðar er
fróðlegt að sjá, hvort skatt-
greiðslan hækkar ekkert sé að-
ferð yfirskattanefndar ’Húna-
vatnssýslu notuð við þetta sama
dæmi. Tekjuafgangurinn var kr.
4000,00 bústofnsauki, 50 geml-
ingar kr. 70,00 hver, samtals kr.
3500,00, síðari hluti bústofns-
aukans kr. 1500,00. Þarna eru
komnar 9000 kr. tekjur.Frá þessu
dragast svo einar 10 kr. fyrir
hvert lamb eða samtals kr.
500,00.. Hreinar tekjur hjá mér
hækka því um 4500 kr. eða meira
en um helming við það að skað-
ast um 50 kr. á hverju lambi.
Þá er ótalinn gróði seljandans,
sem er jafn og mitt tap, samt.
kr. 2500,00. Tekjur kaupanda og
seljanda hækka því til samans
um kr. 7000,00 við þessa einföldu
verzlun og er þá auðvitað ekki
reiknað sjálft lambsverðið kr.
100,00, sem kæmi jafnt fram þó
engin eigandaskipti yrðu á því
eða því slátrað. Þessar 7000 kr.
tekjur koma fram við eigenda-
skiptin ein samkvæmt þessari
„fullkomlega rökréttu" fram-
talsaðferð sýslumanns Húnvetn-
inga.
Þessi framtalsregla hækkar
tekjur kaupandans þeim mun
meir sem verðið er óhagstæð-
ara fyrir hann. Getur nú hver
dæmt um fyrir sig, hvor fram-
talsreglan honum finnst réttari.
Það er á misskilningi byggt,
að ég álíti skattalöggjöfina eða
það mat, sem nú er á búfé, gefa
tækifæri til þess að bændur geti
falið tekjur sínar.Bóndi.sem el-
ur upp fé af eigin stofni,greiðir
jafn mikinn skatt af því og hinu,
sem hann leggur inn. Bústofns-
aukinn er kr. 100,00 af kind,
sem kemur fram á tveimur ár-
um, eins og áður segir. Slátur-
verð lambsins er líka um kr.
100,00 og kemur einnig fram á
tveimur árum í svipuðu hlut-
falli og bústofnsaukinn. Fóður-
kostnaðurinn er hreinn og beinn
reksturskostnaður, sem á að fást
endurgoldinn í afurðum fjárins,
og eru því afurðirnar þær tekj-
ur, sem koma á móti fóður-
kostnaðinum. Þetta er þvi stað-
reynd, sem hver einasti bóndi
veit. Það er því vonlaust verk
að ætla að telja bændum trú
(Framhald á 7. síðu)
Fyrir nokkru kom út bók eftir
Guðmund Davíðsson kennara,
sem hann nefnir Ritgerðir. Yfir-
lætislaust nafn eins og maður-
inn og málflutningur hans.
Bókar þessarar hefir að litlu
verið getið svo ég hafi séð. En
þótt ekki væri nema vegna
einnar ritgerðar, er bókin allr-
ar athygli verð.
Höf. nefnir ritgerðirnar, sem
eru sex: Ánamaðkurinn í þágu
menningarinnar — Vyrn veiði-
bjöllunnar. — Náttúruspell. —
Náttúran, trúarbrögðin og kirkj-
an. — Um lagaboð — Veiðiból,
og segja nöfnin til um efni
þeirra.
Merkustu ritgerðina tiT ég þá
um ánamaðkinn, og hefir hún
birzt áður t Þjóðólfi. Er þar
skýrt frá rannsóknum og reynslu
tveggja manna, hollenzks' bú-
fræðings og amerísks læknis, er
báðir hafa á vísindaiegan hátt
rannsakað hlutverk og gildi
ánamaðksins fyrir ræktun og
þroska nytjajurta og annars
gróðurs. Eru niðurstöður þær,
sem þessir menn og fleiri draga
af reynslu sinni, svo merkilegar,
að þar virðist óneitanlega vera
æskilegt verkefni fyrir búvís-
indamenn vora að kynna sér
árangur þessara rannsókna og
athuga á hvern hátt þessi nýja
„ræktunaraðferð" gæti orðið til
nytja.
Eins og mörgum er kunnugt,
er Guðmundur Davíðsson mikill
náttúrudýrkandi og hefir áður
gefið út bækling um náttúru-
vexnd, og skrifað margt annað
þar um. Hann mun fyrstur
manna hafa vakið máls á frið-
un Þingvalla og því að stofna
til þjóðgarðs þar. Var hann fyrsti
umsjónarmaður á Þingvöllum
og gegndi _því starfi um 10 ára
skeið.
Þótt friðun Þingvalla hafi ekki
borið þann árangur, sem marg-
ir gerðu sér vonir um, vilja víst
fæstir nú orðið opna það svæði
aftur öllum átroðningi, umfram
það, sem verið hefir af manna-
völdum. Virðist sá ágangur mjög
um of og ekki vanþörf á að
eitthvað sé úr dregið. — Mætti
benda á ýmislegt, sem gera
mætti til umbóta á Þingvöllum,
— en það er annað mál.
Sú ritgerða G. D., sem ég tel
helzt að valdið geti ágreiningi, er
greinin til varnar veiðibjöllunni.
G. D. gerist þar ákveðinn mál-
svari veiðibjöllunnar og fordæm-
ir mjög eindregið útrýmingu
hennar.
Sá, sem þetta ritar, er enginn
veiðibjölluvinur og mun svo vera
um marga þá, sem verið hafa
við lambfé á vorin og séð að-
farir hennar um sauðburðinn.
Virðist engin hætta á gereyð-
(Framhald á 7. síðu)
Framsóknarílokkurínn
og ,,nýsköpunin“
Um leið og stj órnarflokkarnir
hæla sér á hvert reipi af hinni
fyrirhuguðu nýsköpun veröa
stjórnarblöðin mjög tvísaga um
afstöðu Framsóknarflokksins.
Ýmist álasa þau flokknum fyrir
að vera ekki með í stjórnarsam-
starfinu og telja það sprott-
ið af íhaldssemi, segja hitt
veifið, að mikið af hinum
skrásettu fyrirheitum stjórnar-
innar um nýsköpunina sé sam-
hljóða tillögum Framsóknar-
manna. Þess vegna farist Fram-
sóknarflokknum ilia að sýna
stjórninni andstöðu.
Hið rétta er, að andstaöa
Framsóknarflokksins beinist
ekki gegn nýsköpuninni, heldur
þeirri óhófsstefnu, sem stjórnin
fylgir í fjárhags- og atvinnu-
málum þjóðarinnar. Hann sér
að frumskilyrðið er að mynda
þann fjárhagsgruhdvöll, er ný-
sköpunina á að vera reist á. Það
er mála. sannast, að Framsókn-
arflokkurinn hefir á síðustu
misserum sérstaklega beitt sér
fyrir og haft forustu um víð-
tækan undirbúning stórfelldra
framkvæmda í landinu, er hefj-
ist þegar, er stríðinu lýkur.
Haustið 1942 flutti Framsóknar-
fiokkurinn tillögu til þingsálykt-
unar um undirbúning verklegra
framkvæmda eftir styrjöldina.
Samkvæmt þeirri þingsályktun
var skipuð nefnd til að undir-
búa nýsköpun atvinnumála.
Hefir hún unnið mikið starf og
þar með byrjað að ryðja braut-
ina fyrir „nýsköpun“ í landinu.
Á því sama þingi var kosin
milliþingancfnd í sjávarútvegs-
málum fyrir frumkvæði Fram-
sóknarfiokksins. Hefir hún at-
hugað ýmsar nýjungar í málum
sjávarútvegsins.
Á sumarþinginu 1942 flutti
Framsóknarflokkurinn tillögu
um raforkumál. Raforkumála-
nefndin, sem skipuð var sam-
kvæmt þeirri tillögu, hefir nú
fýrir nokkru skilað áliti og
frumvarpi »m landsrafveitu til
ríkisstjórnarinnar. En þá ber
svo við, að ríkisstjórnin virðist
engap hug hafa á því að koma
frumvarpinu á framfæri í þing-
inu. Haustið 1943 flutti Fram-
sóknarflokkurinn frumvarp um
félagsræktun í sveitum, og Vil-
hjálmur Þór lét undirbúa frum-
vörp um áburðarverksmiðju, um
flugvelli og um skipun flugmála
og flutti þau á öndverðu þessu
þingi. Þessum málum e*r enn að
miklu leyti drepið á dreif vegna
tregðu stjórnarflokkanna.
Á Aþingi 1941 fluttu tveir þá-
verandi þingmenn Framsóknar-
flokksins tillögu um endurskoð-
un skólakerfisins í landinu. Af
því hefir sprottið starf skóla-
málanefndarinnar.
Núverandi forsætisráðherra
og sumir samherjar hans hafa
gumað af því ásamt öðru, að
nú ætti að taka upp ný vinnu-
brögð í vegagerð. Einn af þing-
mönnum Reykjavikur hefir
meira að segja gengið svo langt
að kenna hinar eldri vinnuað-
ferðir við Framsóknarflokkinn
og eitt stjórnarblaðið birt þau
ummæli. En einnig í þessu efni
tala staðreyndirnar sinu máli,
og hið sanna er, að einmitt
Framsóknarflokkurinn varð
fyrstur til þess að hreyfa því á
Alþingi, að þörf væri á að taka
upp nýjar vinnuaðferðir i vega-
gerð. Haustið 1942 flutti Gísli
Guðmundsson ásamt fjórum
öðrum þingmönnum Framsókn-
arflokksins svohljóðandi tillögu:
„Neðri deild Alþingis ályktar
að skora á ríkisstjórnina að láta
rannsaka möguleika til:
1. Að auka vélanotkun í vega-
gerð hér á landi.
2. Að vegagerð ríkisins verði
a. m. k. að einhverju leyti
framkvæmd í ákvæðisvinnu.
3. Að símalinur, einkum til af-
skekktra staða, verði lagð-
ar með minna tilkostnaði
en nú tíðkast."
Tillaga þessi náði samþykki'á
Alþingi með litlum breytingum.
Samkvæmt greinargerð vega-
málastjóra átti vegagerðin ein-
ungis nokkra vegahefla og örfá-
ar mulningsvélar fyrst eftir að
stríðið hófst. En um svipað leyti
og þessi tillaga um rannsókn
nýrra vinnuaðferða í vegagerð
var flutt á Alþfngi, voru pant-
aðar nokkrar nýjar vélar til
notkúnar við vegagerð. Og eftir
þaö tók Alþingi fyrst að veita
fé að verulegum mun til kaupa
á slíkum vélum.
Þegar á allt þetta er litið,
verður augljóst, að Framsókn-
arflokkurinn hefir beinlínis haft
forustu um það á undanförnum
árum að hefja fjölþættan und-
irbúning að nýjum framkvæmd-
um til lands og sjávar. Það sýnir
bezt viðhorf flokksin’s til ný-
skipunar atvinnumála í landinu
og sannar jafnframt, að allt
geip andstæðinganna um íhalds-
semi flokksins er gersamlega
gripið úr lausu iofti.
En afrek stjórnarflokkanna á
sviði nýsköpunarinnar eru enn
(Framhald á 7. slðu)
margir eftir fylgt. En enn þann
dag í dag hefir enginn af fræðí-
mönnum eða athafnamönnum
Hitiers getað leyst þá gátu,
hvernig eigi að ráða niðurlög-
um eftirmanns foringjans. All-
ar þeirra áhyggjur og allt þeirra
erfiði hefir verið til einskis. Það
er ekki hægt að ráða eftirmann
foringjans af dögum.
Það kemur alltaf maður í
manns stað — og einn góð-
an veðurdag gengur næsti vald-
hafi fram á sviðið, hvernlg sem
fyrirrennaranum svo líkar það.
Ekki hefði sá þótt mikill spá-
maður, sem spáð hefði því, á
dögum frönsku byltingarinnaf,
þegar vegur Dantons og Robe-
spierres var sem mestur, að per-
visinn liðsforingi frá Toulon
myndi taka við vöidum eftir tíu
ár. Forustumenn byltingarinn-
ar hefðu ekki einu sinni nennt
að hlusta á hjal hans. Þeir hafa
áreiðanlega þótzt þekkja keppi-
nauta sína og andstæðinga, og
þelr gengu rösklega fram í því
4 að tortíma þeim og beittu
hinum skipulegustu vinnubrögð-
um. En þéir þekktu ekki neinn
Bonaparte. Adolf Hitler stendar
í svipuðum sporum. Hann fylgir
dyggilega þeirri lífsreglu sinni,
sem hann móiaði eitt sinn með
þessum kröftugu og litskrúðugu
orðum: að láta höfuðin fjúka.
Hann gerir það með mjög skipu-
legum hætti. Þetta gengur allt
eins og í verksmiðju, þar sem
hver vél vinnur sitt ákveðna
verk með jöfnum og snöggum
gripum. En öll þessi umsvif hans
eru til einskis. Einhvers staðar
er eftirmaður hans og bíður síns
tíma, en enginn veit hver hann
er. Hitler hefir sjálfsagt marg-
sinnis mætt honum í vondum
draumum.
Nei, það veit enginn, hver tek-
ur við af Hitler. En eitt er óhætt
að segja: Það er tæpast á
valdi þýzku þjóðarinnar lengur,
hver það verður. Rússar hafa
að minnsta kosti á reiðum hönd-
ur ráðagerðir um stjórn Þýzka-
lands. Það er fyllilega óhætt að
gera ráð fyrir, að þeir hafi þeg-
ar á takteinum nýja þýzka rík-
isstjórn, sem koma eigi á fram-
færi, þegar hentugt tækifæri
gefst, til dæmis þegar rússneski
herinn er kominn nógu langt
inn í þýzk lönd. Og hverjir eru
þessir væntanlegu stjórnar-
herrar á snærum Rússa? Þeir
gætu verið úr tveim hópum:
hópi herforingjanna, sem teknir
voru höndum við Stalingrad og
skipulagt hafa félagsskap í
Moskvu, eða úr flokki hinna
þýzku kommúnista, er fluttust
til Rússlands, er Hitl^r hófst
til valda 1 Þýzkalandi, eða flúðu
undan oki hans. Hitt er harla
ólíklegt, að stjórn, sem þannig
væri stofnað til i Moskvu, fengi
fullt og óskorað , athafnafrelsi,
enda bendir fyrri reynsla af lík-
um málum til allt annars. Fyrst
í stað myndi slík stjórn njóta
skjóls af rússneská hernum á
leið hans vestur á bóginn. En
það er tæpast hægt að gera ráð
fyrir, að alþýða manna myndi
taka slíkri stjórn, er yfir iandið
væri sett erlendis frá, opnum
örmum. Og allra sízt þó, ef það
kæmi á daginn, að sá, sem
hringdi klukkan sex á morgn-
ana, væri ekki ævinlega mjólk-
urpósturinn — heldur sendi-
maður rússnesku leynilögregl-
unnar, sem engan veginn mun
umsvifaminni en áður hefir
verið, þótt hún hafi upp á síð-
kastið horfið að nokkru leyti í
skugga af starfsbræðrunum
handan þýzku víglínunnar.
Það ér líka alls óvíst, að
starfssveitir þær, sem verða
á ferðinni í morgunsárinu, láti
það verða sitt fyrsta verk að
ráða niðurlögum þjóðernisjafn-
aðarmanna og stríðsglæpa-
manna. í skruddum Stalins er
sem alkunnugt er heitið „trot-
skiisti", og það hefir reynzt
handhægt til þess að einkenna
alla þá, sem ekki vilja í öllu og
einu krjúpa á kné frammi fyrir
valdsmanninum í Kreml og
votta honum trúnað og traust.
Þess er auðvitað ekki að dyljast,
að Rússar eiga allmikil ítök
meðal þýzku þjóðarinnar nú. En
því fer þó fjarrí, að þorri manna
sé farinn að hneigjast að kom-
múnistískum skoðunum, og það
er ótrúlegt, að stefnubreyting i
þá átt verði næstu misseri.
„Hetjurnar frá Stalingrad“, sem
svo eru nefndar, eru vinsælar í
landinu, bæði vegna hraust-
legrar framgöngu sinnar meðan
auðið var að halda uppi sókn
og vörnum, og síðan vegna
opinskárrar andúðar sinnar á
þjóðernisjafnaðarstefnunni eftir
ósigurinn austur þar. En komi
það í ljós, að þessar stríðshetjur
séu ekki orðnar annað en ein-
hverjir sprellikarlar í höndum
útlends valds, þá mun dýrðar-
ljómi þeirra fljótlega fölskvast
í vitund fólks. Það er söguleg
staðreynd, að böðlar og hand-
bendi annarra, jafnvel þótt þeir
vilji vel með starfi sínu, verða
sjaldan ellidauðir í valdasessin-
um. Þýzku kommúnistarnir,
bæði þeir, sem gamlir eru í
hettunni, og hinir, sem nýliðar
eru þar í sveit, vilja í dag telja
sig eins góða lýðræðissinna og
þá, sem aðhyllast sjálfa lýð-
ræðisflokkana. Lýðræði er eitt
af kjörorðum manna í Moskvu
um þessar mundir. En hve lengi
verður það? í baltnesku ríkjun-
um var lýðræðissöngurinn ekki
sunginn nema hálft ár. Svo féll
tjaldið. Járntjaldið.
*
Englendingar og Bandaríkja-
menn hafa hingað til ekki verið
jafn forsjálir í þessum sökum
og Jtússar. Þeir hafa ekki á tak-
teinum neina nýja stjórn, er
hægt sé að mynda í skyndi. í
Bandaríkjunum hefir að vísu
verið mynduð þýzk þjóðnefnd,
sem heimspekingurinn Paul
Tillich frá Frankfurt stýrir. En
þessi nefnd er nánast einkafyr-
irtæki þýzkra innflytjenda og
getur varla gert sér vonir um
neina viðurkenningu ábyrgra
aðila. Samt er það ekki óhugs-
andj, að vesturveldunum þyki
það ráðlegt að svipast um eftir
hugsanlegum forustumönnum
meðal þýzkra flóttamanna. í því
sambandi er fyrstur allra nefnd-
ur Heinrich Brúning, fyrrum
ríkiskanslari, sem um margra
ára skeið hefir flutt fyrirlestra
í Harvard-háskóla. og gengið
þar undir dulnefninu Anderson.
En það er hins vegar i vafamál,
hversu þessi hámenntaði og víð-
lesni kaþólski maður myndi vera
ginkeyptur fyrir slíku. Sama
máli gegnir um Herman Rau-
schning, fyrrum ríkisforseta í
Danzig. Hann er í miklum met-
um og talinn mestur fræðimað-
ur allra andstæðinga þjóðern-
isjafnaðarstefnunnar, og hann
nýtur hins mesta trausts hjá
ýmsum bandarískum áhrifa-
mönnum.
Af hinum gömlu forustu-
mönnum íhaldsflokkanna er þó
að minnsta kosti einn maður,
sem er víðkunnari í Ameríku.
Það er Gottfried Treviranus,
fyrrum ráðhsrra. í rauninni
mun hann þó alltaf hafa verið
meiri tennisleikari en stjórn-
málamaður. í hópi hinna er-
lendu gesta í Sviss eru einnig
að minnsta kosti tveir menn,
sem ekki er hægt að ganga fram
hjá í þessu sambandi, nefnilega
hinn gamli foringi Miðflokks-
ins, dr. Wirth, fyrrum ríkis-
kanslari, sem raunar er sagður
langþreyttur á stjórnmálabar-
áttunni, hinn Otto Braun,
síðasti forsætisráðherra Prúss-
lands — maður, sem sýni-
lega hefir ekki enn lagt á hill-
una allar vonir um pólitíska
uppreisn sína. En brottför hans
úr valdasessinum árið 1932 þótti
víst á sínum tíma ekki béinlín-
is hetjuleg — og slíkt fyrnist
ekki svo fljótt.
En miklu trúlegra en allar
þessar getgátur er þó það, að
upp vekjist nýir menn, sem dul-
izt hafa meðal þjóðarinnar, og
komi fram á sviðið, þegar hin
rétta stund rennur upp. Ef til
vill hafa þeir þegar búið í hag-
inn fyrir sig og þjóðina I fram-
tíðinni.
Þannig leynist í Þýzkalandi
þróttmikil jafnaðarsinnuð verk-
lýðshreyfing, sem stjórnað er
af ungum mönnum, er jafnvel
nánir félagar þeirra vita ekki
hvað héita í rauninni. En mik-
ilvægasta hreyfingin i Þýzkal.,
sem er í andstöðu við Hitler og
stjórn hans, er þó kaþólska
kirkjan. Aðalstöðvar hennar eru
í Vestur-Þýzkalandi, ekki fjarri
því svæði, sem herir vestur-
veldanna hafa verið að leitast
við að sækja inn á síðustu mán-
uðina. Forustumenn kaþólsku
kirkjunnar hafa meira að segja
aldrei hirt um að dylja andúð
sína á stjórn Hitlers. Þannig
varð Galen greifi, biskup í
Múnster, til þess, snemma á
valdatíma Hitlers, að ganga
fram fyrir skjöldu og hvetja
menn opinberlega til að hundsa
fyrirskipanir leynilögreglunnar.
Predikanir Faulhabers, kardín-
ála í IVfúnchen, gegn þjóðernis-
jafnaðarstefnunni, eru einnig
alþýðu manna í fersku minni.
Preysing, biskup í Berlín, nýt-
ur og mikils og óskoraðs trausts
meðal mikils fjölda mótmæl-
enda í Norður-Þýzkalanli.
Það væri að vísu nýjung í
sögu Þýzkalands, ef kardínáli
gerðist þar stjórnarforseti. En
slíkt myndi þó ekki fjarri huga
þýzku þjóðarinnar nú og myndi
að líkindum uppfylla vel von-
ir hennar um lög og rétt.
Bandamenn myndu varla telja
sér annað betur henta en styðjk
fulltrúa hins kirkjulega valds,
sem á öllum tímum hefir hald-
ið fast í gamlar erfðir og stuðl-
að að afturhvarfi þjóðanna til
þeirra.