Tíminn - 30.01.1945, Blaðsíða 5

Tíminn - 30.01.1945, Blaðsíða 5
8. blað TÍMIIW. þrlgjudaggimn 30. jan. 1945 5 Kvennabálkur' Tímans 99 Dularfullar k o n u r Oft ber þaff viff í ræffu og riti, aff minnzt er á „dular- fullar“ konur eða konur, sem eru eins og „torráðin gáta“. Ekki ósjaldan eru þessi orff notuff um kvenfólkiff yfirleitt. Nýlega voru nokkrir brezkir höfundar leynilögreglusagna beffnir aff gera tilraun til þess aff ráffa „gátuna“. Svör bár- ust, sum brosleg, önnur góff eins og genguí. Hér fara á eftir tvær úrlausnir lesendum til gamans. Þær eru lauslega þýddar úr ensku tímariti: Vilhelm Moberg: Síifia barnanna: <sjóða kartöflur“. — Á þessu sést bezt, hve „dularfullt“ kven- fólkið er eða hitt þó heldur! — Til er frægt ítalskt málverk af konu, er nefnd var Móna Lísa. Um varir hennar leikur „dular- fullt“ bros, sem hefir valdið mörgum gáfumanninum heila- brotum. En ég er viss um, að þeir hinir sömu hafa ekkl þekkt á kvenfólkið. Konan á málVerk- inu brosir þannig vegna þess, að hún þjáist af skókreppu eða ein- hverju þess háttar, býst ég við. — Nei, konur eru yfirleitt ekki dularfullar. Þær eru aðeins dá- lítið smáskrítnar, ef ég má orða það svo. Hér er lítið dæmi: Sjáir þú karlmann dorga eftir fiski, getur þú verið viss um, að hann hugsar eingöngu um, hvort fiskurinn muni nú bíta á hjá sér eða ekki. En sjáir þú konu við sama starfa (og það er í sannleika sagt óskapleg sjón), geturðu alveg eins búizt við að hún sé að hugsa um Mónu Lísu.!“ Dversdatisföt. mm i. „Konur hafa verið sagðar dularfullar einungis vegna þess, að þær bregðast oft þeim vonum og hugmyndum, sem karlmenn- irnir gera sér um þær. Ef kona gerir eða segir eitthvað, sem er karlxpanninum ógeðfellt eða ó- vænt af hennar hálfu, segir hann óðar: „Eru konurnar ekki dularfullar og torskildar? Það er ómögulegt að „reikna þær út“!“ Hér fara á eftir nokkrar al- gengar staðhæfingar karlmanna um „hið veika kyn“, ásamt nokkrum athugasemdum, er ég hefi gert: 1. „Þær eru feimnari og kjarkminni en karlmenn“. Nú, jæja! Samt setjast þær með mesta jafnaðargeði í píslarstól- inn hjá tannlækninum — já, og spjalla jafnvel við lækninn meðan á aðgerðinni stendur (ef þær geta komið því við!) Ég hefi jafnvel heyrt þær þakka kær- lega fyrir sig, eftir allar písl- irnar. Ég segi fyrir mig,~að mér veitti ekki af því að láta bera mig heim á börum eftir slíkar aðfarir! 2. „Þær eru hégómagjarnari en karlmenn". Ég hefi oft veitt því athygli, að það eru karl- mennirnir, en ekki konurnar, sem líta í spegilinn á vigtinni, þegar þeir láta vega sig á opin- berum stöðum. Þeir laga háls- bindið, strjúka hliðarhárin yfir skallann o. s. frv. Konurnar líta aðeins á vogarseðilinn, fara síð- an. Satt er það að vísu, að þær eiga vasaspegla í fórum sínum, en þær líta aðeins í þá með augum listamanns, er lítur á handverk sín. Rakspeglar gætu aftur á móti (ef þeir væru máli gæddir) sagt frá mörgu aðdáunar augnaráði eigenda sinna, talandi augna- ráði, sem segir alltof greinilega: „Þú ert bara skolli myndarlegur náungi, gamli minn!“ 3. „Þær eru seinni í vöfum, kunna ekki að flýta sér“. O — jæja, ekki kem ég nálægt neinu umstangi á flutningsdögum. Ég set bara á mig nýja heimilis- fangið. Konan mín sér um hitt! 4. „Þær hafa minna þol en karlmennirnir“. Ég tek algengt dæmi til þess að hrekja þessa staðhæfingu: Dansleiki. Ég er kominn að niðurlotum eftir tvo, þrjá dansa, en kvenfólkið getur dansað þindarlaust til morguns. Samt verða þær að dansa á þriggja þuml. hælum og fylgjast með sporinu hjá herranum. 5. „Þær eru illgjarnar“. Það er nú svo. Ef kona segir setn- Piis úr köflóttu „sirsi“, hentugt ingu, sem þrungin er hæðni, er við innanhússtörf. það nefnt illgirnh Segi karl- maður sömu setninguna við sama tækifæri, er hann „fynd- inn“ eða „kaldhæðinn". En erf- iðara er að átta sig á fyndinni hæðni kvennanna. Þær særa j ekki djúpt. Fórnardýrið finnur sjaldan sviðann — fyrr en eftir á. Það er „sérgrein" þeirra! 6. „Þær hafa yndi af slúðri“. Ég held, að jafnt sé á komið með konum og körlum í þeirri grein. Þið ættuð bara að koma inn á rakarastofu, þar sem nokkrir kunningjar eru að spjalla uig náungann. Þið getið verið viss um, að samtalið tekur fram öllu „saumaklúbbs-kj af tæði“. Af öllu þessu mættu lesendur ætla, að ég væri hlynntur kven- fólkinu. — Það er ég líka“. II. „Þegar ég var 17 ára, varð ég ástfanginn. Kvöld eitt vorum við, ég og sú útvalda, á stefnu- móti. Eftir nokkra kossa varð hún dreymandi á svipinn, og ég spurði: „Um hvað ertu að hugsa, vina mín?“ „Ó“, sagði hún, „ég var að reyna aS gera mér í hugarlund, hvað það 'tekur langan tíma að Eiginkona FRAMHALD unnið hvaða illvirki, sem hann vill. Og liann ærði sjálfan sig, og hann dreymdi, að einhenti maðurinn kæmi til hans með stóra sveðju í hendinni, og hann hljóp undan honum í dauðans of- boði. Samvizkubitið átti líka sinn þátt í þvi, hve illa honum leið. Hann hafði svipt meðbróður sinn handleggnum. Reyndar hafði hann hnuplað fimmtíu ríkisdölum frá honum, en hægri höndin var manni þó meira virði en fimmtíu ríkisdalir. Það er þá kann- ske hann, sem á óbættar sakir, þegar öll kurl koma til grafar? Og ef til vill hefði þjófurinn getað séð sér farborða á heiðarlegan hátt, ef hann hefði fengið að halda hægri hendinni óskaddaðrl. Og bóndinn miklaði þetta fyrir sér, unz hann gat ekki á sér heilum tekið vegna hræðslu, þvi að hann var ekki hugrakkur maður; það er hægt að skjóta á eftir þjóf á flótta, án þess að vera sérlega hugrakkur. Frans Gottfreð reyndi ætíð að forðast átök, ef hann taldi sér ekki vísan sigur. Og nú var aðstaða ó- vinar hans betri að öllu leyti, hann gat valið stund og dag og stað og vopn og allt. Utan dyra gat hann hvenær sem var átt von á því, að honum yrði sent banvænt blýið úr einhverju launsátri. Hann fer trauðla út í hagana í námunda við skóginn, hættan getur leynzt við hvert fótmál. Hann njiklar hana sjálfur, hann elur upp í sér hræðsluna, unz hún verður þáttur í sálarlífi hans. — Ég veit, hvar þú sefur. Frans Gottfxeð sér augu mannsins. Hvítan þandist út, þegar hann hreytti þessu út úr sér. Þetta var ógnun, sem alvara bjó á bak viþ. Hann meinti það, sem hann sagði. Og hann minnist þjófsins, eins og hann var, þar sem hann stóð fyrir framan borð héraðsdómarans; þá var sáralæknirinn búinn að vinna sitt verk, og jakkaermin hékk tóm niður með hliðinni á honum og slettist til við hverja hreyfingu. Það var eins og hún væri að reyna að fálma til Frans Gottfreðs, sem stóð hinnm megin við borðið. Jakkaermin seildist til hans, sem rænt hafði hana holdi og lífi — hún leitaðist við að seilast til hans, þyrst í hefnd. Hvert árið líður af öðru; ekkert fréttist um þjófinn. Fólkið í byggðarlaginu gleymir þessum atburði, jafnvel vinnufólk Frans Gottfreðs gleýmir honum. En sjálfur trúir hann því statt og stöðugt, að maðurinn muni koma — og hvernig ætti hann að geta gleymt því, að hann hefir heitið honum dauða? Þjófnum hefir óneitanlega seinkað, hann hefir orðið að fresta hef^d sinni Ef til vill hefir hann stolið aftur og verið staðinn að því. En einhvern tíma verður honum sleppt aftur, og þá minnist, hann áreiðanlega Hegralækjarþorps, þar sem hann missti handlegg- inn. Eða kannske hann dragi þetta bara á langinn, til þess að blekkja Frans Gottfreð? Já, það er einnig þess vegna, að hann bíður. Hann hugsar sem svo: Þegar svona mörg ár eru liðin heldur bóndinn, að ég muni ekki koma, Hann hættir að óttast mig. Og þegar hann uggir ekki lengur að sér, verður mér miklu auðveldara að ná fundi hans. Eða kannske maðurinn viti, að ein mitt kvíðinn og hræðslan eru verstu píslirnar, og þess vegna fari hans sér ekki óðslegar en þetta. Já, þannig er náttúrlega málið vaxið: Hann ætlar að kvelja mig nógu lengi, áður en hann kemur og sviptir mig lífinu. Þannig’ hugsar Frans Gottfreð upp margar ástæður þess, að einhenti maðurinn er ekki fyrr í tíðinni en þetta. Og það skyldi ekki bregðast, að hann hefði hundrað sinnum lifað í huganum þá stund, er maðurinn kæmi. Hann hefir sjálf- sagt gert sér grein fyrir því, hvernig hann á að haga sér, er hann kemur hefnd sinni fram. En hverju sem hann kann að finna upp á, þá skal hann ekki koma Frans Gottfreð á óvart Já, það eru bráðum liðin þrjátíu ár síðan hinn örlagaþrungni atburður gerðist þennan sunnudag þarna á móðugum rúgakr- inum, en Frans Gottfreð er enn hræddur við ínanninn einhenta Undir eins og vart verður einhvers ókunnugs manns í grennd- inni, hleypur hann innan í hann, þessi dularfulli titringur, og hann getur ekki annað en spurt: — Hann hefir víst ekki verið neitt örkumlaður, þessi ókunni maður? Og Hermann, sem gengur milli manna og þiggur mat af öðr- um og sefur þar, sem hann finnur eitthvað skot til þess að hreiðra um sig í, — hann aumkar þessa aðþrengdu sál, sem þjáist undir fargi óttans. J>annig tbúa menn sjálfum sér bölvun þannig binda þeir hendur sjálfra sín. Eitt sinn var Hermann gamli líka í slíkum fjötrum, en svo gerðist það dag nokkurn að hann rölti út að kræklóttri birkihríslu með reipi í hend- inni, og þá uppgötvaði hann, að hann var frjáls. Og hér er Frans Gottfreð, húsbóndinn á bænum, fjötraður af einhverri jakkaermi, sem endur fyrir löngu hafði seilzt til hans, og rödd manns, sem sagði: — Ég veit, var þú sefur! Snotur morgunkjóll úr ó'dýru efni. — Hvað hefir þú g ert? Þóra, sumarstúlkan hjá Páli, furðar sig á húsmóður sinni sem virðist alls ekki vita, hvað hún vill. Þetta æðir hún fram og aftur, aftur og fram; það var bókstaflega óútreiknanlegt hvar henni gat að lokum dottið í hug að nema staðar. Til dæmis þetta með mjaltirnar. í upphafi, þegar Þóra kom fyrst á heim ilið, var henni sagt að mjólka kýrnar niðri við vatnsbólið bæði kvölds og morgna. En þegar fáeinir dagar voru liðnir, kvað húsmóðirin upp úr með það, að hún vildi sjálf mjólka á kvöldin En það leið ekki á löngu, áður en hún breytti til; það átti að vera eins og áður — Þóra átti að mjólka bæði kvölds og morgna Og 'stúlkan fór að verða ergileg út af því, að. það skyldi alltaf verið að breyta til; það var sannarlega ekki hægðarleikur að muna, hvenær hún átti ekki að fara, þegar húsmóðirin gaf rýjar fyrirskipanir annan hvorn dag. Og nú eftir tæpa viku kom Margrét og hafði breytt ákvörðun sinni í þriðja-skipti: Nú vildi hún aftur mjólka sjálf á kvöldin Hvers konar háttalag er þetta? Gat hún aldrei afráðið þetta end anlega? Ef maður hefði nú bara vitað einhverja'ástæðu til þessa hringlanda. Stúlkunni fannst hún höfð að leiksoppi. Húsmóðirin hélt sjálfsagt, að hún hreytti ekki kýrnar elns vel og vera bæri en ef hægt var að notast við mjaltir hennar á morgnana, þá ætti JtJLLI OG DtJFA Eftir JÚlV SVEIIVSSOIV. Freysteinn Gunnarsson pýddi Fötin okkar höfðu verið tekin til handargagns, og allt var tilbúið. Utan yfir ullarsokkana fórum við í hnéháa skinn- sokka og vöfðum þvengjum í sokkabandastað. Og utan yfir skinnsokkunum höfðum við létta sauð- skinnsskó, sem við bundum á okkur með hælþvengjum og ristarböndum. Það var nú ekki hætt við því, að við yrðum vot í fæt- urna, og þar að auki vorum við svo létt á okkur í þessum ótabúnaði; næstum því eins og við værum berfætt. Eftir morgunmat lögðum við af stað með sauðamönn- unum: Nú átti að hleypa fénu út úr húsunum. Hver hópuripn kom úr sínu húsi, og voru þeir allir reknir saman og síðan lagt af stað upp í fjallið. En langað var hálftíma gangur heiman frá bænum. Uppi í fjallinu voru hryggir og kambar orðnir snjó- ausir. Grasið kom grænt undan fönninni, og sýndist vera góður sauðhagi. Auðvitað höfðum við krakkarnir farið til spánska kofans fyrst og fylgdum svo hópnum þaðan. Dúfa litla kom líka hlaupandi til okkar undir eins og og vildi ekki við okkur skilja. Þegar hóparnir komu saman, varð jarmurinn svo mik- ill, að varla heyrðist mannsins mál. Það sýndist svo sem kindunum þætti gaman að heilsa upp á gamla kunningja, sem þær höfðu ekki séð svo lengi. En sumar voru þó svo fullar af úlfúð og illindum, að þær gátu ekki litið félaga sína- réttu auga. Og oft sló í bardaga með þeim á leiðinni. Þá stóðu þær fyrst hvor framan í annarri eins og illir hanar. Síðan gengu þær fáein skref aftur á bak, beygðu niður hálsinn og stukku síðan saman. Þegar horn og höfuð skullu saman, varð af svo stór skellur, að sennilegast var, að hvort tveggja hefði brotn- að í spón. v Þrjár eða fjórar atrennur gerðu þær í hvert skipti. Einn bardaginn endaði með því, að önnur kindin datt kylliflöt eins og dauð væri. En hún raknaði fljótt við úr rotinu, reis upp og hljóp inn í hópinn. Og þegar í hag- ann kom, fór hún að bíta í mestu makindum hjá hinum, eins og ekkert hefði í ‘skorizt. Nú var féð skilið eftir mannlaust og látið ráða sér sjálft. Sjaftiar tannkrem gerir tennurnar mjallhvítar Eyðir tannsteini og himnu- myndun. Hindrar skaðlega sýrumyndun í munninum og varðveitir með því tennurn- ar. Inniheldur alls engin skaðleg efni fyrir tennurnar eða fægiefni, sem rispa tann- ^ glerunglnn. Heflr þægilegt og hressandi bragð. IVOTIÖ SJAFNAR TMIVKREM KVÖLDl OG MORGNA. Sápuverksmíðjan Sjöfn Akureyrí Fylgízt med Allir, sem fylgjast vilja meS almennum málum, verða að lesa Tfmann. það ekki ennþá. 8ími 2323. Gerist áskrifendur, séuð þið Vinnið ötullega tyrlr Timann. J ö r ð í MosSellssveit Jörð í Mosfellssveit óskast í skiptum fyrir nýja „villu“ rétt utan við bæinn. Tilboð, með nákvæmum upp- lýsingum, sendist afgreiðslu Tímans fyrir 10. febrúar, merkt: „JÖRГ.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.