Tíminn - 30.01.1945, Qupperneq 6

6
TlMIW. þrtðjndagiim 30. jan. 1945
8. blað
Sextngnr:
r
Skipaútgerð ríkisins 15 ára
Valgeir Arnason
bóndi að Auðbrekku
Þann 10. desember s. 1. varð
Valgeir Árnason bóndi í Auð-
brekku í Hörgárdal sextugur.
Hann er sonur hjónanna, Árna
Jónatanssonar og Guðrúnar
Jónsdóttur, er þar bjuggu lengi.
Er Guðrún nýlega látin í hárri
elli. Valgeir .kvgejitist 1918 Önnu
Einarsdóttur, ættaðri úr Horg-
arfirði eystra. Er hún kona
glæsileg og hin myndarlegasta
húsfreyja í hvívetna. Þau hafa
eignazt fjóra mannvænlega
syni, sem stunda búskapinn með
foreldrum sínum, nema þann
tíma, er þeir hafa dvalið -við
nám í búnaðarskólum og vlðar.
Valgeir hefir jafnan stundað
búskapinn af dugnaði og hag-
sýni, enda bætt jörðina mikið
og býr nú einu hinu myndar-
legasta búi þar um slóðir. Hann
hefir um allmörg undanfarin ár
átt sæti í hreppsnefnd Skriðu-
hrepps, sóknarnefnd Möðru-
vallakirkju og ýmsum fleiri
trúnaðarstörfum hefir hann
gegnt fyrir sveit sina. Fram-
sóknarflokknum og samvinnu-
stefnunni hefir hann veitt ör-
uggt brautargengi.
Valgeir er maður glaður,
hagmæltur og hnittinn í til-
svörum. Hann hefir verið ham-
ipgjnnnar barn, eignazt mæta
konu og gervilega syni, sem af
alúð og dugnaði halda uppi
merki foreldra sinna við fram-
leiðslustörfin og umbætur á
jörðinni. Valgeir getur því við
sextugsaldurinn litið með gleði
yfir farinn veg. Og væntanlega
getur hann og kona hans enn
um langa stund notið þeirrar
ánægju að sjá erfiði margra ára
bera ríkulega ávexti í trúlega
unnu starfi. X.
Sextíu og Símm ára:
Jóii Eiríksson
hreppstjórs í Volaseli
Jón Eiríksson hreppstjóri og
bóndi í Volaseli í Lóni austur,
varð 65 ára 29. jan. Hann er
Austur-Skaftfellingur 1 ættir
fram, sonur hjónanna Eiríks
Jónssonar og Guðnýjar Sigurð-
ardóttur, er bjuggu á Viðborði
og víðar á Mýrum.
Föður Jóns missti snemma við
en móðir hans fór til Vestur-
heims ásamt nokkrum börnum
þeirra, en önnur hafa alið all-
an aldur sinn hér á landi.
Á æsku- og unglingsárum sín-
um var Jón við algeng sveitar-
störf á góðum heimilum á Mýr-
um og í Nesjum. Skömmu eftir
tvítugsaldur fór hann í búnað-
arskólann á Hvanneyri og lauk
þar búfræðinámi vorið 1906. Að
því loknu leitaði hann aftur til
átthaganna, og gerðist þá kenn-
ari í Lónssveit og vinnumaður
um stund hjá séra Jóni prófasti
hinum fróða á Stafafelll , en
stundaði einnig á þeim árum
jarðabótavinnu hjá búnaðar-
félagi sveitarinnar.
Vorið 1915 kvæntist Jón Þor-
björgu Gísladóttur í Volaseli,
sem þá var ekkja eftir fyrri
mann sinn, Ólaf Sveinsson
bónda þar. í Volaseli hafa þau
hjón síðan búið um þrjá tugi
ára, við mikla rausn og höfð-
ingsskap og „gert garðinn
frægan“. Er heimili þeirra al-
þekkt að gestrisni, greiðvikni og
alúð í hvívetna. Margir eru þeir,
bgeði langferðamenn og aðrir,
sem skemmra eru aðkomnir, er
notið hafa þar hins bezta beina
og fyrirgreiðslu, og minnast æ
síðan með ánægju og þakklæti
hins óvenjumikla dugnaðar og
hjálpfýsi Jóns í Volaseli, en
einkum þó þeir, sem glímu hafa
þurft að þreyta við Jökulsá í
Lóni. Er hún oft hinn versti
farartálmi bæði að sumri og
vetri, en yfir hana eiga margir
leið, þaf sem hún rennur eftir
miðri Lónssveit. Hefir kjarkur
Jóns og snarræði, karlmennska
og öryggi komið að góðu haldi,
og þá einnig að reiðskjótar hans
hafa jafnan verið vænir og
traustir. Munu það ýmsir mæla,
að fylgd Jóns í Volaseli eins sé
þeim betri en nokkurra annara
saman. Þannig er og um störf
Jóns að öðru leyti, hugur hans
er svo heill og drengskapur
hans einlægur, að betur vinnst
oft með honum einum, en þótt
notið sé stuðnings frá ýmsum
öðrum fleirum saman. Góðvild
hans áorkar meiru en hér verði
talið.
Jón hefir ætíð notið og nýt-
ur hins fyllsta trausts allra
þeirra, sem honum hafa kynnzt.
Jafnvel þeir, sem þekkja hann
af frásögn annara einni, eru
fljótt tilbúnir að sýna honum
traust sitt og tiltrú. Við, sem
þekkjum Jón, vitum að- hann
verðskuldar þetta flestum fram-
ar. —
í sveit sinni og sýslu hefir
hann lengi haft á hendi fjölda
starfa í almennings þarfir.
Þannig hefir hann verið hrepp-
stjóri þeirra Lónsmanna í 80
ár. Sýslunefndarmaður og
hreppsnefndar milli 20 og 30 ár
samfleytt. Trúnaðarmaður Bún-
aðarfélags íslands í meira en 20
ár í Austur-Skaftafellssýslu, og
nú síðustu árin einnig í syðsta
hluta Suður-Múlasýslu. Hann
hefir setið flesta fulltrúafundi
Búnaðarsambands Austurlands
frá stofnun þess, og verið þar
mikið starfandi. í yfirkjör-
stjórn Austur-Skaftafellssýslu
við ' alþingiskosningar hefir
hann verið síðustu 25—30 árin.
Deildarstjóri í Kf. Austur-Skaft-
fellinga hefir hann verið frá
stofnun þess eða í 25 ár, og slát-
urhússtjóri á Höfn frá því að
sláturhús var reist þar fyrir
meira en 30 árum.
Mörg þessara starfa eru unn-
in utan heimilisins, og hefir
Jón því mátt fórna bæði tíma
og fjármunum þeirra vegna, en
það hygg ég sammæli þeirra,
er til þekkja, að þau hafi hann
öll leyst af hendi með hinní
mestu ósérplægni, drengskap og
samvizkusemi. Þrátt fyrir hin
mörgu störf, sem hér hafa verið
nefnd að nokkru, hefir Jón rek-
ið allstórt bú í Volaseli, gert
jörðinni mikið til umbóta, veitt
vatni á engjar, sléttað, stækkað
og girt tún jarðarinnar og reist
flest hús þar að nýju. Búpening
sinn annast Jón af nærgætni og
umhyggju, og gerir vel við hann
á allan hátt, enda mun bú hans
vera afurðameira en flest önnur
jafnstór á þeim slóðum.
Jón er gleðimaður í kunn-
ingjahóp og eftirsóttur bæði í
fámenni og fjölmenni, á heim-
ilum og í samkvæmum, því
veldur hin djarfa og karlmann-
lega framkoma með hæfilegum
léttleika í fasi og gamanyrðum
þar, sem það á við. í sveit hans
hefir ekki þótt ráð ráðið nefiia
hann væri til kvaddur, og ekki
er það vafamál, að áhrif hans
hafa sett þar sinn svip á með-
ferð og úrslit hinna ýmsu al-
mennu mála, sem þar hafa á
baugi verið seinustu fjörutíu
árin.
Jón Eiríksson er enn sem ung-
ur væri, glaður og reifur, sí-
starfandi með óbiluðum áhuga
og öllum þeim málum, sem hann
hefir á hendi haft og almennri
velfarnan í héraði sínu og sveit,
ætíð boðinn og búinn til átaka
um aðstoð og hjálp þar, sem
þörfin er fyrir og hann nær til.
Við vinir Jóns og kunningjar
óskum þess að honum megi sem
lengst auðnast það að starfa
að áhugamálum sinum, en þau
eru allt það, sem styður áð al-
mennings heill. J. fv.
GÆFAN
fylgir trúlofunarhringum
frá
SIGURÞÓR, HAFNARSTR. 4.
Sendið nákvæmt mál.
Sent mót póstkröfu.
(Fra.mha.ld af 3. síðu)
fást meira við bjarganir- en áð-
ur, og hefir þetta síðan verið
mikilvægur liður í starfi þeirra.
Hefir Skipaútgerðin í þessu sam-
bandi keypt björgunardælur af
ýmsum stærðum og annan út-
búnað fyrir skipin, ráðið fastan
kafara á Ægi o. fl.
Á árunum 1930—1944 höfðu
varðskipin bjargað erlendum
skipum sem hér greinir: 17
brezkum og 2 þýzkum botnvörp-
ungum, 2 norskum fiskiskipum
af línuveiðarastærð og 3 stór-
um erlendum vöruflutninga-
skipum. Varðskipin höfðu á
sama tíma veitt fleiri erlend-
um skipum ýmis konar aðstoð,
án þess að slíkt gæti talizt til
beinnar björgunar. Þau hafa og
árlega veitt fjölda innlendra
skipa ýmiskonar beina aðstoð og
björgun, og kom slíkt fyrir í 40
skipti árið 1943 og í yfir 60
skipti árið sem leið. Hefir þörf
fiskibátanna i þessu tilliti auk-
izt hröðum skrefum hin síðari
árin, og verður að kenna því um,
að þá skorti mjög varahluti til
vélanna.
Svo er ákveðið í lögum, að ís-
lenzku varðskipin mega ekki
taka björgunarlaun með hagn-
aði af innlendum fiskiskipum,
sem vátryggð eru- í bátaábyrgð-
arfélögum, og er því aðeins tek-
in þóknun, miðað við beinan til-
kostnað, fyrir aðstoð við þessi
skip. En fyrir björgun annarra
skipa hafa varðskipunum á
starfstíma Skipaútgerðarinnar
áskotnazt tekjur, sem nema í
kringum 1.3 milj. kr., að frá-
dregnum beinum útlögðum
kostnaði. Auk þessa hafa skips-
hafnir varðskipanna fengið
greiddar í kringum 440 þús. kr.
í björgunarlaun, í sinn hlut,
vegna sömu skipa.
•
Tnndurduflahættan.
Eftir að verulega fór að bera á
því, að tundurdufl rækju hér að
ströndum landsins og siglinga-
leiðum- meðfram þeim, hefir
Skipaútgerðin tekið á móti flest-
um tilkynningum þessu viðkom-
andi og séð um opinbera birt-
ingu þeirra, ef ástæða hefir þótt
til að aðvara almenning.
Skipaútgerðin beitti sér fyrir
því á sínum tima, að nokkrlr
íslenzkir menn búsettir á þeim
svæðum, þar sem mest hefir
rekið af tundurduflum, lærðu að
gera þau óvirk, til þess að hægt
væri að grípa til þeirra, ef á
lægi, þegar erlenda setuliðið
hefði ekki tiltæka menn. Hefir
Skipaútgerðin yfirleitt haft alla(
milligöngu við setuliðið í sam-
bandi við þetta mál og einnig
varðandi innheimtu á reikning-
um íslenzkra manna fyrír að-
stoð við erlenda setuliðsmenn
starfandi að því, víða um land,
að gera sjórekin tundurdufl ó-
skaðleg. Þá hafa varðskipin
gert fjölda rekandi tundur-
dufla óskaðleg, með því að
skjóta þau í kaf með rifflum,
sem fengnir voru hjá setulið-
inu.
Samkv. framangreindu hefir
Skipaútgerðin haft bein eða ó-
bein afskipti af hér um bil 2000
tundurduflum samtals.
Innkaupadeildin.
Skipaútgerðin hefir frá byrj-
un haft innkaupastarfsemi fyr-
ir sig, til þess að fá ýmis konar
nauðsynjavörur með heildsölu-
verði, sem annars hefði þurft
að kaupa í smásölu. Hafa
sjúkrahús ríkisins og ýmsar op-
inberar og hálf-opinberar stofn-
anir hagnýtt sér þessa starfsemi
Skipaútgerðarinnar að verulegu
leyti, miðað við þarfir stofnan-
anna. Starfsemi þessi hefir
samt beðið mikinn hnekki vegna
þess verzlunarófrelsis, sem ríkt
hefir, einkum síðan styrjöldin
skall á.
Ýmis konar starfsemi.
Ríkisstjórnin hefír á starfs-
tíma Skipaútgerðarinnar falið
henni að sjá um margs konar
starfsemi í lengri eða skemmri
tíma.
Flest ár hefir Skipaútgerðin
látið eitt af varðskipunum vinna
að sjómælingum einhvern hluta
sumarsins. Hafa aðallega farið
fram mælingar á Breiðafirði og
Húnaflóa.
Veturinn 1931—32 rak Skipa-
útgerðin tvö flutningaskip, sem
önnuðust í 3 mánuði útflutning
á ísvörðum fiski fyrir samband
fisksölusamlaga Austfjarða.
Strandferðaskip Skipaútgerð-
arinnar hafa og oft verið í milli-
landasiglingum, til þess að sjá
þeim fyrir verkefnum og reyna
að draga úr hallanum á strand-
ferðunum. Þannig var gamla
Esja í 2—3 mánuði á hverju
sumri 1936—1938 í siglinguim
milli Reykjavíkur og Glasgow.
Var sýnilegt, að þær siglingar
áttu framtíð fyrir sér, ef hægt
hefði verið að halda þeim á-
fram. En raunar máttu lands-
menn vart missa nefnt skip til
þessa, enda þótt mikið væri, þá
eins og nú, hægt að ferðast land-
veg að sumrinu. Og hætt er
við, að landsmenn kunni því
illa, að nýja Esja verði tekin til
millilandasiglinga eftir stríð,
meðan hún er ein slíkra skipa
í strandferðunum. Greiðslu-
geta landsmanna til ferðalaga
innan lands er og miklu meiri
nú en var fyrir stríð, og miklu
hagstæðaTa að reka nýju Esju,
en það gildir þó auðvitað ekki
síður að því er millilandasigl-
ingar snertir.
Oft hefir verið gripið til
Skipaútgerðarinnar, til þess að
útvega eða reka flóabáta, sem
annars hafa að jafnaði verið í
höndum annarra aðila. Má t. d.
nefna það, að eftir að ferjubát-
urinn Fagranes, sem gekk á
milli Akraness og Reykjavíkur,
var seldur, haustið 1942, sá
Skipaútgerðin um þær bátaferð-
ir, þar til vorið 1944, að Akra-
neskaupstaður tók þær að sér.
Starfsmaimaf jöldi
og velta.
Skip þau, sem Skipaútgerðin
hefir að undanförnu rekið, hafa
kostað að meðaltali kringum
40 þús. kr. á dag allt árið, auk
fylgireksturs og fylgifjárveltu,
sem hefir verið geysilega mikil.
Hafa að jafnaði starfað á skip-
um þessum um eða yfir 150
manns, en með skrifstofufólki
og pakkhúsmönnum, starfandi
nokkurn veginn að staðaldri hjá
útgerðinni í Reykjavík, má telja
fasta starfsmenn kringum 200.
Auk þessa tekur stofnunin mik-
ið af lausavinnumönnum, aðal-
lega við vöruafgreiðsluna, og
má 'marka það nokkuð á því, að
fyrir síðastliðið ár hefir stofn-
unin gefið upp til skattstof-
unnar í Reykjavík launagreiðsl-
ur til 960 manna, samtals um 7
milj. kr. Beinar og óbeinar inn-
lendar launagreiðslur við Skipa-
útgerðina hafa þó varla numið
undir 10—11 milj. kr. árlega, á
síðastliðnum tveim árum. Eru
samt ekki meðtalin landvinnu-
laun hjá um 60 afgreiðslumönn-
um Sklpaútgerðarinnar utan
Reykjavíkur, því að þeir reka
allir upp- og útskipun fyrir
eigin reikning.
í þessu sambandi er það at-
hyglisvert, að milliþinganefnd
sú, er starfaði að hinu nýja
frumvarpi til launalaga, sem
nú liggur fyrir Alþingi, taldi
aðeins fært að taka skrifstofu-
fólk og verkstjóra Skipaútgerð-
arinnar inn í launalög, og tek-
ur þó þetta fólk aðeins sem
svarar 5% af beinum heildar-
launagreiðslum við stofnunina.
Meiri hluti Alþingis virðist
ekki heldur sjá ástæðu til breyt-
inga í þessu efni, enda þótt
hann hafi fellt ýmsar stofnanir,
svo sem bankana, Tryggingar-
stofnun ríkisins, Fiskifélagið og
Brunabótafélagið út úr frum-
varpinu. Þetta er nú hin full-
komna endurskoðun og sam-
ræming launa hjá opinberum
starfsmönnum.
ORÐSENDING
tll kaupcuda Tlmans.
Ef kaupendur Tímans verða
fyrir vanskilum á blaðinu, eru
þeir vinsamlega beðnir að snúa
sér STRAX til
ÞÓRÐAR ÞORSTEINSSONAR,
afgreiðslumanns,
Vinnið ötullega fyrir
Títnann.
Samband ísl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN:
Þegar eldsvoða ber að höndum brenna nálega
í hvert sinn óvátryggðir innanstokksmunir. —
Frestið ekki að vátryggja innbú yðar.
SAVON de PARÍS mýkir húðina og
styrkir. Gefur henni yndisfagran litblœ
og ver hana kvillum.
iVOTIÐ
SAVON
F ramsóknar menn
í Reykjavík
Það er kunnara en frá þurfi að segja hversu erfiðlega
gengur að útvega börn eða unglinga tii að bera blöðin út
til kaupenda í bæinn og koma þessi vandræðl að sjálf-
sögðu hart niður á Tímanum, ekki síður en öðrum blöðum.
Það eru því vinsamleg tilmæli afgreiðslunnar til Fram-
sóknarmanna í Reykjavík, að þeir bregðist nú vel við og
geri það sem unnt er til að útvega fólk til að bera
blaðið til kaupendanna. Blaðið hefir nokkrum sinnum
áður snúið sér til flokksmanna í sömu erindum, þegar
mikils hefir við þurft. Hefir það oftast gefið góða raun
og mun svo einnig fara að þessu sinni.
Allar iiáiiart upplýsingar um þessa
hluti gefur
Þórdur Þorsteinsson
Sími 2323
Raítækjavínnustoían Selfossi
framkvæmir aUskonar rafvirkjastörf.
ORÐSENDING TIL KAUPEIVDA TÍMAJVS.
Ef kaupendur verða fyrir vanskilum á blaðinu, eru þeir vin-
samlega beðnir að gera afgreiðslunni þegar aðvart.