Tíminn - 17.04.1945, Blaðsíða 4

4
TtMIM, þrifijutlagiim 17. apríl 1945
28. blað
Þæiiiv úr Húnaþingi
Núiíð og fvamiið
Atvinnumál.
Landbúnaður hefir alltaf ver-
ið eini atvinnuvegur Húnvetn-
inga. Þó strandlengja héraðsins
liggi að einhverjum auðugustu
fiskimiðum fyrir Norðurlandi,
hefir sjórinn lengst verið stund-
aður aðeins í hjáverkastörfum
landbænda. Fyrrum var sjór
sóttur á róðrarbátum frá ýms-
um lendingarstöðum við aust-
anverðan Húnaflóa, en hvergi
var staðbundin útgerð að neinu
ráði. Söfnuðust menn þá saman
úr næstu byggðarlögum til fiski-
veiða, einkum á haustvertíð.
Voru það einkum bændur við
sjávarsíðuna, er útveginn áttu.
En á síðari árum hefir þetta
breytzt og mun að því vikið
síðar í þessum þætti.
Á meðan landbúnaður var ein
höfuðatvinnuvegur landsmanna»
v.oru í Húnavatnssýslu bú stór
og fénaður margur. Enda hefir
héraðið ágæt skilyrði fyrir þá
grein landbúnaðar, sem lengst
af hefir nær eingöngu verið rek-
in á landi hér, kvikfjárræktina,
þar sem aðalbústofninn var
sauðfé. Hvert byggðarlag hér-
aðsins á einn eða fleiri þeirra
landkosta, er kvikfjárræktin
krefst. Sum eiga víðáttumikil og
grasgefin engi, þar sem heyföng
eru auðsótt, en önnur kjarn-
góða og snjólétta heimahaga,
og þarf þar lítið að kosta til
vetrarfóðurs sauðfénaðar og
hrossa, en víða fara allir þessir
landkostir saman. Öll eiga
byggðarlögin mikil og góð af-
réttarlönd, er veita fénaðinum
bezta sumareldi.
Hrossaeignin.
Húnvetnskir 'bændur hafa
jafnan átt margt hrossa.Um eitt
skeið höfðu þeir allmiklar tekj-
ur af sölu útflutningshrossa.
Eh eftir að erlendi hestamark-
aðurinn lokaðist fækkaði hross-
um í héraðinu og stóð svo nokk-
urt tímabil. En svo er mæði-
veikin tók að herja sauðfénað-
inn, lögðu margir bændur á-
herzlu á fjölgun hrossa og
byggðu tekjur sínar, vonir sínar
á sölu þeirra innanlands, eink-
um til slátrunar, enda fór neyzla
hrossakjöts í bæjum þá ört vax-
andi. En hér fór sem oftar, þeg-
ar framleiðsla og afurðasala
fara fram í blindri samkeppni,
en markaður hins vegar þröng-
ur, að afleiðingarnar urðu of-
framleiðsla og verðfall. Nú er
svo komið, að á sumum bæjum
eru hrossin jafn mörg eða fleiri
en sauðféð. Enda hefir sauðfén-
aðurinn hrunið niður af völdum
mæðiveikinnar, svo að þar sem
áður voru 200—300 fjár sett á,
eru nú eitt hundrað fjár eða
færra. Þótt bændur setji nú á
að hausti, til viðhalds stofnin-
um, margfalt við það, sem áð-
ur var, fækkar fénu samt. Svo
grimm er plágan. Þegar svona
var komið, var eðlilegt að bænd-
ur gripu í hálmstráið og fjölg-
uðu hrossum sínum í von um
að það fleytti þeim yfir pestar-
tímabilið, er menn bjuggust
við að fljótt yrði yfirstigið.
Nú munu flestir fallast á, að
hrossauppeldi getur ekki fyllt
það skarð, er í er höggvið fjár-
stofninn, eða gefið bóndanum
sambærilegar tekjur og sauð-
fjárræktin gaf.
Að því mega menn og hyggja,
að þótt uppeldi söluhrossa geti
borgað sig meðan vetrarfóður
þeirra kostar lítið eða ekkert,
þá getur ofvöxtur þessa bú-
stofns lagt búin í rústir, er
harðnar í ári.
Nautgriparækt.
í þeim héruðum, er bezt eru
fallin til ■ sauðfjárræktar' og
markaðar fyrir mjólkúrafurð-
ir ekki nærtækur, hefir áhugi
fyrir nautgriparækt verið jafn-
an lítill, og svo hefir það verið
í Húnavatnssýslu. Mjólkurfram-
leiðslan er eingöngu miðuð við
mjólkurneyzlu heimilanna. Þess
vegna hefir of lítið verið gert
til að bæta kyn mjólkurpen-
ingsins og auka tekjur búanna
af mjólkurframleiðslu.
Menn eru fastheldnir við
fornar venjur og búskaparhætti,
og er það ekki lastvert í mörg-
um tilfellum. En enginn má
sköpum renna, og svo er það
með sauðfjárbúin okkar. Ekki
er fyrirsjáanlegt, að sigrazt
verði í bráð á vágesti þeim, er
nú fellir sauðféð unnvörpum.
Þess ber og að gæta, að mark-
aður fyrir sauðfjárafurðir, eink-
um kjöt, er þröngur og ótrygg-
ur. Meðan verðlag það, sem nú
er hér á landi, helzt, eru engar
líkur til að allt kjötmagn það,
er nú kemur árlega á markað-
inn, seljist fyrir það verð, sem
til þess er kostað. Á verðupp-
bætúr frá ríkinu er óvarlegt að
treysta, enda er það fyrirkomu-
lag óeðlilegt og óhæft, nema
sem neyðarráðstöfun um stund-
arsakir.
Það virðist vera sá eini og
bezti kostur fyrir hendi, í þeim
héruðum er hafa góð ræktun-
arskilyrði, að taka nú upp
mjólkurframleiðslu að mestu 1
stað sauðfjárræktar. Enda hafa
sum héruð, sem mæðiveikin
hefir verst leikið, þegar breytt
þann veg framleiðslu sinni og
gefizt vel. Að þessum tíma hafa
bændur í þeim héruðum, er
ekki eiga þess kost að selja
neyzlumjólk til bæjana, verið
tregir til að taka upp mjólkur-
framleiðslu í stórum stíl, af
hræðslu við ofhleðslu á mark-
aðinum. Enda hefir markaður-
inn reynzt ótryggur fyrir aðrar
afurðir en smjör. Nú bendir
margt til, að ekki þurfi lengur
að óttast þann annmarka. Lengi
hefir þekkt verið aðferð til að
framleiða þurrmjólk, er notuð
er til brauðgerðar o. fl., þó ekki
hafi það enn verið gert á landi
hér. Til margra hluta er'mjólk
nú notuð, og má fullyrða, að
tækni nútímans geri mögulegt
að breyta allri mjólkinni í verð-
mæta söluvöru.
Það má og sanna tölulega, að
þótt smjörið eitt sé til verðs
talið, og verði þess ekki haldið
óeðlilega niðri, þá getur mjólk-
urframleiðslan gefið betri og
tryggari tekjur en flest annað,
sem framleiða má úr „mold-
inni“, þegar fyrir hendi er fóð-
uröflun á ræktuðu og véltæku
landi. Ekki virðist.þurfa að ótt-
ast þröngan smjörmarkað fyrst
um sinn, þar sem upplýst er, að
nú nemi smjörframleiðsla hér
á landi aðeins 50% af neyzlu-
þörf bæjanna. Enda er smjör
flutt inn í stórum stíl til tjóns
og vansæmdar fyrir þjóðina.
Varðar það því ekki alllitlu, að
mjólkurframleiðsla verði stór-
aukin, og ekki óeðlilegt, að op-
inber ráðstöfun komi til.
Á meðan verðbólgan og fólks-
eklan hefti ekki allar fram-
kvæmdir í sveitum landsins, var
mikið unnið að túnrækt og
engjaáveitum í Húnavatnssýslu.
En nú um skeið hafa þess kon-
! ar framkvæmdir að mestu
|stöðvast. Er aftur hefjast eðli-
leg viðskipti þjóða á milli, má
óhætt gera sér vonir um alda-
hvörf á sviði ræktunarmálanna.
Þá eru væntanlegar stórvirkar
vélar til að brjóta landið, aá og
uppskera. Á síðustu s^mrum
hefir verið mælt fyrir' upp-
þurkun á stórum landsvæðum í
Húnavatnssýslu, bæði votlend-
um áveituengjum og flóðlendi,
er sumt er ætlað til ræktunar
og annað sem beitiland. En eins
og kunnugt er, má breyta gras-
litlum forarflóum í gróðursæl
beitilönd með uppþurrkun
einni saman.
Byggðahverfi.
Húnavatnssýsla hefir að bjóða
víðáttumiklar lendur, sem auð-
veldar eru til ræktunar. Með
uppþurrkun og endurbættum á-
veituvirkjum má framleiða mörg
þúsund hesta af kýrgæfu kraft-
heyi í Þingi og Vatnsdal. Og
þúsundir ha. af flóðlendi bíður
framræslu og ræktunar í öðrum
sveitum sýslunnar. Á þessu má
sjá, að héraðið er engu ver fall-
ið til nautgriparæktunar og
mjólkurframleiðslu en sauð-
fjárbúskapar. Þó mjólkursam-
lagsihálið hafi ekki átt miklu
fylgi að fagna í héraðinu að
þessu, má nú vænta þess að sú
nýbreytni verði framkvæmd
fyrr en seinna. Enda mun hag.
bænda með því bezt borgið. Ein
af þeim mikilsverðu og.æskilegu
þáttum í framtíðarskipulagi
sveitanna er stofnun byggða-
hverfa á hentugum stöðum.
Nefnd sú, er athugað hefir
staðhætti og skilyrði fyrir
stofnun byggðahverfa í héruð-
um landsins, hefir bent á Ás-
ana í Húnavatnssýslu, sem eitt
þeirra svæða, er bezt væru
fallin fyrir þær byggðir,- enda
mun óvíða betri landkosti að
fá til slíkra hluta. í þessari víð-
áttumiklu sveit geta mörg svæði
komið til greina. En þó munu
lönd jarðanna Torfalækjar og
Húnsstaða vera þau beztu. Þar
er v;í,ðáttumikið graslendi, er
auðvelt og ódýrt er að rækta og
geymir mikla frjósemi. Beiti-
land nærtækt. Landið liggur
við akveg um 8 km. frá næstu
höfn og 5 km. frá rafstöð.
Þaðan má ætla að hverfið geti
fengið nægilega raforku til
heimilisnota og iðnaðar í smærri
stíl. Byggingarefni, möl og
sandur til húsa- og gatnagerð-
ar, er þarna nærtækt.
Það er óefað tímabært, að
hefjast þegar handa um stofnun
byggðahverfa. Ef með framsýni
og hyggindum er til þeirra
stofnað, verða þau'tvímælalaust
happadrjúgur hemill á útstreymi
fólksins úr sveitum landsins. Og
því má ekki draga málið lengur
en orðið er, með vangaveltum
og vafningum. Ríkið verður að
hafa örugga forustu um allar
framkvæmdir þessa máls. Er
Búnaðarfélag íslands sjálfkjörið
að fara með framkvæmdir þess-
ar fyrir ríkið.
Þegar kannað hefir verið
hvort nægileg þátttaka fæst um
myndun slíks hverfis, þar sem
þá' er ráðið að hefjast fyrst
handa, þarf að veita nægilegt
fé til að þurka landið og rækta,
er síðan verður svo leigt hverfis-
búum.. Ef til vill er réttast, til
þess að tryggja framkvæmd
málsins, að ríkið byggi fyrst eitt
hverfi upp að öllu leyti og selji
svo íbúunum hús og önnur
mannvirki með góðum skilmál-
um. Þegar upp væri komið eitt
slíkt byggðahverfi, er gæfi góða
raun, mundu fljótlega mörg
önnur slík af því drjúpa.
Útgerð.
Eins og áður segir hefir útgerð
lítið verið rekin í Húnavatns-
sýslu, þó ágæt fiskimið séu
skammt undan landsteinum. Var
svo komið á tímabili, eftir að
saltfiskmarkaður lokaðist, að sú
litla útgerð, sem áður var á
Skagaströnd og næsta nágrenni,
lagðist að kalla niður. En fyrir
* HeimílisprÝðín
Blaðinu hefir borizt eftirfar-
andi grein frá fjáröflunarnefnd
Hallveigarstaða:
Heimilisprýðin er nafn á
sjóði og voru lögð drög að stofn-
un hans 22. dag míamánaðar,
árið 1933. Átti sjóður þessi að
verða til eflingar byggingarsjóði
Hallveigarstaða, en þó einkum
að verða styrktar- og verð--
launasjóður, er stofnunin tæki
til starfa. Markmið sjóðsins var
birt í blöðunum, en bar lítinn
árangur. En þar sem margt hef-
ir breyzt síðan árið 1933 og
nokkrir peningar hafa nú bor-
ist byggingarfyrirtækinu í
minningargjöfum, þá telur fjár-
öflunarnefnd Hallveigarstaða
það rétt að birta stefnuskrá
sjóðsins í aðaldráttum. Þeir, sem
vilja minnast einhverrar góðrar
konu, lífs eða liðinnar, í hvaða
stétt og stöðu, sem hún er, eða
votta viðurkenningu og halda
minningu hennar á loft, senda
þessum sjóð, er hlotið hefir
nafnið „Heimilisprýðin", all-
myndarlega peningaupphæð —
ásamt mynd af þeirri konu, sem
minningin er helguð, nafni
hennar, heimili, aldur og stöðu.
Þegar Hallveigarstaðir verða
fullgerðir verða allar- slíkar
myndir geymdar í þar til gerðri
bók á völdum stað á heimilinu.
Sjóðnum skal varið til styrktar
ungum stúlkum, er vilja búa sig
undir heimilisstörf, eða nema
listfengan heimilisiðnað. Nokkr-
um hluta vaxtanna skal varið til
að prýða Hallveigarstaði. Pen-
ingar þeir, sem berast kunna í’
þenna sjóð, unz húsið er full-
gert, skal nota til að koma hús-
inu upp, en greiða verða Hall-
veigarstaðir sparisjóðsvexti af
þeim í sjóðinn frá viðtökudegi.
Tekið er á móti framlögum
til byggingar Hallveigarstaða í
skrifstofu Kvenfélagasambands
íslar-jds, Lækjargötu 14 B, sem
gefur allar nánari upplýsingar.
nokkrum árum hófst hafnar-
gerð á Skagaströnd og í sama
mund byggði Kaupfél. Skag-
strendinga hraðfrystihús. —
Glæddist þá, nokkuð smábáta-
útgerðin. Nú eru starfandi tvö
hraðfrystihús á Skagaströnd.
Gefur það góðar vonir um vax-
andi útgerð þar.
í ráði er að hefja á næsta
sumri miklar endurbætur á
höfninni á Skagaströnd og stefnt
að því að koma þar upp full-
komnum lendingartækjum. Mun
og ráðið að reisa þar síldarverk-
smiðju bráðlega.
Skagaströnd er svo vel í sveit
sett, til að notfæra sér aúðs-
uppsprettur Húnaflóa, að hún
hlýtur að eiga glæsilega fram-
tíð. Má því svo fara að landbún-
aður og fiskiveiðar Húnvetnn-
inga haldist í hendur og styðji
hvert annað til hagsældar fyrir
héraðið allt. (Framh.)
Ýmsar fréttir
Fulltrúaþing verkstjóra.
Fulltrúaþing Verkstjórasam-
bands íslands hefir nýlega lok-
ið störfum sínum. Þingið sóttu
21 fulltrúi frá fjórum félögum.
Meðlimir innan sambandsins eru
231. í stjórn voru kosnir: For-
maður Karl Friðriksson, vara-
formaður Jón G. Jónsson, ritari
Kristófer Grímsson, gjaldkeri
Jónas Eyvindsson, meðstjórn-
andi Þorlákur . G. Ottesen. —
Aðalmál þingsins voru út-
breiðslumál, fjármál og launa-
mál. Um það seinast nefnda hef-
ir orðið samkomulag við Vinnu-
veitenþafélag íslands um það,
að verkstjórar fái yfirleitt 25—
45% hærri laun en verkamenn.
Símskák.
Aðfaranótt páskadags tefldu
Akureyringar og Keflvíkingar
símakák. Úrslit urðu þau, að Ak-
ureyringar unnu með fimm
vinningum. Þeir unnu þrjár
skákir, gerðu fjögur jafntefli
0£ töpuðu einni. Keflvíkingar
fengu þrjá vinninga, þeir unnu
eina skák, gerðu fjögur jafntefli
og töpuðu þremur skákum.
Keppnin stóð í 12 klukku-
stundir.
Nýr lögreglustjóri.
Axel Tulinius cand jur. hefir
verið skipaður lögreglustjóri í
Bolungarvík frá 1. apríl að telja.
Axel er sonur Hallgríms Tulin-
íus, stórkaupmanns.
Nýr prestur á Akranesi.
Á pálmasynnudag var vígður
í Dómkirkjunni í Reykjavík
Magnús Runólfsson, cand.
theol., fyrir aðstoðarprest á
Akranesi. Séra Bjarni Jónsson
vígslubiskup framkvæmdi at-
höfnina, séra Sigurbjörn Á.
Gíslason lýsti vígslu, séra Sig-
urbjörn Einarsson dósent þjón-
aði fyrir altari og vígsluvottar
voru þeir séra Garðar Svavars-
son og séra Sigurjón Árnason.
Ný Rauðakrossdeild.
Þann 8. apríl s. 1. var stofnuö
Rauða Kross deild í Neskaup-
stað. Félagsmenn voru 60. Stjórn
skipa Einar Hilmar, formaður,
Guðmundur Helgason, varafor-
maður, Eyþór Þórðarson, ritari,
Kristín Ágústsdóttir, gjaldkeri,
meðstjórnendur Pétur Thorodd-
sen læknir, Níels Ingvarsson og
Jóhannes Stefánsson.
Kappglíma Mýrasýslu.
Kappglíma Mýrasýslu fór ný-
lega fram í Borgarnesi og var
keppt um bikar, sem Árni Helga-
son hafði gefið. Keppendur voru
7. Hlutskarpastur varð Bjarni
Bachmann, Borgarnesi, en feg-
urðarglímuverðlaunin hlaut
Bjarni Pétursson, sama staðar,-
Glíman fór vel og drengilega
fram.
Beínamjölsverk
og stóðu kyrrir í röð sinni, unz
könnuninni var lokið.
Tæpum tuttugu mínútum síð-
ar var liðþjálfinn og fangarnir
óþekktu komnir á fund yfir-
manns upplýsingadeildarinnar.
En áður en saga þessará
tveggja furðulegu fanga er sögð,
skal vikið nokkrum orðum að
liðþjálfanum, er leysti gátuna,
og kunnáttu hans í því tungu-
máli, er svo erfiðlega gekk að
öðlast skil á. Á æskuárum sín-
um hafði hann ferðazt víða um
Asíulönd, og þá hafði hann með-
al annars dvalið alllengi 1 Tíbet.
Hann hafði samið sig sem bezt
hann gat að siðum landsmanna
og lært talsvert í tungumáli
þeirra. Og þessir tveir óþekktu
herfangar voru einmitt Tíbet-
búar, upprunnir af svipuðum
slóðum og hann hafði dvalið á.
Sögu þessara tveggja Tíbet-
manna má segja í aðaldráttum
í’stuttu máli. Henni var lókið
um svipað leyti og fjórðu sígar-
ettunni. Hún hófst í þorpi við
landamæri Tíbets. Þessir tveir
tíbezku sveitamenn höfðu ekki
fengið vinnu, sem þeim líkaði í
tíu mánuði. Þeir kunnu reyndar
lítil skil á orðum eins og „við-
skiptakreppa", en skildu samt
sem áður, að það er erfitt að Hfa
aðgerðarlaus, þegar til lengdar
lætur. Þó að margur láti disk af
hrísgrjónum eða brauðhleif fús-
lega af hendi rakna við svanga
gesti, er það náðarbrauð, sem
ungum og dugmiklum mönnum
fellur illa að þiggja. Þess vegna
tóku þeir kunningjarnir þá
ákvörðun að haldá út í heiminn
í leit að góðri vinnu og nægum
mat.
Þessir Tíbetbúar kunnu þó
fremur lítil skil á landamærum,
þjóðernum og valdatogstreitum
í heiminum. Þeir héldu inn á
rússneskt land án þess að verða
neinna landamæravarða varir.
Allt lék í lyndi En þó kom fljótt
að því, að nesti þeirra var þrotið
og ekki lengur kostur að lifa á
bónbjörgum. Þeir tóku það til
ráðs að biðja um vinnu á sam-
yrkjubúi einu. En enginn skildi
þá, hvorki orð þeirra né lát-
bragð. Loks fór svo að héraðs-
stjóri sovétstjórnarinnar, sem
var mesti atkvæðamaður í emb-
ættisrekstri sínum, lét taka þá
fasta, og í stað þess að grennsl-
ast eftir, hverjir þeir væru og
hvernig ferðum þeirra væri hátt-
að, voru þeir umsvifalaust settir
í flokk, sem verið var að senda
til erfiðisvinnu í Úkraínu.
Mönnum var troðið Inn í járn-
brautarvagna, og næstu öaga
var brunað stanzlaust vestur á
bóginn, nema hvað á stöku stað
var staldrað við nokkrar klukku-
stundir til þess að bíða eftir
aukalestum. Og loks var komið
á ákvörðunarstað. Þetta var
upphaf mjög langrar ferðar um
framandi lönd. Enginn skildi þá,
og þeir gátu aldrei talað auka-
tekið orð við neinn, þar til lið-
þjálfinn kanadiski rakst loks á
þá í fangabúðunum.
Þeir voru látnir vinna að
vegagerð og reyndu að leysa
störf sín af höndum eftir því,
sem þeir höfðu greind og skiln-
ing til. En oft veittist erfitt að
skilja, hvað þeir áttu að gera.
En einn góðan veðurdag var
þeim fenginn einkennisbúning-
ur í stað vinnufatanna. Síðan
voru þeir sendir til vígstöðv-
anna. Þar var mesti djöfulgang-
ur — skothríð, eldglæringar og
hávaði. Fáum dögum síðar voru
Tíbetbúarnir staddir í fjölmenn-
um hópi ekki sérlega upplits-
djarfra né glaðhlakkalegra her-
manna. Og hópurinn var rekinn
áfram af mörgum mönnum í
margvíslegum einkennisbúning-
um. Þeir voru harðir og illir á
svip og otuðu byssustingjum.
Þeir voru komnir í hendur Þjóð-
verja, er þeir kunnu álíka lítil
skil á og Rússum. Svo að þeir
létu sér það í léttu rúmi liggja.
Þeir voru nú sendir úr einum
herbúðum í aðrar, sættu hrak-
legri meðferð, fengu ekki í sig
hálfa og gátu sízt af öllu skilið,
hvers vegna þeir voru hvað eftir
annað og dag eftir dag leiddir
fyrir fjölda reiðilegra og valds-
mannlegra manna, einkennis-
búinna og óeinkennisbúinna, og
spurðir þar óteljandi spurninga,
sem þeir skildu hvorki upp né
niður í. Stundum voru þeir
meira að segja barðir. En nið-
urstaðan varð alltaf sú, að þeir
voru leiddir brott, án þess að
fá á því nokkra skýringu, hvern-
ig á öllu þessu stæði. En loks
tók þetta þó enda. Þeir voru
báðir látnir gera svartan kross
á stórt skjal, og eftir það
linnti þessu óskemmtilega þrefi.
Nú fór í hönd nýtt tímabil
— nærri því tvö ár, héldu þeir.
Nú höfðust þeir við í nýjum og
betri húsakynnum og fengu
meira að segja nóg af góðum
mat. Þeir voru látnir klæðast
nýjum einkennisbúningum —
þeim, sem rússneska „sjálfboða-
liðssveitin“ var látin búast. En
þegar til heræfinganna kom,
hófust ný vandræði. Enginn
liðþjálíi vildi spilla aganum í
sveit sinni með því að hafa þar
þessa þöngulhausa, sem ekkert
skildu. Og nú var Tíbetmönnun-
um aftur troðið inn í járn-
brautarvagn, ásamt fjölda
annarra manna, og nýtt járn-
brautarferðalag hófst.
í járnbrautarstöðvunum var
fjöldi kvenna, sem veifaði til
þeirra og hrópaði, og sumar
nældu jafnvel blóm í húfur
mannanna.
Þegar járnbrautarferðalaginu
var lokið, voru þeir sendir beint
á vígvellina. Þar var heldur há-
vaðasamt og róstusamt — já,
ekki síður en í Úkraínu forðum.
Jafnvel heldur verra.
Og vopnin, sem þeir fengu í
hendur, kunnu þeir illa að nota,
enda leið ekki á löngu áður en
þau voru tekin af þeim og menn
með byssustingi rækju þá undan
sér, ásamt fjölda annarra
manna. Og þessir byssustingja-
menn voru í einkennisbúning-
um, sem Tíbetbúarnir höfðu
aldrei séð áður. Ný fangabúða-
vist tók við, en hér var vistin
betri en í fyrri staðnum.
Loks voru þeir látnir stíga á
skipsfjöl. Nú hófst óralöng ferð
á skipi yfir „vatnið mikla“. Það
fannst þeim góð tilbreyting frá
járnbrautarferðalögunum. Slikt
ævintýr hefðu þeir ekki getað
ímyndað sér. Og nú — ja, nú
voru þeir komnir hingað.
Hér fengu þeir þann bezta
mat, sem þeir höfðu nokkurs
staðar fengið — það voru þeir
sammála um.
Þessi dagur var mikill dagur
í lífi Tíbetmannanna. vNú gátu
þeir í fyrsta skipti sagt söguna
af öllum sínum flækingi og
mannraunum. Hér höfðu þeir
hitt 'mann, sem skildi þá.
Að lokum spurðu þeir hálf-
hikandi, hvort þeim leyfðist að
spyrja einnar spurningar.
Jú, þeim var það velkomið.
Og svo kom spurningin:
„Hvers vegna er alls staðar
þessi skothríð og manndráp?"
Þessi hógværa spurning hefir
sjálfsagt túlkað innibirgðar til-
finningar þeirra. Þeir höfðu far-
ið að heiman til þess að afla
sér bétri vinnu en þeim stóð til
boða í ættbyggð sinni, en hvar
sem þeir fóru, sáu þeir ekki ann-
að en blóðsúthellingar og hjaðn-
ingavíg.
smiðja
í febrúarmánuði s. 1. tók til
starfa í Innri-Njarðvík beina-
mjölsverksmiðja, sem reist var
á s. 1. sumri og hauSti.
Verksmiðjuhúsið er einlyft úr
steinsteypu 9X22 mtr., með á-
föstu ketilhúsi 4X5,5 m. Mjöl-
geymsla er áföst við verksmiðju-
húsið 7X17,5 m. með steyptu
lofti. Yfir mjölgeymslu er íbúð,
skrifstofur og geymslur. Stein-
steypt fiskþró, sem tekur um
350 tonn af fiski, er áföst við
verksmiðjuhúsið.
Afköst verksmiðjunnar eru
50 til 60 smálestir af blautum
fiskúrgangi á sólarhring.
Allar vélar verksmiðjunnar
eru af nýjustu gerð, keyptar
frá Ameríku, en flutningsbönd
smíðuð af vélsmiðjunni Héðinn
í Reykjavík, sem séð hefir um
uppsetningu vélanna.
Verksmiðjan stendur skammt
frá frystihúsi Eggerts Jónsson-
ar og fær hráefni sitt að hálfu
frá húsi hans, en að nokkru frá
Keflavík. Fiskúrgangur frá
frystihúsinu er fluttur á flutn-
ingsböndum til verksmiðj unnar
og er orðinn að fullunnu mjöli
tveim tímum eftir að fiskurinn
er flakaður.
Jón Jónsson, byggingarmeist-
ari frá Flateyri, hefir séð um
byggingu verksmiðj unnar og er
hann framkvæmdastjóri henn-
ar, en eigandi er „Fiskimjöl
Njarðvík" h. f.