Tíminn - 26.06.1945, Side 2

TÍMINN, þrigjndaglim 26. jinii 1945
47. blag
Þriðjudagur 20. júní
Fordæmi Sigl-
Sírðinga
Atburðirnir í Kaupfélagi Sigl-
firðinga hafa vakið landsat-
hygli. Ofbeldi, ójöfnuður og ólög
kommúnista hafa sjaldan verið
augljósari. Allt atferli þeirra
sannar, að hér er risin upp ný
manntegund, sem hefir blind-
ast jafn fullkomlega af ofbeld-
is- og einræðiskenningum
kommúnismans og Þjóðverjar
létu blindast af nazismanum.
Fyrir þeim vakir það eitt að ná
völdum og halda þeim til að
geta stjórnað eftir „kokkabók-
um“ sínum. Til þess að ná þessu
marki telja þeir sér allt leyfi-
legt. Tilgangurinn helgar meðal-
ið, að dómi þeirra. Þess vegna
finnst þeim það ofur einfalt og
eðlilegt að hafa lýðræðið og
reglur þess að engu, en beita
ofbeldi, ólögum og ójöfnuði, ef
það hentar þeim betur. Þess
vegna hika þeir ekki við að reka
70 manns úr Kaupfélagi Sigl-
firðinga og víkja kaupfélags-
stjóranum úr starfi, 'án nokk-
urra saka, þegar þeir geta ekki
lengur haldið völdum í félag-
inu með lýðræðislegum hætti.
Deilan í Kaupfélagi Siglfirð-
inga hefir þó ekki eingöngu vak-
ið athygli vegna hins einstæða
ofbeldis og ójafnaðar kommún-
ista. Hún hefir ekki síður vakið
athygli af þeim ástæðum, að þar
hafa myndazt samtök manna úr
lýðræðisflokkunum þremur til
að hnekkja ofstopa og yfirgangi
hinna rauðu einræðisseggja.
Framsóknarmenn, Alþýðuflokks-
menn og frjálslyndir Sjálfstæð-
ismenn hafa bundizt samtök-
um, er stöðugt hafa styrkzt í
eldi baráttunnar. Þessi samtök
hafa ekki komið eftir neinum
boðum „ofan að“. Þau hafa
komið eins og af sjálfu sér. Þau
hafa sprottið upp úr þeim sam-
eiginlega skilningi borgaralegra
umbótamanna, að annað hvort
varð að hefja samstillta baráttu
gegn ofbeldis- og einræðisliðinu,
ellegar að gefast alveg upp,
beygja sig fyrir ofríkinu, kyssa
á vöndinn og segja: Það er ejgci
hægt að stjórna, nema þið seuð
aðalmennirnir og þess vegna
verðið þið að ráða.
Siglfirzkir framfaramenn kusu
heldur baráttuna og þeir munu
vafalaust færa út kvíarnar og
láta samstarf sitt ná ‘'til' fleiri
málefná en káupfél. eins. Þetta
fordæmi þeirra mætti líka Sánn-
arlega verða til eftirbreytni
•víða um land og þó ekki sízt á
sviði þjóömálanna Sjálfra. Það
getur ekki endað með öðru en
illu, að hinir kommúnistísku of-
beldismenn séu mestu ráðandi
í stjórn landsins. Því lengur sem
þeir ráða, þ'ví verri verður við-
skilnaðurinn og endurreisnin
torveldari. Óreiðan i Kaupfélagi
Siglfirðinga verður þá smávax-
in í samanburði við óreiðuna 1
ríkisrekstrinum og atvinnumál-
um landsins. Það má því ekki
síðar verða, að öll hin lýðræðis-
sinnuðu umbótaöfl, Framsókn-
armenn, frjálslyndari Sjálfstæð-
ismenn, Alþýðuflokksmenn og
framsæknir utanflokkamenn,
skipi sér í bandalag, sem verði
nógu öflugt til að hrinda ásókn
hvers konar einræðis- og yfir-
gangsstefna og trjggja áfram-
haldandi framfarir og umbætur
á grundvelli félagslegs og per-
sónulegs frelsis.
Furðuleg áskorun
í ræðu þeirri, sem Ólafur
Thors hélt á landsfundi Sjálf-
stæðismanna, skoraði hann sér-
staklega á eina stétt landsins
„að skerast ekki úr leik eða.sýna
nýsköpunarfyrirætlun stjórnar-
íiða áhugaleysi eða jafnvel ó-
vild.“ Þessi stétt voru bændur.
Með því að beina þessu ávarpi
til þeirra einna, verður ekki
annað skilið en að Ólafur telji
þá eða vilji láta telja þá áhuga-
minnsta allra stétta fyrir um-
bótum og framförum og því
verði að brýna þá vel, ef þeir
eigi ekki að skerast úr leik.
Það verður sannarlega að telj-
ast meira en lítil dirfska, þegar
A víðavangi

„Þjóðnýtingin kemur“.
Ólafur Thors kappkostaði það
sérstaklega í landsfundarræð-
unni annáluðu að telja mönnum
trú um, að stjórnarsamningur-
inn væri byggður á stefnu Sjálf-
•stæðisflokksfns. Þess vegna væri
það mesta öfugmæli, sem Gísli
Sveinsson og fleiri hefðu haldið
fram, að stjórnarsamvinnan
væri kollsteypa í stefnu og
vinnubrögðum Sjálfstæðis-
flokksins.
Þessar fullyrðingar byggði Ól-
afur einkum á því, að stjórnar-
samningurinn gerði ráð fyrir
því, að ríkið keypti ekki skip eða
önnur framleiðslutæki, nema
að einstaklingum eða félögum
þeirra frágengnum. Stjórnar-
samningurinn gerði þannig
fyrst og fremst ráð fyrir einka-
rekstri.
Þetta gæti á vissan hátt stað-
izt, ef fjármálastefna stjórnar-
innar beindist að því að koma
atvinnurekstrinum á svo fjár-
hagslega tryggan grundvöll, að
einstaklingum þætti fýsilegt að
eignast atvinnutæki eða leggja
fé í atvinnureksturinn á annan
hátt. En sívaxandi dýrtíð og
hækkandi skattar, sem eru af-
kvæmi stjórnarstefnunnar,
dragi úr,4?essum áhuga einstakl-
inganna. Þeim fjölgar líka, sem
reyna að selja atvinnufyrirtæki
sín og vilja ekki kaupa ný, a.
m. k. ekki að óbreyttum að-
stæðum. Endalokin verða þess
vegna þau, að böndin berast að
ríkinu að kaupa ný atvinnu-
tæki, ef fullnægja á stjórnar-
sáttmálanum, án breyttrar fjár-
málastefnu.
Þess vegna sagði einn foringi
kommúnista á sellufundi, þar
sem haldið var uppi þeirri gagn-
rýni, að þjóðnýtingar gætti ekki
nógu mikið í stjórnarsáttmál-
anum: Verið þið óhræddir! Þjóð-
nýtingin kemur! Hún verður ó-
hjákvæmileg afleiðing af fjár-
málastefnunni!
Þetta dylst heldur ekki nein-
um, sem hugsar þessi mál. Þess
vegna stendur sá dómur Gísla
Sveinssonar jafn óhaggaður,
hvaða blekkingar, sem Ólafur
hefir í frammi, að fjármála-
stefna stjórnarinnar er koll-
steypa í þeirri stefnu Sjálfstæð-
isflokksins að halda uppi líf-
vænlegum og heilbrigðum
einkarekstri í landkiu.
Verðuppbótin á fiskinn.
Blöð stjórnarflokkanna aug-
lýsa nú ákaft verðhækkun þá á
fiskinn, sem þau telja árangur
af ráðstöfunum stjórnarflokk-
anna á síðastl. vetri. Blöðin aug-
lýstu þá, að þessi verðhækkun
myndi verða ein 15%, en í
reyndinni hefir hún oftast orð-
ið helmingi minni og stundum
ekki einu sinni svo mikil. Geta
útvegsmenn og sjómenn bezt
markað loforð stjórnarflokkana
á þessu.
Þetta gort stjórnarflokkanna
virðist líka af fleiri ástæðum til-
efnislaust og sýna, að þeir hafa
af litlu að státa. í skýrslu, sem
stjórnin gaf út um fisksölu-
málið í vetur, lýsti hún yfir því,
að hún hefði upphaflega lagt
allt kapp á að fá brezka fisk-
sölusamninginn framlengdan.
Hefði þessi stefna hennar borið
árangur, myndi umrædd verð-
hækkun ekki hafa átt sér stað.
Það er því vissulega meira fyrir
tilviljun en stefnu stjórnarinn-
ar, að nokkur hækkun varð á
fiskverðinu.
Það er líka kunnugt mál, að
umrædd verðhækkun er minni
en hún hefði orðið, ef stjórnin
hefði beitt sér fyrir því að koma
allri ísfisksölunni í hendur fisk-
sölusamlaga og milliliðastarf-
semi því ekki komið til greina.
Framsóknarmenn lögðu eindreg-
ið til, að komið yrði á þeirri til-
högun, en stjórnin lét undan
millliðahagsmununum.
Stjórnin á því ekki neina
frægðarsögu í sambandi við
verðuppbótina á fiskinum. Hins
vegar er það trúlegt, að ýmsir
stuðningsmenn hennar muni
hafa átt von á enn lakari nið-
urstöðu af gerðum hennar og
það sé skýring hinna miklu á-
nægjuláta þeirra nú.
Drátturinn á samning-
unum við Breta.
Útgerðarritstjóri Mbl., Óskar
Halldórsson, skrifaði nýlega all-
rækilega grein í blaðið um vetr-
arvertíðina seinustu. Segir Ósk
ar þar m. a., að það hafi valdið
frystihúsunum verulegum baga,
hve samningarnir við Breta
drógust á langinn, þar sem ekki
var vitað um verð hraðfrysta
fisksins á meðan. Hraðfrystihús-
in tóku því seinna til starfa en
ella. Jafnhliða skapaði þetta ó-
Ólafur ætlar þannig að fara að
styðja róginn um áhugaleysi
bænda.
Það er ekki aðeins að bændur
hafa sýnt mestan áhuga af öll-
um stéttum fyrir endurbótum
og framförum atvinnuvegarins.
Það sýna hin miklu ræktunar-
og framfarastörf í sveitum lands
ins seinustu áratugina. Það
sýna hinar miklu vélapantanir
bænda nú, sem stjórn ÓLafs get-
ekki nema að litlu leyti full-
nægt. Það eltt væri vissulega
nægilegt til að sýna skrípishátt
Ólafs, að hann hvetur bændur
digurbarkalega til aukinna
framkvæmda á sama tíma og
hann og stjórn hans eru ekki
hálfdrættingar í því að útvega
þær vélar, sem bændur biðja
um!
En hér kemur fleira til sögu.
Maðurinn, sem hér er að skora
á bændur til þátttöku í „ný-
sköpun“ stjórnarinnar, hefir
haft forustu í því að hverju stór-
máii landbúnaðarins á fætur
öðru hefir verið stungið undir
stól. Fyrst var áburðarverk-
smiðjumálið, þá landnám rík-
isins, svo jarðræktarlagafrv. og
loks raforkulagafrv. Verður það
vissulega ekki af Ólafi skafið,
að hann fullnægir vel hlutverki
„nýsköpunar“-hræsninnar, sem
stjórnarliðið hefir valið sér, þar
sem h^nn lætur fyrst stöðva öll
stórmái landbúnaðarins, kemur
síðan fram fyrir bændur og þyk-
ist allra manna áhugasamastur
fyrir „nýsköpun" landbúnaðar-
ins og skorar á þá að „skerast
nú ekki úr leik!“
Seinasti þáttur þessarar furðu
legu sögu er þó enn ósagður.
Maðurinn, sem þannig þykist
þess umkominn að bera mestu
framfarastéttinni áhugaleysi’ á
brýn og vara haría við því, „að
skerast ekkl úr leik“, hefir í
stjórn þess atvinnufyrirtækis, er
hann ræður, sýnt fullkomið á-
hugaleysi fyrir „nýsköpuninni“.
Þrátt fyrir það, þótt h.f. Kveld-
úlfi haf verið veitt ríflegustu
skattahlunnindi til að koma sér
upp endurb.sjóði og fyrir-
tæki þetta sé búið að selja flest
skip sín, hefir það enn ekki gert
neinar ráðstafanir til að fá skip
í staðinn. Slíkt er raunar fyílsta
brot á þeim trúnaði, sem fyrir-
tækinu var sýnt með skatta-
hlunnindunum. Þörfin fyrir
endurbyggingu er þó meiri í
þessum atvinnuvegi en nokkrum
öðrum, enda lýsti Ólafur því
fyrir mörgum árum, að skipin
væru þá orðin lítt sjófærir „ryð-
kláfar.“ Samt hafast stjórnend-
ur þessa fyrirtækis ekkert að
viðkomandi endurnýjun skip-
anna, en keppast við að draga
fé úr útgerðinni með því að
koma upp dýrum sumarhöllum,
og eru vafalaust búnir að eyða
andvirði nýs togara í þá ráð-
leysu. Það er því sannarlega ekki
ofmælt, að engum manni farist
síður en Ólafi Thors að hvetja
aðra til „nýsköpunar" og þó
sérstaklega þá sem öðrum frem-
ur sýna áhuga fyrir framförum
og umbótum.
Bændur munu líka skilja það
mætavel ,sem hér hefir verið að
þeim rétt. Það er gamli rógur-
inn um áhugaleysi og framfar.a-
leysi þeirra, klæddur dularbún-
ingi, Rétt svar bænda getur ekki
orðið nema á eina leið. Það ,er
„skerast ekki úr leik“ í barátt-
unni fyrir þeim stórmálum land-
búnaðarins, sem núv. stjórn hef-
ir stöðvað, heldur efla samtök
sín til að koma þeim fram og
til að mæta öðrum árásum, sém
á þá kunna að vera gerðar. Með
því tryggjá bændur bezt fram-
tíðargengi sitt, stéttar sinnar og
þjóðarinnar allrar.
ERLENT YFIRLIT .
Þýzka þjóðm eitir upp-
vissu í sambandi við fiskflutn
ingana, þar sem tryggja þurfti
meiri skipakost til vonar og.vara.
ef hraðfrystihúsin störfuðu ekki.
Ýtti það m. a. undir það að ráð-
ist var í hina óhagstæðu leigu
færeysku skipanna.
Þessi viðurkenning manns,
sem er einn öflugasti stuðnings-
maður stjórnarinnar, sannar
bezt, að gagnrýni Tímans á því,
hve óhæfilega lengi þessir samn
ingar voru dregnir á langinn,
hafði við fyllstu rök að styðj-
ast. Þetta er þó ekki nema eitt
dæmi af mörgum um seinagang
og trassaskap núverandi ríkis-
stjórnar I utanríkismálunum.
Sænsku samningarnir.
Annað dæmi, jafnvel enn
hörmulegra, er dráttur á því að
senda samninganefnd til Sví-
þjóðar. Vilhjálmur. Þór hafði
undirbúið för nefndarinnar
og var ekki annað eftir en
að útnefna sendimennina, þeg- að
ar hann fór úr stjórninni. Taldi
Vilhjálmur rétt að eftirmaður
hans tilnefndi þá, þar sem
stjórnarskipti ! voru á næsta
leyti. Nýja stjórnin sinnti þessu
máli ekkert lengi vel og nefndin
kom ekki til Svíþjóðar fyrr en
þremur mánuðum eftir stjórnar-
skiptin. Á þessum sama tíma
kepptust aðrar þjóðir við að*
semja við Svía og gátu þeir því
litla úrlausn veitt okkur, eins og
viðskiptasamningarnir, sem ný-
lega hafa verið birtir, bera ljós-
an vott um. Kommúnistar hafa
mjög reynt að kenna formanni
sendinefndarinnar, Stefáni Jóh.
Stefánssyni, um þennan lélega
árangur og á fundi norður á
Siglufirði fór Áki Jakobsson ný-
lega hinum verstu orðum um
nefndina, þó einkum Stefán.
Taldi hann m. a., að þetta væri
lakasta sendinefnd, er nokkru
sinni hefði verið send utan, og
þótti mönnum það lítið lof um
„nýsköpunina“! Sannleikurinn
er hins vegar sá, að það er fyrst
og fremst sök stjórnarinnar, hve
illa hefir hér tiltekizt, því að hún
dró það allt of lengi að senda
nefndina. Sá trassadómur hefir
orðið dýr fyrir þjóðina.
• M9«
gjotma
Timburkaupin í Svíþjóð.
Það var ekki aðeins, að utan-
för samninganefndarinnar, er
fór til Svíþjóðar væri tafin,
(Framhald á 7. siðu)
Grein sú, sem hér fer á eftlr
í styttri þýðingu, er eftir enska
blaðamanninn Douglas Willi-
ams, sem er fréttaritari Daily
Telegraph í Þýzkalandi:
— Það skilur eftir átakanlega
og ægilega mynd af eyðileggingu
styrjaldarinnar að aka 2500 míl-
ur um blómlegustu héruð Þýzka-
lands, eins og ég gerði samfleytt
í tvær vikur, í seinnihluta maí.
Það er óttalegt að sjá skemmd-
irnar, sem eru alls staðar um
landið. Borgir í rústum, iðnað-
urinn í rústum, og samgöngurn-
ar í ringulreið eða ehgar.
Nær því allar stórborgirnar,
sem ég fór um voru rústir einar,
eða a. m. k. 80—90% allra bygg-
inga. Brak og skran þöktu göt-
urnar á löngum svæðum mílu
eftir mílu. Sums staðar voru allt
því 40 feta háar rústir á
gangstéttunum, við hliðina. á
sprengjugígjunum. Það er varla
hægt að hugsa sér, að mögulegt
verði að endurbyggja þessar
borgir, ríema skipuleggja þær
alveg að nýju, fjarlægja allar
rústirnar og byggja upp frá
grunni.
í rústum þessara borga berst
fólkið við hungurvofuna. Fyrir
framan þær fáu búðir, sem enn
eru opnar, bíða langar biðraðir
allan liðlangan daginn. Hús-
mæðurnar standa klukkustund-
um saman með sárar hendur við'
vatnsdælurnar til að ná sér í
vatn til nauðsynlegustu heimil-
isþarfa. ,
Nútímaþægindi, svo sem gas,
rafmagn, póstur, járnbrautir,
strætisvagnar eða sími sjást ekki
lengur í notkun. Öll ferðalög
byggjast á reiðhjólum eða hest-
um. Engir^ bílar sjást á ferð í
Þýzkalandi, nema þeir, sem eru
í þjónustu herja Bandamanna.
Þjóðvegirnir eru alls staðar
þaktir af flóttafólki, sem neytir
sinna ýtrustu krafta til að kom-
ast aftur til heimkynna sinna.
Hinum litlu eigum sinum ekur
þetta fólk á undan sér á litlum
vögnum eða hjólbörum.
Mæður með lítil börn, gamal-
menni og stálpaðar stúlkur
þramma áfram kliikkustund
eftir klukkustund, varnarlaus
fyrir sól og regni. Þetta fólk sef-
ur á ökrum og engjum, sníkir
mat eða vatn á bóndabæjum og
í þorpum. Allt þetta sundurleita
fólk á eitt sameiginlegt áhuga-
mál, og það er að komast aftur
heim.
Þrátt fyrir styrjaldareyðilegg-
inguna og hinn mikla ósigur er
stilling og ró almennings í
Þýzkalandi undraverð. Hvergi
sjást nein merki mótþróa, eða
byltingartilrauna, heldur eru
allir hjálplegir og fúsir til að
vinna með Bandamönnum til að
koma aftur á eðlilegu ástandi.
Jafnt bændur, verkakonur,
háskólaprófessorar og lögreglu-
menn, eru reiðubúnir til sam-
starfs við Bandamenn. Með því
að tala daglega við 10—15 emb-
bættismenn Þjóðverja í öllum
stéttum, verður maður þess
fljótt áskynja, að áhugi þessa
fólks er sameiginlegur fyrir því
að koma ákveðnum skoðunum á
framfæri.
Við hlýddum stjóminni eins
og páfagaukar, þar til fall naz-
ismans kom, sögðu þeir. Sama
fólkið hefir áreiðanlega talað
allt öðru vísi, áður en sigurvon-
irnar brugðust Jafnvel í aðal-
bækistöðvum nazismans, eins og
Múnchen,Nurnberg og Brechtes-
gaden komu sömu hugsanirnar
og skoðanir fram með svipuðum
orðum.
Þessar skoðanir má rekja i
nokkrum höfuðatriðum:
Fyrsta: Enginn af okkur var
nazisti af einlægni. Við hötuðum
öll nazismann og þeir, sem til-
heyrðu flokknum, gerðu það að-
eins vegna þess, að þeir óttuðust
vald hans, fangabúðir og dauð-
ann.
Annað: Við fengum ekkert að
vita um erlend málefni, eða
menn, nema eftir upplýsingum
nazista.
Þriðja: Við erum ánægð með
það, að stríðið skuli vera búið,
og eins það, að Bandamenn
unnu, því að nú erum við frjáls
undan yfirráðum nazista.
Fjórða: Við vitum að eyði-
leggingin í landi okkar var óhjá-
kvæmileg. Þar sem við höfum
tapað stríðinu, þá verðum við
að greiða fyrir það með aukinni
vinnu og erfiði.
Fimmta: Við vitum nú, að við
(Framhald á 7. síðu)
m>m hamhnanna.
Forustugrein Alþýöublaðsins 21. þ.
m. nefnist: Baráttuaðferðir kommún-
ista og ræðir þar um starfshætti
þeirra í Kaupfélagi Siglfirðinga. í
greininni segir:
„Fréttirnar frá Kaupfélagl Sigl-
firðinga vekja að vonum mikla
athygl. Viðburðirnlr, sem þar hafa
gerzt að undanförnu, eru svo ein-
stætt sýnishorn af hugsunarhætti
og vinnubrögðum kommúnista, að
það er vissulega vel farið, að þeir
skuli gerðir alþjóð kunnlr. Af þeim
geta samvinnufélög og verkalýðs-
félög landsins og þjóðin öll dregið
mikla og nauðsynlega lærdóma.
íslenzk samvinnuhreyfing hefir
sem betur fer ekki haft af að segja
ofbeldi og lögleysum fyrr en nú, að
kommúnistamir, sem stjórnað hafa
Kaupfélagi Siglfirðinga; grípa til
þeirra ráða að beita þeim baráttu-
aðferðuöi eftir að hafa beðið alger-
an ósigur í kosningum fulltrúa til
aðalfundar félagsins. Fundarstjórn
Ottós Jörgensens, sem verið h^fir
formaður kaupfélagsstjórnarínnar,
á aðalfundi félagsins, gerræði hans
og ofbeldi i garð löglega kosiris
méirihluta fulltrúanna, er fundinn
sútu, mun'iengi í minnum höfð. Og
brottrekstrar kommúnista á sjötiu
félagsmönnum qg #aðalfundarfull-
trúum, sem ekki vildu una óstjórn
þeirra og ofríki, er svo einstakt
hneyksli, að það mun aldrei gleym-
ast íslenzkum samvinnumönnum.
Sama er áð segja um brottrekstur
Sigurðar Tómassonar kaupfélags-
stjóra. Athæfi kommúnistanna í
Kaupfélagi Siglfirðinga er allt með
þeim endemum, að slíkg munu eng-
in dæmi í sögu frjáls félagsskapar
nokkurra þéirra þjóða, sem ekki
hafa haft af öfgafyllStu og hvatvís-
ustu baráttuaðferðum kommúnista
að segja.“
í þessari greln Alþýðublaðshls segir
ennfremur:
„Fréttirnar frá Kaupfélagi Sigl-
firðinga færa mönnum heim sann-
inn um það, hvers má vænta af
hálfu kommúnista, þegar þeir kom-
ast í minnihluta í þeim félögum,
sem orðið hafa fyrir því hryllilega
óláni að fela þeim völd og trúnað.
Þær eru gleggst sönnun þess, að
kommúnistum kemur ekki til hugar
að temja sér starfsháttu lýðræðis-
sinna, þótt þeir geypi mest allra
um ást sína á frelsi og lýðræði.
Þær vitna á eftirminnilegan og
lærdómsríkan hátt um einræöishug
þeirra og ofbeldishyggju. Þau félög
landsins, sem kommúnistum hefir
enn ekki tekizt að fella álagaham
sinn á, mega vissulega læra mikið
af þeim atburðum, sem nú erú að
gerast á Siglufirði. Og lýðræðis-
sinnum þeirra félaga, sem komm-
únistar hafa náð á vald sitt, dylst
að sjálfsögðu ekki, að barátta
þeirra til þess að leysa félög sín úr
fjötrum kommúnista verður óhjá-
kvæmllega átök við ófyrirleitna og
samvizkulausa einræðisseggi, sem
eínskis svífast í viðleitni sinni til
þess að> halda fengnu herfangi.
Baráfta kommúnista í samvinnu-
félögum og verkalýðsfélögum lands-
ins er ekki aðeins barátta sprottin
af ólíkum skoðunum í stjórnmálum
og félagsmálum. Hún er barátta
lýðræðis og einræðis. Lýðræðissinn-
ar hljóta hér eftir að gera sér þess
grein, að kómmúnistar skirrast ekki
við því að beita hvers konar gerræði
og ofríki, þegar þeir sjá, að þeim
veitir miður í átökum þeim, sem
til er efnt í samvinnufálögum og
verkalýðsfélögum landsins, og þeir
bera ábyrgð á. Og lýðræðissinnar
hljóta að sjálfsögðu að gera nauð-
synlegar ráðstafanir í samræmi
við fengna reynslu. “
í þessari umsögn Alþýðublaðsins er
áreiðanlega ekki ofsagt um vinnubrögð
kommúnista.
* * *
Forustugrein Vísis 20. þ. m. er helgúð
ræðu þeirri, er Pétur Magnússon flutti
á landsfundi Sjálfstæðismanna. Hljóð-
ar niðurlag greinarinnar á þessa leið:
„Ráðherrann gat þess að gjöld
síðasta árs hefðu numið 122 miljón-
um króna, eða um eitt þúsund krón-
um á hvert mannsbarn í landinu.
Þetta er tilfinnanleg byrði og hún
á eftir að þyngjast. En það út af
fyrir sig ærið íhugunarefni á hvern
hátt megi draga úr útgöldum þess-
um, ekki sízt er hafizt verður handa
í baráttunni gegn verðbólgunni. í
þeim leik kann ríkisbáknið að verða
helzt til þungt í vöfum. Hæpið er
aftur að draga þær ályktanir af
sexfaldri fjárveltu, að hagur al-
mennings hafi stórbatnað vegna
hennar. Allt veltur þar á kaup-
mætti krónunnar, og mun ekki
fjarri lagi að gera ráð fyrir að hann
hafi minnkað sem aukinni veltu
nemur. Velmegun almennings staf-
ar af aukinni og stöðugri atvinnu,
en ekki fjárveltunni einni saman.
Ráðherrann dregrn- þær ályktanir
að létta beri á ríkisrekBtrinum,
horfið verði frá uppbótarstefnunni
og öllu öðru frekar, verði að
berjast gegn verðþenslunni. Á
öll þessl atrfði Jiefir verið lögð á-
herzla hér í blaðinu, enda hafa þau
ráðið úrslitum um aístöðu blaðs-
ins ' til núverandi stjórnar. Fjár-
málaráðherrann hefir sýnt að allt
þetta er honum ljóst, svo sem vitað
var, en bara að það sé ekki of
mörgum öðrum dulið, og sumum
þeim sem sízt skyldi."
Það er ekki sennilegt, að þeir séu
margir, sem ekki sjá þessa hættu.
Hitt er vafalaust hættulegra, að sum-
um þeirra, er sjá hana, vex það meira
í augum að þurfa að fará úr stjórnar-
stólnum og þessvegna halda þeir áfram
samfylgdinni með kommúnistum, þótt
þeim sé ljóst hvert hún leiðir.
I