Tíminn - 24.07.1945, Blaðsíða 8

Þdr, sem vilja kynna sér þ§óðfélagsmál9 inn-
fíAfíSKRÁ er bezta islenzka tímaritið um
þjóðfélagsmál.
8
REYKJÁVÍK
lend og átlend, þurfa að lesa Dagskrá.
24. JÉLÍ 1945
55. l>la»
----1-----
„Stefna“ kommúnísta í utanríkismálum
fæst í afgreiðsln Tíinans
ÝMSAR FRÉTTIR
Sæluhús að Þönglabakka.
Á undanförnum tímum hefir
byggð lagzt niður í Þorgeirsfirði
og Hvalvatnsfirði, er ganga inn
í skagann milli Skjálfanda og
Eyjafjarðar. Síðastliðið ár hef-
ir ekkert býli verið í byggð í
Fjörðunum.
Nú hé'fir Slysavarnafélag ís-
lands tekið á leigu jörðina
Þönglabakka í Þorgeirsfirði, er
áður var prestsetur, og hyggst
að halda þar við húsum. Er þetta
gert í því skyni, að sjófarendur,
er athvarfs kunna að leita á
þesum slóðum í vondum veðr-
um, geti komizt þarna í húsa-
skjól. Á að koma fyrir vistum
í húsi staðarins og búa 'q.S öðru
leyti eins og skipsbrotsmanna-
skýlin á söndunum í Skaftafells-
sýslu. ‘ \
e
Húsbruni á Akranesi.
Síðastliðinn miðvikudag kom
upp eldur í húsi Jóns H. Guð-
mundssonar skósmiðs við Skírn-
isgötu á Akranesi. Eldurinn
magnaðist fljótt og þótt slökkvi-
liðið kæmi á vettvang og tækist
að slökkva eldinn, var húsið að
mestu brunnið. í eldinum brann
mikið af efni, er Jón átti, og
einnigxallir innanstokksmunir.
Húsið sjálft var lágt vátryggt.
Hjú má ekki segja .
(Framhald af 1. síöu)
þar sem ekkert erlent flugfélag
hefði fengið hér réttindi, á einn
eða annan hátt, gæti þýzka flug-
félagið( heldur engin réttindi
öðlazt samkvæmt samningi sín-
um. Þetta var augljóst mál;
sagði forsætisráðherrann, að
hinum þýzku fulltrúum myndi
verða tjáð þetta, er þeir kæmu
hingað“.
Og áður segir í sömu grein:
„Svör forsætisráðherrans ....
voru svo skýr og ákveðin, að
enginn gat verið í nokkrum
vafa“.
í þessari umræddu ritstjórn-
argrein í Morgunblaðinu, sem
er aðeins tæpir tveir dálkar, er
alls ellefu sinnum skírskotað til
Hermanhs Jónassonar og orða
hans og gerða í sambandi við
hinar þýzku kröfur, en annarra
ekki getið til neinna afreka, og
hefði þó mátt ætla, að Morgun-
blaðið hefði fyrr Ieitað heimilda
annars staðar, þar sem það var
í stjórnarandstöðu, ekki sízt, ef
formaður Sjálfstæðisflokksins
hefði átt hetjulegan þátt í af-
greiðslu málsins, eins og ekki er
grunlaust, að hann vilji nú láta
í veðri vaka. En Morgunblaðið
varð sýnilega að sækja alla
sína vitneskju til Hermanns
Jónassonar. Hvað eftir/annað er
sagt í þessari: Forsætisráðherr-
ann sagði ....“, „forsætisráð-
herrann kvaðst ....“, „forsæt-
isráðherrann svaraði ....“,
„sagði forsætisráðherra ....“,
„svör forsætisráðherrans ....“,
„sem forsætisráðherrann hefir
siðar upplýst .... “ og þar fram
eftir götunum.
Ef Morgunblaðið æskir þess,
er vandalaust að sækpi enn fleiri
vitnisburði í þess eigin búðir. En
vonandi nægir þetta í bráð. ,
Erl. yfirlit.
(Framhald af 2'. síðu)
málaráðherrum Bretlands og
Bandaríkjanna afstöðu stjórnar
sinnar. ,Það heíir verið látið ó-
tvírætt í Ijós í Tyrklandi, að ef
einhver þjóð fari fram á hern-
aðarstöðvar eða hernaðarleg í-
tök þar í landi, verði slíkum
óskum eindregið vísað á bug. Það
ríkir einnig nokkur ótti um það,
að Rússar muni gera kröfu til
að fá aftur landsvæði, er Tyrkir
fengu frá þeim 1921. Ef þessar
kröfur verða bornar fram, munu
Tjón það, er Jón hefir orðið fyr-«,
ir, er því mjög tilfinnanlegt.
Útlend skip á síld.
Ákveðið hefir verið, að skip
frá Álasundi, Haugasundi og
Bergen stundi síldveiðar ^IS ís-
land. Munu skipin leggja af stað
innan skamms til íslands.
Bifreiff brennur.
Síðastliðinn laugardag %brann
benzínflutningabíll. Bifreiðar-
stjórinn, Árni Guðmundsson,
Hringbraut 178. brenndist á
hendi og andliti. Upptök elds-
ins eru ókunn, en bifreiðarstjór-
inn bar ekki á sér eldfæri, svo
að ekki getur talizt, að óvarlega
hafi verið farið með eld.
Gullfoss fundinn. x
Samkvæmt tilkynningu, sem
Eimskiþafélagið hefir fengið frá
utanríkisráðuneýtinu, er nú
fengin staðfestin^ á því, að
Gullfoss gamli sé ofansjávar.
Hann er í Kiel.
Skipið er illa til reika, en er
þó ekki talið skemmt. Það er
eign vátrýggingarfélagsins, en
Eimskipafélagið mun ætla sér
að kaupa skipið aftur.
Á víðavangi.
(Framhald af 2. síðu)
nú. Skyldi þetta hvetja menn til
þess að verða sjómenn og bænd-
ur? Og hvar er þjóðin stödd, ef
menn hverfa frá aðalatvinnu-
greinum þjóðarinhar — lífæð-
um hennar?
En þetta er Framsóknarmönn-
um að kenna, alveg eins og okk-
ur, segir Mogginn, þeir fluttu
frumv. ásamt hinum flokkunum.
Með þessa afsökun ætlar hann
að sleppa og endurtekur hana
bara nógu oft, ef einhvefjir
skyldu trúa að lokum.
Enda þótt Framsóknarflokk-
urinn flytti frumv. með öðrum
flokkum, var það með fyrirvara
um upphæðir. Hitt var annað
mál, að eins og launagreiðslum
var orðið háttað, var aðkallandi
að koma þeim í einfaldara kerfi
með nýjum lögum.
Nú er það vitað mál, að í meö-
förum þíngsins bx-eytist frumv.
svo, að tæpast var orðið þekkj-
anlegt, svo rösklega höfðu full-
trúar launastéttanna gengið
fram. Var það raunar eðlilegt,
því þetta var eitt af höfuðmál-
unum, sem stjórnin var mynduð
um. Gekk^ þetta svo langt, að
Jakob Möller og Bjarni Ben.
töldu, að frumv. væri komið
langtum lengra* en lofað var við
stjórnarmyndunina og því svik
við þann samning, og Möller of-
bauð svo, að hann sat hjá við
afgreiðslu málsins. Það er ekki
að furða, þótt Morgunbl. vilji
gera Framsóknarmenn ábyrga í
þessu máli. Því oftar sem það
i endurtekur ósannindi sín og
, blekkingar um afgréiðslu launa-
laganna, því verri verður mál-
staður þess.
Tyrkir mótmæla á grundvelli
San Francisco-ráðstefnunnar og
bera fram mótmæli til hinna
sameinjúðu þjóða.
Dardanellasundið hefir öldum
saman verið bitbein stórveld-
anna, og þó allt sé breytingum
undirorpið, er það ennþá jafn
mikilvægt. Enn í dag er það
eitt af mestu vandamálum stór-
veldanna hverjir eigi að ráða
yfir Dardanellasundi, en eins og
sakir standa eiga Bretar og
Rússar þar mestra hagsmuna að
gæta, auk Tyrkja sjálfra.
Askriftargjald Tíinans
utan Rvikur og Hafnarfjarðar
er kr. 3Ö.00 árgangurinn.
Síldveiðín að glæðast
Nær 250 t>ús. hl. komnír á land
Þegar blaðiff átti tal viff Siglufjörð í gær, voru síldveiðihorfur
batnandi. Veiðin hefir yfirleitt verið treg, þaff sem af er veiffitím-
anum. Um seinustu helgi komu fáein skip meff síld, sem sum
var orðin gömul. í fyrrinótt og í gærdag komu allmörg skip meff
síld og nokkur þeirra meff fullfermi. í gær var annars gott veiffi- I
veffur og síldarlegt, en heitt var í veffri og síld sást lítiff vaffa. ‘
Flest þau skip, sem fengu síld, veiddu hana viff Langanes og
út af Melrakkasléttu.
Tvær flugvélar leita síldar,
þegar veður leyfir. Önnur þeirra
hefir aðsetur á Akureyri, en hin
í Fljótum í Skagafirði.
Nokkrir sænskir vélbátar
komu til Siglufjarðar í fyrrinótt
bg eru þá alls komnir þangað
um 20 bátar og ætla þeir að
stunda síldveiðay fyrir Norður-
landi í sumar. Þeir veiða méð
hriijgnót og í reknet og salta
sildína um borð og flytja hana
svo til Svíþjóðar. Talið er, að
þélr geti farið þannig tvær til
þrjár ferðir yfir sumarið. Noi'sk-
ir bátar eru ekki enn komnir til
síldveiða við Norðurland, nema
tveir eða þrír. Von er þó á
miklu fleiri.
í fyrrakvöld voru síldarverk-
smiðjur ríkisins á Siglufirði,
Raufarhöfn og Krossanesi bún-
ar að taka á móti 82 þús. málum
í bræðslu, þar af verksmiðjurn-
ar á Siglufirði 56 þús. málum.
Aflahæsta skip, sem leggur
upp á Siglufirði, er Dagný, frá
Siglufirði, og hefir hún landað
samtals 3200 mál.
Hér fer á eftir aflaskýrsla yfir
sildveiðai'nar fi'á Fiskifélagi ís-
lands. Skýrslan sýnir, hvað skip-
in voru búin að afla síðastlið-
inn laugardag (talið 1 málum):
Botnvörupskip:
íslendingur 1214, Ólafur
Bjarnason 1548.
Gufuskip:
Alden 1524, Ármann 1312,
Bjarki 2394, Eldey 1552, Elsa
1292, Huginn 2277, Jökull 2241,
Sigríður 1121.
Mótorskip (1 um nót):
Álsey 993, Andey 1998, Anna
331, Ársæll 232, Ásbjörn 536;
Ásgeir 1609, Auðbjörn 640, Austri
992, Baldur 1174, Bangsi 984,
Bára 370, Birkir 672, ^jarni Ól-
afsson 204, Björn 1436, Bragi 384,
Bris 490, Dagný 3230, Dagsbrún
220, Dóra 2252, Edda (Hafnarfj.)
2883, Edda (Akureyri) 2091, Egill
722, Eldborg 2924, Erlingur II. 88,
Erna 1468, Ernir 423, Fagriklett-
ur 2355, Fiskaklettur 1798, Freyja
4333, Friðrik Jónsson 2212, Fróði
635, Fylkir 792, Garðar 294, Geir
668, Geir goði 308, Gestur 65,
Glaður 2094, Gotta 8, Grótta
(Siglufj.) 942, Grótta (ísafj.)
4250, Guðmundur Þórðarson 307,
Guðný 1387, Gulltoppur 872,
Gullveig 18, Gunnbjörn 730,
Gunnvör 1480, Gylfi 546, Gyllir
250, Heimir 1029, Hermóður 302,
Hilmir 480, Hólmsberg 328,
Hrafnkell goði 1202, Hrefna
204, Hrönn (Siglufirði) 548,
Hrönn (Sandgerði) 968, Hug-
inn I. 2976, Huginn II. 3383,
Huginn III. 556, Jón Finnsson
376, Jón Þorláksson 1082, Jökull
622, Kári 2126, Keflvíkingur 702,
Keilir 398, Kristján 3594, Kristj-
ana 802, Kári Sölmundarson 9,
Leó 24, Liv 644, Magnús 670, Már
217, Meta 170, Milly 772, Minnie
254, Muggur 232, Narfi 3378,
Njáll 978, Olivette 334, Otto 1229,
Richard 2561, Rifsnes 2332, Rúna
1882, Sigurfari 1380, Síldin 3161,
Sjöfn (Akranes) 484, Sjöfn
(Vestm.) 360, Sjöstjarnan 1884,
Skaftfellingur ekkert, Skálafell
144, Skógafoss 250, Sleipnir 1422,
Snorri 580, Snæfell 3430, Stella
630, Súlan 1127, Svanur 1294,
Sæbjörn 906, Sæfari 969, Sæ-
finnur 2108, Sæhrímnir 2981,
Særún 460, Thurid 2029, Tráusti
758, Valbjörn 928, Valur 150, Vé-
björn 823, Víðir 390, Von II. 752,
Vöggur 180, Þorsteinn 1492.
Mótorskip (2 um nót):
Alda / Nói 142, Baldvin Þor-
valdsson / Ingólfur 792, Barði/
Vísir 1262, Björn Jörundsson /
Leifur Eiríksson 1419, Bragi /
Gunnar 329, Egill Skallagríms-
son / Víkingur ”382, Einar Þver-
æingur / Gautur 648,’ Freyja/
Svanur 1424, Frigg / Guðmund-
ur 1336, Magni / Fylkir 1695,
Guðrún / Kári 562, Gunnar Páls
/ Jóh. Dagsson 293, Hilmir /
Kristján Jónsson 84, Jón Guð-
mundsson / Þráinn 376, Vestri
/ Örn 523.
Færeysk skip:
Bodasteinur 484, Borglyn 1056,
Fagranes 53, Fugloy 338, Kyrja-
steinur 2048, Mjóanes 790, Nord-
stjarnan 1395, Seagull 247, Sud-
uroy 1788, Svinoy 132, Von 578,
Yvonna 1632.
Bræffslusíldin skiptist þannig á
verksmiffjurnár (taliff í
hektólítrum):
H.f. Ingólfur, Ingólfsfirði
30.860, H.f. Djúpavík, Djúpuvík
40.016, Ríkisverksmiðjurixar,
Siglufirði 84.428, Síldarverk-
smiðja Siglufjarðarkaupstaðar'
3.624, H.f. Kveldúlfur, Hjalteyri
38.094, Síldarolíuverksmiðjan h.
f„ Dagverðareyri 2.957, Ríkis-
verksmiðjan, Raúfarhöfn 39.924,
H.f. Síldarbræðslan, Seyðisfirði
5.890.
Samtals 21. júlí 1945 245.793.
Samtals 22. júli 1944 308.099.
Samtals 24. júlí 1943 453.658.
Samtals 25. júlí 1942 674.999.
Landbúnaður Svía . ..
(Framliald af 1. síðu)
yrkju, jarðrækt og húsdýrarækt.
Sum hafa fleiri ráðunauta,
jafnvel fiskveiðaráðunaut.
— Hvernig er verfflag í Sví-
þjóff?
— Bændur telja það sér nokk-
uð hagstætt. Til samanbúrðar
við verðlag hér má geta þess, að
kaup verkamanna, þar sem það
er hæst í bæjunum, er kr. 1,65
á tímann. Við landbúnaðaryinnu
er kaupið mikið lægra. Flestir
landbúnaðarverkamenn vinna
fyrir mánaðarkaupi, sem er al-
gengast 150 krónur. Fyrir hvern
mjólkurlítra fá bændyr að mig
minnir 22 aura, að frádregnum
vinnslukostnaði og flutningi. Kg.
af eggjum er kr. 3,50, en yfir-
leitt er verðlag örlítið breytilegt
eftir framboði og eftii’spurn.
— Hvaff fréttist frá Finn-
landi?
— Það fréttist lítið þaðan.
Vitað er þó, að7 þeir eru ekki
mjög ánæÉðir með kjör sín,
Finnarnir. Þeir hafa, að sögn
finnsks prófessors, misst tíunda
hluta hins ræktaða lands síns
til Rússa. Landbúnaðurinn í
Finnlandi er því illa kominn
bæði af þessum og öðrum orsök-
um styrjaldarinnar. Svíar hafa
í hyggju að gera stórfelldar ráð-
stafanir til að hjálpa Finnum.
Og möfg nauðstödd börn hafa
þegar fengið bróðurlegar viðtök-
ur í Svíþjóð.
G A M L A
B f Ó
MUMAÐAR.
LEYSIIVGJAR
(Journey for Margaret)
Bobert Young,
Laraine Day,
og 5 ára telpan
Margaret O’Brien.
Sýnd kl. 7 og 9.
A.j ósnaragildr a
(Escape /to Danger)
Ann Dvorak,
Erie Portman.
Sýnd kl. 5.
Bönnuð börnum innan 14 ára.
Þefr gerðu garðinn
frægan
i
OG
Dáðir
voru drýgðar
eru ágætar skemmtibækur og
hafa auk þess þann kost að
|
vera ódýrar.
N Ý J A
B 1 Ó
f
JACK MEÐ
HNÍFIM
(„The Lodger“)
Afar sterk og spennandi saka-
málasaga, eftir bók Mrs. Belloc
Lowndes, „Jack the Ripper".
Aðalhlutverk:
Laird Cregar,
Merle Oberon,
George Sanders,
Sir Cedric Hardwicke.
Bönnuð börnum innan 16 ára.
Ekki mynd fyrir tauga-
veiklað fólk.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.

TJARNABBfÓ f
. STORMER YFIR
LISSABON
(Storm Over Lisbon)
Spennandi njósnarasaga.
Vcra Hruba Raiston,
Richard Arlen,
Erich von Storheim.
^ýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð börnum innan 12 ára.
STEFAN ISLANDI :
........ *
Söngskemmtun
ft
í Gamln Bíó miðvikudaginn 25. og föstudag-
inn 27. þ. m. kl. 19,15.
Víð hljóðfærið: Fritz Weisshappel
Að^öngumiðar fást í Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar.
\ - \
Pantaðir miðar óskast sóttir fyrir kl. 13 dagana, sem
sungið er.
Samkvæmt tilkynningu, sem Landsbanka íslands
hefir borizt frá Þjóðbanka Danmerkur, eru allir danskir
•pengaseðlar kallaðir inn mánudaginn 23. júlí 1945, og
er frá þeim degi bannaður innflutnjmgur á dönskum
seðlum til Danmerkur, nema Þjóðbankinn danski hafi
áður leyft það. Bankar og sparisjóðir skyldu því gæta
þess, að kaupa ekki þessa innkölluðu seðla. Þeim, sem
kynnu að hafa eitthvað af umræddum seðlum í fórum
sínum, eiv ráðlagt að afhenda þá viðskiptabanka sínum
ti geymslu, í sérstöku umslagi, eigi síðar en 30. þ. m.,
með yfirlýsingu um hvenær, frá hverjum og fyrir hvað
viðkomandi hafi eignast þá. Þeim peningastofnunum,
sem taka á móti umræddum seðlum, er ráðlagt að gefa
oss um símleiðis hinn 30. júlí að kvöldi hversu mikið
af hverri seðlastærð þær hafa tekið til geymslu, og mun-
um vér þá veita aðstoð vora til þess að reyna að fá þá
greidda.
Landsbanki íslands.
Ú R B Æ N U M
Danski sendiherrann
í Reykjavík, herra Ff. Fontenay,
er nýlega farinn til Danmerkur til að
gefa stjórn sinni 'skýrslu. Sendiherr-
an mun verða um 2 mánuði fjarver-
ándi og er Georg Hust kominn til
landsins. og mun hann gegna störfum
sendiherrans í fjarveru hans.
Gunnar Einarsson
prentsmiðjustj. ísafoldarprentsmiðj u
kom flugleiðis frá Ameríku nýlega. Hef
ir Gunnar dvalið vestra um nokkurra
vikna skeið, í viðskiptaerindum.
Sundmót
Ungmennasambands Vestfjarða, sem
sagt var frá hér í blaðinu, er frestað
til 19. ágúst.
Til Svíþjóffar
flugu síðastliðinn laugardag: Helgi
Filipusson, Jón Engilberts með konu
sína, Pétur Filipusson, Edith Dandistel,
Guðrún Ólafsdóttir, Soffía Kjaran,
Geir Stefánsson, Benedikt Guðmunds-
son, Þórir A. Þórðarson, Magnús Guð-
mundsson, Helgi H. Eiríksson, Gunnar
Guðmundsson, norski sjóliðsforinginn
Sch.ae og danski sendiherrann.
Frá Svíþjóff
komu með flugvél síðastl. sunnudág:
Óskar Halldórsson, Björn Ólafsson,
Þorvaldur Þórarinsson, Jóhann Bern-
höft, Rune Axel Welhelm, Gunnar
Nelleström með konu og dóttur, Sig-
ríður Guðmundsdóttir og Johann
Rönning.