Tíminn - 09.11.1945, Blaðsíða 2

2
TÍMI1\N, föstiidaglnii 9. aóv. 1945
85. blað
Föstudagur 9. nóv.
Tvö grundvallaratriði
í blöðum stjórnarsinna er
stöðugt hamrað á því, að Fram-
sóknarflokkurinn sé mótfallinn
„nýsköpun“ og framförum.Full-
yrðingar þessar byggja blöðin á
því, að flokkurinn sé andvígur
ríkistjórninni, en hún hafi þessi
mál efst á steínuskrá sinni.
Slíkt eru sannarlega haldlítil
rök, enda er sannleikurinn sá,
að Framsóknarflokkurinn hefir
sýnt meiri forsjá og áhuga í
þpssum málum en hinir flokk-
arnir. Andstaða hans gegn rík-
isstjórninni byggist einmitt fyrst
og fremst á því, að stefna henn-
ar hindrar það, að stórfelld og
heilbrigð „nýsköpun“ getiAtt sér
stað.
Framsóknarflokkurinn telur
tvennt vera meginundirstöðu
stórfelldrar og heilbrigðrar ný-
sköpunar:
í fyrsta lagi verði dýrtíðin
færð niður og rekstri atvinnu-
veganna komið á öruggan
grundvöll. Þetta sé gert með nið-
urfærslu verðlags og kaupgjalds,
lækkun hvers konar milliliða-
kostnaðar og nýju eignafram-
tali, er verði grundvöllur eigna-
aukaskatts á .stórgróðanum. Þær
tekjur, sem fást með þessum
hætti, verði notaðar til stuðn-
ings atvinnuvegunum.
í öðru lagi verði tekinn upp
áætlunarbúskapur þ. e. samin
verði áætlun um framkvæmdir
í þágu atvinnuveganna og aðrar
nauðsynlegar -framkvæmdir og
síðan unnið að því að koma þeim
í verk eftir |>ví, sem þær eru
taldar aðkallandi. Öðrum ónauð-
synlegri framkvæm'dum sé frest-
að á meðan. Þannig verði fjár-
magninu og vinnuaflinu skipt
milli atvinnuveganna eftir því,
sem þjóðarhagurinn krefst, og
tryggð stöðug atvinna í landinu,
en hindrað atvinnuleysi eða of-
mikil stundar eftirspurn eftir
vinnuafli, sem hvort tveggja er
jafn skaðlegt.
Bæði þessi grundvallaratriði
raunhæfrar „nýsköpunar“ hefir
ríkisstjórnin vanrækt. Dýrtíðin
er látin vera í algleymingi og
hvergi örlar á’ tilraun til áætlun-
arbúskapar. Sameiginlegar af-
leiðingar þessa eru, að fram-
kvæmdir verða óhæfilega dýrar
og því miklu minni en ella, og
fjármagnið og vinnuaflið dregst
meira og meira í þjónustu alls
konar braskstarfsemi, en aðal-
atvinnuvegina, landbúnað og
sjávarútveg,' vantar bæði fjár-
magn og vinnuafl til starfrækslu
sinnar og endurnýjunar. Glöggt
tákn þessarar öfugþróunar er
sjálfur formaður Nýbyggingar-
ráðsins svokallaða, sem hefir
lagt fé í heildverzlun, prent-
smiðju og bókaútgáfu, en telur
sig ekki geta lagt peninga í
sjávarútveg-
Vegna þessarar vanrækslu
getur „nýsköpun“ stjórnarinn-
ar ekki orðið annað en kák og
því lengur, sem haldið er áfram
á^þessarri braut dýrtíðarinnar
og skipulagsleysisins, hlýtur að
skapast meira og óviðráðanlegra
fjármálaöngþveiti, sem mun
verða allri nýsköpun fjötur um
fót.
Um allan heim vex nú fylgi
þeirra flokka, sem beita sér fyrir
áætlunarbúskap í atvinnulífinu
og berjast gegn dýrtíðinni. í
Svíþjóð, Bretlandi og Noregi fara
slíkir flokkar nú með völd. Hjá
þjóð, sem hefir takmarkað fjár-
magn og vinnuafl, en þarfnast
margra stórframkvæmda, er á-
ætlunarbúskapur og barátta
gegn dýrtíðinni þó enn nauð-
synlegri en þar. Þess vegna þarf
þjóðin að fylkja sér um slíka
stefnu og það gerir hún bezt
með því að efla Framsóknar-
flokkinn.
Mjólkurmál og kosn-
inga„bombur“
Það er bersýnilegt, að mjólk-
urskýrsla Sigurðar Péturssonar
hefir verið birt og gerð að um-
talsefni með tilliti til væntan-
legra bæjarstjórnarkosningar.
Blöð kommúnista og Alþýðu-
flokksins telja sig geta notað

A VítaVahífi
Erlent yfirlit
Eftirlit með atomsprenpnni
Fyrirlitningin á nazistum.
Morgunblaðið birti nýlega þau
ummæli Christmas Möllers, að
danski íhaldsflokkurinn hefði
tapað í kosningunum vegna
þess, að nazistasinnaðir flokks-
menn hefðu fælzt frá honum.
Hvort sem þetta er rétt eða
ekki, er það samt víst, að
Christmas Möller hefir gert sitt
til að uppræta áhrif þeirra í
flokknum og ekkert samneyti
haft við þá.
Svipaða aðstöðu hafa lýðræð-
issinnaðir íháldsmenn líka haft
i öðrum löndum. Nazisminn hef-
ir sýnt það í verkl, að hann er
slík glæpastefna, að þeir menn,
sem hafa fylgt honum, þurfa að
finna það glöggt, að þeir séu
fýrirlitnir og einsklisvirtír. Sé
þeirri framkomu ekkí fylgt,
getur fljótlega farið svo, að
nazisminn skjóti upp kollinum
aftur, þótt gengi hans sé lítið
um stund.
Svo eindreginn er þessi dóm-
ur lýðræðisþjóðanna yfir naz-
istum, að hefðu t. d. blöð enskra
íhaldsmanna gert Oswald Mos-
ley að málflutningsmanni sín-
um, myndi flokkurinn hafa svo
til þurrkazt út í kosningunum
í sumar. Ekkert mun líka hafa
verið fjær Churchill og öðrum
foringjum íhaldsflokksins en að
leita eftir stuðningi slíks manns.
Varúlfahjörðin
kringum Mbl.
í þessum efnum, eins og mörg-
um fleirum, hefir Sjálfstæðis-
flokkurinn aðra aðstöðu en lýð-
ræðissinnaðir íhaldsmenn ann-
ars staðar. Foringjar hans leggja
allt kapp á að vinna hylli naz-
istanna hér með því að_ hampa
þeim á allan hátt. Jóhann Ól-
afsson hefir verið gerður for-
stjóri tveggja bæjarfyrirtækja.
Jens Benediktsson hefir verið
gerður aðstoðarfréttastjóri Mbl,
Óskar Halldórsson aðstoðarrit-
stjóri þess í útgerðarmálum,
Helgi S. Jónsson fréttaritari þess
í Keflavík og Páll Kolka og
Svafar Guðmundsson að sér-
fræðingum þess í samvinnumál-
um. Það er m. ö. o. komin heil
varúlíahjörð í kringum aðal-
málgagn Sj álfstæðisflokksins.
Mbl. lætur mikið af því um
þessar mundir, að það sé ein-
dregið fylgjandi vestrænu lýð-
ræði. Þeir, sem dæma meira eft-
ir athöfnum en orðum, munu
byggja dóm sinn um raunveru-
lega lýðræðisást Mbl. meira á
varúlfahjörðinni, sem hefir
safnazt kringum blaðið, en fág-
urgala þess, enda er hún meira
í samræmi við afstöðu þess fyrr
á árum.
En ætla íslendingar að vera
eina lýðræðisþjóðin, sem þolir
það, að áhangendum nazistisku
glæpastefnunnar sé hossað og
skákað fram til forustu í.opin-
beru lífi? Ef íslendingar meta
lýðræðið nokkuð og vilja vinna
gegn andstæðingum þess, ættu
forkólfar Sjálfstæðisflokksins
að finna það í næstu kosning-
um, að þeir hefðu keypt köttinn
i sekknum, er þeir keyptu sér
fylgi nazistanna.
hana til ávinnings fyrir sig í
kosningabaráttunni.
Þjóðviljinn heldur þvi fram,
að það sem ábótavant sé í þess-
um efnum, stafi eingöngu af því,
að Framsóknarmenn „llti á
Reykjavík sem óvinaland“ og „i
hug þeirra séu alltaf hernaðar-
aðgerðir gegn Reykjavíkurlýðn-
um.“ Þessar geðslegu ásakanir
eru í góðu samræmi við „aust-
rænt lýðræði" og þarf því hvorki
að skýra þær nánar né svara
þeim, því að þær gera það sjálf-
ar. Tillaga kommúnista er svo
sú, að bærinn taki rekstur
mjólkurstöðvarinnar I sínar
hendur. Þetta halda víst komm-
únistar, að sé góð „kosninga-
bomba“, en óvíst verður samt
að telja það, að Reykvíkingar
áiíti það til mikilla bóta, að
Mjólkurstöðin verði nýtt Kaup-
félag Siglfirðinga.
Alþýðubl. stendur sig vitanlega
ekki við annað en að taka undir
með kommúnistum. Slíkt hefir
því jafnan þótt sigurstrangleg-
ast, þótt reynslan sýni annað.
Litlu verður Vöggur feginn.
Úrslit stúdentaráðskosning-
anna hafa glatt Mbl. ósegjan-
lega mikið. Sjálfstæðismenn
bættu þar við sig nokkrum at-
kvæðum og fengu fimm menn
kosna í 'stað fjögurra áður. Af
þessum „sigri“ gumar blaðið nú
dag eftir dag og virðist telja
hann sönnun þess, að straum-
urinn sé byrjaður að liggja til
hægri, ekki aðeins hér innan-
lands, heldur líka úti í heimi!
Sannleikurinn er sá, að úr-
slit stúdentaráðskosninganna
hafa oftast verið í öfugu hlut-
falli við þróunina í þjóðlífinu,
enda vitanlegt að meginhluti
stúdenta kemur frá íhaldsheim-
ilum. Má því með vissu segja, að
litlu verði Vöggur feginn, þegar
Mbl. reynir að gera sér mat úr
þessu. En illa mun þetta samt
endast til að breiða yfir ósigra
íhaldsmanna annars staðar,
þótt þeir hafi þar álitlegri for-
ingjum á að skipa en hér.
Alþýðublaðið telur sína menn
líka hafa unnið * sigur í stúd-
entaráðskosningunum og er
fögnuður þess skiljanlegur, þvi
að það er ekki slíku vant. Jafn-
framt spáir það því, að félag
frjálslyndra stúdenta muni
þurrkast út, því að það hafi
fengið aðeins færri atkvæði nú
en 1941! Eftir þessu á Alþýðu-
flokkurinn ekki von á góðu í
næstu bæjarstjórnarkosningum,
því aö einu sinni átti hann sex
fulltrúa í bæjarstjórn en á að-
eins þrjá nú!
Árásirnar á K. E. A.
Ekkert fyrirtæki virðist
braskaralýðnum slíkur þyrnir í
augum og Kaupfélag Eyfirð-
inga, enda er það á margan
hátt glæsilegasta samvinnufé-
lag landsins. Þess vegna hafa
varúlfarnir Kolka og Svafar,
verið vaktir upp til þess *að
reyna að vinna því ógagn. Þenn-
an fjandskap má og glöggt sjá 1
Reykjavíkurbréfi Mbl. á sunnu-
daginn, þar sem félagið er bæði
nefnt „rottuhola“, sem sækja
beri stríðsgróða í, og „mara á
Akureyrarbæ". Slik ummæli um
það fyrirtæki, sem unnið hefir
Akureyrarbæ og héraðinu um-
hverfis mest gagn og setur
einna mestan menningar- og
framJarasvip á bæinn, lýsa slíku
hatri að undrun sætir. Og vit-
anlega stafar þetta hatur ekki
af öðru en því, hve vel félagið
hefir varið jafnt neytendur og
framleiðendur okri milliliðanna.
En jafnframt er vert að gefa
því gaum, að Mbl. og önnur
málgögn Sjálfstæðisflokksins,
eru farin að kalla sjóði kaup-
félaganna „rottuholur“ og telja
að þar sé stríðsgróðinn, sem
þurfi að skattleggja. Er það
kannske meiningin hjá svart-
asta íhaldinu að klófesta sjóði
kaupfélaganna til eyðslustarf-
semi sinnar, svo að hægt sé að
hlífa stórgróðabröskurunum?
Slíkt væri vitanlega ekkert ann-
að en að skattleggja almenn-
ing, því að þessir sjóðir eru
sameign þúsunda manna. Þetta
voru áform, sem enska íhaldið
Það birtir langa forystugrein um
að bændur „svíki mjólkina“ og
leggur til að bærinn setji upp
mjólkurbú. Áður en Alþýðublað-
ið gerir þá tillögu að meira
,,kosningatrompi“, ætti það að
segja frá því, hvernig gengur'
með bæjarbúið hjá krötunum á
ísafirði., Reynslan af kratabú-
skapnum þar ætti að geta orðið
reykvískum kjósendum nokkur
leiðbeining um það, hve örugg
og einhlýt þessi „kosninga-
bomba“ muni reynast.
Það er vissulega rétt og sjálf-
sagt að vinna að endurbótum á
meðferð mjólkurinnar. Bændur
og samtök þeirra hafa líka full-
an hug á að gera það, eins og
hin glæsilega mjólkurstöð, sem
senn tekur til starfa,- sýnir líka
bezt. * Reynslan frá Akureyri
sannar, að með því að hafa mál-
in í höndum þessara aðila verða
þau bezt leyst til frambúðar, en
ekki með áðurnefndum „kosn-
ingabombum,“ sem kommúnist-
ar og Alþýðuflokksmenn hampa
nú.
hafði á prjónunum í vor, en um-
bótamenn snerust þar hart til
varnar. Það sýnir bezt hverjar
undirtektir þessi málaleitun í-
haldsins fær hjá svokölluðum
verkalýðsflokkum hér, hve mik-
ill er skyldleiki þeirra og enska
verkamannaflokksins. Vel mætti
þetta og minna samvinnumenn
á, að í hópi íhaldsins eiga þeir
sína fjandsamlegustu andstæð-
inga.
Heildsalavitni.
Bersýnilegt er, að Mbl. er orð-
ið vantrúað á, að sókn varúlf-
anna Páls Kolisu og Svafars
Guðmundssonar gegn sam-
vinnufélögunum beri tilætlað-
an árangur. í seinasta Reykja-
víkurbréfi Mbl. dubbar Valtýr
því upp nýjan riddara og skip-
ar honum til sóknar við hlið
Svafars og Kolku. Þessi riddari
er Þóroddur Guðmundsson, sem
er frægastur fyrir stjórn sína á
Kaupfélagi Siglfirðinga. Valtýr
hefir eftir honum þau ummæli,
að S. í. S. sé sizt betra en heild-
salarnir!
Valtýr hefði aðeins átt að
bæta við: Nú þarf ekki fleiri
vitnanna við, því að hann Þór-
oddur segir þetta!
Játning Jóns á Akri.
Jón „forseti“ Pálmason skrif-
ar nýlega í Mbl. grein um sex-
mannanefndar-verðið. Eins og
vænta mátti, er þetta vörn fyr-
ir ríkisstjórnina og búnaðarráð
hennar, enda er Jón hinn opin-
beri verjandi óhæfunnar á því
sviði.
Jón heldur því fram, að bún-
aðarráðið hafi tryggt bændum
beztu fáanleg kjör og segir:
„Hitt ættu þeir þó allir að
skilja, að ekki er hægt að fara
eftir lögum, sem eru fallin úr
gildi, og frá því sjónarmiði er
allt tal um eftirgjafir á rétt-
indum bænda helber þvætting-
ur og þeim til smánar, sem með
hana fara.
Hitt er annað mál, að þarfir
okkar bænda til að fá verð í
samræmi við kaupgjald og ann-
an tilkostnað, eru óbreyttar. En
þörf og réttur er tvennt ólíkt“.
Jón Pálmason viðurkennir
hér með öðrum orðum, að stjórn
hans hafi farið svo með mál
þjóðarinnar undanfarið, að nú
sé ekki hægt að greiða bænd-
(Framhald á 7. síðuj
Nú um helgina hefst í Was-
hington viðræðufundur þeirra
Trumans forseta og Attlee for-
sætisráðherra. Á fundi þessum
verða vafalaust rædd mörg stór-
mál, en stærst og örlagaríkast
þeirra verður þó atomsprengju-
málið.
Það eru þrjár þjóðir, sem nú
ráða yfir vitneskjunni um kjarn-
orkusprengjuna, Bandaríkja-
menn, Bretar og Kandadamenn.
Þessar þjóðir unnu sameigin-
lega að rannsóknunum, er leiddu
til þess að sprengjan var upp-
götvuð. Hins vegar hefir aðeins
ein þessara þjóða, Bandaríkja-
menn, komið sér upp verksmiðj-
um til að framleiða sprengjuna.
Um það verður ekki sagt með
vissu, hvort samkomulag hafi
verið um það milli þessara þjóða,
að halda vitneskjunni um fram-
leiðslu atomsprengjunnar
leyndri. Hvorki Bretar eða Kan-
adamenn hafa neitt um það
sagt. Hins vegar hefir Truman
forseti látið þau orð falla, að
þessari vitneskju myndi haldið
leyndri fyrir öðrum þjóðum, a.
m. k. fyrst um sinn.
Af hálfu margra vísinda-
manna, bæði í Bretlandi og
Bandaríkjunum, hefir þessi
stefna Trumans sætt harðri
gagnrýni. Þeir hafa haldið því
fram, að hún myndi leiða til
kapphlaups milli stórveldanna
um að finna upp og framleiða
atomsprengjur. Þau stórveldi,
sem enn kynnu ekki framleiðslu
atomsprengjunnar, myndu fljót-
lega komast á sporið og þess yrði
þvi t. d. ekki langt að bíða, að
Rússar stæðu þar' jafnfætis
Bandaríkjamönnum og Bretum.
Eina ráðið til að koma í veg
fyrir slíkt kapphlaup væri að
opinbera leyndardóminn um
framleiðslul atomsprengjunnar
og fela síðan alþjóðastofnun
eftirlit varðandi bessi mál.
Jafnhliða þessum aðvörunum
vísindamannanna hefir það ver-
ið upplýst, að þegar sé búið að
finna upp atomsprengjur, er séu
1000-falt kraftmeiri en sprengj-
an, sem notuð var í árásinni á
Hirosjima. Það þyrfti ekki nema
nokkra tugi af slíkum sprengj-
um til að eyðileggja allar helztu
borgir Bandaríkjanna. Jafn-
framt heíir verið upplýst, að
fljótlega muni verða hægt að
skjóta slíkum sprengjum sem
flugsprengjum óraleiðir, jafnvel
milli Evi’ópu og Ameríku. Engar
öruggar varnir eru enn taldar
gegn slíkum vágesti, en ýmsir
.vísindamenn gera sér vonir um.
að hægt verði að skjóta atom-
sprengjuskeytin niður á leiðinni
með einskonar radarsprengjum,
er sendar verða á móti þeim.
Slíkar sprengjur voru notaðar
gegn flugskeytum Þjóðv'erja og
svokölluðum sjálfsmorðsflugvél-
um Japana með góðum árangri,
enda þótt útbúnaður þeirra væri *
þá enn á frumstigi. Varnarað-
ferð þessi byggist á því, að hægt
er að finna, þegar óvinaflug-
skeyti nálgast, og jafnfljótt er
hægt að beina sprengjunum
gegn þeim, en þær stjórnast af
eins konar loftskeytatækjum.
Talsverðar getgátur eru nú um
það, að sú verði niðurstaðan á
fundi þeirra Trumans og Attlee,
að þeir bjóði sérhverri þjóð að
fá vitneskjuna um framleiðslu
atomsprengjunnar, ef hún
gengst jafnframt undir, að iðn-
aður hennar verði settur undir
svo strangt alþj óðlegt eftirlit,
að auðvelt verði að fylgjast með
því, hvort hún framleiðir atom-
sprengjur. Þetta myndi t. d. þýða
það, að Rússar gætu fylgst með
öllum iðnaði Bandaríkjanna og
Bandaríkjamenn á sama hátt
með öllum iðnaði Rússa. Fyrir
Rússa myndi þetta þýða algert
fráhvarf frá hinni svokölluðu
myrkvunarstefnu, sem þeir
fylgja nú, þ. e. að láta ekki aðrar
þjóðir fylgjast með öðru í landi
þeirra en þvi, sem þeim þóknast
sjálfum að veita upplýsingar
um.
Það yrði vissulega hin stór-
kostlegasta breyting frá því,
sem nú viðgéngst í alþjóðamál-
um og hefir þekkzt hingað til,
ef alþjóðabandalagi eða öryggis-
ráði yrði falið jafn víðtækt eft-
irlit með iðnaði og atvinnulífi
þjóðanna og hér er ráðgert.
Slíkt eftirlit myndi t. d. leiða til
þess, að engin þjóð eða atvinnu-
fyrirtæki gæti haldið leyndum
tæknilegum nýjungum, því að
eftirlitsnefndin yrði að fá vitn-
eskju um allt slíkt, þar sem vel
gæti þar verið að ræða um
framleiðslu atomsprengja með
nýjum aðferðum. Slíkt eftirlit,
þótt það tæki sig sæmilega út
á pappírnum og láti ekki illa í
(Framhald á 7. síSu)
ZADDIR NÁ6RANNANNA
i Skutli 28. f. m. segir svo í forustu-
grein um kjötsöluna:
„Hins vegar virðist það þó ekki
heyra til dularfullum fyrirbrigðum,
þótt dregið hafi úr kjötsölunni.
Ástæðurnar blasa vel við hverjum
rrihnni.
Kjötsölufyrirkomulagið var ekki
fullmótað, fyrr en í ótíma. Reglu-
gerðin um niðurgreiðslurnar kom
ekki fyrr en í lok sláturtíðar. Bænd-
ur eru sáróánægðir — og það sem
verra er: Neytendurnir eru jafn
óánægðir. Það dregur mikið úr
kjötkaupum, að fólk verður í fyrstu
að borga út 10,85 kr. fyrir hvert
kjötkíló. Sumir treysta jafnvel ekki
meira en svo á niðurgreiðslufyrir-
heitin.
Þá finnst mönnum auðsætt rang-
læti í því, að maður, sem hefir þrjá
menn í vinnu við eigið fyrirtæki
fái ekki niðurgreiðslu, þegar allir
aðaleigendur stærstu og ríkustu
hlutafélaganna i landinu, sem flest-
ir erú svo á háum forstjóralaunum
hjá sínu fyrirtækl, fá borgað með
hverjum kjötbita ofan i sig og sitt
fólk.
Þannig verður hið síðborna ó-
heppilega og rangláta kjötsölu-
skipulag íhaldsráöherrans Péturs
Magnússonar og sovétráðs hans, til
að skapa óánægju allra og eyði-
leggja gersamlega sölumöguleika
kjötsins, sem afkoma bænda bygg-
ist þó á að verulegu leyti.
Er sýnilegt, að það verður hið
hryggilega hlutverk Péturs Magn-
ússonar, að herða meira á flóttan-
mn úr sveitunum, en nokkur einn'
íslendingur hefir gert á undan
honum.
Það eru og örlög sumra manna,
að þar sprettur ekki gras, sem þeir
stíga fætl niður."
Þetta er harður dómur um stjórn
Péturs Magnússonar í landbúnaðar-
málunum, en þó áreiðanlega ekki
óréttlátur, enda kveðinn upp af manni,
sem er núv. ríkisstjórn að ýmsu leyti
hlynntur.
★
í forustugrein Alþýðublaðsíns 7. þ.
m. segir svo:
„Morgunblaðið hefir undanfarna
daga og vikur talað máli lýðræðis-
ins af óvenjulegri einurð og tekið
upp allskelegga baráttu gegn til-
raunum kommúnista, bæði í blöð-
um þeirra og rikisútvarpinu, til að
falsa hugtak þess manna á meðal
og læða þeirri lygi inn í hugskot
þjóðarinnar, að harðvítugt einræði
austur í Rússíá sé hið fullkomnasta
lýðræði, sem heimurinn hafi þekkt
fram á þennan dag.
Um þennan óvenjulega áhuga
Morgunblaðsins fyrir lýðræðinu er
ekki nema gott eitt að segja; því
að betra er seint en aldrei. En ekki
þyrfti Morgunblaðið að furða sig
neitt á þvi, þótt ýmsir efuðust um,
að þessi óvænti áhugi þess entist
því mikið fram yfir bæjarstjórnar-
kosningarnar í vetur eða alþingis-
kosningarnar í vor; því að enn er
það ógleymt hvernig það hefir í
meira en áratug daðrað til skiptis
við báðar þær einræðisstefnur, sem
hættulegastar hafa orðið lýðræðinu
á okkar öld — hinn þýzka nazisma
og hinn rússneska kommúnisma.
Allir muna, hvernig Morgunblað-
ið dekraði við nazismann, bæði
þann þýzka og afleggjara hans hér
á landi, langt fram á ófriðarárin,
eða þar til halla fór undan fæti
fyrir Hitler, og hvílíkum hamförum
það fór um skeið til þess að reyna
að bæla niður rödd Alþýðublaðsins,
eina dagblaðsins á íslandi, sem
alltaf var á móti nazismanum og
aldrei hvikaði frá málstað lýðræð-
isþjóðanna, hversu höllum fæti,
sem hann stóð á vígvöllunum hin
fyrri ár ófriðarins.
• En sem sagt: í þessu efni sá
Morgunblaðið að sér, þegar ósigur
Hitlers var orðinn fyrirsjáanlegur:
Aðeins féll það þá í hina villuna,
daðraði við kommúnismann, sem
frá sjónarmlði lýðræðisins í dag
virðist ekki vera mikið betri, og
má raunar segja að það hafi um
skeið haft bæði þessi járn í eld-
inum — nazismann og kommún-
ismann, enda var eins og meni;
muna mjótt milli þeirra, meðar
þeir Hitler og Stalin voru yfirlýstir
vinir, og kommúnistar hvarvetna
um heim höguðu stefnu sinni sam-
kvæmt því.
Morgunblaðið og flokkur þess
geta ekki hreinsað sig af því, að
hafa af fullkomnu andvara- og
stefnuleysi hjálpað kommúnistum
hér á landi á undanförnum árum
til þeirrar aðstöðu, sem þeir hafa
nú til þess, að reka áróður sinn á
móti lýðræðinu og fyrir hinu rúss-
neska einræði. Eh máske er það nú
að byrja að sjá að sér. Vissulega
vildu margir mega trúa því, og þá
ekki hvað sízt í þess eigin flokki,
og ádeilan, sem það hefir nú loks-
ins hafið á áróður og inoldvörpu-
starf kommúnista gegn lýðræðinu,
sé ekki bara venjuleg kosninga-
brella, heldur vottur raunverulegra
sinnaskipta.”
Vissulega er erfitt að trúa á slík
sinpaskipti meðan Sjálfstæðisflokkur-
inn unir sér hið bezta í rikisstjórn
með kommúnistum og veitir þeim
þannig hina ákjósanlegustu aðstöðu
til blekkingastarfsemi sinnar. Menn
geta heldur ekki lagt mikínn trúað á
andstöðu' Alþýðuflokksins gegn komm-
únistum meðan hann styður Brynjólf
og Áka til ráðherradóms.