Tíminn - 05.01.1946, Side 6

6
TÍMIM, laMgardaginn 5. jan. 1946
1. blað
Minningarorð:
Tómas Jónsson
frá Arnarhóli í Vestiir-Laiidpyjum.
26. október fyrra árs var tU ir og var ekki allur dýrt seldur.
moldar borixm Tómas Jónsson Auk sjómennsku og smíði við
frá Arnarnóli í Vestur-Landeyj- skipin sem Tómasi lét vel, gerði
um. Eg neföi gjarnan vdjaö hann mikið að koparsmiðum.
minnast jþessa vnðuiega öid-
ungs meö öríáum oróum. Tómas
yar vei geírnn á marga iund, og
entist betur en ijoidinn. Eg sa
hann siöast í samkvæmi, síöasti.
vor, pa vantaöi Tomas tvó ar tii
aö naia liiaö hena oid, og ég
man nversu ióikmu varö star-
synt á þennan naaidraöa mann,
þegar nann gekk temrettur og
siettur á vangann, meö sjon og
heyrn i góöu iagi — og hio datt
aó samtah pví, er par iór íram,
pví iundm var meö aíbrigöum
iétt aiia tiö.
Tómas var fæddur 2. júní
1847 aö Heyiæk i Fijótshlið.Voru
foreldrar hans Jón Tómasson
og Guörún Gísladóttir búandi
hjón aö Heylæk i pann tið. Foö-
urætt Tómasar var komin af
Teigsætt svokaiiaöri.
Frá Heyiæk íiuttist Tómas
niöur i Landeyjar til frænda
sins að Arnarnóh, stendur bær
sá niöur viö hina hainiausu
Landeyjaströnd. Tómas var
íijótt hneigður til aö sækja gull
í greipar ægis — pegar sjóiegt
var. Hann var um Ijolda morg
ár farsæidar formaður bæði i
Vestmannaeyjum og viö Land-
eyjasanda, og nann var svo ián-
samur að hann misti aldrei
mann í pessum mörgu sjóferö-
um, enda haiði Tómas skarpari
dómgreind en fjöldmn, hvort
sjór væri fær. Eitir að Tómas
var hættur formennsku var
hann haíöur landmaöur, eins
og pað er orðað — en þeim, sem
er treyst tii að bíða i sandi meö-
an skipin eru á sjó viö brima-
sama strönd og sjá um hvenær
skai ienda og á hvaðá stað. Þeim
mönnum er fahö vandaverk og
til landmannsins er borið mikiö
traust.
Ég man þegar ég var litill
drengur, hversu mikiil fengur
var heimilunum sem hlut áttu
aö máli þegar Tómas kom með
hlaðinn hann gamla „FriÖ“ af
djúpafiski frá Dröngum. Mest
lúða og Stór langa. „Friður“
var lang stærsta skipið sem þá
gekk frá Landeyjasandi. Eg
hygg að þessir gömlu formenn
hafi jafnvel verið mestu bjarg-
vættir sveitanna á þeim tímum,
því að það voru þeir sem sáu að
mestu um skipasmíði og for-
mennsku. Og það voru fleiri en
sveitir þær sem næstar voru
sjónum sem nutu góðs af, þegar
fór að fiskast á veturna. Fisk-
urinn komst upp um allar sveit-
Tómas Jónsson.
Hann steypti bæði mikið af
prýðisfallegum beizlisstöngum
sem voru eftirsóttar og ístöðum.
Hann undi sér vel í smiðjunni
þegar hann var búinn að hella
glóandi koparnum í mótin og
sjá svo röðina af nýju stöngun-.
um þegar mótunum var slegið
upp. Tómas bjó á tveimur jöjrð-
um, Arnarhóli og Gerðum.og sat
báðar vel, hann átti konu frá
Gerðum Þórhildi Ólafsdóttur
hina mætustu konu, þau áttu
þrjú börn: Ólafíu, sem lézt á
blómaskeiði í æfinni, en á lífi
eru tveir bræður Guðmundur í
Vestmannaeyjum og Þorgeir
bóndi á Arnarhóli. Auk áður-
taldra barna átti Tómas son
áður en hann kvæntist, hann
heitir Tómas og er bóndi á Upp-
sölum í Hvolhreppi. Þórhildur
kona Tómasar er enn á lífi 88
ára. Þegar ég lít yfir æviferil
þessara hjóna minnist ég þess
ekki að hafa þekt sólríkari sam-
búð hjóna, alla þessa löngu sam-
verutíð, sem mun vera sem næst
65 ár. Tómas var skemmtilegur
heim að sækja, hann var minn-
ugur og kunni frá mörgu að
segja, og það frá löngu liðnum
árum. Ég minnist þess þegar ég
var litill drengur í sambýli við
Tómas hversu hann var mér
góður og sanngjarn í öllum dóm-
um milli okkar krakkanna úr
báðum þessum bæjum. Fyrir
þessa góðvild í minn garð virti
ég Tómas alla tið. Tómas var
bókhneigður og trúrækinn mað-
ur, sem ég tel höfuðkost hvers
húgsandi manns.
í guðs friði, góði vinur.
Guðni Gíslason.
SEXTUGURs
Aðalbjörn Kristjánsson
bóndi í Miðgerði í Ilöíðaliverfi.
Aðalbjörn Kristjánsson bóndi
Miðgerði í Höfðahverfi varð
sextugur 30. sept. s.l. Hann er
fæddur að Miðgerði 30. sept.
, 1885, .og hefir dvalið þar æ síð-
an. Foreldrar hans voru þau
hjónin Vilborg ívarsdóttir og
Kristján Jónsson sem þá voru
þar búandi. Miðgerði var þá lít-
ið harðbalakot, sem lítið hafði
verið gert fyrír árum og öldum
saman eins og þá var titt. Að-
albjörn misti föður sinn 17—18
ára gamall, en bjó með móður
sinni og systrum lengi vel, unz
hann kvæntist 19. október 1929
Þórhöllu Jónsdóttur, sem ættuð
er úr Reykjadal í S.-Þing. Hafa
þau eignazt 3 börn, sem öll lifa
og eru heima hjá foreldrum
sínum. Aðalbjörn er einn af
þeim mörgu mönnum sem ekki
áttu kost á annari fræðslu en
þeirri, sem börn fengu undir
fermingu á þeim tíma. Hann
smalaði mörg sumur kvíaánum,
og það var enginn barnaleikúr
að eltast við óþægar ær uppi
um fjöll og firnindi og smalarn-
ir máttu ekki þá sofa á dag
fram.
Upp úr aldamótum breytast
búskaparhættir á þann veg að
\fráfærur leggjast niður, og 1905
mun víðast hafa verið hætt að
færa frá i Höfðahverfi. Var þá
miklu erfiði létt af smölunum
og konum þeim er mjólkuðu
ærnar, en þá hvarf líka sauða-
mjólkin og hin góða og kjarn-
mikla fæða, sem búin var til úr
henni, skyr, smjör og ostar, sem
reynst hafði þjóðinni ágætlega
Aðalbjörn Kristjánsson.
í þrengingum hennar i aldarað-
ir. En þrátt fyrir þrotlaust erf-
iði varð Aðalbjörn stór og sterk-
ur, og það kom sér vel, því að
hann varð að vinna eins og
berserkur. Hann var einn af
stofnendum U. M. F. „Dagsbrún"
í Höfðahverfi er var stofnað
1905 og um eitt skeið formaður
(Framhald á 7. síðu)
DÁNARMIMING:
Hólmfríður Snorradóttir og
Villijálmur Ásmundsson
frá Vogsósum.
Þessi heiðurshjón voru bæði
ættuð úr Árnessýslu, en flutt-
ust til Reykjavíkur á efri árum
og áttu þar heimá síðan. Þau
voru jafnaldrar, og hafði annað
einn, en hitt tvó um sjötugt, er
dauðann bar að höndum. ViL-
hjálmur andaðist 17. júní 1944,
en Hólmfríður 10. des. 1945.
Vilhjálmur var fæddur 17.
marz 1873 á Apavatni í Gríms-
nesi. Voru foreldrar hans Ás-
mundur Ólafsson og Guðríðuf
Jónsdóttir. Föður sinn missti
hann ungur og mun hafa átt
við þröng kjör að búa í æsku.
Eftir að hann varð fulltíða mað-
blind væri; hefði orðið sér til
mikillar styrktar við gæzlu ung-
barnanna o. fl., enda hafði það
sýnilega verið vel metið. Árið
1930 brugðu þau Vogsósahjón
búi og fluttust til Reykjavíkur.
Kom Vilhjálmur ásamt elzta
syni sínum upp íbúðarhúsi á
Seljaveg 5 í Reykjavík, og áttu
þau þar heima síðan. Börn
þeirra voru þá öll uppkomin.
Flug var þá hafið hér á landi, og
var gamla konan, móðir Vil-
hjálms, þá um nírætt, flutt loft-
leiðis úr Selvogi til Reykjavíkur.
Sársem þetta ritar, hafði ekki
kynni af þeim hjónum fyrr en
íslendirLgar!
Samvinnuhagkerfið er fullkomið tæki fólksins til
til betra og fegurra framtiðarlífs. Hlúið að núver-
andi gróðurlögum þess í landinu og byggið nýja
blómaöld.
%
- '
Jörð til sölu
Jörðin Berustaðir I í Ásahreppi, fæst til kaups og ábúðar á
næsta vori, — Semja ber við undirritaðan eiganda og ábúanda
jarðarinnar, er gefur allar nánari upplýsingar.
Réttur áskilinn að hafna tilboðum.
ÓSKAR ÞORSTEIXSSOX
Rernstöðnm.
Afgreiðslustúlkur
geta fwi»ið fasta atvfimu hjá oss. Upp-
lýsfngar i skrifstofu vorrl.
Mjólkursamsalan
Hólmfríöur Snorradóttir og Vilhjálmur Ásmundsson.
ur stundaði hann m. a. vega-
1 vinnu á Vesturlandi. Þetta var
1 fyrir aldamót, og var þá ekki
mikil vegagerð hér á landi. En
árið 1898 kvæntist hann og hófu
þau hjón búskap á Skeggjastöð-
um í Mosfellssveit tuttugu og
fimm ára gömul. — Hólmfríður
var fædd 28. júní 1873 í Þor-
leifskoti í Flóa. En foreldrar
hennar, Hólmfríður Bjarnadótt-
ir og Snorri Þórarinsson, bjuggu
lengst á Læk í sömu sveit. Þegar
Hólmfríður var 17 ára gömul,
andaðist móöir hennar, og tók
hún þá, þótt ung væri, við hús-
móðurstörfum á Læk. Heimilið
var stórt og að mörgu að hyggja
fyrir hina ungu húsmóður, en
þó leysti hún það af hendi með
mikilli prýði. Stóð hún fyrir búi
á Læk í átta ár eða þangað til
hún giftist Vilhjálmi.
Á Skeggjastöðum bjuggu þau
Vilhjálmur og Hólmfríður í tíu
ár og búnaðist þar vel. Árið 1908
fluttust þau þó búferlum austur
að Vogsósum í Selvogi. Þar hafði
fram til þessa veriö prestsetur,
en lagðist niður um þetta leyti.
Þjónaði Vogsósaprestur hinni
frægu Strandarkirkju, sem á sér
merkilega sögu og lengi hefir
þótt góð til áheita. Vogsósar eru
merkisjörð, landskunn úr þjóð-
sögum. Þar er trjáreki, selveiði
og silungsveiði nokkur, og á
meðan Vilhjálmur bjó þar
stundaði hann ásamt sonum
sínum sjó í Herdísarvík. Annars
hefir jörðin aðallega verið sauð-
jörð og vetrarbeit mikil sem víð-
ar í Selvogi. Töðufengur var þar
um fimmtiu hestar, er Vilhjálm-
ur kom þangað. en mun hafa
nál. sexfaldast í búskapartíð.
hans. Þurfti þá minna að treysta
á útiganginn en fyr. Gerði þó
sandurinn ræktunina nokkuð
örðuga, en hann er höfuðóvinur
Selvogsmanna. íbúðarhús úr
steini var byggt á jörðinni 1922.
En ekki lét húsfreyjan sitt eftir
liggja við innanhússtörfin, og
var í Vogsósum hið mesta rausn-
ar- og myndarheimili. Var þó
fyrir miklu að sjá, því að börnin
voru mörg, en snemma tóku þau
að leggja foreldrum sínum lið
við búskapinn. Vel munu þau
hjón hafa efnazt í Selvogi, enda
ekki slegið slöku við. Misstu þó
eitt sinn flest fé sitt úr skæðri
lungnapest, sem ekki varð viö
ráðið. — iMóðir Vilhjálms, Guð-
rún Jónsdóttir, kom til þeirra á
sjötugsaldri, þá blind orðin, en
náði háum aldri. Dvaldi hún á
heimili þeirra til æviloka, en
andaðist í Reykjavík 92 ára
gömul. Oft minntist Hólmfríð-
ur þess, hve gamla konan, þótt
eftir að þau voru komin til
Reykj avíkur og kann því ekki að
lýsa þeim, eins og þau voru í
blóma lífsins. En nú var heilsu
þeirra mjög tekið að hnigna. Þó
voru þau bæði sístarfandi og
ráðin í að neyta krafta sinna
með auðið yrði. Vilhjálmur var
tæplega meðalmaður vexti, en
mun hafa verið fríður sínum og
eljan óþrjótandi. Var hann út-
sjónarsamur og úrræðagóður við
öll verk og lagtækur vel. Vann
hann mikið við húsabyggingar i
Reykjavík og oft erfið störf,
enda kunni hann því illa að
vera eftirbátur annarra, þótt
yngri væru. Ræðinn var hann
og áhugasamur um stjórnmál og
fleira. Eitt höfuðáhugamál hans
var Suðurlandsbrautin nýja með
sjó fram um Krísuvík og Selvog,
og ekki hjaðnaði áhuga hans
fyrir því máli, þó að hann væri
sjálfur fluttur úr Selvogi. —
Hólmfriður hafði bersýnilega
verið mikil fríðleikskona í æsku.
Var hún tiginmannleg í svip og
fasi, sköruleg og alúðleg í við-
móti. Góðgjörn var hún og
hjálpfús, og það voru þau hjón
bæði, enda samhend um flest.
Var það áreiðanlega ósk þeirra
beggja, að skammt yrði þeirra
í milli, enda varð svo. Vilhjálm-
ur lézt af' slagi og lifði aðeins
fáa daga eftir áfallið. Hólmfríð-
ur var þá mjög farin heilsu, og
á síðastliðnu hausti kom í ljós,
að hún hafði tekið mein það, er
nú hefir hana til bana dregið.
Fótavist meiri eða minni hafði
hún þó lengst af, þó að með
þrautum væri, og leitaði sér
styrks í starfi meðan stætt var.
Naut hún í því stríði góðrar
umhyggju sinna nánustu.
Þau Hólmfríður og Vilhjálmur
eignuðust ellefu börn, og eru níu
á lífi, fimm synir og fjórar dæt-
ur: Guðríður, Ásmundur, Bjarn-
fríður, Snorri, Jakob, Jens, Vil-
helmína, Karl og Kristín. Öll
hafa þau fest ráð sitt og aukið
ætt sína. Eiga þau nú heima í
Reykjavík, nema Snorri í Njarð-
vík og yngsta dóttirin, Kristín,
sem nú er húsfreyja í Vogsósum.
Elzti sonurinn, Ásmundur, er
múrarameistari, en hinir vinna
jöfnum höndum á landi og sjó.
Aliir eru þeir bræður bráðdug-
legir hagleiks- og iðjumenn og
sama má segja um systurnar á
sínu sviði. En afkomendur þeirra
Vogsósahjóna eru nú 37 talsins.
Eru horfur á, að frá þeim muni
koma mikill ættbálkur, er
stundir líða.
Margir munu minnast þessara
góðu hjóna með þakklæti í
huga. G. G.
, I
Eg þakka hjartanlega öllum þeim, er sýndu hjálpsemi,
samúð og hluttekningu í sambandi við dauðastríð og jarð-
arför sonar míns,
Renjamíns Jónssonar
frá Haukatungu.
Eg bið guð að launa þeim öllum ríkulega.
KRISTÍN BENJAMÍNSDÓTTIR, Snorastöðum.
J NÝÁRSKVEÐJA.
í Skagfirðingar, Húnvetningar, Borgfirðingar,
j Gullbringu- og Kjósarsýslungar, Reykvíkingar,
Árnesingar, Rangœingar, Skaftfellingar!
Þingeyska bœndaförin óskar ykkur öllum árs
og friðar og blessunar Drottins, með margföldu
pakklœti fyrir viðtökurnar í sumar sem leið.
~~~' FARARSTJÓRNIN.
Tiikynning
, I -
frá Viðskiptaráði
Til 15. janúar 1946 heimilast tollstjórum og umboðsmönnum
þeirra að tollafgreiða vörur, sem komnar eru til landsins, gegn
innflutningsleyfum, sem giltu til 31. des. 1945.
Til sama tíma framlengist gildi gjaldeyrisleyfa, sem féllu úr
gildi 31. des. 1945, þó því aðeins, að þau séu fyrir innheimtum,
sem komnar eru í banka og.tilheyra vörum, sem komnar eru til
iandsins.
Eftir 1. jan. 1946, er óheimilt að stofna, til nýrra vörukaupa og
yfirfæra gjaldeyri í sambandi við þau, gegn leyfum, sem falla
úr gildi 31. des. 1945, nema því aðeins að þau séu sérstáklega
framlengd af Viðskiptaráði.
Reykjavík, 31. des. 1945.
Viðskiptaráðið.