Tíminn - 05.05.1949, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, fimmtudaginn 5. maí 1949.
89. blað
Fé er jafnan fóstra líkt
i.
Gunnar Bjarnason á Hvann
ey.ri, hefir enn aö nýju hrasl-
^ð sér völl á nær heilli síðu í
ísafold. Er sú ritsmíð kölluð
§var við grein minni í 66. tbl.
Tímans. Um þessa nýju fram-
leiðslu G. B. má með sönnu
segja: umbúöirnar eru vætt,
innihaldið lóð. Ef umbúðirn-
ar eru teknar burt og kjarni
málsins athugaður, liggur
Ijóst fyrir, að hin auðvirði-
lega ritsmíð í ísafold er eins
og andvarp rökþrota manns.
Þar fellur G. B. frá að ræða
frekar þau efnisatriði, er
hann hafði að uppistöðu, þeg-
ar hann hugðist að hefja
sókn á hendur Austur-Skaft-
fellingum.
í fyrri grein sinni talaði G.
B. um rafmagnsmál héraðs-
ins sem sýndarmál, er við
þingmenn myndum nota til
að trufla baráttu á öðrum
sviðum. Nú er fallið frá því af
hans hálfu og ekki á málið
minnst.
Áður talaði höfundurinn
um jafngildi landshafnar,
sem þó gerði betur vegna
greiðslu á útsvörum frá höfn-
inni til hreppsins. Nú er horf-
ið frá því.
í fyrri grein sinni tilkynnti
G. B. landsmönnum, að eng-
in brú hefði verið byggð í
Austur-Skaftafellssýslu frá
því um næst síðustu kosn-
ingar. Nú hefir hann að fullu
dregið í land á því sviði.
Til að byrja með var G. B.
ærið drjúgur yfir úrræðum í
samgöngumálum Austur-
Skaftfellinga. Ég benti á með-
ferð Sjálfstæðisflokksins á
brúarsjóði og afstöðu hans til
fjárveitinga í þessu sambandi.
^Þá hæfir G. B. ekki lengur
gleiðgosabragur út af því.
Greinarhöfundur þóttist
sjá nýjar leiðir í hafnarmál-
inu með því að leggja veg út
í Ósland. Honum var bent á,
að þetta hefðu aðrir séð löngu
á undan honum og að verkið
væri þegar í undirbúningi. Þá
hæfir þögnin bezt um það
'atriði.
í fyrri grein sinni þótti G.
B. hlýða að bera Austur-Skaft
fellingum á brýn óeðlilega
notkun á útsæði. Nú vill hann
þvo hendur sínar frammi fyr-
ir Austur-Skaftfellingum, en
telur þetta gerast utan þess
kjördæmis.
En þrátt fyrir rökþrotin
kemur höfundurinn fram á
ritvöllinn að nýju, helzt til
að segja eitthvað, að því er
virðist, líkt og heyrnarsljói
maðurinn, sem sagði „í axar-
skaft,“ þegar honum var heils
að, heldur en að segja ekki
neitt. Og þrátt fyrir rökþrot-
in hefir hann í frammi mikil
mæli, eins og sendimennirnir,
sem Bursti barði.
Margrödduð lög þykja til-
komumikil í heimi tónlistar-
innar — en þó því aðeins, að
tónarnir reynist ekki falskir.
Ritsmíð G. B. lítur svo út
sem hann hefði löngun til að
kveða margraddaðan óð yfir-
boðurum sínum til lofs og
dýrðar. Hann hefir nóg steig-
urlæti til slíkra tilburða — en
það þarf ögn meira til, svo að
vel fari. í fyrstu röddinni birt
ast brigzl um „úrræðaleysi",
„óheilindi“, „ræfildóm“ og
„launráð", falsaðar tilvitnan
ir og dylgjur um rangsleitni
„í skömmtun áburðar og ann
Efftfr Pál 1»
arra hluta.“ í ánnarri rödd-
inni m'á hyera smjaður um
samvinnuhreyfinguna. Þriðj a
röddin leiðir hugann að vinnu
brögðum Sjálfstæðisflokksins.
Milli þessara radda tístir svo
veikburða millirödd, sem á að
minna á verðleíka höfundar
á möts við Eystein Jónsson.
En því miður virðist höfund-
urinn vanta það, sem þarf um
fram steigurlæti, til þess að
þetta fari vel, svo að úr við-
fangsefninu verður ekki lista-
verk í höndum hans, heldur
hið auðvirðilegasta hnoð.
Fé er. jafnan fóstra líkt. Ég
tel sjálfsagt, að G. B. fái enn
einu sinni að binda saman
pinkla af þessari framleiðslu
sinni og fela þá ísafold til
flutnings án mikillar íhlut-
unar af mér. Ég mun því að-
eins víkja að efni málsins
með nokkrum almennum orð
um.
II.
Það er hámark óskamm-
feilni, þegar G. B. leyfir sér
að draga nafn Eysteins Jóns-
sonar inn í ritsmíð sína í sam
bandi viz sjálfan sig. Það er
alþjóð kunnugt og Austur-
Skaftfellingum ekki síður en
öðrum, hvílíkur regin munur
er á manngildi þeirra. Og sá
munur á manngildi reynist æ
meiri og meiri eftir því sem
komið er nær mönnunum og
kynning við þá vex.
Ég þarf ekki að eyða rúmi
blaðsins til að skýra sam-
göngumál Öræfinga. Öræf-
ingar hafa fyrr og síðar kom-
izt leiðar sinnar án leiðsagn-
ar G. B. og svo mun enn verða.
Og það, sem unnizt hefir til
bóta í þeim málum að undan-
förnu þekkja þeir, sem hlut
eiga að máli, í öllum greinum
betur en G. B.
f fjárlögum 1946 voru veitt-
ar 60 þús. kr. sem fyrsta
greiðsla til brúar á Laxá í
Lcni. Vegamálastjóri taldi ó-
framkvæmanlegt að byggja
þá brú- á því ári. Féð var ekki
nægilegt, efni ekki fyrir hendi
og hörgull á brúarsmiðum. Þá
varð að samkomulagi, að mik
ið af þessu fé var tekið að
láni til brúar á Holtakíl, sem
auðveldara var að byggjaáþví
ári. Lánið var síðan endur-
greitt með fjárveitingu í fjár
lögum ársins 1947 og lagt til
hliðar auk sérstakrar fjárveit
ingar í viðbót til brúar á Lax-
á. Sú ráðstöfun, sem hér er
lýst, kom að engri sök gagn-
vart brú á Laxá, þótt G. B.
kalli þetta „að brugga þessu
maniivirki launráð." Það,
sem hamlað hefir fram-
kvæmdum við Laxá, er vönt-
un á efni og erfiðleikar á að
fá smiði, en vonir standa til
að úr því rætist á þessu vori.
III.
Það er táknrænt, að á sömu
blaðsíðunni og niðurlagið á
ritsmíð G. B. birtist er níð-
grein um annað stærsta kaup
félag landsins. Það er í sam-
ræmi við sögu þeirra afla í
þjóðfélaginu, sem G. B. hefir
nú gengið á mála hjá.
Verzlunin skapar ekki verð
mæti, heldur dreifir þeim á
milli manna. Þar sem verka-
skipting er óhjákvæmileg
milli stétta og þjóða, verður
verzlun að eiga sér stað, en
orsteinsson
það er til hagsbóta bæði fram
leiðendum og neytendum, að
milliliðir séu sem fæstir og
viðskipti sem greiðust. Þetta
er bezt tryggt á þann hátt, að
þeir, sem samleiö eiga, slái
sér saman um viðskipti og
velji fulltrúa til að standa fyr
ir þeim af sinni hendi. Þessu
marki er náð með samvinnu-
félagsskapnum.
En það eru til menn, sem
hafa fyrir löngu komið auga
á það, að viðskipti er hægt að
gera að gróðavænlegum at-
vinnuvegi, menn, sem alltaf
vilja vera á vissum stað til
að gá að sér og sínu, eins og
keisarinn í klæðaskápnum.
Þessir menn hafa náð mikl-
um völdum félagslega og fjár
hagslega. Við þetta vald hef-
ir samvinnuhreyfingin ætíð
orðið að etja, hverju nafni
sem það hefir nefnt sig. Bar-
áttan hefir tekið ýmsum breyt
ingum og birzt í ýmsum mynd
um bæði úti um héruðin og
í æðstu stofnunum ríkisvalds
ins. Því meiri ítök sem Sjálf-
stæðisflokkurinn á í ríkisvald
inu, því örðugri er barátta
samvinnumanna. Þegar for-
maður Sjálfstæöisflokksins
skipaði stjórnarforsæti, var
samvinnufélögunum skammt
aö 10—2Q% af innflutningi
af sumum nauðsynlegustu
vörutegundum, þótt þau ættu
rétt á 40—50% eftir fjölda
viðskiptavinanna. Þegar full-
trúar samvinnumanna bera
fram í viðskiptanefnd, fjár-
hagsráði, ríkisstjórn og á Al-
þingi kröfur um jafnrétti á
þessu sviði, þá verður alls
staðar og ævinlega sama tor-
færan á vegi þeirra — Heiðira
berg Sjálfstæðisflokksins.
IV.
Sjálfstæðisflokkurinn bygg
ir starfsemi sína á grundvelli
frjálsrar samkeppni. Það er
að sönnu vitanlegt, að í hrind
ingum samkeppninnar er
einn lækkaður en öðrum lyft.
G. B. bregður þó upp nýjum
fleti á því máli. Hann segir
svo:
„Austur-Skaftfellingar þurfa
ekkert að undrast, þótt Sjálf-
stæðismenn segi: „Hér beygj-
um við hjá,“ þegar um mál-
efni héraðsins er að ræða,
meðan þeir senda á þing hat-
rama andstæðinga flokksins,
sem vinna honum hvert það
ógagn, sem þeim er unnt, en
þingmenn hans keppast sam-
tímis við að vinna fyrir þau
héruð, sem gera Sjálfstæðis-
menn að umboðsmönnum sín
um á Alþingi.“
Þetta er hið eina , hinni
auðvirðilegu ritsmíð G. B.,
sem kalla má ekki alls kostar
ómerkilegt út af fyrir sig. Það
hefir löngum þótt heiðarleg
og hallkvæm regla fyrir menn
og flokka að vinna eftir mál-
efnum. Samkvæmt frásögn G.
B. er það ekki háttur. Sjálf-
stæðisflokksins og þess á ekki
að vænta. G. B. viðurkennir,
að Sjálfstæðismenn á þingi
hlýði boðorðinu: „hér beygj-
um við hjá,“ þegar um mál-
efni Austur-Skaftafellssýslu
er að ræða, og það á enginn
að undrast þar sem fólkið þar
hefir ekki litið sömu augum
á hæfileika G. B. til manna-
forráða og hann gerir sjálfur.
(Framhald á 7. síðu).
Ungur bóndi nefnist sá, sem send
ir hér athugasemd í tilefni af hug-
leiöingum „gamals bónda“ um vot-
heysturna og skemmdir ofan á
þeim.
,,I“að er engin auglýsingastarf-
scmi þó aff sagt sé, að ekki þurfi
að skemmast fóður á yfirboröi í
turnunum þegar ekki er fergt. Þetta
er hægt að forðast bæði í turnun-
um og gryfjum og þetta hafa marg
ir forðast ár eftir ár, bæði á ís-
landi og erlendis, það er staðreynd.
Hitt er líka staðreynd að' þeir eru
margir trassarnir, sem fergja og fá
samt rudda á yfirborð fóðursins og
langt niður með veggjum, af því að
regnið streymir niður í gryfjurnar.
En svo var það útreikningurinn
út af 52 sentimetra eyöileggingunni
sem Jens Hólmgeirsson hefir sagt
frá. Segjurrr að trassar, eins og
gamli bóndinn ef til vill er (ég
þekki hann ekki) láti 50 sentimetra
eyðileggjast. Nú er það staðreynd
annarsstað'ar, að í hverjum tenings
metra, í efsta metra fóðursins í
turninum, eru um 400 kg. Neðar eru
það sumstað'ar allt að 1000 kgj. Hálfs
meters hæð í turni, sem er fjögurra
metra víður, er 6,2 teningsmetrar
og 400 sinnum 6,2 verður þá ekki
meira en um 2500 kg. eð'a rúmlega
400 fóðureiningar. Gamli bóndinn
ætlar sýnilega að láta kúna sína
standa gelda allan veturinn úr því
að hún á aðeins að fá 850 fóðurein
ingar. Það er sem næst viðhalds-
fóður handa meðalkú um venjuleg-
an innistöðutíma. En með' þeim út-
reikningi eru ekki bara 10 kýrfó'ð-
ur í turninum, sem er 4 m. i þver-
mál. í slíkan turn má auðveldlega
koma 18 þúsund fóðureiningum,
það er að segja 22 kýrfóður eins
og þeim, sem gamli bóndinn reikn-
ar með.
Jæja bóndi góður. Hvort sem
reiknað er með kýrfóðri eins og ég
vil hafa það, þ. e. 850 fóðureiningar,
þá verður útkoman sú, að' 50 cm.
lagið hjá trassanum er aöeins 2’,j %
af þvi fóðurmagni, sem í turninn
má láta. Hirðumaðurinn, sem ekki
fær ónýtt nema 20 cm. lag, missir
1%. En hvað er þetta á móti þeim
25—50 prósentum taps, sem einatt
verður við heyþurkun og geymslu í
hlöðu.
Hitt, með refi og minnka og vatns
pumpuna, getur víst allt verið gott
og blessað og víst er um það, að
réttast er fyrir þá menn að hætta
þingmennsku, sem álíta að minka-
eldi torveldi eyðingu villiminka.
Þeir er eins gott að fara heim og
halla sér og láta öðrum eftir þing-
stólana.“
Vera má, að gerð verði athuga-
semd við þetta, en hún ætti þá að
verða málinu til skýringar.
En hitt er raunar eðlilegt, að
mönnum þyki ekki álitlegt, að allt-
af sé verið að klekja út minkum
til viðbótar þeim villtu.
. Starkaður gamli
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiHiiiiiiitiiiiHiiiMiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiii
Hjartanlega þakka ég þeim sem minntust mín í |
| orði og verka, á sjötíu ára afmæli mínu.
| Guðjón Rögnvaldsson, Tjörn |
■iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilpliiiiiiiiiiiiiiiiiinmiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiimiiimiiiiinimmiini
Almannatryggingarnar
tilkynna:
Athygli skal vakin á því, að réttur til bóta frá
almannatryggingunum skerðist eða fellur niður, ef
! hlutaðeigandi eigi hefir greitt skilvíslega iðgjöld sín
í til tryggingasjóðs.
Þeir, sem sækja um bætur frá Tryggingastofnun
| ríkisins, skulu leggja fram tryggingaskírteini sin með
i kvittun innheimtumanna fyrir áföllnum' iðgjöldum.
Reykjavík, 3. maí 1949.
Tryggingastofnun ríkisins
ÍTILKYNNINGj
| frá héraðslækninum i
I í Hafnarfirði |
Bólusetning gegn barnaveiki fer fram á skrifstofu í
Ihéraðslæknis kl. 5—6 síðd.^ framvegis, nema laugar- f
daga.
Héraðslæknirinn f