Tíminn - 07.05.1949, Blaðsíða 5

Lmiyard. 7. tncit.
Ef komraúnbtar
Það sp'yrja' 'ýihsir 'sem
svo, hvort sósíalistaflokkur-
inn á íslanöi-sé ekki lýðræðis
iegur flokkur. Þeirri spurningu
svara menn á ýmsa vegu.
Kommúnistáflókkar hafa yf-
irleitt allsstaðar látizt vera
lýðræðisflókkár meðan þeir
voru í minni' hiuta og náðu
ekki vðidum. Og vegna vín-
sælda lýðræðisins hafa péir
snúið nafni þess upp á sig
þar sem þeir 'ráða. En liáð
má að verulegu ieyti marka
afstöðu þessará manna óg
heilindi þ'eirra við lýðfæðið
af því, hver afstaða þeirra er
gagnvart Rússlandi og stjórn
arháttum þess.. Oft ségja þé'ir
sem svo, að ' Rússar búT'við ,
frjálslyndustu stjórnarskfáT í,
heimi.'Og því 'ér rétt að at-
huga þá stjórnarhætti.
Við skúlum hugsa okkur, að
hér á landi væri sfaðfést
stjórnarskrá, .sém væri byggð
á „frjálslegustu. stjórnarskrá
heimsins" hinni rússnesku.
Þá yrði stjófnarfarið hér á
þá íund, sem iiú "verður lýst:
Réttur tii framboðs er bund
inn við „sgmtök alþýðunnaf“.
Það eru deildir kommúnista-
flokksins, vérkaiýðsfélög,
samvinnufélög, æskulýðsfélög
og menningarfélög. „Vifk-
ustu og þroskuöustu þegnarn
ir úr röðum verkalýðsins og
annarra. alþýðustétta skipa
sér í kommúnistaflokkinii“,
sem myndar forustuna í (211-
um sam.tökum alþýðunnar,
jafnt félagslegufn sem oþin
berum.
Þessi flokkur, sem einn hef
ir rétt til aö mynda félags-
lega forustu, er lokaður, þann
ig, áð hann rééður þvi sj álfur
hverjir fá inngöngu í haíin.
Á ákveðnu millibili íer frám
,,hreingerning“’ í flokknum,
svo að þeir, sem orðnir éru
óverðugir eru afskráðir.
Málfrelsi, prentfrelsi, funda
og samkomufrelsi og frelsi til
að fara skrúðgöngur í sam-
ræmi við hagsmuni flokksins
og stjórnarinnar er tryggt
með því, að flokkurinn og fé-
lög hans hafá einkarétt ýfir
prentsmiðjum, pappir, opin-
berum byggingum, götum,
samgöngutækjum og öðrum
efnalegum • skilyrðum, Sem
nauösynlég éru, réttindum
þessum til framkvæmdar.
Herþj ónusta er heiðúrs-
skylda. „Skemmdarverkum“
skal hengt samkvæmt ströng
ustu lagafyrirmælum sem hin
um verstu njðingsverkum.
Hlutverk r'ikisstj órnarinnar
er meöal annars:
að úthluta heiðursmerkj-
um.
að náða sakamenn . "
að „túika gildandi lög“
landsins
að skipta um þingmenn
Ög aöra kj örna íulltrúa
þjóðarinnar milli kosn-
inga eftir því,' sem herini
, þvkir ástæða til.
Þessi atriði, sém hér háfa
riú verið nefnd, eru öll tekin
eftir stjórnarskrá Sovétrikj-
anná í þeirri þýðingu, sem
Kommúnistaflokkur íslands
* lét gera ,og gaf út. Hér er því
ekki á ferðmni' rieitt „Sovét-
níð“ ofstækisfullra eða út-
leigðra „dollarakálfa.“
TlMINN, laugardaginn 7. maí 1949.
ERLENT YFIRLIT:
Pandit Nerhu, leiðtogi
Indverja
Stjóriimálamaður, sem aldrei sefur nema
41/2 klukkustuml, oj»’ bætir heilsufar
líkama og sálar með því að standa á höfði.
Norska blaðið Nationen birti
fyrir skömmu grein þá, sem hér 1
fer á eftir, um Nerliu leiðtoga
Indverja, en hann er einhver
merkilegasti stjórnmálamaður,
sem nú er uppi:
Indland hefir nú verið sjálf-
stætt ríki í hálft annað ár, sjálf-
stæður þátttakandi í samstarfi
þjóðanna í stað þess að vera
handbendi annars ríkis eða
tæki. Þó er Indland nú sem
stendur að öðrum þræði innan
brezka heimsveldisins en aö öðr-
um þræði utan þess. Þjóðin á
erfitt með að taka afstöðu milli
hugsjóna og framfara vesturs-
ins og fornra vísinda austurs-
ins.
Þjóð á vegamótum.
Núverandi ríkisstjórn Ind-
lands er á sama hátt tvíbent
milli auðvaldsskipunar og sósí-
alisma. Ríkjandi trúarbrögð í
landinu eru að öðrum þræði
sambland andlegs hugsæis en
að öðrum þræði frumstæð
skurðgoðadýrkun. Indverjar
eiga fremstu postula heimsins
í þolgæði, auðsveipni og undir-
gefni, en þeir eiga líka heims-
met í fjöldaslátrun og skýrist
það af ofstæki og fordómum í
trúarbrögðunum segir Wint-
hrop Sargeant í ameríska tíma-
ritinu Life.
Indverska þjóðin ber á sér í
hverjum svipdrætti einkenni
þessa óraunhæfa ákvörðunar-
leysis. Indverskir gáfumenn, en
þeir eru tvímælalaust í fremstu
röð um alan heim, rökræða um
siðustu rannsóknir og athugan-
ir vestrænna vísinda, en leita til
stjörnuspámanna með dagleg
vandamál sín.
Indland hefir færri lög og fá-
brotnari reglur en nokkurt
land annað, og er ákveðið í því
að þræða með stjórnarhætti
sína milli yztu lína til hægri og
vinstri, og á þetta sér margvís-
Iegar orsakir. Tvær má þar
nefna, sem eru persónulegar.
Önnur er skuggi hins mikla písl-
arvotts Indlands, Mahatma
Gandhi, sem innrætti þjóðinni
kenningu sína um þolgæði og
mótspyrnulaust píslarvætti, en
hin er hið furðulega áhrifavald,
sem einn maður hefir nú í
stjórnmálum Indlands. Það er
Jawaharlal Nerhu.
I fremstu röð stjórnmála-
manna um allan heim.
Pandit Nerhu þekkja 320 millj-
ónir Indverja sem „Panditji“, en
það þýðir blátt áfram „herra
Fróði". Hann er ekki aðeins for-
sætisráðherra og fremsti borgari
Indlands, heldur er hann fremsti
stjórnmálamaður Austurlanda,
sem nú eru mjög í uppnámi þar
sem þau eru að rísa af svefni.
Nerhu er stjórnmálamaður, sem
hlýtur að vekja athygli um allan
heim. Vegna afburða glögg-
skyggni í stjórnfræðum og stað-
góðrar þekkingar á milliríkja-
málum hefir hann unnið sér
virðingu, sem gestur í höfuð-
borgum Evrópu. Áhugasamir
talsmenn alþjóðastjórnar viða
um heim hafa bent á hann, sem
líklegasta forsetaefni allrar
heimsbyggðarinnar. Jafnvel
Churchill, sem lengi var ósætt-
anlegur fjandmaður sjálfstæðis-
hreyfingar Indverja, taiar nú
um Panditji af djúpri virðingu.
Langar til að reka út úr
sér tunguna.
Asíumaðurinn, sem nýtur þess-
arar miklu frægðar, er lítill,
veikbyggður og viðkvæmur
Hindúi, 59 ára gamall, sem í
háttum og fágaðri Cambridge-
framgöngu minnir meira á vís-
indamann en stjórnmálaskör-
ung._
1 ævisögu sinni segir Nerhu,
að við hátiðleg og virðuleg tæki-
færi og á opinberum viðhafnar-
stundum, hafi hann oft verið
gripinn skyndilegri löngun til að
reka út úr sér tunguna eða
standa á höfði. „Sem betur fer
fyrir mannorð mitt og virðingu
og velsæmi opinberrar fram-
komu í Indlandi“, bætir hann
við, „hefi ég bælt niöur þessar
heimskulegu langanir og yfir-
leitt hagaö mér þolanlega sæmi-
lega“.
Nerhu er gamall áróðursmað-
ur og hefir setið 13 ár samtals í
fangelsi fyrir að æsa fjöldann
til mótþróa við yfirvöld Breta.
Skapsmunamaður
mikill.
Nerhu heíir verið fremsti
maður í stórmerkri, friðsamlegri
byltingu. Hann vann sigur i
þeirri baráttu, en það var aðeins
til að byrja aðra nýja, sem er
N E R H U
ennþá tvísýnni. Sú barátta
stefnir að því marki, að gera
þjóðina hans framtakslitlu, ör-
lyndu, trúhneigðu og ósamkynja
að sjálfbjarga nútímaþjóð.
Þessa baráttu þreytir Nerhu
nítján klukustundir í sólarhring
sjö daga í viku hverri, eins og
úrslitin væru öll komin undir notagildi
Hva5a vélar íá
bændur?
Menn eru orðnir langeygé ■
ir eftir úrskurði og tilkynn ■
ingu um innflutning landbúu
aðartækja á þessu ári. Nú t ■
þess vænzt, að ekki mun;
þurfa að bíða mjög lengi li 1
þessu eftir því, að innflytj
endur þessara vara fái leýfi
yfirvaidanna og þar með verþi.
ljóst, hvað mikið á að flytjHi.
inn af hverri tegund þettsC
árið. is'~
En i því sambandi spyrja,
margir sem svo hvaða tegúild
ir verði fluttar inn.
Eins og sakir stantía er?t'
hér boðnar fram nokkrar
undir svokallaðra heimilisy
dráttarvéla, og er nokkuð sags
frá því annarsstaðar 1 bkife •
inu. Nokkur munur er á þess •
um vélum, bæði um veró ég'
því, hvað hann leggur á sig.
Hann ferðast fram og aftur ufn
þvert og endilangt Indland og
lé
Ríkisstjórnin hét þvi háti'I
lega, þegar hún tók við voltí
um, að úthluta innflutmngs •
fræðir þjóð sína um barnaiæf- j leyfum
dóm lýðræðisins. Ef hann er óa-
nægður með umferoastjórn lög-
reglunnar þar sem hánn ekur
um, getur vel verið, að hann
stökkvi út úr bílnum sínum a
einhverju götuhorninu og
stjórni sjálfur straumnum, þar
sem mest ber á austurlenzkum
burðarstólum og uxakerfnm.
Hann er fjörmaður mikili og
geysilegur skapmáður. Hami
hefir ruðzt mitt inn i æstan
múg, sem æpt hefir að hönúm
og sagt honum hispurlaust til
syndanna með munni og hönd-
um. Á fundi einum varð hqnum
skapfátt yfir slæmuin bljóo-
nema, og fleygði honum úl í
samræmi við hags,
muni almennings, þaiinig a I
þeir innflytjendur gengju fyé
ir, sem hagkvæmust kaup
gætu gert og boðið neytenö <
um innanlands beztu kjörii ;
Þetta loforð er væntanieg.i
hvorki fyrnt né gleyrnt endf.
margsinnis ítrekað og endur
tekið í stefnuyfirlýsíngum
stjórnarflokkanna allra hver ;
um sig. Það er því full ástæo .
fil að krefjast efnda a þess••
um loforðum.
Ef fil vill veldur það drætt i
á endanlegri afgreiðslu þess-.
máls, að einstakir ráöherra '
eða flokkar eru að gera sam ■
anburð á mismunandi vélum
born. Og það er ekki mjög iangl og skapa sér skoðun um það,
síðan, að hann talaði á sam- hvað mikill verðmunur megi
komu í Madras. Þar talaði haúri þar vera. Þetta veit almenrs ■
á máli Hindúa eh margfr ábeyr - J ingur ekki, fremur en hitú
endur skildu ekki nema tam- hverjir eru sérfræðingar
isku. Þá misféll Nerhu vio ú'ilk- | stjórnarinnar í þessum efn ■
inn og rak ■y.ann frá sér, og hélt um. Hitt vita menn, að í lantl
ræðu sinni áfram, an gætti þess búnaðarráðuneytinu starfar
ekki, að söfnuðurinn skildi ékki maður, sem er vel að sér um
orð af því sem hann ságði. En Iandbúnaðarvélar yfirleití,
máli hans var tekið með dynj-
andi fögnuði.
fFramhald á 7. síáu).
Það er ekki gert af nein-
um fjandskap við Rússa, aö
rifja þetta upp. En þetta er
heimild um íslenzk stjórnmál,
því að hér á landi er flokkur
manna, sem telur þetta allt
til fyrirmyndar. Og það er
skylt að kynna sér og meta
fyrirmyndir stjórnmálaflokk-
anna á íslandi.
Það þarf ekki neitt að ræða
hér um fyrirkomulag „hins
heilaga verkfallsréttar" hjá
alþýðunni í Rússlandi. Hún
má fara skrúðgöngur um
göturnar, ríkisstjórninni til
dýrðar og vegsemdar. Sam-
kvæmt slíkri stjórnarskrá
yrði Lækjartorgi ekki „rænt“
frá „alþýðunni," og hvaö þarf
þá að tala um rétt, sem er
„heilagur“ í auðvaldslöndun-
um.
Svo tekur því ekki að taia
um lítilræði eins og það, að
ef verkamaður tekur það upp
hjá sjálfum sér að færa sig
milli atvinnufyrirtækja, miss
ir hann rétt til slysabóta í
nokkra mánuði, hvað sem fyr
ir kann að koma. Svona'nokk
uð eru minni háttar fram
kvæmdaratriði og koma ekki
stjórnarskrá landsins við.
Það hafa eflaust margir
merkir hlutir verið gerðir í
Rússlandi, eins og víðar, en
Rússland er ekki lýðræðis-
land. Og þaö verða allir ís-
lendingar að muna, að þegar
á herðir er það virðingin fyrir
rétti einstaklingsins, rétti
minnihlutans, sem sker úr um
það hvort smáþjóðunum er
leyfður tilveruréttur í sam-
félagi þjóðanna.
Raddir nábúarma
Alþýðublaðið gerir aftur-
haldstillögur S j álf stæðismann
anna, Björns Ólafssonar, Hall
gríms Benediktssonar og Sig-
uröar Kristjánssonar og um-
ræðuefni í gær og segir meðal
annars:
Arni Eylands, og margír
bændur myndu treysta til ató
velja fyrir sína hönd t þess-
um efnum.
Það myndi vekja mikk:,
óánægju, ef svo illa tækist nv.
til, að ríkisvaldið klipi af inn
flutningi þeirra, sem bezt
kjör bjóða, og ríeyddi lands
menn til að kaupa vern,
óhentugri og dýrari tæki en
kostur er á. Það væri hin
versta kúgun, ef viðskiptm
væru ofan frá bundin þanni'g,
að' hópur íslenzkra bænða
„.Aiþýðufiokksmenn á þingi væri neyddur til að kaupa,
hafa barizt gegn þessum draug vélar, sem ei'u dýrari en aðr ■
eins og ræður Finns Jónssonar, ar> sem fraill eru boðnar, og
Emils Jónssonar og Gylfa 1». geta þó aldrei notast jafnve
Gíslasonar hafa gleggst sýnt. En °S þær Ódýrari.
livar eru kommúnistar, þegar Það er vitanlega ekki flóg,
afturhaldsdraugurinn stingur a® líta á það eitt, að innflytj
upp hausnum? Þeir hafa ekki andinn vilji fá að liytja.Úlll
bært á sér, ekki sagt orð um dráttarvélar fyrir þetta tii
þessi mál og oft og tíðum hafa tekna fé, og ákveða svo hiul ■
þeir ekki látið sjá sig í þingsöl- deild Iians samkvæmt ein
unum við umræðurnar! Slikur hverjum kvóta. Það þai 1 a<.)
er áhugi kommúnista á nokkr- gera sér grein fyrír gæðum
um mestu hagsmunamáium is- °S SÍIdi hverrar serstakra.
lenzkrar alþýðu, þegar afturhald teguildar, því að hél' ei Veri< <
ið gcrir atlögu gegn þeim! Þarna ráðstafa inilkaupuni fj'ri
sést vel, hvcr alvara er á bak íslenzka framleiðendui, öl
við slagorð þeirra nm baráttn ekki eiliungis verið aö skipt.,
gegn afturhaldinu i landinu. Þeg a verzlana. Það iná ai ■
ar á hólminn kemur, þegja þeir, drei gleymast, að pessi stór .
en þingmenn Alþýðuflokksins eru unnin fyrir framleiðend
taka upp haráttuna, og munu urna Og við þeirra hagsmuiT .
1 á einungis að miða, jaínvei
I þó, að starfið verði aó vissn
Já. Hvar var nú Jón sterki? Ieyti vandasamara, ef það e«?
Það kynni að vera að fleiri skilið þannig.
spyrðu svo. I Ó4-Z
hrinda þessu áhlaupi."