Tíminn - 27.07.1949, Blaðsíða 3

156. blaff
TÍMINN, miffvikudaginn 27. júlí 1949
3

I Þ R O T T I R

::
«»*«•«*««»««•»*<
Keppnin milli Norðurlanda og U.S.A.
í frjálsum íþróttum hefst í dag
Stærsta frjálsíþróttamót sumarsins hefst á Bisletvellin-
um í Osló í dag kl. 7. Flestir beztu frjálsíþróttamenn U.S.A.
og Norðurlanda taka þátt í mótinu og má búast við mjög
harffri keppni og frábærum árangri í flestum greinum. Um
fátt er nú meira rætt hér en þetta mót og er þaff aff vonum,
þar sem fjórir íslendingar taka þátt í keppninni, en sá
fimmti Skúli Guðmundsson, er var valinn í liðið, mun ekki
geta tekiff þátt í mótinu.
Hvernig fer keppnin?
Grænland var aldrei
sérstakt lýðveldi
Allar lögbækur íslands,
fornsögurnar og mesti fjöldi.
annarra heimilda votta það,1
aff Grænland var alla stund
nýlenda íslands. Allir íslenzk-
ir höfundar og einnig útlend-
ir, eru fram á 19. öld sam-
mála um, aff Grænland hafi
verið nýlenda íslands eða
„Islandarum colonia“, eins og
þeir orða það.
Ný skáldsaga:
Og svo giftumst vtð
Björn Ól. Pálsson:
Og svo giftumst viff
'Skéjldsagá- Bókaútgáfan
Norðri. Prentverk Odds
má, heldur áfram sagnagerð
mun hann tryggja- sér örugg
an lesendahóp".
í seinasta hefti Sjómanna-
Björnssonar h. f. Akureyri blaðsins Víkings segir svo í
1949. ritstjórnargrein um þessa
sögu:
„Og svo giftumst við heitir
ný skáldsaga sem Víkingn-
um hefir borizt Útgefandi er
Fyrir nokkru síðan er kom-
in út ný skáldsaga á végum
Norðra-útgáfunnar eftir nýj-
in""er Baídvin Einarsson ' an rithöfund- Venja er það, J Norðri, en höfundur er ungur
að frumsmíðar ungra höf- rithöfundur, Björn Ó. Páls-
unda veki ekki sérstaka at- son. Hann er lesendum Vík-
Samt sem áður má bv ast við
n/r • »r_ m i . .. að íslendin|ar setji strik í.
Margir iþróttasérfræðmgar reikning þeirra örn ciausen !
bæð! a Norðurlondum og eins náði á Reykjavíkur-meistara- !
1 Bandarikjunum hafa gizk- mótinu 6980 stigum á a3
að a að Bandarikm vmm geta bætt þann árangur mik- !
ppnma me s íga i3 Banciaríkjamennirnir, sem
ínn'hægt aSMBla'mTnokt -kewa 1 Ufraf eru: hin" 18 ,
rvissu hvrg r-T'Boh ssÆsttSi
fer og margir keppenda gætu , , . * .. ‘
komið á óvart og bætt ár- ^?ndshemA “e® 7044 stlg og
B Albms með 6715 stig og virð-
ast því möguleikar fyrir Örn
Bandaæikjamenn reikna a3 ná 2 _3 sæti
með að fá þrjá fyrstu menn - . , _ . TT _
í 100 m„ 200 m„ 400 m„ 110 1 kuluvarpi keppa fynr U S.
m. grindahlaupi, hástökki,'A- Fuchs’ Lampert og Olym-
langstökki, tugþraut, kúlu-: Piumeistannn Tnompson og
varpi og kringlukasti. En aft- 1 varpað yfir 17
ur á móti má búast við þre- i m“ og cru nukku'ö öruggir með
földum sigri Norðúrlanda í að na Þeini kastlengd. Gunn-
ar Huseby er mikill keppms-
frá Molastöðum í Fljótum
hafði hafið frelsisbaráttu ís-
lendinga og rót var komið á
hugi íslendinga, fundu Dan-
ir upp þá lygakreddu, að
Grænland hefði verið sér-
stakt fullvalda lýðveldi, sem
enginn staður er fyrir nokk-
hygli, en hér mun hún vafa-
laust verða brotin. Saga þessi
hefir marga góða kosti til
. !
að bera, þótt hinsvegar megi
finna á henni galla, eins og
tíðast er um mannanna verk.
urs • staðar. Þessari kreddu ! hað er. ekkl æT,unin- að
þröngvuðu. þeir inn í Grönl. Þetta eigi að vera venjuleg-
hist. Mind., og þjónar Dana ur ntdómur- he,dur er
hér á landi hafa verið ólat- ?ungurinn fy_rst_°g frenrst,s?
ir á að hampa henni hér á
1500 m„ 5000 m„ 10.000 m„
maraþonhlaupi og 3000 m.
hindrunarhlaupi, einnig virð-
ast möguleikar á þreföldum
sigri í spjótkasti. Stigin reikn-
ast þannig, að fyrsti maður
fær 7 stig, annar 5, þriðji 4
o. s. frv.
Hvernig standa íslend-
ingarnir sig?
Eins og sjá má af fram-
anskráðu, búast Bandarikja-
menn við að fá þrjá fyrstu
menn í þeim greinum, er ís-
lendingarnir keppa í, þ. e. a.
s. 100 m„ 200 m„ kúluvarpi og
tugþraut, og óneitanlega eru
það sterkustu greinar þeirra.
maður og ómögulegt er að
segja nema hann „hrífist"
með Bandaríkjamönnunum
og varpi 17 m.
í 100 m. og 200 m. keppa
Haukur' og Finnbjörn á móti
Stanfield (10.3 og 20.6), Pet-
ers (10.4 og 20.8), Work (10.5)
og Campbell (20.9) en flestir
þessir tímar munu hafa náðst
í of miklum meðvindi og
einnig eru 200 m. hlaupnir á
beinni braut og bætir það tím-
ann nokkuð. Má því telja
nokkurn veginn öruggt, að
Hauki og Finnbirni takist
„að komast inn á milli“ Banda
ríkjamannanna.
íþróttamót Vöku og Samhygðar
HiÖ árlega íþróttamót U.M.F. Vöku í Villingaholts-
hreppi og U.M.F. Samhygð í Gaulverjaholtshreppi, var
haldið aff þessu sinni á Villingaholtsholti sunnudaginn
17. júlí. Veður var hið bezta. Vaka sá um mótiff.
landi, til þess að ræna föð-
urland sitt auðæfum, lífs-
bjargarmöguleikum, rétti og
sæmd.
Aðalrökin fyrir tilveru
að vekja athygli á áliti
tveggja kunnra manna á þess
ari nýju bók, þeirra Þorsteins
M. Jónssonar og Gils Guð-
mundssonar.
í Nýjum kvöldvökum seg-
þessa grænlenzka lýðveldis ,ir svo 1 ritstjórnargrein um
segja þeir vera þau, að Græn- Þessa sogu.
land hafi sjálfstætt og án
þess að leita samþykkis ís-
lands gengið undir Noregs-
konung 1261, ári fyrr en ís-
land.
Þetta er þó algerlega ósatt.
Það, sem heimildin, Hákonar-
saga, segir, er, að árið 1257
sendi Hákon konungur 3
Og svo giftumst við er saga
ungs pilts, sem vill verða rik-
ur og fer að stunda verzl-
unarnám í því skyni, og má
ings ekki með öllu ókunnur,
þvi bláðið hefir birt eftir
hann þrjár liprar smásögur
í gamansömum og léttum tón.
Þessi skáldsaga Björns er
athyglisverð um margt.
Meginkostur hennar er sá, að
hún er óvenjulega skemmti-
leg aflestrar. Höfundinum er
lagið að sjá hlutina frá hinni
broslegu hlið. Frásagnár-
tækni hans er þegar orðin
furðu mikil, hann á mjög létt
með að gera persónurnar ljós
lifandi, mörg samtölin eru
góð. Auðséð er, að höfúndur
þessarar sögu hugsar mikið
um stíl, og gerir sér far um
að ná á honum nýstárlegum
tökurn. Sumstaðar skörtir
hann allmjög á um smekk-
vísi, en allt bendir til þess, að
raunar segja að lífið leiki við, hann muni áður en langt líð-
hann að ýmsu leyti. En mikill. ur sigrast á helztu örðugleik-
hluti sögunnar snýzt að vísu um í sambandi við stílinn.
um hugrenningar haus og
skipti við kvenfólk. Siglir höf.
menn til Grænlands, er komu ! Þar furðuv6i milh skers °S
aftur 1261 m<5 þá fregn, að!baru- að segia nakvænit fra’
Grænlendingar hefðu lofað an þess þó að verða kiuryrt-
konungi skatti og bótum fyr- ur’ eða kiamsa a klámi °g
ir víg, þegngildi. Virðast þessi tvíræðisorðum eins og sumra
heit hafa verið gefin á smá- hofunda, er nu siður’, encia
fundum víðsvegar um strend Þott nokkiar smekkleysur
ur þær er Grænlendingar flJóti með. En sagan hecir
byggðu. Ekkert er lögtekið, annað tlJ sins agætls- Hun er
og enginn sáttmáli er gerð- fl°rlega og skemmtilega skrif
ur. Þetta má sjá af því, að uð fra uPPhafl tn enda’ ems
hvorugt er nefnt, en Sturla .og skemmtlsa§a a að vera
mundi1 af sjálfsdáðum hafa
Þetta mun vera fyrsta saga
innritað lögin eða sáttmál- höfundar, er á prénti birtist,
ann í söguna, ef þetta hefði
verið til, en Magnús konung-
ur og forráðamenn Noregs
kröfðust þess, að slík skjöl
væru innrituð í söguna, ef
til hefðu verið. — Og í vönt-
un annarra heimilda en
og má segja að myndarlega
sé af stað farið. Eftir mál-
farinu að dæma virðist höf.
vera vestfirskur, og sums
staðar bregður lijá honura
Hagalínskum stílkækjum, en
þó ekki svo að lýti séu að.
munnlegrar sögusagnar, vitn Fn Það er vist> að sagan verð
Úrslit urðu þessi:
100 m. lilaup:
1. Jóhannes Guðmundsson,
S„ 12.6 sek„ 2. Sigurður Guð-
mundsson, V„ 12.7 sek„ 3.
Árn Guðmundsson, S„ 12.8
80 vi. hlaup kvenna:
1. Margrét Sighvatsdóttir,
S„ 12.5 sek„ 2. Ingibjörg Helga
Guðmundsdóttir, V„ 12.5 sek„
3. Arndís Erlingsdóttir, S„ 12.6
sek.
Langstökk:
1. Jóhann Guðmundsson,
S„ 5.99 m„ 2. Árni Guðmunds-
son, S„ 5.89 m„ 3. Rúnar Guð-
mundsson, V„ 5.77 m.
Þristökk:
1. Jóhannes Guðmundsson,
S„ 12.59 m„ 2. Rúnar Guð-
mundsson, V„ 12.09 m„ 3. Árni
Guðmundsson, S„ 11.83 m.
Hástökk:
1. Gísli Guðmundsson, V„
1.30 rn:„ 2.., Bjgrni Halldórs-
sbn, ð. l':65 m„ '3. Rúnar Guð-
mundsson, V„ 1.65 m. -
Kúluvarp:
1. Rúnar Guðmundsson, V„
12.57 m„ 2. Gísli Guðmunds-
son, V„ 11.32 m„ 3. Jóhannes
Guðmundsson, S , 10.68 m.
Kringlukast:
1. Rúnar Guðmundsson, V„
32.50 m„ 2. Brynjólfur Guð-
mundsson, V„ 29.85 m„ 3. Gísli
Guðmundsson, V„ 29.25 m.
Spjótkast:
1. Brynjólfur Guðmundsson,
V„ 39.23 m„ 2. Gísli Guð-
mundsson, V„ 35.75 m„ 3. Ingi-
mar Ásmundsson, V„ 31.85 m.
1500 m. hlaup:
1. Hafsteinn Þorvaldsson, V„
5:04.5 mín„ 2. Hergeir Krist-
geirsson, S„ 5:07.2 mín„ 3.
Ingimar Ásmundsson, .V„ 5:-
12.0 mín.
Vaka vann mótið, hlaut 32
stig. Samhýgð hlaut 22 stig.
Silfurskjöld, sem Stefán
Jasonarson, Vorsabæ, gaf
1942 og keppt hefir verið um
síðan, hlaut að þessu sinni
Rúnar Guðmundsson, Vöku.
Hann hlaut 10 gtig.
ar Sturla í vísu eftir sjálf-
an sig.
í skattheitinu felst ekki
annað loforð um fjárgreiðslu
í eitt eða fleiri skifti og upp-
hæð skattsins og það, hve
oft hann skuli greiðast. Kræf
krafa er því ekki til, og þá
enn miklu síður krafa um
ævarandi skatt. í þá daga
,féllu öll loforð til konunga
og samningar við þá niður við
dauða hvers konungs, ef ekki
var sérstaklega tekið fram,
að þetta ætti að ganga.í erfð
ir eða vera aldarmál. Hver
sem loforð Grænlendinga
voru, hljóta þau að hafa fall-
ið niður við dauða Hákonar
1263; og þau voru aldrei síð-
ar endurnýjuð.
Grænlendingar lofa aðeins,
en sverja ekki. Einnig það
sýnir, hvers eðlis skattheit-
in voru.
Grænlendingar hvorki lofa
né sverja Hákoni land og
þegna eða trú og hollustu, en
ur lesin, og ef höf. sem vænta
Niðurlag sögunnar er lakast,
enda virðist það „hespað“ áf
í flýti. — Saga þessi verður
áreiðanlega lesin, enda sá létt
leiki í frásögninni, sem hér
er hélzt til sjaldgæfur. Verð-
ur fróðlegt að fylgjast með
þessum höfundi í framtíðinni,
því hann virðist mörgum kost
um búinn, sem sagnaskáld
mega prýða. Með auknum
þroska og í glímu við stærri
viðfangsefni mun hann vænt
anlega sýna enn betur, hvers
hann er megnugur.“
Ritstjórar Nýrra kvöldvaka
og Víkings Þorsteinn M. Jóns
son og Gils Guðmundsson eru
báðir prýðilega dómbærir
menn um bækur, og geta
menn séð af þessum dómum
þeirra, að hér er á ferð nýr
höfundur, sem spáir góðu og
líklegur er til vinsælda.
A.
UTAN Ú R HEIMI
Stalin fer ekki í stríð,
þótt hann vanti kakaó.
Stalin átti nýlega viðtal við
þekktan ferðalang, frú Rosita
Forbes. Eftir frásögn hennar af
viðtalinu að dæma, virðist Stal-
in hafa verið í bezta skapi og
gert að gamni sínu.
Sóvétrikin hafa nóg af öllu,
sagði hann, nema kakaó. En við
förum áreiðanlega ekki í styrj-
öld út af þeirri vöntun, því að
okkur langar ekkert til þess að
drekka kakao í staðinn fyrir te,
sem er þjóðardrykkur okkar.
Örðugleiki við aff raf-
lýsa Mekka.
Bretar hafa tekið að sér að
raflýsa hina helgu borg Muham-
eðstrúarmanna, Mekka. Fyrir
án° sííkraT heita" varð Hákon1 Breta er einn slæmur Salli a
ekki konungur Grænlands þessu> en hann er sá, að van-
1257—61. Slík heit hafa aldrei,truarmenn meSa ekki koma til
fyrr eða síðar verið gefin
nokkrum konungi á Græn-
landi, svo aldrei hefir nokk-
ur konungur komist þar lög-
lega til ríkis, nema konungs-
(Framháld á 6. síðu)
borgarinnar og annast þétta
verk. Bretar vinna nú að því að
útvega sér rafmagnsfræöinga
og raflagningamenn, sem eru
Muhameðstrúarmenn, til þess
að annast verkið. En það er erf-
iðleikum bundið, því að skort-
ur er á slíkum mönnum í löndum
Muhameðstrúarmanna.
Einræðisherrar eru dýrir.
Það er dýrt aö hafa einræðis-
herra. ftalskur hagfræðingur
hefir reiknað út, að persónuleg
eyðsla Mussolini þann tíma,
sem hann var einræðisherra,
hafi kostað ítalska ríkið 3 milj-
arða líra. Kostnaðurinn við líf-
vörð Mussolir.i, er var til jafn-
aðar um 700 manns, var ein milj.
líra á mánuði. Móttökuhátíðin,
þegar Hitler heimsótti -Musso-
lini 1938, kostaði eina milj. líra.
Ótalin er svo hinn óbeini
kostnaður, sem hlauzt. gf, stjórn
Mussolini, en hann verður, aldrei
áætlaður í tölum.
Nýtt met. •
Þýzk bréfdúfa hefir, settmýtt
met. Hún flaug 222 knj,;, vega-
lengd á 1 klst. 48. mín., jeðg. sem
svarar 123 km. á klst.
HúmiiÍ yífnaHk