Tíminn - 27.07.1949, Blaðsíða 5

156. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 2*?. júlí 1949
mðvikud. 27. jjúií
„Skemradarverk“
Framsóknar-
flokksins
Formaður Sjálfstæðisfiokks
ins liefir enn stigið úr hinni
pólitísku gröf sinni og Brynj-
ólfs Bjarnasonar og látið til
sín heyra á fundi norður á
Akureyri. Boðskapurinn var
raunar sá, er vænta mátti af
pólitískri afturgöngu, er hefj-
ast vill á ný til þess vegs,
sem hún hefir hrapað úr og
orðið sér þannig að fjörtjóni.
Úr þeim vanda, sem þjóðin
hefir komizt í fyrir atbeina
þessa manns fyrst og fremst,
sér hann nú enga aðra lausn
en að íela Sjálfstæðisfl. öll
völdin og þá vitanlega undir
forystu hans. sjálfs.
Þetta er álíka kenning og
ef Hitler sálugi hefði haldið
því fram í lok stríðsins, sem
hann hafði hrundið af stað,
að hann væri eini maðurinn,
er gæti komið á friði í heim-
inum!
Á Akureyraxfundinum sá
formaður Sjálfstæðisflokks-
ins þó mörg ljón á vegi þess,
að vonin um upprisu hans
gæti ræzt. Hann var t. d. tals-
vert reiður út í kommúnista,
enda eðlilegt, þar sem þeir
höfðu ekki viljað endurlífga
stjórn hans haustið 1946,
enda þótt hann gengi á eftir
þeim með grasið í skónum
í 100 daga. Þótt þeir væru
búnir að hárreita hann og
rífa utan af honum fötin.
Hann stimplar þá nú „utan-
garðsmenn“, eins og á árun-
um 1939—’42. En menn kann-
ast nú orðið við þær yfir-
lýsingar og haldgæði þeirra.
Kommúnistar eru þó ekki
verstir, að dómi þessarar aft-
urgöngu frá stjórnarsamvinn
unni við þá. Það er til enn
verri flokkur, hreinn skemmd
arverkaflokkur. Þessi versti
flokkur er Framsóknarflokk-
urinn. Hann þarf að þurrk-
ast út, hann verður að hverfa.
Formaður Sjálfstæðisflokks-
ins gat ekki viðhaft nógu
sterk orð né brýnt röddina
nógsamlega mikið, þegar
hann var að lýsa þessum
vonda flokki,
Hver eru svo „skemmdar-
verk“ Framsóknarflokksins,
sem formaður Sjálfstæðis-
flokksins telur svona ægileg?
Eitt ,,skemmdarverkið“ er
krafa Framsóknarflokksins
um frjálsa verzlun, — krafa
um frelsi til handa neytend-
um, svo að full samkeppni
geti átt sér stao. Það er krafa
um útrýmingu okurs og
svarta markaðs. Frá sjónar-
miði Sjálfstæðisflokksins er
þetta alveg svivirðileg krafa.
Annað „skemmdarverkið"
er krafa Framsóknarflokksins
um að húsnæðismálunum sé
komið í heilbrigt horf, okrið
þar sé upprætt og almenn-
ingi tryggt húsnæði með sann
gjörnu verði. í augum brask-
ara er slík krafa hámark allr-
ar svívirðingar.
ERLENT YFIRLIT
Wesley
Baíukríski fjárMiálar«iSIiei*raiiM, sem ei*
Biáfflasti saMiverkaMialSiir Trimiaits
Snyder fjármálaráðherra
Bandaríkjanna er nýlega kom-
inn heim úr ferðalagi um Ev-
rópu, en þangað fór hann til að
kynnast fjárhagsmálunum þar.
Álit hans á þeim er talið miklu
. skipta. því á'ö hann er talinn
I nánasti samstarfsmaður Tru-
! mans og sá, ér forsetinn tekur
mest tillit tií. Þeir hafa lengi
! þekkst og fefill þeira er á ýms-
1 an hátt likúr. Snyder mátti
i heita óþekktur, er Truman gerði
I hann að ráðherra sínum, og
I töldu margir þá embættisveit-
I ingu hið mesta óráð. En Snyder
j hefir reynst seigur og vaxið með
i vandanum eins og Truman
! sjálfur.
| Grein sú, sem hér fer á eftir,
: er eftir Jörgen Bast og birtist
í Berlingske Aftenavis um þaö
j leyti, er Snyder kom til London:
Ljósasti vottiirinn um það, hve
alvarlegum augum Badaríkja-
menn líta á eínahagsástandið í
heiminum, er ef til vill sá, aö
fjármálaráðherra þeirra, John
Wesley Snyder, hefir nú tekið sér
ferð á hendui' frá Washington
til Evrópu. Þangað hafa áður
verið sendir merkir fjármálasér-
fræðingar frá Bandaríkjunum,
en upp á síðkastið hefir Snyder
tekið viðskiptin við Evrópu æ
meir í sínar hendur.
Fæstir hérna megin Atlants-
hafsins munu nokkurn tíma
hafa heyrt nafn Snyders fyrr en
hann varð fjármálaráðherra. A-
stæðan er m. a. sú, að hann
komst i þetta embætti vegna
persónulegra kynna sinna við
Truman forseta. Hann á lieima í
hópi nánustú samstarfsmanna
og ráðgjafa Trumans, sem einu
nafni hafa vérið kallaðir „Eld-
hús-ráð Trumáhs“.
En samband hans við Truman
er enn nánara en annarra ráð-
gjafa. Það væri sennilega ekki
úr vegi að kálla hann nánasta
stjórnmálavin forsetans.
John Snyder lá í rúmi sínu og
svaf, er síminn hringdi snemma
mörguns 12. apríl 1945. Hann
heyrði rödd Trumans, sem
sagði:
! — Roosevelt er dáinn. Þú verð-
' ur að koma til Washington. Ég
þarfnast þín, John — ég þarfn-
ast þín vissulega.
Litli maðurinn frá sléttunum
miklu hefir ætíð 'sýnt auðmýkt
þegar hann hefir staðið and-
spænis mikilleik lífsins. Á á-
hrifamesta og erfiðasta augna-
bliki lífs hans, var John Snyder
sá fyrsti, sem honum varð hugs-
að til.
Vinátta þeirra stendur á göml-
um merg. Hún hófst á vígvell- 1
inum í Frakklandi í heims-;
styrjöldinni fyrri.
John Wesley Snyder! Nafnið,
eitt, John Wesley, en svo hét
upphafsmaður Metodismans,
varpar allskýru ljósi á manninn
fyrir þá, sem eitthvað þekkja til i
í Bandaríkjunum: hann hefir j
verið alinn upp í guðs ótta og
góðum siðum, hann er gæddur
öllum þeim eiginleikum, er prýða
vel upp alda Bandaríkjamenn —
og einnig er hann haldinn öllum
þeim hleypidómum, sem ein-
kennandi eru fyrir hið volduga
land.
Þegar forsetinn hringdi til
hans 12. apríl 1945, var hann
lítt þekktur bankastjóri við
„First national bank“ í St. Lou-
is. Það var að vísu.vel af sér vik-
ið af manni, sem orðið hafði að
komast áfram algerlega á eigin
spýtur — en í Bandaríkjunum
þykir slíkt tæplega í frásögur
færandi.
Snyder var kunnur sem held-
ur spaugilegur fjármálamaður.
Ólundarlegur munnur hans og
tortryggnisleg augun gera það
að verkum, að hann hefir hið
sígilda útlit endurskoðandans.
Og fyrsta embættið, sem Tru-
man skipaði Snyder í í Was-
hington, var embætti endur-
skoðanda! Hann var gerður
eftirlitsmaður með ríkisskuldun-
um. En hann varð ekki lands-
kunnur fyrr en Fred. M. Vinson,
þáverandi fjármálaráðherra, var
skipaður hæstaréttardómari
sumarið 1946, og Snyder varð
eftirmaður hans.
AndstæSingar Truraans, og þá
einkum smáletursdálkahöfund-
arnir bandarísku, sem voldugir
eru og mörgum stendur stuggur
af, réðust heiftarlega gegn
Snyder, er hann hafði verið
skipaður í fjármálaráðherra-
embættið. Þeir sögðu, að hann
hefði hreppt hnossið einungis
látnir greiða sitt fulla til-
lag til viðreisnar og því verði
í eitt skipti lagður áxrífleg-
ur stóreignaskattur og tekj-
urnar af honum notaðar til
gagnlegra hluta, t. d. til þess
að borga niður ríkisskuldirn-
! ar. Frá sjónarmiði stórgróða
j mannanna er þetta ekki að-
eins skemmdarverk, heldur
hreint rán á eignum, sem
safnað hefir verið með óvenju
lega eðlilegum og heiðarleg-
um hætti!
Svona mætti halda áfram
að telja upp „skemmdar-
verkin“. Yfirleitt eru
„skemmdarverkin" þau, að
Framsóknarflokkurinn hefir
, ekki fengist til bess að vera
auðsveipur og leika það hlut-
verk að hjálpa stórgróða-
j mönnunum til að verja hags-
munina og ránsfenginn, er
Þrioja „skemmdarverkið“
er sú ki'afa Framsóknarflokks
ins, að því aðeins verði gerð- j kommúnistar hjálpuðu þeim
ar ráðstafanir, er skert geti til að ná í. Það er hlutverk-
hag bænda og launamanna,
að stórgróðamennirnir verði
I ið, sem foringjar Sjálf jitæð-
I isflokksins ætlast til af Fram
sóknarflokknum og Alþýðu-
flokknum, — hlutverkið, sem
þeir ætluðu núv. ríkisstjórn.
Forysta Alþýðuflokksins virð-
ist hafa verið fús til að full-
nægja þessu hlutverki, enda
sá hún uppskeruna á Arn-
arhólstúninu á fimmtudag-
inn. Framsóknarmenn hafa
ekki fengizt og munu aldrei
fást til að fullnægja því.
Þessvegna heita þeir nú
„skemmdarverkamenn" á
máli flokksformanns Sjálf-
stæðisflokksins.
Þegar aðstæðurnar eru at-
hugaðar, hljómar þessi nafn-
gift í munni íhaldsformanns
ins eins og sæmdarheiti.
Framsóknarmenn trúa því, að
þjóðin eigi auðvellt með að
velja milli „skemmdarverka"
þeirra og starfshátta stór-
gróðamannanna — milli þess,
hvort vandamálin framund-
an eigi heldur að leysa á
kostnað gróðamannanna eða
almennings.
Jolm W. Snyder
vegna þess, að hann var gam-
all vinur Trumans. Engir af
þeim, er setið hafa í stjórn Tru-
mans, hafa orðið fyrir jafnmiklu
aðkasti og Snyder.
Fyrir ýms af ummælum þeim,
er birtust um Snyder í hinum
bandarísku blöðum, hefðu blaða
menn flestra annarra landa ver-
ið dæmdir í mörg hundruð ára
fangelsi fyrir meiðyrði! Einn
rithöfundurinn kallaði ráðherr-
ann t. d. „fálmandi og stam-
andi fábjána", og geta þau
ummæli talist elskuleg saman-
borið við ýms önnur! En lengi
lifi hin frjálsu bandarísku blöð!
Blaðamönnunum tókst að
þjarma svo að Jim Forestal,
hermálaráðherra, að hann
framdi sjálfsmorð. En John
Snyder lét skammir blaðanna
ekki raska ró sinni. Hann beið
rólegur, þar til óveðrið var lið-
ið hjá. Þegar ekkert ,,skeði“,
urðu blaðamennirnir leiðir og
hófu leit að nýju fórnardýri.
Það er ekki hægt að segja, að
John Wesley Snyder sé vinsæll í
Bandaríkjunum, en hann nýtur
virðingar. ,
Ráðamönnum Wall Street
finnst að maöur sá, er „heldur
(FramlialcL á 6. síSu).
Raddir nábúanna
Alþýöublaðið þykist geta
svarað Þjóðviljanum fullum
hálsi í tilefni af þeim ásök-
unum hans, að Alþýðuflokk-
urinn þjóni íhaldinu. Alþýðu-
balðið segir í gær:
„Þjóðviljinn er jafnan að
gefa í skyn, að alþýðuflokk-
urinn sé þjónn íhaldsins í nú-
verandi ríkisstjórn. Skýring-
in á þeim málflutningi kynni
að vera sú, að kommúnistar
hugsi sér á þennan hátt að
slæva endurminninguna um
hlutskipti sjálfra þeirra, þeg-
ar þeir sátu í stjórn Ólafs
Thórs. Þá var vinátta þeirra
við ihaldið svo rótgróin og
innileg, að Einar Olgeirsson
lagði þá Brynjólf Bjarnason
og Ólaf Thórs að jöfnu í út-
varpsumræðum og grátbað
þjóðina að fylkja sér um báða
þessa „mikilhæfu stjórn-
málamenn" við í hönd far-
andi kosningar. Það er auð-
velt að gera sér í hugarlund,
hver samvinnan muni hafa
verið að tjaldabaki stjórnar-
samvinnunnar, fyrst for-
sprakki kommúnista lét svo
flírulega við „herra Ólaf
Thórs“ á leiksviði kosninga-
baráttunnar.“
Það er rétt, að Ólafur Thors
gaf kommúnistum bezta vitn-
isburð sem samstarfsflokki á.
sínum tíma, alveg eins og
hann gefur Stefáni og Emil
þau nú. Þaö er bara Fram-
sóknarflokkurinn, sem aldrei
hefir orðið þessara meðmæla
aðnjótandi, eins og ræða Ól-
afs á Akureyrarfundinum er
gott dæmi um.
Spurningii svarað
Ritstjóri Morgunblaösir.s
spyr að því á sunnudaginn
Hvers vegna flytja bœnd:
úr sveitinni?
Ritstjóri stærsta stjóxn-
málablaðs stærsta stjór:.-
málaflokks landsins hef-v
auðsjáanlega ekki gert ;•: -
grein fyrir þessu þjóðfélag -
vandamáli. En þeir sem e’ "
gera sér grein fyrir hlutunv: •
eru tæplega líklegir til
leysa örðug viðfangsefni.
En þegar ritstjórinn í ei
feldni sinni spyr um jafn s
varlegt úrlausnarefni, þy:.
rétt að svara og gefa hon;
í fáum orðum innsýn í afle •
ingar áratuga baráttu hans.
Ekkert er yfirnáttúrlegt .:
flótta fólksins úr sveitin ■
Hann er leit þess aö gœð: -
lífsins til jafns viö aðra þec
þjóðfélagsins. En þjóðféla
hefir skapað þeim, sem í ka
stöðum og ýmsum þorpum '. .
betri aðstöðu til að lifa,
hinum, sem erja landið. Líí -
þægindin eru þar meiri, ka' •-
ið hærra, frístundirnar fle!
skemmtanirnar fjölbreytt.v v
læknishj álpin nærtæka. :
menntunarskilyröin mú"1
(þau sem fást í skólum). •-
búðirnar eru betri, hlýrri
bjartari. Auk hinna sjálfsögú
þæginda, sem vatnsleiðsla
frárennsli eru, þarf húsmóJ-
irin ekki annað en snúa kra :'
til að fá sjóðandi vatn og snú
rofa til að kveikja ljós e.:
hita eldavélina.
Þetta er allt til staðar
kaupstöðunum, en ekki nen:a
óvíða í sveitunum.
Hér eru ástæðurnar til þev :
að fólkið hefir flutt úr svei
inni. Það leitar þangað, sr: •
því eru búin bezt kjör, eða þ.v
á auðveldast í lífsbaráttunýi
að búa sér og sínum manr_-
sæmandi lífsskilyrði. Engin.
mannlegur máttur eða fórn-
fýsi við einstaka atvinnuvev -
eða sérstakar sveitir eð:
landshluta, fær menn til vZ
fórna sér og framtíð fjö -
skyldu sinnar við verri lífs-
kjör, en verulegur hluti þjó'c-
arinnar á við að búa.
Ráðandi menn þjóðarinnar
hafa á undanförnum áratug-
um veitt meginþorra fjár-
magns þess, sem hún hefir
haft ráð á, til að byggja upp
höfuðborgina og fleiri kaup •
staði, bæði a'ð byggingum og
atvinnuvegum. Fjármagninv.
hefir að yfirgnæfandi meiri-
hluta verið beint í fiskiveið-
ar og ýmsan atvinnurekstur
og húsbyggingar í kaupstöð-
um.
Þetta hefir verið svo áber-
andi, að þegar t. d. rafmagns-
orkuver er byggt austur í Ár-
nessýslu með rikisábyrgð, er
öll orkan leidd til Reykjavík-
ur. Sá Ijós- og orkugjafi er
of dýr fyrir fólkið i sveitinni.
En á þessu er að byrja að
verða breyting. Augu þjóðar-
innar smá opnast fyrir því, að
hún hefir ekki efni á að láta
sveitirnar fara í eyði. En í eyði
fara þær, séu íbúum þeirra
ekki búin eins góð lífsskil-
yrði og bezt þekkjast annars
staöar á landinu.
í fullri vinsemd skal Mbl.
bent á, að það er engin tilvilj-
un, að nú eru fleiri og fleiri
sveitir í kjördæmi aðstoðar-
ritstjóra 'þess að tæmast af
fólki og fara í eyði. Þar er að
vísu afskekkt og vetrarríki
mikið. En svo hefir verið frá
aldaöðli.
En fólkið flutti burtu og
flytur, sökum þess, að ekki
hefir verið hirt um að búa því
(Framhald á 6. síðu).