Tíminn - 28.10.1949, Blaðsíða 5

231. blað.
TÍMINN, föstudaginn 28. október 1949
Fiistud. 28. oht.
Þrjár ályktanir
Af kosningaúrsiitunum,
sem nú eru kunn orðin, má
draga margar athyglisverðar
ályktanir. Það. sem er einna
mest áberandi, virðist þó vera
þrennt:
í fyrsta lagi er það kosn-
ingasigur Framsóknarflokks- |
ins, sem er meiri en nokkur |
ílokkur hefir unnið hér um
langt skeið. Miðað við úrslit
seinustu þingkosninga hefir §
flokkurinn bætt við sig fjór-
um þingsætum og nær 3000
atkvæðum. Þessi kosninga-
sigur Framsóknarflokksins er
sönnun þess, að hin raunsæja
og réttsýna umbótastefna
hans á mjög vaxandi fylgi að
fagna eftir að hulu stríðs-
gróðavímunnar hefir verið
svipt frá augum manna. Þó
á réttmæti margs þess, sem
Framsóknarflokkurinn hefir
beitt sér íyrir og beitir sér
fyrir, eftir að koma enn bet-
ur í Ijós og það mun færa
flokknum enn meiri ávinning.
Sú skoðun mun ryðja sér enn
meira til rúms á komandi
mánuðum og missiMm, að
eina örugga leiðin til að sigr-
ast á fjárhagserfiðleikunum
og á öfgum afturhaldsins og
kommúnismans er að efla um
bótastefnu eins og þá, sem
Framsóknarflokkurinn berst
fvrir.
í öðru lagl hlýtur áfall það,
sem bandalag Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins
hefir hlotið, að vekja mikla
athygli. Eftir seinustu kosnig-
ar höfðu þessir flokkar 29
þingsæti að baki sér og því
öruggan þingmirihluta, en nú
ekki nema 26 eða réttan helm
ing þingsæta. Þjóðín hefir
sýnt það með þessum úrskurði
að hún óskar ekki eftir þess-
ari samvinnu og einkum hafa
margir Alþýðuflokkskjósend-
ur sýnt það með því að yfir-
gefa flokkinn, ajn.k. að þessu
sinni. Illu heilli hefir þessi
samvinna líka orðiö til þess.
að minnaa hefir dregið úr
fylgi kommúnista en ella, því
að ýmsir hafa að líkindum
kosið þá í þeirri trú, að það
væri liklegasta leiðin til að
hindra þessa samvinnu. Fram
tíð Alþýðuflokksins virðist
mjög undir því komin, að
hann dragi réttar ályktanir
af þessum úrslitum og forðist
framvegis það, sem hér hefir
orðið honum að falli.
í þriðja lagi vekur það at-
hygli og ánægju allra lýð-
ræðisunnandi og frjálshugs-
andi manna, aó kommúnistar
hafa orðið fyrir miklu áfalli.
Þegar Reykjavík og Gull-
bringu og Kjósarsýsla eru und
anskildar, hafa kommúnist-
ar undantekningarlítið tapað.
Alveg sérstaklega er þetta
áberandi á þeim stöð-
um, þar sem þeir unnu sér
fyrst fylgi og hafa verið öfl-
ugastir áður, eins og á Akur-
eyri, á Siglufirði, í Vestmanna
eyjum ög í Suður-Múlasýslu.
í Reykjavík og í Gullbringu-
og Kjósarsýslu tókst þeim
hinsvegar að stöðva flóttann,
því að þar fengu þeir nokk-
ra utanflokksmenn til liðs við
sig. Slíkt mun vafalaust ekki
henda þá menn aftur, því að
þeir munu sjá á kosninga-
úrslitunum, að það er enginn
gæfuvegur að blanda blóði
ERLENT YFIRLIT:
Jarðeignamáfið á Ítalíu
Krfíðasía «g' torlcystasta inálið, scm
st.jórn Gaspcri hcfir að glíma við.
FREGNUM PRÁ ÍTALÍU ber
yfirleitt saman um, að stjórn de
Gasperi sé föst í sessi og fylgi
kommúnista hafi minnkað þar til
stórra muna síðan þingkosningar
fóru þar fram snemma á fyrra ári.
Stjórninni hefir tekizt sæmilega að
fullnægja mörgum kosningaloforð-
um sínum og endurreisnarstarfið
hefir gengið öllu betur en vonir
stóðu til. Má ekki sízt þakka það
Marshallhjálpinni. Enn á þó stjórn
in eftir að framkvæma ýms lof-
orð, er miklu varða, og má þar
fyrst og fremst nefna jarðeigna-
málið. Að margra dómi er það
stærsta vandamál Ítalíu. í sveit-
unum hefir stjórninni enn ekki
tekist að styrkja aðstööu sina
vegna þess, að hún heíir ekki haf-
ist handa um þetta mál, og tekst
kommúnistum því að ala þar enn
á óánægju og andspyrnu gegn
stjórninni.
Nú hefir stjórnin ákveðið að hefj
ast handa um lausn þessa máls.
í grein þeirri, sem hér fer á eftir
og nýlega birtist í norska bænda-
blaðinu „Nationen", segir svo frá
þessum fyrirætlunum stjórnarinn-
FREGNIR FRA ITALIU herma
nú, að ríkisstjórn de Gasperis leggi
nú kapp á að hraða endurbótum
þeim í landbúnaðarmálum, sem
lengi hafa verið stefnuskráratriði
hennar. Atvinnuleysi og ókyrrð
margskonar með þjóðinni hefir nú
orðið til þess, að landbúnaðarráð-
herrann hefir lagt fram tillögur
stjórnarinnar í þessum efnum.
Þegar þær eru komnar í fram-
kvæmd munu tvö til þrjú þúsund
fátækar bændafjölskyldur eiga
jarðir sínar sjálfar.
ÞAÐ ERU BUNDNAR margs-
konar vonir um verulegar félags-
legar endurbætur á öðrum svið-
um við þessar tillögur um jarðeigna
málin. Sumir halda, að framleiðsla
matvæla muni stórkostlega aukast
í landinu og atvinnuleysi verða
miklu minna. Sérstaklega búast
menn við, að tala lausra daglauna-
verkamanna muni minnka. Þeir
eru taldir 1.8 milljónir i Norður-
og Suður-Ítalíu, en með þessum
fyrirhuguðu breytingum er ætlast
til, að margir þeirra verði jarðeig-
endur og sjálfstæðir bændur. Eins
og sakir standa er það einmitt í
sambandi við þessa verkamenn,
sem stærstu vandamálin í stjórn-
málum og öðrum þjóðfélagsrnálum
á Ítalíu hafa myndast.
SKIPTING JARÐEIGNANNA á
Ítalíu er einstakt fyrirbæri í Evr-
ópu. í landinu eru meira en 9
milljónir jarðeigenda og þeir búa
á rúmlega þrjátíu og þremur millj.
ekrum lands. Tuttugasti liluti þess
ara jarðeigna eiga fullar 19
milljón ekrur. Annað jarðnæði á
ríkið, framleiðslufélög, kirkjur og
aðrar trúarbragðastoínanir, sveitar
félög og opinberar stofnanir,
bændasamtök og bæjarfélög. Kirkj
an er langramlega stærsti jarðeig-
andinn.
ÞESSAR NÝJU TILLÖGUR mið
ast við það, að taka 3.7 miliión
ekrur -lands úr einkaeign eða frá
ríki og sveitarfélögum með eignar-
námi. Ætlunin er að taka þannig
með valdboði frá einum fimmta og
allt að helmingi lands af eigend-
unum eftir stærð. Þó eiga ein-
staklingar að fá þriggja ára frest
til að selja sjálfir af landi sínu á
verði, sem þó má ekki fara yfir
ákveðið hámark. Hafi menn hins-
vegar að þremur árum liðnum
meira landrými en lögin heimila,
verður það tekið eignarnámi og
greitt þeim með ríkisskuldabréí-
um. Til er það, einkum þar sem
um er að ræða jarðir í opinberri
eign, að þær verði leigðar til lengri
tima.
Það jarðnæði, sem losnar á þenn
an hátt, verður í umsjá sérstakrar
nefndar, sem á svo að selja það
aftur nýjum eigendum, sem ætl-
ast er til að borgi það á löngum
tíma. Jafnframt þessu eru stofn-
uð samvinnufyrirtæki til að kaupa
vélar og jarðyrkjutæki og selja
framleiðsluna.
Alls er talið, að þessi lög nái
til 8 þúsund jarðeigenda og það
land, sem af þeim verði tekið með
þessu móti, verði 7—7.5 milijón
ekrur.
ÞESSI SKIPTING JARÐEIGN-
ANNA verður framkvæmd í áföng-
um og það er ætlunin að byrja
í Apuliu í Suður-Ítalíu, í strand-
héruðunum norðan Rómaborgar og
neðan til í Pódalnum. Ástandið er
talið verst í Suður-Ítalíu, því að
þar er landið i fárra manna hönd-
um og eigendurnir eru yfirleitt treg
ir til að selja það, enda þótt þeim
gangi Illa að halda uppi sæmi'.eg-
um búrekstri á jörðum sinum. Jarð
hlýtur því að leiða af lausn-
arbeiðni ráðherra Framsókn-
arflokksins, að forsætisráð-
herra beiðist lausnar fyrir
allt ráðuneytið. Um nýja
stjórnarmyndun skal hér engu
spáð. Fljótt á litið hafa kí?sn-
ingarnar ekki leyst þann
vanda að koma hér fótum
undir samstæða þingræðis-
stjórn. í sambandi við það,
ber hinvegar að hafa hug-
fast, að fráfarandi þing og
stjórn voru búin að missa
öll tök á viðfangsefnunum,
svo að þar var ekki eftir
neinu betra að bíða. Vel og
giftusamlega geta þessi mál
ekki leysizt fyrr en umbóta-
öflin hafa náð meirihluta og
sigur Framsóknarflokksins er
vissulega spor í þá átt. Þess-
vegna gefa kosningaúrslitin
þær vonir, aö þau marki merk
an áfanga í viðreisnarsókn
þjóðarinnar eftir óstjórn og
upplausn undanfarinna ára.
Tvennskonar
menn
Gasperi
irnar eru yfirleitt smærri á Norður-
ítaliu, að undanteknum Pódaln-
um.
AUÐVITAÐ HAFA ÞESSAR til-
lögur sætt mikilli mótspyrnu og
það er ekki neitt lát á andstöðunni
gegn þeim. Veigamesta atriðið,
sem gegn þessum aðgerðum er
fært, sr það, að ef þeim stórjörð-
um, sem búskapur á er rekinn með
myndarbrag, er skipt upp, verður
það til þess, að framleiðslan minnk
ar meðan breytingin er að kom-
ast í kring. Nýju bændurna skort-
ir oft reynslu og jafnvel kunnáttu
í búskapnum. Stundum verður |
landið tekið af duglegum bónda og ,
lagt í hendur annars siðri.
Það hafa lika komið fram til-
lögur um annan hátt á þessum j
framkvæmdum. Þá er lagt til að
skylda bændur til að skila ákveðnu
framleiðslumagni eftir landstærð,'
svo að þeir, sem annaðhvort eru,
ekki nógu miklir búmenn til að,
standast það, eða skortir reksturs- |
fé, verði þannig knúðir til þess
að selja af jörðum sínum. Þær.
jarðir, sem búskapur væri vel rek-
inn á, fengju þá enn að haldast
í eigu einstaklinga meðan svo væri.
Auk þess blandast vitanlega inn
í svona átök fjöldamargt frá
stjórnmálalífinu almennt. Auð-
vitað er bent á það, að einungis
þeir, sem peninga hafa, geti eign-
ast jarðeignir þær, sem skipt verð-
ur. Það skilur vitanlega á milli j
þeirra og hinna, sem ekki geta
keypt, en þeir eru fleiri. Kommún-
istar deila á þessar tillögur, því
að þeir vilja ekki sjálfstæða smá-
bændastétt. Þessum endurbótum
verður heldur ekki komið fram á
Sikiley eða Sardiniu, þar sem þó
er engu betur ástatt en annars-
staðar í landinu, en kommúnistar
fara með héraðsstjóm. Kommún-
istar vilja hafa samyrkjubúskap
eftir að jarðeignirnar hafa verið
teknar í eigu ríkisíns.
Með kosningaúrslitunum
virðist sá möguleiki úr sög-
unni, að Sjálfstæðisflokkur-
inn og Alþýðuflokkurinn reyni
að fara með stjórnina. Það
og rugla saman reitum við
Moskvumennina. Þessi ávinn
ingur kommúnista mun því
ekki verða þeim neitt flot-
holt til frambúðar. Bylgja
þeirra er brostin, tap þeirra
er byrjað og Jþegar það er
byrjað, mun hrunið verða
stórt og skyndilegt eins og
í öðrum lýðræðislöndum. Því
fyrr sem það verður, því skem
ur getur sundrungarstarf-
semi þeirra áorkað því ihald-
inu til hjálpar að standa í
vegna glæða kosningaúrslitin
fylking umbótaaflanna nógu
sterk til þess að stjórna land
inu án i>:kkurar hlutdeildar
afturhaldsins eða kommún-
ista. En -það er takmarkið,
sem allir jimbótamenn hljóta
að stefna að.
Á ckki að alfriða
rjiipuna?
(Framhald af 3. slOu).
með unga skammt framan
við okkur á veginum. Um
hana leikur geislavöndurinn
frá bílnum. Þarna var hún í
gær á svipjiðum slóðum með
ungana sína tólf, 5—6 vikna.
og þarna hefir hún ætlað að
bíða birtunnar á sneggjunni,
svo að ungarnir blotnuðu síð
ur. Þeir safnast umhverfis
hana og nú gefur hún þeim
merki um að hefja sig til
flugs. Þeir bregða skjótt við
og hún á eftir. Hópurinn
hverfur út í dimmviðrið, —
út í óvissuna.
Hvað skyldi nú bíða þeirra?
j Ef til vill leiða örlögin hana
og ungana hennar gegnum
hættur komandi vetrar, eða
teyma þau hana ennþá niður
í undirheima ómenningar-
innar, þar sem hún hnígur í
\ valinn með hópinn sinn, fyr-
ir eyðingaröflum mannanna?
Bjarmalandi í Axarfirði,
7. ágúst 1949.
Þegar litið er á þá menn
sem taka eiga sæti á Alþing'
í fyrsta sinn eftir þessar ko'srt
ingar, er það að vonum sund-
urleitur og misjafn hópur. E»
þó koma þar fram atriði, sem.
vel eru verð athugunar.
í flokki Framsóknarmanna
taka nú sæti á þingi tveii
ungir bændur Það eru þeh
Ásgeir í Ásgarði og Vilhjálm-
ur á Brekku. Þessir ungu
menn hafa báðir kosið aff
stunda búskap á óðulum feðra
sinna. Þar hafa þeir valið sér
lífsstarf meðal stéttarbræðra,
sinna og sveitunga. Vegna
forustuhæfileika í almennum
málum hafa þeir unnið séi
traust og álit og verið valdii
til að gegna ýmsum trúnað-
arstörfum í félagsmálum, þai
til nú, að þeim er falið aff
fara með umboð héraða sinna
á Alþingi.
Þetta er algeng og eðlileg •
leið og fer vel á því, að ungir
og áhugasamir bændur íaki
þannig sæti á Alþingi. Kosn-
ing þessara manna er mjög
í samræmi við það, að Suður-
Þingeyingar velja nú Kar!
Kristjánsson oddvita á Húsa-
vík til þingmennsku, en hanii
hefir um langt skeið veriff
brjóst og skjöldur sveitai
sinnar. Hann hefir sem odd-
viti Húsavíkur staðið fyrir
margháttuðum framförum og
uppbyggingu hins myndar-
lega og vaxandi þorps. Auk
þess hefir hann verið mjög'
fyrir málum héraðsins í heilö
Sííkir menn eru því sjálfsagff
ir fulltrúar héraða sinna inn
an þings sem utan.
Fjórði nýi þingfulltrúi
Framsóknarflokksins er Rann
veig Þorsteinsdóttir, er með
margháttuðum störfum í fé-
lagssamtökum höfuðstaðar-
ins hefir unnið sér framúr
skarandi álit og vinsældii
Þannig hafa allir hinir nýju
þingmenn Framsóknarflokks
ins unnið sér traust og álit i
þeim kjördæmum, þar sem
þeir eru kjörnir.
Aftur á móti hafa Sjálf-
stæðismenn boðið fram menn
sem aldrei hafa gegnt nein-
um trúnaðarstörfum fyrir al-
menning og lítið blandaff
kjörum sínum við venju-
legt fólk. Þetta eru raenn,
sem hafa mótast og tek-
ið þroska sinn í skrifstoí-
um flokksins. Ungir hafa þeir
komizt á laun hjá flokknum
og síðan hefir flokksþjónusi-
an verið þeirra atvinna og
aðalstarf.
Það er ekki sagt mönnun-
um til lasts eða lýta á nokk-
urn hátt, að þeir hafi unn-
ið á flokksskrifstofu. Það ei
ekki neitt ljótt við það. En
hitt er annað mál, að með
því móti fæst þó ekki nema
einhliða þroski og næsta fátr
er í því starfi, sem beinlínis
tengir menn við lifsbarátti
alþýðunnar. Það þarf þvi
ekki lengi að leita fyrir sér
eftir því, hvorir séu heppí-
legri fiilllrúar til að vera
málsvarar almennings, þeir
sem eru ahlir upp og mótað-
ir á skrifstofu flokksins eda
mennirnir, sem af ráðnuir,
huga deildu kjörum félaga
sinna og hafa síðan unniff
sér meira og meira traust oe
álit í margháttuðum félags-
málastörfum unz þeim er fal-
ið að vera brjóst og skjöldur
héraða sinna á Alþingi.
Ö+Z.