Tíminn - 02.12.1949, Blaðsíða 7

258. biað
TÍMINN, föstudaginn 2. desember 1949
7
Óvinir Reykjavíkur
Oft hefir mátt lesa í íhalds-
blöðunum, að Framsóknar-
mnen væru „óvinir“ Reykja-
víkur. En óvinir Reykjavíkur
nr. 1 lítur út fyrir að gras-
blettirnir í höfuðstaðnum séu
í augum ráðandi manna hans.
Framsóknarmennirnir eru
tæpast nema „óvinir“ nr. 2 í
augum þessara ráðamanna,
eftir útlitinu að dæma. En
máske finnst þessum Reykja-
víkur ráðamönnum, að gróð-
urblettirnir og Framsóknar-
menn séu nokkuð mikið í ætt
hvorir við aðra — og má vel
una við það‘.
Öðru hvoru hefir verið að
skjóta upp kollinum, að gera
Austurvöll malbikaðan fyrir
bílastæði, og það verið stutt
af aðalblaði ráðamanna
Reykjavíkur, en þó ekki orðið
af framkvæmd ennþá. En
aftur á móti er nýbúið að
skerða stórlega grasbdettina
við Lækjargötuna og breikka
götuna svo hjákátlega í ó-
samræmi vig nærliggjandi
götur, að hún verkar svipað
og þegar stúlkur klæða sig í
skrautkjóla utan yfir skítug
og rifin undirföt.
í útjöðrum bæjarins hafa
á liðnum árum fjöldi ein-
stakra dugnaðarmanna rækt
að falleg tún úr hinum verstu
mýrum og holtum. Á allra síð-
ustu árum hafa ráðamenn
Reykjavíkur tekið fjölda þess
ara fagursléttu túna af þeim,
sem hafa ræktað þau, fyrir
hið mesta smánargjald. Tún-
in hafa svo verið tætt í sund-
ur undir húskofa, götur og
opin, graslaus svæði. En á
meðan þétta er gert með ærn
um íjárútlátum, er fjöldi lóða
hafður ónotaður eða mjög
illa notaður um svo að segja
allan eldri hluta bæjarins.
Þar standa máske víða smá-
koíar á beztu lóðunum, skúr-
ar og port, sem eru mest til
óþriínaðar og óprýði.
En frjáls, opin svæði með
sléttum grasflötum og trjá-
gróðri til augnayndis og holl-
ustu öllum ajmenningi, það
sézt mjög af skornum
skammti.
Þó að margir einstaklingar
fúr öllum flokkumj búi til
prýðilega grasfleti, blóma- og
trjágarða við hús sín, þá er
líkast og opnir grasfletir, sem
blasa við sjónum almennings,
séu hjá ráðamönnum bæjar-
ins óvinir Reykjavíkur núm-
er eitt- Kári.
Aðalfnndur
Ríranafélagsins
Aðalfundur Rímnafélagsins
var haldinn í lestrarsal Lands
bókasafnsins síðastl. sunnu-
dag (27. nóv.) og hófst með
því, að forseti Jörundur
Brynjclfsson las skýrslu rit-
ara um starf félagsins á ár-
inu. Höfðu komið út þrjár
bækur: 1) Sveins rímur Múks
sonar eftir Kolbein Gríms-
son, í útgáfu dr. Björns K.
Þórólfssonar, 2) Persíusrím-
ur og Bollerofontisrimur eft-
ir Guðmund Andrésson, í út-
gáfu cand. mag. Jakobs
Benediktssonar, og 3) Um
rímur, eftir Sir William Crai-
gis. Þrjár bækur eru í prent-
un: 1) Snæsrímur og Hyndlu-
rímur eftir Steinunni Finns-
dóttur, 2) Hrólfsrímur kraka
eftir séra Eirik Hallsson, og
3) Ambálesrímur eftir ókunn
an höfund.
Skýrt var frá tveim gjöf-
um, er félaginu höfðu hlotn-
azt- Var hin fyrri sú, að Sir
William Craigie gaf allt það,
er eftir var óselt af Skotlands
rímum. og skyldi hverjum
þeim félagsmanni, er eigi ætti
bókina þegar, gefið eintak af
henni, og síðan hverjum
þeim, er við bættist í félagið,
meðan upplagið hrykki til.
Er nú lítið eftir af því. Hin
gjöfin var útgáfurétturinn að
öllum ritum Simonar Dala-
skálds, prentuðum og óprent
uðum, og er gefandinn dóttir
hans, frú Friðfríður Ander-
sen í Kaupmannahöfn. Fór
forseti nokkrum orðum um
velvild þá, traust og höfðing-
skap, er gjaíir þessar lýstu,
og bað fundarmenn þakka
gefendunum með því að rísa
úr sæti. Var svo gert. Síðan
talaði Kjartan Ólafsson múr
arameistari um sama efni og
þá miklu þakkarskuld, er ís-
land stæði í við Sir William.
Gerðu fundarmenn góðan
róm að máli hans.
Lagðir voru fram, lesnir og
samþykktir éndurskoðaðir
reikningar félagsins. Félags-
mönnum hafði fjölgað um
rétt 100% frá síðasta aðal-
fundi (növ. 1948).
Lcgum samkvæmt átti einn
maður að ganga úr stjórn eft
ir hlutkesti, ög kom upp hlut-
ur forseta. Lögin heimila ekki
endurkosningu, og var Pétur j
Ottesen alþm. einróma kjör-
inn forseti félagsins. Eundur
inn tjáði fráfarandi forseta
af mikilli alúð þakkir sinar
fyrir allt það gagn, er hann j
hafði unnið félaginu frá upp
hafi þess, og jafnframt voru
Alþingi tjáðar þakkir fyrir,
góðan skilning á starfi fé- j
lagsins og drengilegan stuðn
ing við það.
Nokkrir af félagsmönnum
kvæðamannafélagsins Ið-
unnar og sömuleiðis formað-
ur Kvæðamannafélags Hafn-
arfjarðar voru gestir á fund-
inum og var komu þeirra tek
ið með fögnuði.
Fundinum lauk með því, að ,■
dr. Björn K- Þórólfsson flutti
einkar fróðlegt og skemmti-
legt erindi um Þórð Mágnús-
son skáld á Strjúgi, höfund
hinna frægu Rollantsrímna,
sem í ráði er að dr. Björn
gefi út fyrir félagið. Ekki
geta þö þær rimur komið út
i að sinni, því að til þess er
j útgáfa þeirra alltof flókið og
umíangsmikið verk.
Það var greinilegt, er fund-
inum sleit, að menn þóttust
betur hafa lcomið en heima
setið.
Yfirlýsing
Ut -af orðrcmi sem geng-
ur um bæinn, finn ég mig
knúða til að gefa eftirfarandi
yfirlýsingu, að viðlögðum
drengskap:
1. Eg hefi aldrei neitað einu j
einasta hlutverki hjá Leikfé-
lagi Reykjavíkur s. 1. 3 ár, eða j
þann tíma sem ég hefi dvalið
hér að afloknu námi. Aðeins,
eitt hlutverk var mér boðið,.
vegna fráfalls frú Öldu
Möller, og var það „María
Mey“ í „Gullna hliðið“ eftir
Ðavíð Stefánsson. Það hlut-
verk lék ég s. 1. ár.
2. Eg hefi aldrei gert neinn
■samning við Leikfélag Reykja 1
víkur, og þess vegna aldrei
brotið samninga við það. j
3. Eg hefi aldrei gefið neinar (
yfirlýsingar varðandi list
mína. j
4. Mér hafa verið boðin ýms ,
hlutverk í útvarpsleikritum,'
en af ýmsum ástæðum vil ég,
ekki leika í útvarpi og hefi1
því hafnað þeim tilboðum. |
5. Eg sótti um fasta stöðu j
við Þjóðleikhúsið, vegna þess, j
að mér fannst ég hafa rétt;
til þess, eftir fimm ára leik- j
nám, hér heima og erlendis j
fyrir utan það sem ég hefi
komið fram á leiksviði. Mér I
var neitað um stöðuna, en;
boðin, tryggð, á yfirstandandi
leikári, 30 leikkvöld, rétt og
slétt þrjátíu leikkvöld, með
kr- 150.00 fyrir hvert kvöld. I
ekkert fyrir leikæfingar. Á
þessum leikkvöldum átti ég
að fá smá hlutverlc, sem þó |
var ekki tiltekið. Þessu tilboði1
hafnaði ég, því það var mér 1
algjörlega ófullnægjandi,1
bæði frá fjárhagslegu- og list
rænu sjónarmiði.
6. Mér hefir ekki verið boð- 1
ið, hvorki af þjóðleikhússtjóra 1
né leikstjórum Þjóðleikhúss-
ins, eitt einasta hlutverk, i,
þeim þrem leikritum, sem 1
sýnd verða þar í vetur,
Reykjavík, 24 nóv. 1949
Steingerður Guðmundsdóttir.
Smihir í fyrsta sinn
Eííir flr. Jón Diiason.
Halda fast við
kaupkröfur sínar
Allir þeir, sem vilja fylgj-
ast vel með almennum mál
um verða að lesa Tímann.
Allir þeir, sem vilja frétta
úr hinum ýmsu byggðum
landsins þurfa að lesa Tím-
ann.
Allir þeir, sem hafa á-
huga fyrir að fylgjast með
helztu málum erlendis,
viija iesa hið erienda yfir-
lit Tímans.
Gerist áskrifendur Tím-
ans STRAX nú um mán-
aðamótin og fáið þér þá
m. a. hið stóra og vinsæla
jólablað (60—70 bls.), sem
verður farið að prenta.
Áskriftarsími Tímans er
2323.
Hvað vorum við Islending-
ar lengi að komast upp á lag-
ið með að reka skútuútgerð
með hagnaði? Sú útgerð á sér
sögu aftur á 18. öld.
Hversu lengi vorum við að
komast upp á lagið með að
veiða síldina hér við vort eig
ið land? Raunar mætti segja,
að við værum ekki fullnuma
í þeirri list enn.
Ekki reyndumst við skjótari
að komast upp á það, að veiða
í botnvörpu. Nú er hún bjarg
vættur íslenzkrar útgerðar.
Ekki vorum við heldur hánd
lægnir á dragnótina fyrstu ár
in. Nú kvartar engin undan
henni.
Flotvörpuna erum við bún-
ir að hafa siðan s. 1. vor, og
orönir sannfærðir um, að hún
korni ekki að gagni hér við
land.
Einusinni var reynt að gera
út á síld við Noregi. og ekki
reyndist okkur það vinandi
verk.
Reynt hefir verið að trolla
við Noreg á vetrarvertíöinni,
en ekki gátum við aflað þar.
Reynt hefir verið að senda
skip til veiða á fiskiauðugustu
mið heimsins við Nýfundna-
land (Bjarnarey við Nork-
land), þar sem allar fiski-
þjóðir heims ausa upp mikl-
afla, en ekki gátum við fisk-
að þar, og þó var þetta á þeim
tímum, sem útgerðarkostnað
ur var tiltölulega lágur.
Hvernig stendur á því, að
gáfuðustu og atorkumestu
sjómenn veraldarinnar geta
ekki veitt með tækjum, sem
aðarar þjóðir eru búnar að
veiða með áratugum saman,
og geta heldur ekki aflað á
erelndum fiskimiðum. þar
þar sem miklu dugminni þjóð
ir eru búnar að ausa upp
afla öldum saman og ausa
sífelt?
Þetta stafar af því, að „fáir
eru smiðir í fyrsta sinn“. Það
þar kunnáttu og lag til að
beita vaeiðarfærum, og þetta
fæst ekki nema með lærdómi
og æfingu. Og það þarf þekk
ingu á fiskimiðunum, straum
um, veðrum, göngum og hátt
um fiska og fjölmörgu öðru til
þess að ná fullum árangri af
erfiði sínu.
Það vakti því fögnutf, er
fréttir bárust af því s. 1. sum-
ar, að þegar íslenzku skipin
komu til Grænlands s. 1. sum-
ar, urðu þau strax á borð við
aflahæstu skíp þeirra þjóða,
sem stundað höfðu veiðar við
Grænland áratugum saman
og máttu því heita nákunnug
ar öllu á móts við íslendinga,
er öllu voru ókunnugir, og
það meira að segja svo, að
þeir héldu skipunum bundn-
um inni á höfnum við ísland
í maí og júní, meðan mesta
aflahrotan gekk yfir við Græn.
land. En þessi ágæta og á-
nægjulega frammistað> ís-
lenzkra sjómanna við Græn-"
land var þó ekkert lík þeim
margföldu yfirburðum, sem
þessir sömu íslenzku sjómenn
hafa lengi sýnt og sýna enn
í samkeppni við erlendar.þjóð
ir hér við land. Þarnar er því
fyrst og fremst um að kenna, -
að íslenzku sjómennirnir voru’
ókunnugir öllum staðháttum
við Grænlands á móts við
hina. Þegar íslenzku sjómenn
irnir hafa fengið jafngóða
þekkingu á fiskigöngum og
staðháttum öllum við Græn--
land og hér við land, þá
munu íslenzku aflamennirnir
sýna jafn margfalda yfir-
burði yfir erlenda sjómenn
ivið Grænland. og þeir sýna
daglega hér við land.
| Fiskitilraunin við Græn-
land s. 1. sumar var að mörgu
'leyti stórmerkur atburður m.
a. af því að aldrei hafa ís-
!lendmgar tekið upp nýjung á
jveiðiskap eða gert fyrstu til-.
jraun til veiða á fjarlægum
'miðum með jafngóðum ár-
'angri, og ekkert nálægt því.-
’ Vonglaður hugur hefir lýst
sér í tali allra þeirra manna,
er komu frá Grænlandi í
haust. Þeim leið þar vel. Þá
langar til að fara þangað aft
ur. Þeir eru fullvissir um, að
íslenzkt útgerð eigi þar mikla
og ábatanlega framtíð fyrir
sér. Og sumir hafa fylst á-
huga fyrir því, að nema Græn
land aftur.
íslendingar hafa nú öðlast
svo mikla og dýrmæta þekk-
ingu og reynslu á veiðum við
Grænland, að það myndi vera
ófyrirfefanlegur glæpur, að
halda ekki veiðum þar áfram.
Enginn þarf að óttast það, að
slíkt komi fyrir aftur, að þeir,
sem fari til Grænlands, hirði
ekki um fréttaflutning þaðan
eða haldi skipun sínuhi bundn
um við hafnargarða hér
heima mánuðum saman með
an aflahrota sumarins geng-
ur yfir við Grænland.
íslenzk fríraerki
Notuð íslenzk frímerki kaupi
ég ávalt hæzta verði.
JÓN AGNARS
Frímerkjaverzlun
P. O. Box 356 — Reykjavík
A nglýsingasimi
TlMANS
er 81300-
Vélvirkjar í Bretlandi, sem
borið hafa fram fyrir nokkru j Kvenfélaes Neskirkiu
kröfur um launahækkanir ? Neskirkju
halda enn fast við kröfur sín- fást á eftirtöldum stöðum:
r.r og segjast muni fylgja Mýrarhúsaskóla.
þeim fram til hins ýtrasta.! Verzl. Eyþórs Halldórsson-
Kröfur þeirra gera ráð fyrir ar, Víðimel, Pöntunarfélag-
kauphækkun er nemur 1 inu, Fálkagötu, Reynivöllum
pundi á viku. Samtök vél- í Skerjafirði og Verzl. Ásgeirs
smiða í Bretlandi eru mjög G. Gunnlaugssonar, Austur-
fjölmenn miðað við aðrar strætl.
þjóðir. Gerist áskrifendur að
TILKYNNING
Til þess að mótmæla því. að ósérlærðum aðila hef-
ir verið veitt lyfsöluleyfi á Selfossi, hefir félagið sam-
þykkt, að félagsmenn í Reykjavík leggi niður vinnu
frá kl. 8,30 f. h. mánudaginn 5. des. til kl. 8,30 f. h.
miðvikudaginn 7. desember.
LYFFRÆÐINGAFÉLAG ÍSLANDS.