Tíminn - 20.09.1951, Blaðsíða 3

212, blað
TIMINN, fimmtudaginn 20. septembcr 19»1.
aiiíjli- .
efa gulls ígildi
Eftir Guðimiitel Jónsson, Brimalaug
Þótt ræktun grænmetis fari
sívaxandi hér á landi, hefir
neyzla þess aukizt svo mikið,
að nauðsynlegt hefir verið að
flytja inn danskt grænmeti í
allstórum stíl til að fullnægja
eftirspurninni.
Grænmeti, sem ræktað er
hér á landi, er mikið bragð-
hetra en það, sem ræktað er
í Danmörku.
Þetta finnst manni ein-
kennilegt í fljótu bragði. Því
Danir hafa margfalt meiri
reynslu í ræktun en við ís-
lendingar. Veðráttan hagstæð
ari, alls staðar í landinu nóg
af gróðurmold, en hana skort
ir mjög víða hér.
Auk þess eiga Danir mjög
fullkomnar tilraunastöðvar,
sem veita garðyrkjumönnun-
um margvíslega hjálp.
En hvernig stendur þá á
því, að íslenzka grænmetið er
bragðbetra en hið danska?
Þáð eru steinefnin, sem vant
ai; í dönsku moldina.
íslenzka jörðin er byggð
upp af hrauni á morgni tím-
anna frá mörgum og voldug-
um eldgosum. Þessi basalt-
jörð, mynduð af storknaðri
hraunleðju, er áreiðanlega
mjög auðug af steinefnum.
Tilbúinn áburður, sem nú er
mikið notaður við ræktun, er
ágætur, ef hann er notaður í
hófi en eiginlega er hann kem
iskt eiturefni fyrir jörðina og
gerir hana súra, drfepur ána-
maðka og veldur skorpumynd
un á yfirborði moldarinnar.
Nú er farið að nota steinmjöl
til áburðar í útlöndum, meðal
annars eru Danir farnir að
nota granítmjöl, sem þeir
framleiða á Borgundarhólmi.
En enginn vafi er á því, að
íslenzkt basaltmjöl væri
betra.
Nú er tækifærið fyrir ís-
lendinga til að koma upp stór
iðnaði. Þeir eiga að mala bas
altið gera úr því steinmjöl og
selja það út um heim, sem á-
burð, mjög verðmætan áburð.
Það þarf ekki að flytja inn
hráefnj til að framleiða stein
mjöl, ekki vantar grjótið, og
það þarf engar flugvélar til
að leita að því eins og síld-
inni. Nei, það e_r ekki erfitt að
finna grjót á íslandi. Hér er
nóg vatnsorka til að vinna
grjótið, flytja það til hafn-
anna og um borð í skipin, sem
flytja það á heimsmarkað-
inn. Eins og ég hef tekið fram,
höfum við nóg af vatnsorku
og betra grjót í steinmjöl en
íslenzka basaltið er ekki til*,
Nú þarf að smíða á meðan
járnið er heitt. Með öðrum orð
um, það þarf að vinda bráðan
bug að því að stofnsetja um
ræddan steiniðnað. Það getur
ekki verið hagstæðara en ein
mitt nú þegar markaðsmögu-
leikarnir eru að opnast. En
hann verður umfram allt að
vera alíslenzkt fyrirtæki, al-
gjörlega óháður öllum útlend
um félögum, það má ekki
vera eins og Norsk Hydro
(Norges saltpeter), sem hefir
verið mjög háð þýzka efna-
hringnum og þar af leiðandi
hefir land^ið sjálft haft minni
ágóða af fyrirtækinu.
Svo er það ræktunin. Við
eigum mikið af ræktanlegu
landi. En til þess að geta rækt
að það, þarf að þurrka það og
ryðja burtu grjóti, þar sem
þáð er fyrir. Ennfremur þarf
að klæða landið skógi. Til þess
þarf mikinn vinnukraft en
sérstaklega áhuga, iðni og á-
stundun — en aðalskilyrðin
fyrir því, að fólkið sé iðið og
ástundunarsamt, er að þaö
sé hraust og heilbrigt. En með
aukinni grænmetisræktun og
þar af leiðandi aukinni notk-
un þess til matar mun án efa
fá bætandi áhrif á heilsufar
þjóðarinnar.
Það er stutt síðan að byrj-
að var á ræktun í gróðurhús-
um hér á landi, en ekki er
hægt annað en að segja að
það hafi gengið vel, sjálfsagt
miklu betur en búizt var við,
þegar fyrsta gróðurhúsið var
reist fyrir tæpum 30 árum.
En gróðurhús eins og þau
eru byggð í dag, mest úr gleri,
eiga enga framtíð fyrir sér.
Innan skamms tilheyra þau
fortíðinni. Gróðurhús fram-'
tíðarinnar verða steinhús, al-
gerlega gluggalaus, upplýst
með* Nerumljósi. Þá verður
skammdegismyrkrið enginn
þrándur í götu fyrir ræktun-
ina ,ög þá gerir 'það ekkert til.
þótt ekki sjái til sólar svo vik
um skipti að sumrinu, og þá
verður ekki neins staðar betra
að drífa gróðurhús en hér, þvi
við höfum vatnsaflið til að
framleiða Nerumljósið og
nægilegt laugavatn til upphit
unar.
i
Um næstkomandi aldamót
verða matjurtagarðar heimil
anna í kjöllurum íbúðarhiis-
anna. Ég sé í anda íslenzka
húsmóður ganga niður í kjall
arann í öskrandj stórhríð á
þorranum til að ná sér í nýtt
blómkál í matinn og ég sé
margt fleira, sem ég læt ó-
skráð, að minnsta kóstj i
þetta sinn. íslenzka þjóðin
þarf ekki að óttast framtíð-
ina. Hér eru nóg verkefni fyr-
ir hendi.
Svo er það grjótið, sem er
gulis ígildi, með því aleinu er
hægt að gera þjóðina efna-
lega sjálfstæða, ef rétt er að
farið.
9. sept. fór fram keppni í
frjálsum íþróttum milli Ung-
mennasambands Vestfjarða og
íþróttabandalags ísfirðinga.
Keppnin fór fram á Isafirði
og sá Frjálsíþróttaráð Isfirð-
inga um framkvæmd mótsins.
Úrslit urðu þau, að Í.B.Í. sigr
aði með 51 stigi gegn 37. Þrátt
fyrir óhagstætt veður náðist all
góður árangur í mörgum grein-
um og voru sett þrjú Vestfjarða
met á mótinu.
Úrslit í einstökum greinum:
Kringlukast:
Guðm. Hermannss. ÍBÍ 41,56 m
(Vestfjarðamet.)
ÍÓl. Þórðarson UMFV 40,71 —
jJens Kristj.son UMFV 37,34 —
Karl Haraldsson ÍBÍ 33,49 —
Vestfjarðamótið
Frjálsíþróttamót Vestfjaröa
var háð á ísafirði dagana 18.,
19. og 23. ágúst s. 1.
Frjálsíþröttaráð ísfirðinga
sá um mótið.
Helstu úrslit urðu þessi:
100 m. hlaup: 1. Jónas Ólafs
son Höfr. Þing. 11.6 sek.
400 m. hlaup: 1. Gunnlaug
ur Jónasson H. ís. 56.5 sek.
1500 m. hlaup- 1. Ágúst
Jónsson V. ís. 4:51.5 mín.
Langstökk: 1. Gunnl. Jónas
son H. ís. 5.95 m.
Þrístökk: 1. Gunnl. Jónas-
son H. ís. 11.77 m.
Hástökk: 1. Jón S. Jónsson,
H. ís. 1,55 m.
Stangarstökk: 1. Karl Har-
aldsson, V. ís. 3.07 m.
Kúluvarp: 1. Guðmundur
Hermannsson, H. ís. 13,95 m.
Vestfj.met.
Kringlukast: 1. Guðm. Her-
mannsson, H. ís. 39.45 m.
Spjótkast: 1. Kjartan Krist
jánsson, Þr. Hn. 44.88 m.
Fimmtarþraut: 1. Guðm.
Hermannsson, H.ís. 2299 stig.
í fimmtarþraut voru kepp-
endur 9 og luku allir keppni.
Veður var óhagstætt alla
keppnisdagana. GS
Kristin fræði í fram-
haldsskólum
IVý lesliók eftir séra Árelxus IVíelsson {
f þeiip drögum til náms- testamentinu, og sjálfsagt
skrár, sem kenslan í fram- bezt að byrja á því. Sömuleicí
halds- og gagnfræðaskólum is er nauðsynlegt, að sálma-
landsins hefir verið sniðin nám haldist 1 hendur við lest
eftir nokkra undanfarna vet- J ur lesbókarinnar og í for-
ur, er gjört ráð fyrir, að mála hefir höf. bent á
kennd séu kristin fræði einn nokkra úrvalssálma til náms
til tvo tíma vikulega í tvo ásamt köflunum. Hverjum
vetur. Ikafla í bókinni fylgja nokkr
Þessu hefir þó mjög víða ar skýringar til að létta starf
ekki verið fylgt, nema ef til kennarans og festa gildi hins
lesna í huga nemandans. Hef
ir höfundurinn fengizt við
slíka kennslu í mörg ár, svo
að góðs má vænta af bend-
ingum hans viðvíkjandi því
stjórn fræðslumálanna, sem J markmiði kennslunnar, að
nú er, hafa séð brýna þörf j göfga og bæta skapgerð ung
meðal skólaæskunnár fyrir ■ linganna.
......__^ þá leiðbeiningu í siðfágun og | Fræðslumálastjórnin er
Gunnl. Jónasson IBí 11,5 sek' trúarlífi> sem S03 kennsla í þess mjög hvetjandi, eins og
Jónas ólafsson UMFV n,6 —, kristnum fræðum ætti að' kunnugt er, að sem allra flest
Geir Guðmundsson ÍBÍ 11,6 —
Guðbj. Björnsson UMFV 12,0 —
vill í fyrsta bekk. Veldur þar
miklu um vöntun á kennslu-
bók, sem telja mætti hæfi-
lega til þessa náms.
En allir, og ekki sízt sú
100 m hlaup:
ir skólar leggi rækt við
kennslu kristinna fræða.
geta veitt.
Nú mun loks vera að ræt-
ast úr þessum skorti á, væri og einsætt, sökum upp
Hástökk: kennslubók í þessari mikils eldisgildis efnisins, að bókiá
Albert K. Sanders IBí' 1,65 m(verðu námsgrein. | yröi tekin til náms í kvenna'-^,
Jón Hjartar UMFV 1,60 — í þessum mánuði, áður en skólum, húsmæðraskólum og.'
Karl Haraldsson iBí 1,55 —
Gústaf Óskarss. UMFV 1,50 —
Kúluvarp:
Guðm. Hermannss. IBí 14,10 —
(Vestfjarðamet.)
Ól. Þórðarson UMFV 12,38 —
Jens Kristj.son UMFV 12,21 —
Jón Kristm.son ÍBÍ 11,83 —
Langstökk:
Gunnl. Jónasson ÍBÍ 6,50 m
iVestfjarðamet.)
Guðm. Herm.son ÍBÍ 6,00 —
Ólafur Þórðarson UMFV 5,91 —
JÓnas Ólafsson UMFV 5,71 —
Spjótkast:
Jóhann Símonarson ÍBÍ 44,75 m
Jón Hjartar UMFV 42,93 —
Njáll Þórðarson UMFV 39,85 —
Jón S. Jónsson ÍBÍ 39,30 —
Þrístökk:
Bjarni Ásgrímss. UMFV 12,36 m
Jón Hjartar UMFV 12,15 —
Jón Kristmannss. IBÍ 12,08 —
Jón S. Jónsson ÍBÍ 11,40 —
G.S.
skólastarfið hefst og stunda-
skrár verða jsamdar kemur
út lesbók í kristnum fræðum
eftir séra Árelíus Níelsson á
Eyrarbakka.
Eins og nafnið lesbók bendir
til, eru þetta úrvalskaflar úr
héraðsskólum, þótt þeir starfi
ekki beinlínis á gagnfræöar.^
stigi skólaskipulagsins.
Fáum er meiri þörf á djúp
um skilningi og víðtækari
þekkingu á lífssannindum
kristindómsins en verðandi
þeim ritum Biblíunnar, sem mæðrum og húsfreyjum, sem
mest áhrif hafa haft á menn eiga að annast uppeldi kom-
ingu og listir vestrænna þjóða andi kynslóða.
gegnum aldirnar. I Allt virðist benda til, að sú
Er til þess ætlast, að nem andnð og það tómlæti sem
endur lesi kaflana líkt og rllíti ga,gnvart kristnum
lj óð með útskýringum kenn- . frœðum í skólum landsins,
arans, þar sem þeim er bent,fyrm nokkrum árum sé . nu
á hið áhrifaríkasta og feg-,a® bverfa. Allir menntaðir .óg,
ursta í þeim hverjum fyrir sig framsýnir skólamenn og upþ
og jafnvel látin læra eitthvað alenclur ba.fa nú séð, að sá
af lífsreglum og speki þeirra sbóli er mjög í hættu, sem
utan að. Annars er það sett vani3ekir hinn vígða þátt
á vald kennaranna sjálfra,. nppeldisins.
hvaða kaflar eru lesnir hvern ’ Reynslan hefir sýnt, að
vetur, eða jafnvel hverjum Þar er 1Iftaug múnngildis og
þeirra er sleppt, ef þeir þykja drengskapar í því hafróti hat
ekki við hæfi og aldur nem-:urs.°g uPPlausnar, sem styrj
endanna. Æskilegast mætti alcfir og véltækni hafa leitt.
þó telja, að allt yrði lesið, ytir þjóðirnar.
sem valið hefir venð úr Nýja
Álit vestfirskra kennara á
fræðsluíöggjöfinni
Svipuð gerð kennslubóka
kristnum fræðum og sú, serp.-,
hér er bent á og nú er aið.
komá á markaðinn, hefir ver
ið reynd í framhaldsskólurh
erlendis t. d. í Noregi og þýk
ir gefast mjög vel. '
_ . Munið því eftir kristnufe
a?fna ' °.g 5' sePb S- bj „Samræming fræðslulög-- fræðum á stundaskránni, þeg,;
helt Kennaiafelag Vestfjarða gjafarinnar er til stórmikilla ar þér skipuleggið skólastarf -
aðalfund sinn á Isafirði. Fé- ( bóta frá því sem áður var. En ig í haust.
lagssvæði félagsins nær yfir reynzlan hefir leitt í Ijósi
Vestfirði. Mættir voru til ýmsa ágalla á löggjöfinni, j-----------------------------------
fundarins félagar víðsvegar ' sem nú þegar er náuðsynlegt'
að af félagssvæðinu. Á fund- að lagfæra. Sérstaklega vill
inum flutti Þórleifur Bjarna fundurinn benda á eftirtalin
son, námsstjóri, erindi um atriði:
fræðslulögin og framkvæmdj 1. Að kennsla unglingastigs
þeirra'. Magnús Jónsson, náms ins (13—15 ára barná) skuli
stjóri verknámsins í skólumjvera slitin úr tengslum við
landsins flutti einnig erindi barnaskólana og fengin gagn
um verknámiö og þann þátt,
sem því er ætlað að eiga i
skólakerfi þjóðarinnar. Einn
fræðaskólunum.
2. Að ^kilyrðin til fram-
kvæmda á löggjöfinni eru
ig flutti Ragnar H. Ragnar, enn þá ekki fyrir hendi, þar
skólastjóri Tónl'þtarskóla
ísafjarðar, erindi um söng-
kennslu í skólum.
í stjórn Kenarafélags Vest
fjarða voru kosnir: Formað-
ur: Björgvin Sighvatsson,
ísafirði. Ritari: Matthías
Guðmundsson, ísafirði. Gjald
keri: Kristján Jónsson, Hnífs
dal.
Á fundinum voru rædd
ýms mál varðandi skóla- og
menningarmál, auk þess sem
rædd voru félagsmál vest-
firzkra kennara.
Eftirfarandi tillaga var
samþykkt varðandi fræðslu-
löggjöfina.
sem aðstæður til verknáms
ins eru engar. Ber að leggja
áherzlu á að koma á verk-
náminu sem fyrst og skipu-
leggja það sem bezt. Meðan
það er ekki gert, verður aö
álíta að mjög varhugavert sé
að framkvæma lögin um
skólaskyldu til 15 ára aldurs.
3. Að tíminn til fram-
kvæmda löggjafarinnar hefir
reyhzt a^ltof skammur og
verður því að framlengja
hann um óákveðinn tíma“.
Ennfremur voru þessar til
lögur samþykktar:
„Aðalfundur Kennarafélags
(Framhald á 6. síðu)
ÍÞRÓTTIR

Nýlega náði hinn heims-
frægi tékkneski hlauparl,
Emil Zatopek, bezta heimá-
tímanum í 10 km. hlauþi,
hljóp á 29:29,8 mín.

Norðmaðurinn Sverre
Strandlie kastaði nýlega
sleggju 59,90 m. í Örrebro í
Svíþjóð. Er þessi árangur
Strandlie 2 cm. betri en heims
met Nemeth, en hann fær
það samt ekki viðurkennt sem
heimsmet, vegna þess að vír
inn í sleggjunni reyndist 10
cm. of langur.
Jörgen Munk Plum setti ný
lega nýtt danskt met í kringlu
kasti, 49,08 m. Á sama mófi ,<
bætti Verner Hurtigkarl met
sitt í kúluvarpi í 14,42 rp,
Þetta er í annað skipti í þess
um mánuði, sem þessir menh
bæta met sín. 1
.vúil i'zb3
... ■ s.irMd