Tíminn - 20.09.1951, Blaðsíða 5

212, blað.
TIMINN, íimmíudagiun 20. september 1951.
———-------—------——----i—!-----------
Flmmtud. 20. sept.
Svefnró raskað
Þa5 getur stundum verið ó
þægilegt að vakna eftir vær-
an blund, þegar samviskan
kemur til skjalanna og segir,
að nær hefði verið að gera
annað en að njóta svefnsins.
Þetta hefir t. d. komið fyrir
ritstjóra Alþýðublaðsins í
fyrradag, þegar hann las
grein Rannveigar Þorsteins-
dóttur um byggingarsjóð
verkamannabústaða. Það er
alveg auðséð á grein hans, að
hann hefir strax henzt fram
úr rúminu og tekið til ó-
spilltra málanna til að reyna
að klóra yfir þá vanrækslu,
sem Alþýðuflokkurinn hefir
sýnt í þessu máli. En ekki
batnar þó hlutur Alþýðu-
flokksins við yfirklórið, sem
ber þess alltof ljós merki, að
það er gert af önugum manni,
sem er fúll yfir því, að svefn-
ró hans hefir verið raskað.
Ef ritstj óri Alþýðublaðsins
hefði haft eðlilegan áhuga
fyrir byggingu verkamanna-
bústaða, hefði hann átt að
fagna grein Rannveigar.
Grein hennar var fullkom-
lega áreitnislaus og þar fylli
lega viðurkenndur sá.þáttur,
sem Alþýðuflokkurinn átti í
setningu þessar laga eða rétt
ara sagt Héðinn Valdimars-
son, er þá var annar aðalleið
togi flokksins. Ritstjóri Al-
þýöublaðsins hefði því átt að
geta verið Rannveigu þakk-
látur fyrir þann stuðning við
umrætt nauðsynj amál, er
kom fram 1 grein hennar. En
því er siður en svo að heilsa,
að þau séu viðbrögð ritstjór-
ans. Hann byrjar fyrstu setn
inguna i grein sinni með þvi
að uppnefna Rannveigu, en
seinheppUegt er uppnefnið,
eins og fleira hjá Stefáni.
Hann kallar Rannveigu ó-
heillakráku. Ætli það nafn
eigi ekki betur við persónu
eða persónur, sem nær standa
ritstjóranum? Hann hefði á-
reiðanlega forðast að nefna
þetta nafn, ef hann hefði
verið vel vaknaður.
Sú staðreynd verður ekki
dulin með neinum uppnefn-
um eða yfirklóri í Alþýðublað
inu, að Alþýðuflokkurinn hef
ir sýnt furðulegt tómlæti og
áhugaleysi í þessu máli,
og verður ekki komist hjá
því að rekja það að nokkru
vegna skrifa Alþýðublaðsrit-
stjórans. Það er rétt að Al-
þýðuflokkurinn átti góðan
þátt í því að setja lögin um
verkamannabústaðina og
sýndi því máli áhuga lengi
vel. En smátt og smátt virð-
ist áhuginn hafa dvínað fyrir
verkamannabústöðunum, og
að lokum þorrið með öllu.
Það er gleggsta sönnunin
um þetta, að Alþýðuflokkur
inn stjórnaði félagsmála-
ráðuneytinu, en undir það
heyra byggingamálin, á ár-
unum 1944—49 eða á með-
an verið var að ráðsíafa
stríðsgróðanum. Aðeins í
eití skipíi ailan þennan
tíma voru teltjur byggingar-
sjóðs verkamannabústað-
anna lítillega auknar, en það
var á árinu 1946, en þó
hvergi nærri í samræmi við
aukinn byggingarkostnað.
Þegar félagsmálastjórn Al-
þýðuflokksins lauk 1949
voru tekjur byggingarsjóðs
ERLENT YF.IRLIT:
Shigeru Yoshida
Hairn er sá stjórnmálamaður Japans, er
iinniÓ hefir mest að friðarsamningum við
Bandamenn
Þótt friðarsamningarnir við
Japan væru undirritaðir á ráð-
stefnunni í San Francisco þýð-
semi og aga þann, er hann held
ur uppi í flokki sínum. Völd
hans byggjast líka á þessúm
ir það ekki, að þeir séu gengnir eiginleikum hans, en ekki því,
að hann njóti lýðhylli sem póli
tískur foringi. Hann kemur frem
ur lítiö fram opinberlega og er
ræðumaður tæpast í úieðallagi.
Áhrifamikill tengdafaðir.
Yoshida er tálihn hafa orðið
fyrir miklum^áhrifum af tengda
föður sínum', Makino greifa.
í gildi. Þeir hljóta ekki endan-
lega staðfestingu fyrr en þing
hlutaðeigandi ríkja hafa gold-
ið þeim samþykki. Búizt er við,
að víða verði deilt um þá all-
harðlega og þó einna mest í
japanska þinginu. Eftir að samn
ingarnir hafa verið undirritað-
ir, hefir stjórnarandstaðan þar
sótt í sig veðrið og herðir nú Hann var um langt skeið talinn
gagnrýni sína á ýmsum atrið- I aðalleiðtogi hi,‘nna frjálslynd-
um samninganna. Einkum eru ari afla í Japan. Hernaðarsinn-
það kommunistar og vinstri arnir hötuðust við hann og það
er talið, að leynisamtök þeirra,
Svarti drekinn, hafi oftar eii
einu sinni ákveðið að ráða hann
af dögum. Það bjargaði hins
vegar Makino, að hann stóð und
ir verndarvæng keisarans.
Hann var eins konar fjárhags-
legur ráðunautur keisarans og
jafnaðarmanna, sem láta til sín
taka. Þrátt fyrir þessa auknu
mótstöðu, þykir samt víst, að
þingið samþykki samningaiía.
Frjálslyndi flokkurinn, sem nú
fer með stjórnina, hefir öflug-
an meirihluta á þingi og Yos-
hida forsætisráðherra hefir
sýnt, að hann hefir góða og ör' hafði meira saman við hann að
YOSHIDA
1950 vann flokkur hans kosn-
ingasigur, er tryggði honum ör
uggan meirihluta í báðum þing
deildum. Ef Yoshida hefði ekki
haft jafn trausta aðstöðu í
þinginu, er vafasamt, hvort
hann hefði getað einbeitt sér
eins að friðarsamningunum og
raun ber vitni. Það er jafnvel
líklegra, að þeir væru þá ógerð-
ir enn.
Vandasöm sigling.
Yoshida hefir átt sinn stóra
þátt í þeim stórfelldu félagslegu
sinum. Yoshida er sá stjórn- j maður annar. Hernaðarsinnarn
málaleiðtogi Japana, er mest j jr þorðu því ekki að ráða niður-
hefir unnið að samningnunum íögum hans, þegar til kom, þótt
og hann fór sjálfur til San : þeir hefðu alla löngun til þess.
Francisco til að undirrita þá. j Vegna áhrifanna frá Makino
Hann mun því leggja kapp á að greifa, fylgdi Yoshida hinum
fá þá samþykkta í þinginu með frj álslyndu öflum að málum og.
ugga stjórn á flokksmönnum j sælda en nokkur borgaralegur, breytingum, er átt hafa sér
stað í Japan síðan styrjöldinni
lauk. Frá sjónarmiði hans skipt
ir nú mestu máli að tryggja þess
ar breytingar í sessi og láta
skapast nokkurt hlé á meðan.
Flokkur Yoshida verður helzt
talinn íhaldssamur miðfiokkur,
ef hann er mældur eftir evrópsk
um mælikvarða. Fylgi hans er
einkum hjá bændum og mið-
stéttum bæjanna.
Það þykir víst, að Yoshida
þurfi á allri sinni lægni og
festu að halda, ef hann á að
koma friðarsamningunum í
höfn og tryggja hið nýja lýö-
ræðisskipulag í Japan í sessi.
Öfgaöflin til hægri og vinstri
(Framhald á 6. síðu)
sem mestum meirihluta. _
» f.t, f *: ír v i.» h- $ f;%\
Löng utanríkisþjónusta.
Shigeru Yoshida verður 73
hafði aldrei neitt samneyti við
hernaðarsinna. Þetta hefir mjög
styrkt aðstöðu hans hin síðari
ár. Vorið 1945 var honum varp-
ara í þessum mánuði. Hann er að í fangelsi og haldið þar um
af aðalsfólki og þótti sjálfsagt, nokkurra vikna skeið vegna
að hann gengi menntave'ginn
Hann lauk burtfararprófi við
háskólann í Tokyo 1906 og gekk
þá strax í utanríkisþjónustuna.
Hann var sendiráðsritari i Lond
on, Washington og Peking og
síðar sendiherra í Stokkhólmi,
Róm og London. Þar var hann
sendiherra, er síðari heims-
styrjöldin hófst.
Yoshida hefir þannig dvalið
um helming ævi sinnar erlend
is og kann því góð skil á öðr-
um þjóðum. Hann talar ensku
og frönsku jafnvel og móður-
mál sitt. Hann kann vel að um
gangast menn og hefir það ekki
sízt komið honum að notum síð
an hann hlaut stjórnartaum-
ana. Framkoma hans ber vott
um hlédrægni og myndi eng-
inn halda við fyrstu sýn, að
þar væri stjórnmálagarpur á
ferð, því að Yoshida er ekki
heldur mikill fyrir mann að sjá.
Hann hefir hins vegar sýnt iðu
lega síðan hann varð forsætis-
ráðherra, að hann skortir ekki
festu og einbeitni. Hann
hefir fengið orð á sig fyrir stjórn
þess, að hann hafði látið uppi
þá skoðun, að Japanir gaétu ekki
sigrað og yrðu þvi að leita frið-
arsamninga. Hann var nýkom-
inn úr fángelsinu, þogar Japan-
ir gáfust upp.
Fyrstu verulegu afskipti Yos-
hida af stjórnmálum hófust
ekki fyrr en haustið 1945, er
hann varð utanríkisráðherra í
ráðuneyti Shidehara. Það ráðu-
neyti sagði af sér vorið 1946 og
féli það þá í hlut Yoshida að
mynda stjórn, en þá var nýlega
búið að kjósa hann leiðtoga
frjálslyndá flokksins. Hann var
þá fórsætisráðherra um eins
árs skeið og féll það m.a. í hlut
hans á þeim tíma að koma
hinni nýju stjórnarskrá í gegn
um þingið. Hann sýndi þá fyrst
að hann var bæði laginn og ein
beittur stjórnandi. Þótt stjórn
hans yrði að fara frá, hafði
hann unnið sér viðurkenningu,
sem reyndist honum og flokki
hans mikilvæg síðar, eins og
komið er á daginn.
Árið 1948 varð Yoshida for-
sætisráðherra aftur og vorið
Raddir nábácmna
ins því raunverulega miklu
minni en þegar flokkurinn
tók við henni haustið 1944.
Alþýðuflokkurinn ber því
meginábyrgð á því, að stríðs
gróðanum var eytt, án þess
að verkamannabústaðirnir
hlytu nokkurn skerf af hon-
um. Það var hörmuleg öfug-
þróun, sem ómögulegt er fyr
ir Alþýðuflokkinn að afsaka,
að á sama tíma og stríðsgróð
anum var varið til að koma
upp auðmannahöllum í stór-
um stíl, dró úr byggingu
verkamannabústaða. Þessi
öfugþróun einkenndi því mið
ur stj órn byggingarmálanna
meðan f élagsmálastj órnin
var í höndum Alþýðuflokks-
ins.
Það var fyrst eftir að Al-
atbeina Framsóknarflokks-
ins — og þó einkum Rann-
veigar Þorsteinsdóttur —
var þá búið að bæta nokkuð
úr þessum fjárskorti í bili,
þar sem það hafði fengist
fram í sambandi við gengis
lækkunarlögin, að 4,5 millj.
kr. af gengishagnaðinum
rynni í byggingarsjóð verka
manna.
Þetta var þó vitanlega
bráðabirgðalausn og nú
verður að gera nýjar ráðstaf
anir til að auka fjárráð sjóðs
ins, Gþefn Rannvéúgar var
skrifuð til að vekja athvgli á
þelrri nauösyn. Viðbrögð Al-
þýðublaðsins sýna að gamla
svefnmókið hefir verið runn'-
iö á forsprakka Alþýðuflokks
ins í sambandi við þetta mál.
þýðuflokkurinn var búinn Vonandi láta þeir þó ekki
að vera utan stjórnar í eitt
ár eða á síðastliðnu hausti,
er augu hans opnuðust fyr
ir þessu og hann flutti frum
varp um aukið framlag til
verkamannabústaða. Fyrir
lenda við geðvonskuskrif A1
þýðublaðsritstjórans ein, held
ur veita þeim tillögum, er
Rannveig hefir hafið máls á,
góðan stuðning og brautar-
gengi.
Alþýðublaðið ræðir um
landhelgismálin í gær og seg-
ir m. a.:
„Þjóðviljinn, sem hefir svo
stór orð út af frestinum, sem
veittur hefir verið á fram
kvæmd reglugerðarinnar um
fjögurra mílna landhelgina fyr
ir Norðurlandi gagnvart Bret
um, hefir augsýnilega ekkert
við það að athuga, þótt íslenzk
stjórnarvöld hafi, að því er
upplýst er í blaði forsætisráð
herrans, Tímanum, nýlega,
sýnt einkennilega linkind í því
að gera þriggja mílna land-
helgina hér fyrir Suðurlandi
gildandi gagnvart Rússum.
Tíminn sogir, að dómsmála-
ráðuneytið hafi fyrir nokkru
veitt þremur rússneskum síld
veiðiskipum undanþágu frá
landhelgislöggjöfinni til þess
að athafna sig í landhelgi og
bæta sjótjón, tveimur hjá Vest
mannaeyjum og einu hjá
Reykjanesi, þó að veiðiskipum
annarra þjóða hafi hingað til
ávallt verið neitað um slikar
undanþágur. Þessar upplýs-
ingar Tímans hafa óneitan-
lega vakið nokkra furðu. Menn
spyrja: Er máske verið að
verðlauna hina rússnesku
landhelgisbrjóta með því að
veita þeim einhver sérstök
fríðindi umfram skip annarra
erlendra þjóða í íslenzkri land
helgi? Hér virðist vera allt
önnur ástæða til þess að áfell-
ast íslenzk stjórnarvöld fyrir
slælega framkvæmd landhelg-
islöggjafarinnar, en í því til-
f'elli, sem Þjóðviljinn leggur
þeim til lasts og sakar þau um
svik í.“
Vissulega er þetta rétt hjá
Alþýðublaðinu. En við þetta
hefir Þjóðviljinn ekki neitt að
athuga. Það sýnir vel afstöðu
kommúnista til landhelgis-
málanna, þegar Rússar eiga í
hlut.
Árás mislieppnast
Þjóðvilýjm hefir bersýni-
lega ætlað að gera mikla hríð
gegn utanríkisráðherranuin í
tilefni af því, að hann hefir
ákveðið að fresta um stund-
arsakir vissum aðgerðum í
landhelgismálunum eða á
meðan beðið er eftir mál-
flutningnum og dómnum í
landhelgisþrætu Norðmanna
og Breta. Ráðherrann mun
hafa gert þetta í samráði við
lögfræðilega ráðunauta sína,
er telja mestu varða, að þær
aðgerðir, sem íslendjngar
kunna að gera í þessum mál-
um.vcrði sem bezt undirbún-
ar og fáist staðizt þjóðréttar-
lega séð.
Þessi árás Þjóðviljans hef-
ir hins vegar snúizt illa við,
þvl að um líkt leyti og hún
hófst, skaut upp stórum rúss
neskum ^i.ldveiðiílota fyrir
sunnan land og tók hann
brátt að gerast nærgöngull
við landhelgina. Þjóðviljinn
gerði þó látið úr þessu og
taldi Suðurnesjamönnum
þykja það hlægilegt, er ráð-
stafanir voru gerðar til þess
að verja landhelgina fyrir
þes^um nýju gestum. Slíkum
skrifum hélt Þjóðviljinn á-
fram þangað til að Rússar
voru staðnir að berum land-
helgisbrotum. Síðan hefir
heldur sljákkað í honum, og
hann er hættur að tala um
það, að sjómenn hlægi að
landhelgisbrotum Rússa. Þó
getur hann ekki stillt sig um
að deila á hin blöðin fyrir að
segja frá landhelgisbrotum
Rússa.
En hvernig skyldu útsíður
Þjóðviljans líta út, ef banda-
rískur síldveiðifloti ætti hér
hlut að máli og það sýndi sig,
að Bandaríkjamenn gætu
ekki unnt íslendingum
þriggja m,flna landhelgi á
sama tíma og þeir heimtuðu
tólf mílna landhelgi fyrir
sjálfa sig?
Afstaða Þjóðviljans til rúss
nesku landhelgisbrjótanna
sýnir bezt, að árás hans á ut-
anríkisráðherrann er byggð á
hræsni. Hún sýnir vissulega,
að kommúnistum er ekki að
treysta í þessum málum frek
ar en öðrum, þegar Rússar eru
annars vegar.
Skröksaga
Mbl. hefir undanfarið
margtugí^ast á þeirri lyga-
sögu, að Framsóknarflokkur-
inn hafi beitt sér gegn þeirri
breytingu á skattalögunum,
að vinna manna við að koma
upp eigin húsnæði yrði skatt
frjáls.
Sannleikurinn er sá, að
þetta mál hlaut fullan stuðn
ing Framsóknarmanna á Al-
þingi, nema Páls Zóphónías-
sonar, er mun hafa greitt at-
kvæði gegn því í efri deild.
Þá mun þetta eitthvað hafa
verið gagnrýnt í baðstofu-
hjali Tímans, en þar eru iðu
lega birtar aðsendar greinar,
án þess að hirt sé um, hvort
þær eru á einni eða annari
flokkslínu. Mbl. mun og vart
ætlast til þess, að þannig
verði litið á, að „Úr daglega
lífinu“ sé túlkun á stefnu
þess og stefnu Sjálfstæðis-
flokksins.
Vafalaust heldur Mbl. á-
fram að tuggast á þessari
lygasögu sinni. Það hefir löng
um breytt eftir þeirri ltenn-
ingu, að menn tryðu lyginni,
ef hún væri endurtekin nógu
oft.