Tíminn - 25.11.1951, Blaðsíða 3

TÍMINN, sunnudaginn 25. nóvember 1951.
268. blað.
*.
Trú og siðgæði
Það er oft reynt aö greina
milli trúar og siðgæöis, menn
geti lifaö illa, þótt þeir trúi,
og vel án þess að trúa. Þvi
skal ekki neitaö, en kristin
trú án siögæðis er sjálfsmót-
sögn, en ekki kristin trú. —
Kristið siðgæði án kristinn-
ar trúar er einnig sjálfsmót-
sögn, er ekki kristið siðgæði.
Trúin er dauð án siðgæðis og
siðgæðið dautt án trúar.
Hér skal bent á nokkur ein
kenni kristins siðgæðis. Fyrst'
er þá það, að kristin trú dæm!
ir allt siðferði og siðgæöi. j
Kristur sagði: „Enginn er,
góður nema einn, þ. e. Guð.“ j
Hann sagði einnig: „Gott tré
getur ekki borið vonda ávöxtu,!
ekki heldur skemmt tré borið j
góða ávöxtu.“ Þessi dómur.
um mennina og siðgæði
þeirra er harður, en sannur.
Þó mun ekki standa á mót-
mælum. Menn segja: Vér er-
um ekki algóöir eins og Guð,
en ekki heldur skemmt tré,
sem getur ekki borið góðan á-
vöxt. Hitt er sanni nær, aö
vér séum vanþroskað tré,
sem náð getur meiri þroska
með tíð og tíma. Hér greinir
á milli Krists og mannlegs
hyggjuvits. Hann dæmir sið-
gæði mannanna, en þeir af-
saka og vona hið bezta, eru
bjartsýnir.
En hann er ekki svartsýnn.
„Yöur ber aö endurfæöast,“
segir hann.Hiartsýnn.er hann.
en ekki á getu mannanna,
heldur .kærleika guðs og mátt.
Skemmt tré, sem ætti aö
höggva upp og kasta á eld,
eignast nýja framtíö. Kristið
siðgæði er ekki eölilegt, því að
eðlilegt siðgæði er dæmt, svo
sem áður er sagt. Eðlið er
dæmt, skemmt, andlega dautt.
Eðlilegt siðgæði er misjafnt
Lítum á það eins og það birt-
ist fegurst, t. d. hjá Farise-
unum. Þeir miðuöu allt við
kærleikann: „Elska skaltu
Drottinn, guð þinn a-f öllu
hjarta þínu — og náunga þinn
eins og sjálfan þig.“ „Og að
elska hann af öflu hjarta og
öllum skilningi og af öllum
mætti og að elska náungann
eins og sjálfan sig er meira
en allar brennifórnir og slát-
urfórnir.“ Þetta er fagurt sið-
gæði og má komast langt með
því. Farisei nokkur, sem gerð-
ist reyndar krjistjinn, lýsir
árangrinum af siðgæðisvið-
leitni sinni í gyðingadómnum
þannig: „Sé litið á réttlætið,
sem fæst með lögmálinu, var
ég óásakanlegur.“ Þeir litu
ekki heldur svo á, að þetta
næðist án æðri tilstilli. Sið-
gæði þeirra var trúarlegt, en
auðvitaö ekki kristið. Þannig
lýsir Jesús bæn Fariseans:
„Guð, ég þakka þér, aö ég er
ekki eins og aðrir menn.“
Ef til vili, mun nú einhver
segja, að siðgæði Farisea geti
ekki talizt eðlilegt siðgæði,
úr því að það var trúarlegt.
Jú, trúarlegt siðgæði er eöli-
legt, meðan byggt er á hinu
góöa í manninum, guðsneist-
anum, þ.e.a.s. siðgæðishæfn-
inni. Kristið siðgæði aftur á
móti er ekki eðlilegt siðgæði,
af því aö hæfni mannsins til
siðgæðis er hafnaö. „Yður
ber að endurfæðast.“ Þaö (
byggist ekki á leifum hins!
góða í manninum, heldur ný- j
sköpun Guðs. Það mætti því;
heita nýsköpunarsiðgæði.
EÖlilegt siðgæði er fagurt
á marga lund. Ekkert er gott
nema góður vilji, segir það.
Guð lítur á hjartað, tekur
viljann fyrir verkið. Sigur-
sæll er góður vilji. Sýrak
sagði: „Þú getur haldið boð-
orðin, ef þú vilt.“ Afturhvarf
og endurfæðing er þá ekki
skiliö eins og í kristindómn-
um, heldur sem ákvöröun og
alefling viljans til siðgæðis.
Þá er markinu náð, en vilj-
inn til hins góða er orðinn
heill og óskiptur.
•Kristið siðgæði greinist ekkj
frá þessu í því, að þaö telji
siðgæðið ekki búa í viijan-
um, hjartanu, hugarfarinu,
heldur í því, að viljinn til
hins góöa er lamaður. „Hið
góða, sem ég vil, gjöri ég ekki,
en hið illa, sem ég vil ekki,
það gjöri ég.“ Væri siðgæöið
tryggt meö einbeiting viljans,
þyrfti ekkj hjálpræði Krists.
Þá þyrfti aðeins fræðslu, fyr
irmynd og hvatningu, en ekki
frelsara, friðþægingu og end-
urfæðingu. Þess vegna sögðu
Gyðingar, sem vildu þó veröa
lærisveinar Krists: „Vér höf-
um aldrei verið þrælar nokk-
urs manns. Hvernig segir þú
þá: þér munuö verða frjáls-
ir?“.Sé viljinn frjáls, er eng-
in þörf á endurfæðingu.
Það er trúin á frelsarann og
verk hans, bæði friðþægingu
og endurfæðingu, sem grein-
ir kristiö siðgæði frá öllu öðru
siðgæði.
Þetta þýðir ekki það, að
kristnir menn segi: „Vér höf
um náð markinu,“ heldur:
„Vér höfum gefizt upp og ekki
náö markinu. Siðgæðið er oss
ofurefli. Vér áfellumst ekki
siðgæðiskröfur Guðs, heldur
siðgæðj vort. Vér höfum gef-
izt upp á náðir Guðs. Ekki
svo aö skilja, að vér höfum
hafnaö öllu siðgæði, en vér
gefum því ekki gildi til sálu-
hjálpar. Hún er í höndum
Guðs.“
Kristið siðgæði gerir ekki
aðrar kröfur en eðlilegt sið-
gæði. Kærleikurinn er og verð
ur æðsta boðorðið og æösta
hugsjónin. En hvorki sá kær-
leikur, sem lengst fer í eigin
mætti og mætti trúar, né sá
kærleikur, sem friöþægöur
syndari hefir til Guðs, gerir
manninn hæfan til guðsrík-
is, heldur náð Guðs ein.
Siðgæðj kristins manns er
ekkert annað en þakklát
þjónusta þess. sem hefir hlot-
ið náðun. Líf hans er ekki
fólgið í dáð og dyggð, heldur
í Kristi, sem sagði: „Án mín
getið þér allir ekkert gjört.“
Án frelsarans, friðþægingar-
innar og endurfæðingarinnar
er allt tapað. í Kristi er öllu
borgið.
Siðgæði án trúar á náð Guðs
í Kristi, er ofætlun. Trúin á
náðina getur af sér kristið sið-
gæði.
Magnús Runólfsson.
líbreiðið Tímíiim
Bækur Menningar-
og
félagsins komnar út
Bókaútgáfa Menningarsióðs
og Þjóðvinafélagsins hefir nú
gefið út allar félagsbækur sínar
fyrir þetta ár. — Eru þær fimm
að tölu og fá féiagsmenn þær
fyrir 50,00 kr. árgjaid.
Bókin ,,Danmövk“ eítir Krist-
inn Ármannsson yfirkennara
kom út á s. 1. sumri. — Hún er
þriðja bindið, sem kemur út í
bókaflokknum „Lönd og lýðir“
og er 272 bls. að stærð með 155
myndum. Hinar fjórar bækurn
ar, sem eru nýkomnar út, eru
Almanak Þjóðvinafélagsins um
árið 1952, „Manntafl", ándvari
1951 og Alþingisrímurnar.
í Þjóðvinafélagsalmanakinu
er m. a. árbók íslands 1950 eftir
Ólaf Hansson menntaskólakenn
ara, ritgerð um ungverska lækn
in I. F. Sxemmelweis eftir Sigur
jón Jónsson lækni, ,Islenzk ljóð
list 1874—1918“ eftir Guðmund
G. Hagalín rithöfund og kaflar
úr íslenzkum hagskýrslum eftir
Klemenz Tryggvason hagstofu-
stjóra. Nokkrar myndir eru í
almanakinu.
Manntafl nefnast þrjár sögur,
eftir austurríska skáldið Stefan
Zweig, sem margir munu kann
ast við vegna þeirra ævisagna
hans, sem birzt hafa á íslenzku.
— Sögurnar í þessari bók heita:,
„Manntafl“, „Bréf í stað rósa“
og ,,í mánaskímu". — Sagan
„Bréf í stað rósa“ liefir verið
kvikmynduð og var sú mynd
sýnd hér nýlega undir nafninu
„Bréf frá óþekktri konu“. —
Þórarinn Guðnason læknir hefir
valið sögurnar og íslenzkað.
Hann ritar einnig nokkur orö
um höfundinn.
Andvari, 76. árgangur, flytur
ævisögu dr. Guðmundar Finn-
bogasonar eftir Guðmund G.
Hagalín, mannréttindayfirlýs-
ingu Sameinuðu þjóðanna og
þrjár ritgerðir, er nefnast
„Stefnt að höfundi Njálu", Gervi
nöfn í Ölkofraþætti og Þjóðin
er eldri en íslandsbyggð, eftir
Barða Guðmundsson þjóðskjala
vörð. — Ritstjóri Andvara og
almanaks Þjóðvinafélagsins er
Þorkell Jóhannesson prófessor.
Aiþingisrímur 1899—1901 er
tíunda bindið í bókaflokknum
„Islenzk úrvalsrit". — Vilhjálm
ur Þ. Gíslason skólastjóri hefir
séð um útgáfuna. Hann ritar
ýtarlegar skýringar um menn
og málefni í Alþingisrímunum,
bragarhætti þeirra og skálda-
mái. Framan við rímurnar er
ritgerð, sem nefnist „Hver orti
Alþingisrímurnar"? eftir Jónas
Jónsson skólastjóra. — í bókinni
eru myndir af Valdimar Ás-
mundssyni ritstjóra og Guð-
mundi Guðmundssyni skáldi.
Þetta bindi „íslenzkra úrvals-
rita“ er 200 bls. að stærð eða
40 bls. stærra en þær bækur,
er áður hafa komið út í þessu
safni.
Auk félagsbókanna hefir bóka
útgáfan m. a. gefið út í ár leik-
ritin „Mann og konu“ og „ímynd
unarveikina", fjórða bindi Sögu
íslendinga í Vesturheimi, upp-
lýsingarit um ísland, er nefnist
„Faots about Ioeland“ og Árbók
íþróttamanna 1951. — Fleiri rit
mun bókaútgáfan ekki gefa út
á þessu ári.
tíbrciði$ Tímairn
Anglýsið í Tímammi
VtVAV.W/.VmV.Y.V.V.'.V.W.WAV/.W.WW.V.M
I
5
Rafmagnstakmörkun
Frá og með laugardeginum 24. nóvember 1951, veröur
sú breyting á álagstakmörkum á veitusvæði Rafmagns-
veitu Reykjavíkur og Sogsvirkjunarinnar, að álagstak-
mörkun veröur einnig tekin upp á laugardögum og
sunnudögum á tímanum 10,45—12,15.
Hverfaskipting verður sú sama og verið hefir, en á-
lagstakmörkun í hverfi fimmta hvern dag.
Álagstakmörkun 24. nóvember — 1. desember 1951:
í
Straumlaust verður í hverfum kl.
sem hér segir:
10.45—12.15,
Xaugardag 24. nóv. 4. hluti:
Austurbærinn og miðbærinn milli Snorrabraut-
ar og Aðalstrætis, Tjarnargötu, Bjarkargötu að
vestan og Hringbraut að sunnan.
Sunnudag 25. nóv. 5. hluti:
Vesturbærinn frá Aðalstræti, TJarnargötu og
Bjargargötu. Melarnir, Grímsstaðaholtið með
flugvallarsvæðinu, Vesturhöfnin með Örfirisey,
Ka,plaskjól og Seltjarnarnes fram eftir.
Mánudag 26. nóv. 1. hluti:
Hafnarfjörður og nágrenni, Reykjanes.
Þriðjudag 2.7. nóv. 2. hluti:
Nágrenni Reykjavíkur, umhverfi Elliðaánna, vest
ur að markalínu frá Flugskálavegi við Vföeyjar-
sund, vestur að Hlíðarfæti og þaðan til sjávar
við Nauthólsvík í Fossvogi. Laugarnesið að Sund
laugarvegi, Árnes- og Rangárvallasýslur.
Miðvikudag 28. nóv. 4. hluti:
Hliðarnar, Norðurmýri, Rauðarárholtið, Túnin,
Teigarnir, og svæðið þar noröaustur af.
Fimmtudag 29. nóv. 4. hluti:
Austurbærinn og miðbærinn milli Snorrabraut-
ar og Aðalstrætis, Tjarnargötu, Bjarkargötu að
vestan og Hringbraut að sunnan.
Föstudag 30. nóv. 5. hluti:
Vesturbærinn frá Aðalstræti, Tjarnargötu og
Bjarkargötu. Melarnir, Grímsstaöaholtiö með
flugvallarsvæðinu. Vesturhöfnin með Örfirisey,
Kaplaskjól og Seltjarnarnes fram eftir.
Laugardag 1. des. 1. hluti:
Hafnarfjörður og nágrenni, Reykjanes.
■; Straumurinn verður rofinn skv. þessu þegar og að svo ■"
% »
miklu leyti, sem þörf krefur. »«
í SOGSVIRKJUNIN >
:i í
.W.V.'.V.VAVAVA'AV.V.V.V.V.V.V.V.V.VW.V.W*

I
AÐALFUNDUR
Byggingasamvinnufélag Reykjavíkur
verður haldnin í Edduhúsinu við Lindargötu, mánud.
3. des. n. k. kl. 8,30.
Dagskrá samkvæmt félagslögum.
STJÓRNIN.
iiiy 4

Innilegt hjartans þakklæti færum við öllum nær og
f jær fyrir auðsýnda samúð og hjálp við andlát og jarð-
arför sonar ökkar
ÞORGEIRS MARELSSONAR, Laugum.
Sömuleiðis allar gjafir, sem gefnar voru til liknarstarf-
semi, sem af hluttekningu til minningar um hinn látna
og síðast en ekki sízt þökkum við öll hlýju handtökin.
Rærleikans faðir styrki ykkur öll í baráttu lífsins.
Guðrún Einarsdóttir, Marel Jónsson,
Laugum, Hrunamannahreppi.