Tíminn - 19.04.1952, Blaðsíða 5

S&. bJað.
TÍMINN, laugai-daginn 19. apríl 1952.
Luugard. 19. apríl
Jöfnunarverð á
olínm og bensíni
Hátt verðlag á olíu og
benzíni er nú eitt mesta
vandamál margra kaupstaða,
kauptúna og dreifðra byggð-
arlaga. Eins og nú háttar, er
olíu- og benzinverðið stórum
hærra þar en í Reykjavík og
nágrenni ^hennar, þar sem
olíufélögin hafa aðalbirgða-
stöðvar sínar. Þetta leiðir til
þess, að atvinnurekstur, er
styðst við olíu- og benzínnotk
un, verður mun dýrari á þess
um stöðum en hér syðra.
Þetta stuðlar vitanlega að því
að draga atvinnureksturinn
þar saman og ýtir undir fólks
flutninga þaðan. Alveg sér-
staklega er þetta tilfinnan-
]egt fyrir bátaútveginn og
togarana, sem hafa aðsetur
úti á landi. Rekstur þeirra
togara mun af þessari ástæðu
einni verða hundruðum þús-
ERLENT YFIRLIT.
Atkvæðamikill forsætisráðh.
"Vestur-íslenzki forsætisráðhetraiin í Bril
Ish Columhía hefir uiiclanfarið átt í hörð-
uim deiluin eu hurið sigur af hólmi
Kanada er nú talið einna Manitoba, hefir samsteypu-
fremst í röð þeirra landa, sem stjórn farið með völd í British
líklegust þykja til þess að eiga Coiumbia, sem notið hefir mis-
glæsilega framtíð fyrir hönd- jafnrar lýðhylli, þrátt fyrir við
um. Stafar þetta af þvi, að land urkennda mannkosti og forustu
ið má enn heita lítt byggt, þegar hæfileika Mr. Johnsons.
miðað er við hið mikla viðlendi I
þess og hin miklu náttúruauð- DeHurnar í frjálslynda
æfi, sem þar eru alltaf að fmn f. ..
ast. Nýlega hafa t.d. fundizt þar,
járnnámur, sem taldar eru ein 1 Innan vébanda Liberal-flokks
hverjar hinar auðugustu í ’ns hefir jafnan verið harðsnú-
heimi. Rétt áður var búið að in fylking, er hataðist við sam-
finna þar olíunámur, sem tald-
ar eru einhverjar hinar auðug-
starfið við íhaldsmenn og vildi
að því yrði slitið sem allra fyrst,
ustu, er fundizt hafa. Er þar um °S bar einkum á þessu í fyrra
að ræða að vinna olíu úr sér- J meðal yngri samtaka flokksins,
stökum sandlögum en aðferðir er áfelldust stranglega Mr. John
hafa nú verið fundnar til að hag son fyrir trúmennsku hans við
nýta hana. Auk þessa hefir svo bræðinginn. Sú alda féll samt
fundizt mikið af venjulegum sem áður fljótt um sjálfa sig; en
olíulindum víðsvegar í Kanada.' nn> svo segja alveg nýverið,
Þá ræður Kanada yfir geysilegri! reiö yfir Mr- Johnson og sam-
vatnsorku I starfsmenn hans úr Liberal-
Fram til skamms tíma hefir i flokknum i ráðuneytinu, önnur
British Columbia, sem er á | óángjuaida, er formaður Liber-
Kyrrahafsströndinni, verið það (al-samtakanna í fylkinu stofn-
fylki Kanada, er einna minnst ^ aÖi tii, þar sem hann bar Mr.
ar sagniír hafa farið af, a.m.k. I Johnson á brýn knjáliðakiknun
únda kr. dýrari árlega en tog j^ér á landi. Landnám hófst þar! °8 ýmislegt annað góðgæti slíkr
ara hér syðra. einna seinast og flestir íslend-'ar tegundar. Formaður Liberal
Á þingi í fyrravetur var ingarnir, er til Kanada fluttu,! samtakanna krafðist þess að
samþykkt tillaga frá þremur settust þvi annars staðar að. i flokksþing yrði haldið i næst-
þingmönnum eða þeim Finni Þar eru £>ó allmargir íslending- | komandi febrúarmánuði, þar
| ar búsettir nú. Á síðari árum hef sem teknar yrðu ráðstafanir
i British Columbia byggzt mjög i varðandi megin stefnuskrármál
ört, enda eru þar náttúruauð- | flokksins, er lögð yrði fyrir kjós
æfi mikil, bæði ofan jarðar og'.endur 1 næstu kosningum. Er
neðan. fbúar fylkisins munu nú bér var komið sögu fór að
un a ohuverzluninni með það vera um eina milljón en víst þykkna í forsætisráðherra;
fyrir augum, að álagningin þykir, að þeir muni margfald- .taidi hann það deginum ljósara,
væri lækkuð og komið á ast á mjög skömmum tíma
Jónssyni, Sig. Ágústssyni ogi
Halldóri Ásgrímssyni, þar
sem skorað var á ríkisstjórn-
ina að láta fara fram athug-
SaltfisksaEa
Bsborgarinnar
Ég gekk niður að höfninni
í Reykjavík fyrir nokkrum
|§ dögum og sá þar einn af ný-
sköpunartogurunum, ísborgu.
Einn af hásetunum tjáði mér,
að hann væri að koma frá
Danmörku. Ég hefi áður litið
hornauga til þeirra ferða.
Spurði ég þvi piltinn: „Hvað
eruð þið lengi í svona ferð?“
Niu daga báðar leiðir og fjóra
dagar þar í höfn, var svarið.
Ég verö því að telja, að hálfur
mánuður fari í hverja ferð.
Mér er sagt, að upp undir
fjörutíu menn séu á, togur-
um á saltfiskveiðum. Dýr
Ansccmb sá þann kost vænstan'mun ferðin í einn mánuö að
að hverfa úr stjórninni og slikt ( fiskveiðunum meðtöldum og
hið sama gerðu þrír hásetar j fiutningi á 250 lestum af
hans, er sæti áttu í ráðuneyt- ' fiski.
inu; með þvi er endi bundinn áj Þetta gerðist á þeim tinía,
hið vafasama fóstbræðralag sem fiskur var vig hraunið,
frjalslynda flokksms og ihalds-, stnður
aflanna i British Columbia- ;er s'° ,var ^allað. Sá staóur
fylki | er á Selvogsbanka. Stórþorsk-
Úr' þvi, sem nú er komið, er’.ur er mjög eftirsóttur 1 mark
það auðsætt, að íylkiskosningar' aðslöndum. Skipið gat, eí það
í British Columbia fari eigi hefði lagt aflaim upp á ísa-
fram fyrr en á komandi sumri.1 fir5i; farig annan túr til á
Mr. Johnson hefir nú skipað þessum mánuðj og verið kom-
“enn ur sinum fiokki 1 sfað í; ið með aðrar 250 lestir handa
haldsraðherranna, er b°rfið, k afólkinu á fsafirfíi til
hafa úr stjórninni og tekiö sér verKal°lkinu a isaruöi til
sæti á andstæðingabekk. Alls Þess að skipa á land og pakka
eiga sæti i fylkisþinginu 48 þing °S selja til sama markaðs-
BYRON JOHNSON,
forsætisráðherra í Brezku
Columbia
jöfnunarverði um allt land.
Rikisstj órninni eða viðskipta-
málaráðherranum, sem fékk
málið til meðferðar, varð lít-
ið ágengt um að framkvæma
tillögunna, og var málið því
tekið upp aftur af einum
flutningsmanninum, Sigurði
Ágústssyni, á seinasta þingi.
Samþykkti þingið einróma
svohljóðandi tillögu:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að hlutast til
um, að útsöluverð á gasolíu
og brennsluolíu (fuel oli)
verði ákveðið hið sama á öll
um stöðum á landinu, þar
sem olíuflutningaskip, sem
annast flutninga milli
hafna, geta losað á birgða-
að þar sem vitað væri, að fylk-
isþing kæmi saman í febrúar,
Byron Johnson. kæmi ,ekki U1J*að a!mennt
Seinustu árin hefir það vak- fiokksÞmS yrðl haldið i somu
ið aukna athygli íslendinga á andranm> °g hann sagðist ek,ki
British Columbia, að formaður he dnr lata nelnum manm lð"
fyIkisstjórnarinnar eða forsæt ast hvort sem hann væri flokks
isráðherra fylkisins, Byron broðu smn eða ekki, _að taka
Johnson, er af íslenzkum ætt- fram fvrlr hendurnar a ser eða
um. Hefir verið sagt allrækilega ieglia"er °rð ! munn-1 stað þess
frá uppruna hans og störfum að halda n°kkst>m&S !,februar
hér í blaðinu og þykir ekki á- varð,það að raðl- að shkt þmS
stæða til að endurtaka það. =kyld] hald!ð ekkl Slðar en þann
Hins vegar þykir rétt að segja Þrrtugasta jum næsta sumar.
nokkuð frá stjórnmálaatburð-1
um, sem gerzt hafa nýlega í sam
Ráðherrar fhalds-
bandi við hann og vakið hafa flokksins víkja;
mikla athygli í Kanada. Er sagt Naumast hafði lækkað í sjó-
allrækilega frá þeim i Lögbergi inn vegna áminnzt ágreinings
fyrir nokkru og fer sú frásögn jnnan vébanda Liberala sjálfra,
hér á eftir: I er önnur alda skall yfir engu
I umfangsminni en hin, nema að
— Um nokkur undanfarin ár siður væri, en hún átti upphaf
hefir ráðið rikjum í British Col- sitt i herbúðum ihaldsmanna.
geyma olíufélaga og olíusam umbia, Byron Ingimar Johnson, Fjármálaráðherra fylkisstjórnar
laga. Einnig að útsöluverð á íslenzkur i báðar ættir, eins og innar, Herbert Anscomb, er
benzíni verði hið sama um nú er fyrir alllöngu kunnugt. — brugðið hafði sér til Ottawa og
menn. Þingstyrkur frjálslynda
flokksins nemur 23 þingsætum,
en auk þess hafa þrír þingmenn,
er töldust utan flokka, heitið
stjórninni fylgi sinu. Stjórnin
nýtur þess vegna af eigin ramm
leik nægilegs þingfylgis til að af
greiða fjárlög og önnur aðkall-
andi stórmál, er eigi þola bið.
Mr. Byron Ingimar Johnson
hefir auðsjáanlega svarið sig í
ætt við hina fornu vikinga;
lands og Danir gera.En heyrzt
hefir, að verkafólk þar á ísa-
firði væri ekki of hlaðið vinnu
á umræddu tímabih.
Fleiri útgerðarfélög munu
ekki vera frí við svona þokka
vinnubrögð.
Hefir islenzka þjóðin ætl-
azt til þess, þegar hún lét af
höndum alls sitt sparifé og
allan sinn gjaldeyri, að svona
allt land, þar sem það er
selt frá benzíndælunum“.
Síðan Alþingi gerði þessa
uð að málinu, en ekkert orð-
ið ágegnt enn sem komið er.
Eftir að John Hart lét af völd- gert þar, fyrir hönd fylkisins,
um i British Columbia, þjóð- skattamálasamning við sam-
kunnur ágætismaður, varð það bandsstjórnina, lét sér verða
að sjálfsögðu eitt helzta vanda- það á, að opinbera innihald
síðari samþykkt sína, mun mál frjálslynda flokksins að samningsins áður en málið hafði
ríkisstjórnin hafa unnið nokk velja eftirmann hans. Á flokks verið rætt á ráðherrafundi. Nú
þinginu, er gera skyldi út um þótti forsætisráðh. sér nóg boð-
mál þetta, var Byron Ingimar ið, og krafðist þess þegar, að Mr.
Fram¥væmdVmum7st7anda7n0hnS0nhck°SÍn^J0rÍIlgÍ ?kkS' ^eomb beeðist lausnar írá em
6 , , A r ... . ms og hefir sioan skipað em- bætti, er taknaði raunar það
a pvi, að oiiuíelogm munu gætt} forsætisráðherra við stuðn sama og brottvikning, og mun
treg til þess að fallast á sama ing sins eigin flokks og þing-1 með þessu sett met i stjórnmála
verð um land allt, enda eru fiokks ihaldsmanna. Eins og í • sögu kanadísku þjóðarinnar. Mr.
ýmsir annmarkar á því frá ____________________________________________________________
sjónarmiöi þeirra. Afleiðingin
gæti orðið sú, að sum ohu- velt væri að leysa þetta mál,' með samkomulagi sín á milli
félögin hugsuðu fyrst og ef innflutningur á olíu og og það án þess, að nokkuð
fremst um að selja olíu, þar flutningur til sölustaða væri j drægi úr heilbrigðri sam-
sem, sölu- og dreyfingarkostn á einni hendi, þ. e. ríkisins. keppni milli þeirra. Heppnist
aður er minnstur, en van- Jafnframt yrði þá allt sölu-, þeim það ekki, er óhjákvæmi-
hann er afgerandi húsbóndi á væri með fariö? Ég spyr í
sinu heimili, er lætur munn- minni fáfræði. Ég er ekki hag
litffri fá’ 1 * SnarPar Verðl’ íræðingur, en þó finnst mér,
1 Hér S)ýkur frásögn Lögbergs.'að öll vinna, sem ynnt er af
i höndum hér í landinu viö út-
íFramhald á «. siðui fiutningsverðmæti, verði að
gjaldeyri. Fé það, sem þjóðin
hefir lánað í þessi skip, er
meö óvanalegum vöxtum og
til langs tíma, sem aldir og
óbornir verða að greiða af
vinnu handa sinna.
Kaup á þessum nýsköpun-
artogurum voru sjálísögö. En
vitur bóndi sagði einu sinni,
að guð gerði allt af engu, en
tengdasonur hans allt að
engu. Ég vona, að þetta komi
ekki fram á þessu sviði, þótt
mér sýnist heldur hallast í
þá áttina.
Ég býst ekki heldur við, að
Raddir nábúanna
Alþýðublaðið ræðir um
Grímseyjarskrif Þjóðviljans í
gær og segir m. a:
„En það er annars merki-
legt, hvað Þjóðviljinn varð lít-
iö upnæmur, þegar sönn saga
slíkrar tegundar gerðist i sam
bandi við aðra ey, hjá einni ná
grannaþjóð okkar, fyrir nokkr
um árum. Það var þegar Rúss
ar heimtuðu Hangö af Finn-
um haustið 1939 til þess að,
gera hana að „víghreiðri“ og
i
ræktu hina staðina. Þau fé- kerfið einfaldara og ódýrara í
lög, sem gerðu þetta, myndu rekstri. Það er nú hlutverk
geta hagnast óeðlilega á söl- einkafyrirtækjanna að sýna,
unni hér syöra, en hin félög- að þau geti ráðið eins vel
in, er hefðu söluna á afskekt- fram úr þessum vanda og
ari stöðum, myndu geta tap- ríkisfyrirtækin myndu geta
að á viðskiptunum. | gert og sanna með því tilveru
Mál þetta verður því vart rétt sinn og yfirburði. Að öðr
öðruvísi leyst en að lagt verði um kosti er erfitt að sporna
á einskonar jöfnunargjald, er^við því, að kröfum um róttæk
byggist á samkomulagi milli ar skipulagsbreytingar vaxi
félaganna eða lagasetningu, fylgi.
ef samkomulag næst ekki. I Það væri áreiðanlega lang _______ _____________
Á það hefir verið bent af(samlega æskilegast, að olíu-list þeir verður hún að gríþa
þjóðnýtingármönaúm, að auð félögin gætu leyst þetta mál'til annara ráða.
legt, að ríkisstjórnin taki til
sinna ráöa og leysi málið með
lagasetningu.
Hér er um mál að ræða,
sem ekki þolir lengri bið en
orðið er. Hagsmunir atvinnu-
veganna út um land krefjast
þess, að það verði ekki dregiö
öllu meira á langinn. Ríkis-
stjórnin verður að beita sér
fyrir því að samningar hef jist
þegar milli olíufélaganna um
lausn þessa máls, en mistak-
réðust inn í Finnland með báli . , , ,,
og brandi, af því að Finnar,islenzka þJóöin hafl. ætlazfc
vísuðu þeirri kröfu á bug. Fyr-! til þess, að umrædd skip væru
ir Finna hefði það þó verið notuð sem pakkhús fyrir
þeim mun tilfinnanlegra að danska kaupsýslumenn.
láta Hangö af hendi, en fyrir j Mér finnst í þessu öllu nokk
okkur Grímsey, að Hango er urt vantraust á þá menn, sem
ekki mikið iengra frá Helsing- stjðrna útvegsmálunum, þótt
íors en Engey fra Reykjayik. é sé ekki kunnugt um það
Þjóðviljinn þunnu hljóði; enda að þeir eigl það skJ ð' ;
voru það Rússar, sem þar voru Það nu teljast goðga aí ís-
að verki. Og þá var það auðvit- lenzku þjóðinni. að hún at-
að allt í lagi! Já, Þjóðviljinn hugaði sinn gang íyrir næstu
réðist meira að segja á Finna kosningar, ef leiðtogar þjóö-
cg sakaði þá um fjandskap við arinnar beita ekki raunhæf-
Rússa og um árás á Rússland, um aðgerðum þegar í stað og
af því að þeir vildu ekki láta ki þossu öðru j lag> áð-
gera Hango að russnesku vig- , " 1
hreiðri rétt úti fyrir höfn höf- j
uðborgar sinnar. Sem kunnugt j
er tókst Finnum að afstýra því
að Rússar fengju Hangö; en í
stríðslck urðu þeir í staðinn að
láta þá hafa Porkalaskagann,
ur en fer í strand.
Runólfur Steíánsson
Islendingaþættir . . .
(Framhald af 3. siðu.)
einnig skammt frá Helsing- j Ekkert fremur en mæðurnar
fcrs, álíka langt og Seltjarnar-; eru þess valdandi hversu
nes frá Reykjavík. Og þar er mannlífið er eða verður. Það
nú rússneskt „víghreiður“, sem er því hin mesta gæfa hverr-
Þjóðviljanum finnst ekki ar þjóðar, að hún eigi góðar
mæður. Hér er ein slík gengin
nema sjálfsagt!“
Alþýðublaðið spyr að lok-
um, hvort það muni ekki hafa
verið eftir visbendingu utan-
frá sem Þjóðv. hóf Grímseyj-
til hvíldar á þessu tilveru-
stigi og eftirskilur öörum fyr-
irmynd.
Farðu vel dáðríka grann
arskrifin, þvi, að Rússar vilji kona. Það er bjart um minn-
gjarnan vita, hvort ísland séjinguna um þig.
óvarið að norðan og austan. 1 Þorst. Þcrsteinsson J