Tíminn - 22.07.1952, Qupperneq 5

162. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 22. júlí 1952
S
Þriðjud. 22. \úlí
Sundrung vinstri
aflanna
í blöðum kommúnista og
Alþýðuflokksins er nú oft
deilt á Framsóknarflokkinn
fyrir samstarf viö Sjálfstæðis
flokkinn. Því er haldið fram,
að með því hindri Fram-
sókarflokkurinn vinstri stjórn
og vinstra samstarf. Jafn-
framt fara þessi blöð fögrum
orðurn um það, að hin rót-
tæku og frj álslyndu öf 1 eigi
að sa-meinast um fram-
kvæmd stjórnarstefnu, • er
miði að því að bæta kjör al-
mennings og tryggja alþýð-
unni aukin völd á sem flest-
um sviðum.
Hér skal það síöur en svo
áfellst, þótt umrædd blöð
leitist við að halda merki
vinstri stefnu á lofti. Tíminn.
hefir jafnan haldið því fram
að frjálslynt samstarf hinna
vinnandi stétta myndi reynast
þjóðinni æskilegast og happa
drýgst. En það gildir um
þetta, að sitthvað eru orð og
athafnir. Á sarna tíma og mál
gögn kommúnista og Alþýðu-
flokksins hafa verið að lýsa
sig fylgjandi vinstra sam-
starfi, hafa forustumenn
þeirra vitandi og óvitandi
ERLENT YFIRLIT:
Kosningahorfurnar í USA
Eins og nii liorfir, virðisí aðstaða demo-
krata öllu sigurvænlegri
Um ekkert er nú meira rætt og setakosningum, að það hefir ekKi
gagnað.
Við þetta bætist svo, að demo-
kratar geta treyst á alveg öruggt
fylgi í fleiri fylkjum en republik-
anir. Hér á landi og víða annars1
staðar er hægt að reikna með
því, að viss héruð eða kjördæmi,
fylgi ákveðnum flokki næstum því
á hverju sem veltur. T.d. var það
vitað alveg fyrirfram i seinustu þing
kosningum í Bretlandi, hvernig úr-
slitin yrðu í næstum % hluta kjör-
dæmanna. Þannig er þetta líka í
IJandarikjunum.
EISENHOWER
eittlavað sérstakt beri til, t.d. að
kjörsókn verði óvenjulegá mikil.
ritað í heimsb.löðunum en forseta-
kjörið í Bahdaríkjunum og vænt-
anleg úrslit þess. Jafnvel Kóreu-
málin og Þýzkalandsmálin, er sett
hafa mestáh svip á frétirnar und-
anfarið, verða' að þoka um set.
Þetta er heldur ekki undarlegt, þeg
ár þess er "gætt, hve mikil áhrif
Bandaríkin geta haft á gang
heimsmálanna, og hér er um það
að ræða, hvernig stjórn þeirra verð
ur háttað næstu fjögur árin.
Eins og kunnugt er, stendur nú
flokksþing demokrata yfir í Chica-
go og ríkin'ónn vafi um það, hvert
forsetaefni þeirra verður. Víst er
það, að þeir þykjast þurfa að
vanda sig,1 .þvílað republikanir hafa
eflt fram þeim manni, er þeir áttu
án efa sigurvænlegástan, Eisen-
hower hersiböfðingja.
Hefir Tafit haldið velli?
Þótt EisenþQWer sé vafalaust sig-
urvænlegasta forsetaefni republik-
ana, er langur vegur frá því, að
hann geti jtalizt öruggur um sigur.
Eins og sakir 'standa, eru líkurnar
sennilega heldur meiri fyrir því
gagnstæða. ' Þétta stajar m.a. af kvæði. Þetta atvikast þannig, að for ! um hann. Nokkuð er og það, að Eis-
því, að þaö ér álit margra, að þótt setaefnið, sem vinnur, sigrar með ] enhower virðist ekki hafa treyst
Taft hafi fa.Uið á flokksþinginu, séjntlum mun í fámennum fylkjum, j fylgi sitt síðan hann hóf þátttöku
það samt hann, sem hafi haldiö en tapar með miklum mun í fjöl-, í kosningabaráttunni. Til viðbótar
veili. Stefna hans mótar mjög .mennu fylkjunum. jkemur svo það, sem áður segir, að
stefnuskráua, er flokksþingið samj gf miðað er við úrslit seinustu demokratar munu telja sigur Eis-
Eru demokratar vissir með
234 kjörmenn?
Forsetakjörið í Bandaríkjunum' sigurvonir sínar byggja republik-
fer þannig fram, að kosnir eru kjör- anir einkum á því, að Eisenhower
menn. Hvert fylki hefir jafn marga: afli sér persónulegs fylgis,, er hann
kjörmenn og það hefir þingmenn fer kosningaferðir sínar fram og
í báðum deildum sambandsþings- 1 aftur um Bandaríkin, en þær mun
ins. Það forsetaefnið, er hlýtur flest hann hefja í næsta mánuði. Demo
atkvæði í fylkinu, fær alla kjörmenn kratar látast hins vegar ekki ótt
fylkisins. Af þessu fyrirkomulagi ast þetta verulega, því að ljóminn
getur þaö leitt og hefir lika komið yfir Eisenhower hafi verið svo mik-
fyrir, að það forsetaefnið, er fær iii, að þrátt fyrir góða framkomu,
flest atkvæði í öllu landinu, fellur muni hann ekki fullnægja þeim
fyrir forsetaefni, er hefir færri at- j hugmynd'um, er menn hafa gert sér
unnið gegn því, aö það gæti
komist í framkvæmd, og það
er ekki annað sjáalilegt, að
sú stefna þeirra sé fullkom-
lega óbreytt enn. Verk þeirra
hafa í stuttu máli verið fólg-
in í því að hindra það, sem
þeir látast vilja.
Um þátt kommúnista þarf
ekki að fara mörgum orðum.
Þeirra mark og mið er að
þjóna heimsveldisstefnu
Rússa og setja hana ofar öllu
öðru. Þetta gerir það að verk-
um, að engin frjálslyndur og
róttækur lýðræðissinni getur
átt samleið með þeim. Rétt
sýni og frjálslyndri stjórnar-
stefnu verður ekki haldið
uppi með mönnum, er dásama
mesta einræðið og ofbeldiö
sem nú þekkist í heiminum
og ganga erinda þess í hví-
vetna. Þeir menn, sem þann-
ig starfa, hafa réttilega dæmt
sig úr leik. í ölium vestræn-
um löndum minnkar nú fylgi
kommúnista og þeir standa
þar fullkomlega einangraðir.
Alþýðuflokkurinn á
sína raunasögu. Hægrisinn-
aðir bitlingamenn hafa náö
þar undirtökunum. Þetta hef|
þykkti, og hann myndi verða ráða fimm forsetakosninga, eiga demo
mesti maður republikana á þingi,1 kratar að geta talizt vissir um sig
ef þeir hrepptu meirihluta þar, en1 ur í fylkjum, er kjósa 234 kjör-
þingkosningar fara fram jafnhliða 'mefln, en ekki þarf nema 266 kjör-
forsetakjörinu. Því verður þess
vegna haldið fram sleitulaust af
demokrötum, að sigur republikana
myndi raunverulega verða sigur
Tafts, en ekki Eisenhowers, því að
verði ágreiningur milli forsetans og
þingsins, er það þingiö, sem ræður.
Þessi áróSúr demokrata virðist
líklegur til áð fá góðan hljómgrunn
og Eisenhower því notast verr per-
sónulegar vinsældir hans en ella.
Það ýtir svo undir þetta, að síðan
Eisenhower var valinn frambjóð-
andi republikana, hefir hann reynt
að jafna ágreininginn. er reis á
flokksþingi þeirra, með því að
gefa sig öllu meira að hægri mönn-
um en stuðningsmönnum sínum.
Þetta nota demokratar óspart gegn
honum. »
menn til þess að bera sigur úr být
um. Demokratar hafa í fimm sein-
ustu forsetakosningum hlotið svo
traustan meirihluta, að þeir eiga
að vera líklegir til að halda hon-
um, nema eitthvað sérstakt komi
fyrir, en ekki bólar á neinu siíku,
eins og nú standa sakir. Republik-
anar geta hins vegar ekki talizt
öruggir með nema 107 kjörmenn
undir venjulegum kringumstæðum.
Eftir eru þá 189 kjörmenn og til-
heyra þeir m.a. stærstu fylkjunum,
eins og t.d. Kaliforníu, New York,
Pennsylvaníu og Illinois. Til þess
að sigra, þurfa demokratar ekki að
vinna nema 40—50 af þessum 190
kjörmönnum, sem taldttir eru ó-
vissir.
Úrslitin 1948.
Þess má geta, að í seinustu for-
setakosningum, þegar demokratar
höfðu hinar erfiðustu aöstæður, m.
a. vegna tveggja sprengiframboða,
fékk Truman forseti 303 kjörmenn,
en sprengiframboðin höfðu af hon
|um 83 kjörmenn. Ef allt hefði ver-
enhowers raunverulegan sigur
Tafts.
Þá halda margir kunnugir því
fram, að kosningar í Bandarikjun-
um færist nú mjög í það horf, að
meira sé kosið um málefni en menn,
gagnstætt því, sem áður var.
Augljóst er að kosningabaráttan
verður mjög hörð. Republikanir
munu ásaka stjórn demokrata fyrir
spillingu, undanhald í Asíumálum
(Framliaid á 6. síðu.)
Demokratar hafa fjölmennari
samtök en republikanar.
Þá vegur þáö líka ekki lítið gegn
vinsældum Eisenhowers, að demo-
kratar hafa á marggpi hátt sterk-
ari flokksléga afstöðu en republik-
anir. >•••; -
í því sambandi er þess fyrst að ’ ið með felldu hefði hann því get-
geta, að flokksbundnir demokrat- j að fengið nær 390 kjörmenn, en
ar eru mun fleiri en flokksbundnir { frambjóðandi republikana ekki
republikanár eða um 4 millj. fleiri,‘nema 130-140. Nú er kosninga-
að því talið :er. Þá geta demokrat- j aðstaða demokrata talin stórum
ar treyst allyel á fylgi verkamanna, betri en 1948, svo að ekki er óeðli-
svo 1 smábænda , og blökkumanna, en )egt, þótt demokratar séu bjartsýn-
1 republikanir hafa ekki við neina ir.
ákveðna fjölmenna stéttahópa eða'
samtök að stýðjast. Þeir ráða hins Kosningabaráttan
. .vegar yfir miklu meiri blaðakosti verður hörð.
n niakið marga frjálslynda og. fieirí útvarpsstöðvum, en reynzl Þessi hiutföli geta að sjálfsögðu
menn og verkalýðsinna frá
flokknum og yfir í raðir
kommúnista. Þetta er skýr-
ingin á því, að Alþýðuflokkur
inn hefir farið síhnignandi á
sama tíma og hliðstæðir
flokkar í nágrannalöndunum
hafa eflst. Til þess að halda
fylgi og völdum, reyna for-
ustumennirnir að tala rót-
tækt, en öll þeirra löngun
stefnir til samstarfs við
íhaldsöflin, eins og bezt
kom fram í stjórnartíð Stef-
áns Jóhanns. Þaö sem hina
eldri forustumenn flokksins
dreymir um, er samvinna við
Sjálfstæðisflokkinn, ef þessir
flokkar næðu þingmeirihlutá.
Hinir yngri menn flokksins
eru þessu mjög andvígir og
vilja breyta vinnubrögðu m
flokksins( og starfsháttum, en
ráð þeirra mega sín ekki
an hefir sýnt í undanförnum for- raskast, en þó ekki verulega, nema
eins fjarri því að vera vinstri
flokkur og nokkur flokkur get
ur verið það.
Meðan stjórn ^Kommúnista
flokksiris og Alþýðuflokksins
er háttað, eins og verið hefir
undanfarið og er enn þann
dag í dag, er vinstri stjórn
og vinstra samstarf útilokað
aður möguleiki. Það er stað-
reynd, sem nauðsynlegt er,
að menn geri sér Ijóst, og þó
einkum fylgismenn þessara
flokka. Þessir flokkar þurfa
annaðhvort að breytast stór-
kostlega eða að leysast upp,
ef grundvöllur á aö skapast
fyrir slíkt samstarf. Allar á-
deilur þessara flokka á Fram
sóknarflokkinn fyrir sam-
starf við Sjálfstæðisflokkinn
Framsóknarflokkurinn á
ekki annars kost, ef ekki á að
skapast hér ringulreið og
glundroði, en vitanlega myndi
koma til þess, ef Framsókn -
arflokkurinn tæki upp sömu
ábyrgðarlausu vinnubrögðin
og kommúnistar og Alþýðu-
flokkurinn.
Hér skal ekki dæmt um
það, hve lengi þetta ástand
muni vara. Það eitt virðist
mega fullyrða, að því lýkur
ekki fyrr en hinir óbreyttu
Raddir nábúarLna
Alþýðublaðið ræðir á laug-
ardaginn um árásir Rússa á
sænsku flugvélarnar. Það seg
ir m. a:
„Palmerston, hinn þekkti
brezki stjórnmálamaður um
miðja 19. öldina, þótti nokkuð
harðdrægur utanrikismálaráð-
herra fyrir land sitt, og ekki allt-
af sem réttlátastur. Hann sagði,
þegar á það var bent „Rigth or
rong, my country!“ — Eitthvað
svipaðan hugsunarhátt virðast
kommúnistar hafa í dag, að öðru
leyti en því, að í munni þeirra
væri „my country“ þá auðvitað
Rússland! Því að allt, sem stjórn
arvöld þess segja eða gera, er
kommúnistum æðsta boðorð og
sannleikur, hversu fjarri sem það
kann að vera öllu réttlæti og
sannleika. 1
Þannig tók Þjóðviljinn að sér
í gær að verja hinn hraklega mál-
stað sovétstjórnarinnar í deil-
unni út af sænsku björgunarflug-
vélinni, sem skotin var niður af
Rússum yfir Eystrasalti á dögun-
um. Sagði Þjóðviljinn það nýjasta
af þeirri deilu, að „sovétstjórnin
ítrekaði mótmæli sín út af land-
helgisbrotum Svía“ þó að sannað
sé fyrir löngu, að hin sænska flug
vél var skotin niður yfir miðju
Eystrasalti, fjarri allri rússneskri
landhelgi. Og auðvitað tekur Þjóð
viljinn það upp étfir sovétstjórn-
inni athugasemdalaust, að hin
sænska björgunarflugvél hafi orð
ið fyrri til að skjóta, þó að marg-
yfirlýst sé af hálfu Svía, að hún
hafi verið óvopnuð!"
Þannig taka blöð kommún-
ista, að sér, segir A B að lok-
um, að verja hvaða yfirgang
og níðingsverk, sem er, ef það
Millilandaflugið og
stjórnarvöldin
Hér í blaðinu heíir nokkr-
um sinnum verið vikið að því,
að okkur beri ekki síður að
kappkosta að koma upp flug
kosti til millilandaferða en
að auka kaupskipastólinn.
Allt bendir til þess, að bæði
fólksflutningar og vöruflutn-
ingar með flugvélum muni
aukast mjög á komandi árum
og' skiptir miklu fyrir þjóð,
sem er jafn háð miklum
flutningum og íslendingar
eru, að eiga sjálfir farkostinn
til að annast slíka flug-
flutninga, en þurfa ekki að
eiga þá undir öðrum. Því fyrr
og stórmannlegar, sem við
hefjumst handa um að auka
millilandaflugkostinn, því bet
ur erum við undir þá sam-
keppni búnir, sem hér er í
vændum.
Þegar þetta er haft í huga,
er full ástæða til þess að
fagna því, að Loftleiðum
skyldi auðnast að fá aftur
flugvél til millilandaferða
eftir að hafa orðið fyrir því
áfalli að missa tvær fyrstu
fíugvélarnar. Það minnsta,
sem íslendingar geta komist
af með eru tvær millilanda-
flngvélar, því að ekkert má
út af bera, ef flugvélin er að-
eins ein, eins og var hér um
skeið.
Hitt má vel vera, að eins og
nú er ástatt, geri tvær milli-
landaflugvélar meira en að
fullnægja þörfum þjóðarinn-
ar sjálfrar. En við eigum
ekki heldur aðeins að setja
okkur það markmið, heldur
eigum við einnig að stefna að
því, að annast flugflutninga
fyrir aðra. Til þess höfum við
mörg skilyrði. Allir vita hvaða
tekjur Norðmenn hafa af
siglingunum. Væri óskynsam
legt, að við stefndum að svip
(Framhald á tí. síðu).
liðsmenn Alþýðuflokksins og
kommúnista taka í taumana i hefir aðeins verið framið af
og leyfa ekki Moskvumönnum Rússum eða ríki þeirra. Þá er
neitt enn, sem komiö er. Þessleru því máttlausar og áhrífa-
vegna er Alþýðuflokkurinn 1 lausar, því að menn sjá, að
Sósíalistaflokksins eða hægri
broddum Alþýðuflokksins að
sundra hinum róttæku og
frjálslyndu öflum landsins,
eins og þessir aöilar vissu-
lega gera nú.
ekki verið að spyrja um það,
hvað rétt sé eða rangt, — boð
oröið er það eitt, að taka skil
yrðislausa afstöðu með Rúss
landi, eins og Brynjólfur orð
aði það forðum.
Fimm miljarðar
í ræðu, sem Erlander for-
sætisráðherra Svía flutti ný
lega, gerði hann m. a. grein
fyrir því, að tvö seinustu ár-
in hefðu sænskir sparifjáreig
endur tapað sem svarað 5
milljörðum sænskra króna á
rýrnun þeirri, er orðið hefði
á verðgildi peninganna. Eng-
ing gengislækkun hafði þó orð
ið á þessum tlma, heldur staf
aði rýrnun sparif jársins ein-
göngu af verð- og kauphækk
unum. Meginorsakir þessara
hækkana mátti rekja til á-
hrifa frá Kóreustyrjöldinni á
fjárhags- og viðskiptamálin
í heiminum.
Þessi vitnisburður hins
sænska forsætisráðherra sýn
ir, að Kórerustyrjöldin hefir
haft slæm áhrif á fjármál
fleiri þjóða en okkar íslend-
inga og orsakað hjá þeim
verðbólgu og rýrnun gjald-
miðilisins. Hjá okkur hefir
þó slíkra áhrifa gætt meira
en hjá flestum þjóðum öðrum
því að við höfum hlutfalls-
lega meiri utanríkisviðskipti
en flestar þeirra, t. d.
miklu meiri en Svíar. ^Þetta
Iáta stjórnarandstæðingar
sér hinsvegar alltaf sjást yfir,
er þeir deila á stjórnina. Þeir
skrifa verðbólguna eingöngu
á reikning stjórnarinnar. Fyr
ir AB og flokk þess væri
gagnlegt að íhugá framan-
greindan vitnisburð hins
sænska jafnaðarmannafor-
ingja áöur en bessir aðilar
birta m'dr^v af slíkum ádeil-
um.