Tíminn - 31.12.1952, Blaðsíða 7

296. blað.
TÍMINN, miðvikudaginn 31. desember 1952.
7.
MiSviUud. 31. tles.
Áramótin
Það er gamall siður að
staldfá' ögn við um áramót,
líta til baka yfir farinn veg
og glöggva sig á því, sem
framundari. muni vera. Þetta
er gó'öur siðúr og gagnlegur.
Liðna árið hefir á ýmsan
hátt verið tíðindasamt í ís-
lenzkurft þjóðmálum. —
Mestu og stærstu tíðindin
má vafalaust telja þá á-
kvörðun fikisstjórnarinnar
að stækka fiskveiðalandhelg-
ina. Með því er tvímælalaust
stigið stórt spor til þess að
treysta frámtíð bátaútvegs-
ins. Bretar hafa snúist illa
við þessari ákvörðun og má
vera, að það geti valdið ís-
lendingum miklum erfiðleik-
um í bili. En íslendingar
kjósa vissuiega heldur að
ERLENT YFIRLIT:
Tekstað vernda friðinn?
Auknar varnir lýðræðisþjóðanua liafa
uiiitnkað stríðsliættuna í bill, en liún imm
aukast aftur, ef úr þeim vcrður tlrcgið
ÁriS 1952 Verðúr sennilega ekki Þá gera hinir hugsanlegu árásar
talið til stórsögtliegra ára, þegar menn sér nokkrar vonir um það,
sagnfræðingar. ritá sögu þess síðar'«ð ágreiningiir um þátttöku Þjóð-
meir. Að vísu hafa gerzt á þvi ýms- verjá í vörnum Evrópu geti orsakað j
ir stórir og merkir atburðir, en sundurlyndi, er verði varnarsamtök
þó vart neipir-, sem eru líklegir til unum að falli. Það er viðurkennd
að ráða miklu um atburðarásina i staðre-ynd, að varnir Vestur-Evrópu
framtíðinni. Fúllkömlega er þó ekki geta ekki orðið öruggar án þáttöku
hægt að stáShæfá þetta á þessu Þjóðverja. Þess vegna veltur mikið
stigi, því að *&• áfinu kunna þær á því, að þessi ágreiningur jafnist.
ákvarðanir að" háfa verið teknar, j Þótt verulegt hafi áunnizt, fer
sem valdið géta rneginbreytingum, samt þannig fjarri því, að varnir
þótt enn sé ekki ajmennt vitað um Atlantshafsbandalagsins séu komn
þær. Um þær;ákvarðanir, sem for- ar í öruggt horf. Sá árangur, sem
vígismenn rikjanna taka að tjalda hefir náðst, hefir dregið úr stríðs
baki, vitnast.oft ékki fyrr en löngu hættunni, en ekki afstýrt henni.
síðar. " X | H“n eykst aftur, ef ekki tekst að
í stuttri bláðagréin er þess eng- treysta varnirnar áfram.
inn kostur að gefa nokkurt tæm- 1 ,
Atökin í Asiu.
Seinustu olíuskrif
Þjóðviljans
andi yfirlit um þá atburði, sem
gerzt hafa á lúnu.'liöna ári og sögu * Annars er það ekki í Evrópu, sem
legastir verðá' taldir. Vafalaust hörðustu átökin í kalda stríðinu
verða forsetakúsningarnar 1 Banda eru nu báð. Þau hafa verið hörðust
ríkjunum taldar einn af stærstu ' Asíii og líklegt er, að svo verði
atburðum ársins og ef til vill eiga .næstu misserin. Þar hafa þau Jíka
úrslit þeirra eftir að hafa megin- ' ekki aðeins verið köld, heldur ei.nn
þýðingu fyrif" gaúg heimsmálanna heit, eins og komizt er að orði
taka á Sig þær byrðar, sem af i íramtíðinni. Um það verður hins a máli erlendra fréttamanna. Bar-
þessu kunna að hljótast, en vegar ekkert 'íöllýjt; á þessu stigi eða izt hefir verið i Kóreu, Indó-Kína
að fallá ffá' stækkun land-' ' A ' * A
helginnar.' "
Góð tiðindi verða það einn
ig að teljast, að tekist hefir
að tryggja nokkurn veginn
næga átvinnu á liðna árinu
á meðan ekki. er séð, hvaða stefnu á Malakkaskaga. A tveimur fyrr
hin nýja stjórn hyggst að fylgja. netntiu stöðunum geta þessi vopna
Stjórnarbyltingin í Egyptalandi viðskipti hvenær sem er leitt til
mun og vafalaust verða talin einn Asíustyrjaldar, og þegar svo væri
af helztu atburðum ársins og vel komið’ myndi. Evrópa fljótt drag-
getur farið s.vo',' að hún reynist ast inn r eldinn.
mjög örlagarík, t. d. ef af henni 1 Koreu hafa staðið yfir vopna-
Og að hafa ríkisbúskapinn leiddi viðreisn Arábaríkjanna undir hlésviðræður, jafnhliða því, sem
sæmilega hallalausan, þrátt1 forustu Egypta. Um áhrif hennar barizt hefir verið, án þess að þær .
fýrir það, þótt síldveiðarnar! verður hins vegar ekki neitt full-,hafi nokkurn árangur borið. Eftir
hafi brugðist enn einu sinni yrt á þessu stigi. jað Rússar höfnuðu miðlunartiilógu
Og verzlunarkjörin Út á Við. Annars eru það átökin milli ein- Þeirn- sem Indverjar báru íram á
hnfi vprsrinð Að visu rnó ! ræðisrikjanna og lýðræðisríkjanna lnngl s- Þ> er tallð vonlítið um
hokko ’ Sfri unkkru IpvH 1 kalda striðinu. ér hafa sett mest- j vopnahiéssamntnga. Takist ekki
þakka þetta að nokkru leyti, an & viðburöi ársins. verður vopnahléssamningar í Kóreu innan
erlendn aðstoð. En vist er ....... -
að
. I hér lítillega reyílt að rifja upp,1 tlðar, henda allar líkur til,
það líka, að SÚ aðstoð hefði; hyernig þau •háfa-gengið og hvern- cil'aga muni til meiri tíðinda. Það
ekki komið að tilætluðu'ig yígstaðán-? þéssari styrjöld er j er ekki hægt aS haida áfram enda
gagni, ef ekki hefði verið nú. ° .. . . laust á þann hátt, sem nú er gert.
fylgt heilbrigðari fjármála- ] Varnir. AtlantShafs
stefnu en þeirn, sem fyrir-
núv. stjórnar
j bandalagsins.
óumdeilanlegt,
I Indó-Kína hafa uppreisnar-
menn færzt í aukana seinni hluta
ársins. Þeir hafa bersýnilega hlotiö
að stóraukna aðstoð Kínverja og
rennarar , . _ .
Það virðist
iylgdll. ... . , | varnaraðstáða lýðræðisþjóðanna,1 Rússa. Auki þessir aðilar enn þessa .
Það rilá einnig telja góð sem fyrst og fremst er byggð á Ihlutun sína, getur það vel leitt
tíðindi, að hafist var handa. I Atlantshafsbándalaginu, hefir . til alvarlegustu atburða. j
um byggingu áburðarverk- J styrkzt á hinu liðna ári. Þótt ekki J Á Malakkaskaga hefir Bretum
Smiðju, er verður stærsta iðn j hafi alveg tekizt að framfylgja veitt stórum betur en áður og er
aðarfyrirtæki. er reist hefir varnaráætlun bandalagsins, hefir þar ,nú friðsamlegra en verið hefir (
Verið" á landi hér til bessa mikið áunnizt, .Arangurinn er líka j um langt skeið. .
dags. Byggingu hinna nýju
orkuvera var einnig haldiö\ þegar bandalagið var stofnað. Varn ' og er enn óséð, hvernig henni lykt
Þjóðviljinn skrifar nú dag
eftir dag um úrskurð verðlags
dómsins í máli Olíufélagsins.
H'ann telur Valdimar Stefáns
som og Rannveigu Þorsteins-
dóttur svo örugga dómara, a®
hann telur þess enga þörf a®
bíða eftir úrskurði hæstarétt
ar, er endanlega mun dæma
í málinu. Þáð er vonandi, að
Þjóðviljinn breyti ekki þessu
nýja mati sínu á Rannveigu,
því að hingað til hefir hún
ekki átt upp á pallborðið hjá
honum. Og væntanlega hætt-
ir nú Þjóðviljinn að rengja
dóm Valdimars Stefánssonar
í 31. marz-málinu, þar sem
blaðið er nú komið að þeirri
niðurstöðu, að Valdimar sé al
veg óskeikull dómari.
Tíminn sér ekki ástæðu til
að ræða um þennan undir-
réttardóm fremur en svO’
marga aðra slíka dóma, er
.... m „ __ . , , deila mætti um fram og aftur.
; slokunum. Eins og nu horfir, geta .
þessí átök vel orðið til þess að! **aI Oliufelagsms mun ganga
Arabaríkin snúist gegn vesturveld- ' ^11 hæstaréttar, þar sem það'
unum, þar sem þau styðja þjóð- mun fá hinn endanlega úr-
ernissamtök kynbræðra sinna í ný- skurð. Þangað til ætti Þjóð-
lendunum. Rússar virðast líka ætla viljinn líka vel að geta beðið
að reyna að hagnýta sér þetta eftir rneð æsiskrif sín, ef hann væri
megni. í leppríkjum þeiira ber nú á ajveg- sannfærður um, að sekt
vaxandi Gyðingaofsóknum, sem er .■ .
, . . ... , ardcmunnn yrðf staðfestur
vel seðar af Arobum vegna deilu . _ ■
þeirra við ísrael. j ')al •
EÍ Prakkar og Bretar vilja ekki Annars virðist það svo með
stefna þessum málum í hreint óefni, þessi skrif l.jóðviljans, að
virðast þeir ekkí eiga annan kost hanil hafi Jesið verðlagsdóm-
en að koma miklu meira til mots . , ,
við sjálfstæðiskröfur nýlenduþjóð- lnn 1 mah Olmfelagsms a svip
anna en þeir hafa gert hingað til. a®an hátt og viss persóna les
Einkum á þetta þó við um Frakka. biblíuna. Oll hans skrif ganga
| út á það, að Vilhjálmur Þór
Óróinn í leppríkjum Rússa. j hafi veriö dæmdur sekur, Sam
Rússar hafa haldið áfram á ár- bandið hafi verið dæmt sekt,
inu að auglýsa friðarvilja sinn með kaupfélögin hafa verið dæmd
því að efna til friðarþinga, þar sem Sek, öll samvinnuhreyfingin
stefnt hefir verið saman heittrúuð- hafi verið dæmd sek o.s.frv.
um kommúnistum og blekktum sak Annaff ta þeir llaumast á„
leysingjum. A sama tnna hafa þeir
Eisenhower.
þjóðirnar þurfa að glíma við, og
eru til óbeins hagnaðar fyrir Rússa.
Hér er átt við vaxandi þjóðernis-
hreyfingar í Afríkunýlendum
Prakka og Breta, einkum hinum
fyrrnefndu. Alvarlegastar hafa þær
orðið i Tunis og Marokkó. Frakkar
hafa reynt að halda þeim í skefj-
um með ofríki og lítilsháttar til-
svo eflt vígbúnað sinn meira en
litið, sem lesa ekki annað en
fyrr bg sýnt sig lítt sáttfúsa, er á skrlt Þjóðviljans um máiið.
hefir reynt. Þeir hafa hafnað miðl- i Sannleikurinn er sá, að Vil-
unartillögu Indverja í Kóreustyrj- hjálmur Þór eða stjórn félags
öldinni, eins og áður segir. Þeir ins hafa ekkert nálægt þessn
hafa neitað að ganga frá friðar- majj komið, enda gefur dóm-
j tvímælalaust sá, að stríðshættan i | í íran hefir olíudeilan haldið samningum við Austurríki. Þeir urinu hvergJ ástæðu til að á-
' Evrópu er nú minni en hún var, ] áfram með líkum hætti allt árið, hafa nú dregið í fjóra mánuði að jvkta a hann ve<r. St'"órn Olíll
áfiam. Aðrar (irnar eru nu or8nar það traustar, ' ar.
framkvæmdir að hinu hugsanlega árásarríki er j Annars virðist kalda. stríðið hafa
kappsamlega
verklegar
liafa einnig verið með mesta1 ljóst, að árás getur reynzt dýrkeypt.1 gengið vestrænum ríkjum heidur í
móti . Á SÍðastl. ál’i hefÍr.Einkum treystir það þó varnir lýð- j vil í Asíu á s.l. ári. í Japan íóru
sennilega verið unnið meira ræðisrikjanna, aðyfií'biirðir þeirrajfram kosningar, þar sem andstæð-
að þvi ~að búa í haginn fyr- á kjarnorkusvið“ínu eru enn mjög ] ingar kommúnista unnu mikinn sig
ir framtíðim en n nnkkrn miklir' j ur. í Indlandi og Burma hafa rik-
, ^ „ i Þrátt fyrir „þétta, fer því fjarri isstjórnirnar styrkzt í sessi og staf-
emu ail aóur iyir. . | að stríðShættán í Evrópu sé úr sög ar nú minni hætta af áróðri komm
Þaö má ennfiemui telja unni Hún mmi áukast jafnharðan ' únista en áður. Synjun Rússa á
góð tíðindi, að trúin á land- aftur, ef eitthváð drægi úr varnar- miðlunartillögu Indverja í Kóreu-
búnaðinn virðist fara vax- viðbúnaðinum. Þess vegna byggja ‘ stríðinu hefir mjög veikt álit þeirra
andi. Býlum í landinu hef- hinir hugsanlegu árásarmenn nú 1 Asíu. Á Pilippseyjum hefir skæru
ir farið fjölgandi Og Víða er miklar vonir á því, að lýðræðisþjóð- j liðahreyfing kommúnista verið sigr
mikill landnámshugur í irnar þreytist á því að leggja á sig (uð að mestu.
ungu fólki. Hér er vissulega !niklí,r bfrða^ vegna vígbúnaðar-
um þróun að ræða, sem þarf
irts, gerist andvaralausar og dragi Sjálfstæðisvakningin i
úr vörnunum. Þegár svo væri komið,
j gæti fljótlega skapazt heppilegt
að örfa og styðja.
Fleiri góð tíðindi má einn- tækifæri til árás'ar.
ig riefna, þótt staðar verði
numið hér. Sitthvað hefir
hins vegar blásið á móti. — kommúnismans gerir þessa
Heimsveldisstefna kommún- skipan nauðsynlega, verðum
ista, sem ógnar friði og (við hins vegar að gæta þess
frelsi í heiminum, hefir neytt vel, að tjón - hljótist ekki af
þjóðina til að sætta sig við (sambýlinu við hinn erlenda
erlenda hersetu í landinu ogJvarnarher. iÞví þarf að setja
getur sú skipan þurft að hald. miklu traustari reglur til að
ast enn um hríð. Slíkt er hindra alla ónauðsynlega
okkur og öðrum þjóðum nauð! samgengni en hingað til hef-
synlegt af öryggisástæðum. ir verið fylgt. Von- íslenzku
Með því reynum við að . þjóðarinnar er svo sú, að hug
hindra, að ísland eigi eftirjsjón friðar og frelsis megi
að hljóta svipuð örlög og sem fyrst eflast svo, að fs-
Afríku.
Hins vegar hafa komxð til sög-
unnar ný vandamál, sem vestrænu
svara seinustu orðsendingu vestur . , , , „ .
veldanna um sameiningu Þýzka- , i elagsms kemur lier aðeins
la.nds og hófu þeir þó þessi orða- ,vl® sögu af formlegum ástæð
skipti. Þannig mætti halda áfram um, þar sem henni ber að sjá
að rekja það, hvernig verk þeirra um endurgreiðslu á fé, seiíi
eru í litlu samræmi við friðarþingin. félaginu kynni að hafa hlotn-
Allt framferði hinna kommúnis- azf meg ólöglegum hætti af
tisku valdhafa í Moskvu virðist völdum einhverra starís„
benda otvirætt til þess, að þeir , _ ,, , _
steíni að heimsyfirráðum í sam„ , manna þess. Þetta er t.d. svup
ræmi við hinar kommúnistisku kenn Þv* °£ Þegar skaðabóta-
ingar og munu beita hverjum þeim , mál er höfðað gegn ríkimi
meðulum, er vænlegust þykja. Þeir j vegna einhvers starfsmanna
munu ekki fremur en Hitler hika' þess. Þá er málshöfðuninni
við að beita vopnum, ef sú aðferð
þykir líkleg til árangurs.
Það, sem dregur úr hinni komm-
únistisku árásarhættu, er .nú eink-
um tvennt: Annað er vaxandi varn
arviðbúnaður lýðræðisríkjanna og
(Pramhald á LO. síðu.)
Kórea. Það er jafnframt okk
ar tillag til að styrkja frið og
öryggi í heiminum, en friðar
vilji og sæmdartilfinning ís-
lendingar geti búið einir í
landi sínu.
Það verður - ekki annað
,sagt en að íslenzku þjóðinni
lenzku þjóðarinnar bíðurjhafi yfirleitt vegnað vel á
henni að 'leggja fram sinn jliðna árinu og framfarasókn-
skerf til hins sameiginlega in hafi haldist áfram. Hiris
öryggis. Meðan ógnun ' vegar virðist, nú, að niýíf eff-
iðleikar kunni að bíða fram-
undan. Lokun brezka ísfisk-
markaðarins getur skapað
mikla örðugleika i sambandi
við fisksöluna. Líklegt má
telja, að hin erlendu gjafa-
tillög hverfi brátt úr sög-
unni, enda er það ekki að
harma, því að engri þjóð er
hollt að lifa lengi á gjafafé.
Þetta hvort tveggja getur
þýtt, að þjóðin verði aö
leggja harðar að sér meðan
hún er að komast yfir þá
stundarerfiðleika, er af
þessu kunna að hljótast. —
ValiÖ stendur þá á milli þess
að spara meira og vinna
meira eða að lenda alveg á
vonarvöl og glata jafnt hinu
fjárhagslega og stjórnarfars-
lega frelsi. Fyrir jafn mann-
aða og stolta þjóð eins og ís-
lendinga ætti þetta val ekki
að verða erfitt. Þess vegna er
líka ástæðulaust að horfa
með svartsýni fram á veg-
og skaðabótakröfunni beiní
á fjármálaráðherra, þótt
hann hafi aldrei nálægt mál
inu kcmið. Þetta er gert
vegna þess, að hann er sá að-
ili, er á að sjá um að greiðsl-
unni sé fullnægt, ef ríkið er
dæmt skaðabótaskylt.
Þetta formsatriði hyggst
Þjóðviljinn nú að nota til
þess að telja lesendum sínum
trú um, að Vilhjálmur Þór
hafi verið dæmdur sekur og
raunar ekki aðeins hann,
heldur öll samvinnuhreyfing’
inn, þótt erfiðleikar kunni að:
vera framundan, heldur er j in. Á hitt minnist Þjóðvilj-
óhætt að líta til framtíðar- j inn ekki lengur á, að það voru
innar með bjartsýni þeirrar j þrír starfsmenn félagsins, er
þjóðar, sem hefir sýnt ogjvoru
sannaö á undanförnum ára- j þess,
tugum, að hún getur lyft
hinum stærstu Grettistökum,
og getur því mætt nýjum
erfiðleikum með fullri trú á
sjálí'a sig, land sitt og Guð.
í þeirri trú óskar Tíminn
lesendum sínum gleðilegs
nýárs og þakkar samstarfið
á liðna árinu.
dæmdir sekir vegna
að viðkomandi verk
heyrði undir þá. Sannleikur-
inn um viðkomandi verk þess
arra manna er líka sá, — hver
svo sem hinn endanlegi dóm-
ur verður —, að þeir unnu
það ekki undir neinum áhrif
um eða fyrirmælum frá ein-
um eða neinum, heldur ein-
(Framh. á 10. síðu).