Tíminn - 29.05.1953, Blaðsíða 3

TÍMINN, föstudaginn 29. maí 1953
3.
117. bláa-
.ínilÍlllíllllHHIIHIHUIIIIIIIIIIIIIIIIIHIHIHHIHIIHHIHIIIIHIIHIIIIIIHHHllllilUIIIHIHHHIHIIIHIHIIHHIIHIHII liUHIIIIIIIIHIIlllllUllllllHHHH
m m ZJtgejandi stjórn S. U. F.
ttua
Hópferð F.U.F .til Eyja
ceó
í
ncýitr
unncir
Ritstj ór ar :
Sveinn Skorri Höskuldsson,
Skúli Benediktsson.
fummmiiiimuimiiiuHmmimiuiiiimHHmiium'Huuimimmiimmiiumummn uiuiuiuiiuiiuiiimuuituiiiuuiuiiiuiuiuiii.'iiiiiiuiiiuiiiiuiiiiiiiiuuiiuiiuuiuHiiii
Afstaðan til lýðræðisins
Samvinnan er eina mcg'iiisíefnan, scin gnincívallasí á Iýðræði
«•* trygs{ir það
Hin. síðari ár, einkum frá
lokum síðara heimsstríðsins,1
hafa menn velt lýðræðinu j
fyrir sér og það ekki af á-
stæðulausu. Síðara heims- j
stríðið var háð til varnar
hinu pólitíska lýðræði gegn j
einræðl nazismans. Háþróað- j
ur kapitalismi ber.í sér sæði
til einræðig og leiðir til þess,
ef þannig.skilyrði bjóðast. Á-
hrif nazismans á hugsana-
kerfi kapitalismans eru meiri
en hugsað er í fljótu bragði.
Hin mikla samúð „rétttrúar-
manna“ í auðstéttum Vestur-
Janda með nazistum sannar
þetta svo og hve hýru auga;
kapitalistarnir líta nú & rík-
isskápiílagningu aítvi'nnulífs-
i’íis, ef réttir aðilar ráða.
í~ fáum órðúm sagt, fram-
kvæmd nazismans er gott
dæmi um fullmótaða megin-
stefnu kapitálismans, þar
sem troðið er ,á sjálfsögðum
mannréttdndum, ef það er
rlkjandi auðklíku í hag. Þetta
skipulag hefir prðið að víkja
ittn sinn, þó aðeins að virðist
áTyfirborðinu. Viðs vegar um
líeim treöur auðstéttin enn
iliður hið pólitíska lýðræði,
að hætti nazista og mundi
gera það máske. alls staðar,
éT hin réttu skilyrði byðust.
"Fræ hazismans virðist nú
miður vera .að skjóta öng
uhi, þar sem auðstéttin hef-
ir bolmagn til að vernda það
ojg þroska til fulls vaxtar.
• Margir skeleggir baráttu-
menn pólitískra lýðréttinda
réttu kommúnismanum sátt
afhönd í siðara ófriði. Þvi var
almennt trúað, að kommún-
istar girntust ekki lönd eða
áhrif utan sins heima. Reynd
in var öll önnur. Rússland
bjírtist fyrrverandi baráttu-
bræðrum smum á Vesturlönd
um “ í 'gerfi þeirra Péturs
mikla og ívans grimma.
JKalda stríðið hófst og svo
för, að sums staðar sauð
alýeg upp;úr. Samtökum Vést
rænu þjóðanná var ljóst að
stemma þurfti stigu við út-
breiðslu kommúnismans, ef
pólitískt lýðræði ætti ekki að
líða undir lok í einni svipan.
Þétta hefir jafnvel opnað
augu hinna glámskyggnustu
á eðli sósíalismans.
Kommúnisminn, sem er há
þróaður sósíalismi, er ein
stærsta pólitíska sjónhverf-
ing vera.ldarsögunnar. Stefna
sem í öndverðu átti að tryggja
hinum vinnandi stéttum al-
raeðí, féíagslegt íýðræði, hef
ir reynzt hin alræmdasta ein
raeðisstefna síðari áratuga á
borð við nazismann. Ríkis-
hyggja sósíalistanna stefnir
að því að flytja valdið í hend
ur fárya, mgnna. Þar er að
fihna sjálft höfuðmeinið og
hina sámeiginlegu meinsemd
kapitalismans og sósíalism-
ahé. Kapitalistarnir tryggja
séf völdin í krafti auðsins, en
sógíalistarnir völdin (ríkis-
váldið) í krafti fólksins. End
irinn verður- sá sami. Völdin
í héndur fárra manna og und
Baráttan fyrir pólitisku
lýðræði o-g trygging þess
í framkvæmd
in til pólitísks lýðræðis er ■
drifin blóði og svita. Þegar i
irokaðar þjóðir, án pólitískra öll tvímæli ura háþróaðan sös
og efnahagslegra lýöréttinda., íalisma. Sú reynsla sannar
: j okkur að ríkisrekstur leiðir
til einræðis embættismanna
ríksins og er því hin efna-
hagálegu- völd þjóðfélagsins
Sagansannarokkuraðleiö'ekki 1 hcmdmn verkalýðsins,
ems og ætlað var í fyrstu.
Þar á Vesturlöndum, sem
„þriðja stéttin" í Frakklandi þJóðnýting hefir verið reynd,
reis upp gegn konungsvald- hefir komið í ljós, að hún hef
inu og áðlinum var brotiö,* \ engu tryggt þjóðunum
skarð í garðinn. Valdastéttir,meira efnahagslegt lýðræði,
þeirra tíma urðu að hörfa, en . en venjulegt pólitískt lýðræði
þó aðeins skref fyrir skref og j veitii*. Þetta hefir mörgum
ákveðnar að hefna og sækja j forustumönnum jafnaðar-
fram á ný til fornra forrétt-,manna verið ljóst og hafa vildu.
índa. Borgarastéttirnar er'Þeir Því leitað úrræða sam-1 I Eyjum tók Sveinbjörn Guðlaugsson á móti hópnum fyr
stóðu að frönsku byltingunni vinnustefnunnar- ;ir hönci í Vestmannaeyjum og var hann leiðsögumaö-
gátu notfært sér hið póli- Brotthvarf jafnaðarmanna ur allan timann.
tíska lýðræði, vegna þess að frá sósíalismanum er ein HelSi Benediktsson, frambjóðandi Framsóknarflokksins
þær voru að mörgu leyti efna1 bezta sönnun þess, að hann 1 Vestmannaeyjum, tók á móti F.U.F. á hótel H.B., bauö
lega sjálfstæðar. Það er öll-|hefir brugðizt og er ekki fær Sesti velkomna, skipujagðl kynnisferöir um Eyjarnar og
um ljóst nú, að ef pölitískt.um að tryggja félagslegt lýð- íagöi til farkost.
lýðræði á að vera meira en’ræði. Það er því ekki að Framsóknaríé.Iögin í Vestmannaeyjum efndu, í tilefni af
nafnið tómt, þá þarf að vænta þess, að lausnin verði heimsókninni til útbreiðslufundar í Alþýðuhúsinu s. 1.
tryggja það efnahagslega. tryggð eftir leiðum Karls sunnudagskvöld. Var fundurinn hinn ánægjulegasti, og
Þetta var forsvarsmönnum Marx eða Engels. Þetta hafa komu Þar fram eftlrtaldir ræðumenn úr Vestmannaeyjum:
verkamanna og frjálslyndum! lærisveinar þeirra jafnvel við- Helgf Benediktsson, Þorsteinn Þ. Víglundsson og FTÍÖrik
Eyjafararnir í heimsókn hjá Helga Benediktssyni.
Félag ungra Framsóknarmanna fór í skemmtiferð til,
Vestmannaeyja urn hvítasunnuhelgina. Var ferðin hin á-
nægjulegasta, sölskin og blíða allan tímann og viðurgern-
ingur og móttökur í Eyjurn með ágætum.
Flogið var báðar leiðir í Gunnfaxa Flugfélags íslands.
Var flugvélin fullskipuð þátttakendum og komust íærri pn.
umbótamönnum ljóst. Verka
lýðurinn hóf baráttuna fyrir
urkennt.
Pétursson, en frá F.U.F í Reykjavík töluðu Hannes Jóns-
„__._________, son, Jón Snæbjörnsson og Einar Sverrisson. Kom fram á
frjálsum kosningarétti, er sjálfsögiiu úr ieik og 'sOsial- SSsötnaSíttsS. 1>ar“UVÍI)1
lauk með sigri hans og naut ( isminn hefir misst marks og
til þess atfylgis frjálslyndu' stefnir í sömu víti og auð- |
aflanna. Auðstéttin þybbað- 1 hyggjan, þegar öllu er á botn !
ist við en huggaði sig við, að inn hvolft. Hér er því ekki úr '
þrátt fyrir þetta héldi hún vöndu að ráða. Samvinnu-!
skinni sínu. Lág laun, félags- I stefnan ein getur skapað I
legt öryggisleysi og atvinnu- (efnahagslegt lýðræði. Sagan Það, SCBll ílittlclið tsítasÉ mcst er samvinil
leysisvofan hefði gert hin (hefir sannað okkur að sam- ]
pólitísku lýðréttindi að engu' vinnuteínan er eina rekstrar ,
Hræðsluefni íhaldsins
liinna víimandl stctta
ef ekki hefði tekizt að bæta, formið, sem getur þróazt til
efnahag verkalýðsins. Með á- | efnahagslegs lýðræðis.
hrifum á löggj afarstörf hef j
ir tekizt að tryggja skaplega ( Leiðin að félagslegu
hið pólitiska lýðræði á Vest- j lýðræði, félagslegt lýðræði
urlöndum. Flest réttindin; er markið.
hafa verið sótt í greipar auð-j Margur kann að spyrja, leiðslu sína staksteina.
stéttarinnar og beinlínis mið ,hvað er félagslegt lýðræði?- Það er margt, sem maður
að að því að raska hlutföll- j Félagslegt lýðræði nefnist þessi drepur á í pistlum sín
um í þjóðfélaginu, henni í; sameiginlega pólitískt lýð- um. Hann hefir þar haldið
óhag. j ræði og efnahagslegt lýðræði. því fram, að „Tímaliðið“
Vörn kapitalismans gegn Pólitískt lýðræði er skilyrði hafi verið á möti byggingu
Einn af ráðherrum íhalds-
ins hefir nú um nokkurt
skeið haft það sér til dund-
urs að skrifa stílæfingar á
aðra siöu Morgunblaðsins.
Kallar hann þessa fram-
Heil dsalalið S j álístæðis-
flokksins, braskaralýður
hans og gamalt útgerðarauð
vald hafa aldrei metið hag
almennings nokkurs. ÞaÖ
eru þessi þrjú öfl, sem ráða
flokknum og stefnu haris,
það eru þessi öfl, sem komið
hafa staksteinahöfundinurii
í ráðherrastól.
Strax og ráðherrann komst
í valda- og áhrifastöður
, Pólitísku lýðræði og trygg- þess, að samvinnuhreyfingin Sundhallarinnar og móti' beitti hann sér fyrir samtök
ingu þess, sannar okkur á- ’! geti blómgast í sinni réttu Sogsvirkjuninni, og hefir um kommúnista og íhaldsins
þreifanlega, að þessi lýðrétt- | mynd. Pólitískt lýðræði er hann haft um það mörg orð til að sundra verkalýðshreyf
indi eru andstæð innsta eöli ( hyrningarsteinn samvinnu- og stór. Eitt er þó, sem auð-. ingunni. Ásamt kommúnist-
hans. Kapitalismanum er ( stefnunnar. Sérhver eitt at- sjáanlega er manninum um lagðist hann á eitt um að
pólitískt lýðræði nauðugt og' kvæði og félögur opin öllum mest áhyggjuefni, en það erjrýra haga bændastéttarinnar
efnahEjgslegt lýðræði fjar- j tryggja frumstæðustu lýð- það, sem hann kallar „vinstri* á „nýsköpunar“-árunum.
skylt. Þetta hefir öllum hugs , réttindi. ' stjórný. Þar telur hann, aðj Það er því eðlilegt nú, þeg
and,i mönnúm verið ljóst, j Samvinnufélögin gera að væri það hræðilegasta, semjar raddir heyrast um, . að
er stefria að efnahagslegu lýð (sjálfsögðu mikla kröfu um fé yfir þjóðina gæti dunið. j æskilegt sé, að þeir flokkar,
ræði og þvi leitað annarra lagsmálaþroska félagsmanna Það er út af fyrir sig ekki'sero styðjast við fylgi vinn-
leiða.
Sóknin til efnahagslegs
lýðræðis.
Á 19. öld komu fram tvær
; meginstefnur, er ætluðu sér
að tryggja efnahagslegt lýð-
ræði, auk hins pólitíska. Þess
ar stefnur eru sósíalisminn
og samvinnustefnan. Sósíal-
isminn átti þegar í fyrstu
miklu fylgi aö fagna meðal
verkalýðsins og var það al-
menn trú hans, að hér væri
um að ræða stefnu er tryggði
efnahagslegt lýðræði. Reynsl
an hefir afsannað þetta mjög
rækilega. Sósíalisminn hefir
verið reyndur bæði lýðræðis-
lega og einræðislega og ekki
fullnægt tlgangi sínum.
Reynslan í Rússlandi tekur af
þvi að þau eru lýðræðisleg undarlegt þó að maður,. sem1 andi fólks til sjávar og
samtök. Lýðræðinu fylgja komizt hefir í hinar æðstu1 sveita, taki, höndum saman
skyldur til hvers félagsmanns vegtyllur fyrir atbeina ráða- J um stjórn landsins, að þessí
um að vera á vökulum verði manna í innsta hring íhalds J sami ráðherra sýnj nokkur
|.um það. i ins, óttist vald almennings (óttamerki í stílæfingum sin--
j Efnahagslegt lýðræði til sjávar og sveita. Hagsmun um.
jtryggja samvinnufélögin ir þéssa fólks, sjómannanna, I Öllum frjálslyndum og
þannig, að veita neytendum bændanna og verkamann- J sæmilega hugsandi mönnun.1
sjálfum umráð yfir verzlun anna, eru allt aðrir en er það á hinn bóginn ljóst,
með nauðsynjar sínar og þeirra manna, sem lyft hafa ] að fyrsta skilyrðið til, ao
stuðla að því að framleiðend- (staksteinahöfundinum upp í skapa möguleika á myndui:’.
ur eigi og reki atvinnutæk- ráðherrastól. Það er því skilj stjórnar, er berjist fyrst og
in. Hámarksleiga sé sett á anlegt, að ráðherranum
fjármagnið og arði úthlutað gangi illa í þessum stílæfing
eftir viðskiptum og vinnu, er um sinum, að dylja ótta
bezta vörnin gegn áhrifum sinn við vald þessa fólks.
fjármagnsins á stjórn sam- j Þau öfl, sem lyft hafa ráð-
vinnufélaganna. Framleið- herránum í valdastöður og
endur eru á máli samvinnu hann í þakklætisskyni vill
manna, þeir er að framleiðsl- , v.efja, hafa jafnan sýnt hags
unni vinna ög hún lítur svo munum almerfings fullan
CFramh. á 6. Eíðui, 1 f j andskap.
fremst með hag almennings
fyrir augum, er að samvinna.
takist milli þeirra afla í
stjórnmálunum, sem styðj-
ast við fylgi hinna vinnandi
stétta.
En það er slík stjórn, sem
ráðherrann, er gerir hinar
daglegu stilæfingar fyrir Sig
{Framhald á 7. BflTu).