Tíminn - 03.06.1953, Blaðsíða 5

..><) # ' 1'3 <S *9 «
121. blað.
TÍMINN, miðvikudaginn 3. júní 1953.
5.
Miifvihud. 3. |úní
Verstu höftiu
Braskarar í staö atvinnurekenda! A víðavangi
Breytingiii, sem hefir orðið :i Sjalfstseðisflokkmmi
Framfarir í samgöngu-
! málurn dreifbýlisins.
Það urðu greinileg tíma-
mörk í sögú Sjálfstæðisflokks
ins, þegar Jón Þorláksson lét
„ , . . . af stjórn hans og Ólafur
Morgunblaðið genr sér nu Thors tók við
um fátt tíðræddara en að , Á timabili Jóns Þorláksson-
Sjalfstæðisfiokkurmn sé á ar voru { flokknum storat-
moti hoftum og það sé þvi ^ vinnurekendur>
eins og Einar
bezta vornm gegn hafta- Þorgilsson ifeáfnarfirði, Flyg
farganmu sem það nefmr n Haraldur Böðvarssonj
svo, að efla hann. | Alliance og að sumu leyti
Til þess að gera þennan á- Kveldúlfur, sem þó var alltaf
róður blaðsins trúlegri, er Ol- með annan fotinn { braskinu.
afur Björnsson prófessoi j f Seinnx tíð hefir þetta ger-
stundum leiddur fram á rit- breytzt. Flest af þeSsu fólki er
völlinn og látinn vitna um horfið) þo að sumt sé enn eftir
það, að' þetta sé alveg satt. ^ | eins 0g Haraldur Böðvarsson
Þessi haftaskrif Mbl. og Ól- og fáeinir aðrir. En máttar-
afs Björnssonar eru nú orðin stólparnir eru orðnir fólk, sem
svo mikil að vöxtum, að óhjá- lifir a stórbraski, einhverjum
kvæmilegt er að vekja athygli neðanjarðartekjum, sem fæst
á hinum annarlega tilgangi ir Vita> hvaðan eru fengnar.
þeirra. | Það
nægir að benda á, að
Þegar Mbl. og Ólafur Björns fyrirtæki formanns Sjálfstæð
son ræða um höft, virðast þess isfiokksins er orðið einn tog-
ir aðilar ekki álíta að til séu ari, sem halli er á, síldarverk
önnur höft en gjaldeyrishöft j smiðja fyrir norðan, sem halli
og innflutningshöft eða ein-’er á, og síldarverksmiðja bér
hver .'önnur álíka, sem eru fyrir sunnan, þar sem Kveld-
framkvæmd beint af ríkinu.1 úlfur er að draga bæinn niður
Höft birtast- hinsvegar í fjöl-'í botnlausar skuldir. Margir
mörgum öðtum myndum. Þess spyrja: „Á hverju lifir þessi
eru .ótal. mörg dæmi, að al- j „familía““? Uppreisnin í Sjálf
menningur búi við hið harð-, stæðisflokknum er raunveru-
svíraðasta haftaskipulag, þótt iega þannig, að eldri tegund-
engum framangreindum höft in af atvinnurekendum er að
TikíSvaldsIris sé til að
dreifa.
gömlu olíufélögin Shell og
B.P., að mega leggja þessa pen
inga fyrir erlendis og reyna
þannig að safna fjárhæð til
þess að kaupa olíuskip fyrir
íslendinga, svo að hægt yrði
að gera olíuflutninga til
landsins um langa framtíð
miklu ódýrari en þeir eru nú.
Þegar um þetta leyfi var
sótt og einn af allra helztu
Sjálfstæðismönnunum byrj-
aði að fjalla um málið, varð
honum að orði, sem ekki var
óeðlilegt, eftir því sem nú er
komið á daginn: „S.Í.S. þarf
ekkert leyfi til þess að leggja
þennan gróða fyrir erlendis.
því að Eimskipafélagið fær
að leggja fyrir gjaldeyri er-
lendis í þessu skyni, án þess
að hafa til þess sérstakt
leyfi“.
Komst þannig upp, að Eim
skipafélagið hefir gert þetta
í mörg ár, og yfirvöldin hafa
vitað um það og það hefir
verið liðið. Sýnir þetta bezt
siðferðið hjá íhaldsklíkunni,
að henni finnst það fjarstæða
að S.Í.S. sæki um leyfi — og
fái leyfi til að gera það, sem
Eimskip hefir verið liðið í
mörg ár. —
^ ...... Gróðinn, sem Eimskip afhenti
reyna að gera uppreisn a móti _ Kveldúlfi fyrir skúrana f

I stórbröskurunum.
Máttarmiklir einstaklingar | Eitt stærsta verkefni þjóðar
1 skuggahverfinu, var þjóðar-
.. hafa þá náð í sínar hendur innar nú er að finna og fletta ,
eign.
Þe,m yfirráðum, sem veita | SS** *!£
þeim svipaða aðstöðu og þeim ararnir taka tekjur sl"=ir. teryerndársam toS
aðilum, sem framkvæma op- , hvernig þeir lifa sem snýkju- g ° h verida sa 8
mber höft. Þótt hin opinberu dýr á þjóðinni.
höft séu óæskilégt neyðarúr-j
skipafél. hafi keypt sín skip
fyrir gróða, er lagður hefir-Ver
ið upp i hendur þess á fyrr-
greindan hátt, er Eimskipa-
félagið eins og á- nálum út
af sa.mkeppninni, og kemur
það fram á óteljandi sviðum
og í ýmsum myndum. Skip
Eimskipafélagsins -eru svo ó-
hentug og klaufalega byggö.
áð undrun sætir. Rekstur Gull
foss er orðinn frægur fyrir
eitt, og það eru drykkjuveizl-
ur í Reykjavíkurhöfn.
Af þessu stafar öll illskan.
Aðrar leynilegar mjólkur-
beljur uppgjafaatvinnurek-
enda íhaldsins eru olíufélögin.
En nú hefir olíufélag sam-
vinnumanna tekið upp á því
að selja smurningsolíu svo
ódýrt, að Hallgrímur Bene-
diktsson varð að stórlækka
sína smurningsolíu og hefir
ekki frið til að græða. Þá hef-
ir félagið boðið þannig niður
olíu til togara, að hver togari
hefir á 6 árum grætt 110 þús.
kr. Félagið hefir einnig boðið
niður olíu til sildarverksmiðj
anna á Siglufirði fyrir á
fjórða hundrað þús. kr. lægra
verð en hin olíufélögin. — Það
hefir boöizt til að selja olíu
til toppstöðvarinnar miklu1 um helming
lægra verði en hin olíufélögin 1
o. s. frv.
Og nú kemur það síðasta.
Nú kemur það upp úr dúrn-
um, að olíufélögin gömlu hafa
svo óhagstæða samninga, að
samvinnumenn gera sér vonir
Þegar Framsóknarflokkur
inn tók við völdum eftir
hinn fyrsta stórsigur í kosn-
ingum 1927, hófst hið mikla
framfaratímabil í samgöngu
málum sveitanna. Tölurnar
tala um þann árangur, sem
náðst hefir á þessu tímabili
vegna þess brautargengis,
sem kjósendurnir hafa veitt
flokknum. Á 25 árum, þ. e.
1928—51 voru byggðir og
ruddir 4200 kílómetra ak-
færra þjóðvega (eða 10 sinn
um leiðin Reykjavík—Akur-
eyri) og 2000 km. akfærra
sýsluvega. Á sama tímabili
voru byggðar 356 brýr, 10
metra eða lengri, og 174
styttri brýr. Víralínur sím-
ans voru lengdar úr 9 þús.
km. upp í 37 þús. km. Sími
var lagður á 3000 sveitabæi,
en var áður á 500 bæjum.
Þessar framkvæmdir hafa
verið óspart notaðar sem
rógsefni gegn Framsóknarfl.
í Reykjavík. En frjálslyndir
og víðsýnir Reykvíkingar
skilja, að þjóðin öll nýtur
góðs af því, að land hennar
sé gert sem byggilegast.
Túnin stækkuðu
ræði og þeim sé oft misbeitt,
verða höftin þó margfallt 7 stað?«
verri, • þegar þau komast i
„Hver kom þessum f janda
við Bandaríkin 1941, var svo um að geta keypt olíuskip
um samið, að Bandaríkin sæju j fyrir það, sem þau græði á
um nægilegan skipakost, til i því að borga sömu flutninga-
þess að íslendingar gætu flutt j gjöld og gömlu olíufélögin,
til sín lífsnauðsynjar. Gróð-
hendur fárra gróðamanna 1 Ef Þið heyrðuð íhaldsmenn inn af þessum skipum, sem
sem eingöngu beita þeim j'tulasaman á kaffistofum og Bandaríkjamenn afhentu ís-
sína þágu á kostnað allrar' Sötum úti, munduð þið aldr- lendingum til flutninganna,
■'héilöárinnar. ei heyra neina setningu eins var svo stórkostlegur, að rík-
oft og þessa: „Hver kom þess ið hefði getað eignazt fyrir
Þessi höft einstaklinganna um fjanda á stað“? Þessi þetta heilan skipaflota. En
eru oftast í því formi, aðj„fjandi“, sem var komið á Ólafur Thors, sem þá réð,
þeim tekst að ná yfirráðum stað, er vitneskjan um það, gerði sér hægt um hönd og
- TÍir bönkunum eða vissum að samband íslenzkra sam- afhenti Eimskipafélaginu
atvinnugreinum, eins og sigl (vinnufélaga hefir flutt til þessi skip og um leið skatt-
ingunum, fiskútflutningnum landsins 700 þús. kr. ódýrari frjálsan gróða af þeim. Er
tryggingunum og olíuverzl- j oliufarm en gömlu olíufélögin allt þetta mál þannig, að það
uninni. Þéssi yfirráð veita j sina farma. íhaldsklikan hélt, þyrfti rannsóknar við. Var
þeim meiri og minni hafta-[ að hun gæti gert þetta að ólafur Thors þá þegar að
og einokunaraðstöðu, enda bombu, en hún sprakk í eigin safna peningum í gullkálfinn,
beita þeir þeim á þann veg. hendi, eins og stundum verð- Eimskipafélag íslands, til þess
’ Éf litíð' ér tií baka yfir sein-
ustu 30 árin, munu menn við
nána athugun komast hik-
laust að þeirri niðurstöðu, að
raunverulega hafi aldrei ver-
T ið meiri' haftastjórn hér á
T landi 'en á árunum 1924—27,
þótt fljótt á litið virðist sú
1 ályktun lítið rökstudd, þar
2 sem ekki voru þá nein gjald-
eyrjs- og innflutningshöft. ,
Svona var þetta þó samt og að S.Í.S. leitaði leyfis fjárhags
- -ástæðan fyrir því var sú, að. ráðs til þess, ef það kæmist
- yfirráðin yfir bönkunum voru að ódýrari olíuflutningum en
ur hjá klaufum, og niðurstað að geta forðað sér frá gjald-
an hefir orðið sú, að íhaldið þroti með því að selja félag-
er sært og sundurtætt, því að inu síðar fyrir margfalt verð
flett hefir verlð ofan af æði eignir sínar í skuggahverf-
mörgu, og skal aðeins fátt inu?
eitt talið.
„S. í. S. þarf ekkert leyfi,
Eimskipafélagið gerir þetta
án þess“.
Upphaf þ.essa máls var það,
þá að langmestu leyti í hönd-
um yfirstéttarinnar, sem not-
uðu þau óspart í sína þágu.
Hinum vinnandi stéttum var
lokuð leið að fjármagninu.
Bankarnir máttu t. d. heita
alveg lokaðir fyrir bændastétt
inni. Þannig var heiþim at-
vinnugreinum og stórum stétt
um haldið í höftum fjárskorts
ins. Með stofnun Búnaðar-
bankans og fleiri slíkum að-
.gerðum voru höggvin skörð í
þennan einokunarmúr.
Nú er hiffs vegar aftur svo
komið, að fámenn klíka eða
forráðamenn Sjálfstæðis-
flokksins ér búin að
Hræðslan við Vilhjálm Þór.
Og nú er þessi vondi mað-
ur, Vilhjálmur Þór, að setja
sjálfa mjólkurbeljuna, Eim-
skipafélag íslands, í hættu.
Hann hefir keypt svo hentug
skip, að þótt hann hafi keypt
skip S.Í.S. i skuld, en Eim-
bankans, í sínar hendur.
Þessi völd notar hún í sívax-
andi mæli til að styrkja að-
stöðu sína og sinna manna.
Þessi sama klíka hefir hka
einokun yfir meginhluta
fiskútflutningsins. — Til
skamms tíma hafði hún líka
alger yfirráð yfír millilanda-
siglingum og tryggingum og
berst nú fyrir því að ná þeim
aftur. Af því stafa hinar
svæsnu árásir á samvinnu-
samtökin um þessar mundir.
Þjóðin horfist hér tvímæla-
ná ’ laust í augu við hættulegustu
yfirráðum aðalbankanna, höftin og haftaviðleitnina,
Landsbankans og Útvegs- sem ógnar henni í dag. Vissu-
lega ber að draga úr hinum
opinberu höftum svo sem kost
ur er. En það má ekki leysa
þau af hólmi með enn verri
höftum — höftum ófyrirleit-
inna gróðabrallsmanna.
Og þjóðin má ekki láta
blekkjast af málamyndarbar-
áttu Sjálfstæðisflokksins gegn
höftum meðan hann er að
reyna að hneppa hana í enn
verri höft. Hún verður að gera
sér ljóst, að hann er nú raun-
verulega mesti haftaflokkur
landsins og leiðin til að losna
við verstu og hættulegustu
höftin er að draga sem mest
úr áhrifum hans.
Shell og B.P. Það er engin
furða, þó áð ihaldsmennirnir.
sem sjá einnig þessa mjólkur-
belju sína i hættu, séu hrædd
ir og reiðir. Ekki geta þessir
uppgj af aatvinnurekendur
bjargað sér á heiðarlegu at-
vinnulífi lengur. Þar er reynsl
an óyggjandi.
Og þá eru það samvinnu-
tryggingarnar. Það var nú
lengi hægt að græða á trygg
ingum. Menn tóku ekki gjarn
an eftir því, þó að iðgjöldin
væru svona helmingi hærri
en þurfti að vera og þó að
stungið væri nokkrum pró-
sentum til hliðar hjá erlend-
um tryggingafélögum. En það
var ekki heldur friður þar.
Samvinnutryggingar hafa
gert meira gagn á stuttum
tima en flest önnur fyrirtæki
á íslandi. Þessar tryggingar
hafa hreinsað loftið svo geysi
lega í tryggingamálunum, að
fáitítt er, a^ð fyrirtæki nái
slíkum árangri á stuttum
tíma. En þið, landsmenn, get
ið- gert ykkur i hugarlund.
hvernig íhaldsklíkunni líður,
sem horfir upp á þetta.
Af þessu stafar hatrið, af
þessu stafa öll ólætin. Gróð-
inn, sem runnið hafði í vasa
klíkunnar, rennur nú í gegn-
nm samvinnufélögin og dótt-
urfélög þeirra í vasa sjó-
manna, útvegsmanna og alls
almennings í landinu.
Um það leyti, sem íram-
faratímabilið hófst, voru
tún landsmanna samtals um
25 þús. hektarar. Nú eru þau
um 50 þús. hektarar. Fyrir
aldarfjórðungi var enn mik
ið af gömlu túnunum þýft.
Nú er túnþýfið óðum að
hverfa. Veldur þar mikhi um
10 ára áætlun sú um sléttun
túnþýfisins, er Framsóknar-
menn beittu sér fyrir, og sið
ar var framlengd. í sam-
bandi við þessa áætlun var
jarðræktarframlag til slétt-
unar aukið til mikilla muna,
að því tilskildu, að slétlunin
væri framkvæmd innan til-
tekins tíma. Nýrækt og
girðingar hafa verið studdar
með lánum úr Ræktunar-
sjóði auk þess, sem til þeirra
hefir verið greitt framlag
samkvæmt jarðræktarlög-
unum.
Með nýju
jarðræktarlögunum 1950
Alltaf aff deyja.
Það er ekki hægt að lá þess-
um vesalings mönnum að öllu ■ Brúasjóður.
leyti. Þeir eru búnir að koma
fjármálunum þannig fyrir í
landinu, að erfitt er að reka
islenzka framleiðslu. Þeir geta
ekki lifað á henni vegna
ódugnaðar. Það hlýtur að vera
CFramh. á 6. Eiðu>.
var stóraukið jarðræktar-
framlag til framræslu. Hin-
ar stórvirku vélgröfur breyta
þúsundum hektara af mýr-
lendi sveitanna í vallendi
eða gróin tún. Hér er veriff
að skapa nýja jörð. „Móður-
moldin frjóa“ er vakin til
lífs. Hraði þessarar miklu
framsóknar er að miklu !eyti
kominn undir atorku sveita-
fólksins. En hann er líka
kominn undir því, sem ger-
ist við kjörborðin. — Með
nýju jarðræktarlögunum
var líka stórhækkað framlag
til að byggja votheyshlöður.
en þær eru ein helzta vörn
bóndans gegn óþurrkunum.
Siðan þessi lög voru sett
hafa verið tvö metár í rækt
unarframkvæmdum á ís-
Iandi.
Frumvarp um brúasjóð
var fyrst flutt af hálfu
Framsóknarflokksins á Al-
þingi 1939 og aftur 1940, en
þá fellt af andstæðingum
(Framh. á 6. síðu).