Tíminn - 17.06.1953, Blaðsíða 5

133. blað.
TÍMINN, mlðvlkudaginn 17. júní 1953.
5.
MifSvihud. 17. jtínt
Vill þjóðin auka
glundroðann?
í dag- er 17. júní — bjóð-
hátíð'isdagur íslendinga. Sá
dagur er helgaður sjálfstæð-
isbaráttu þjóðarinnar jafnt
beirri, sem er að baki, og
þeirri, sem framundan er.
Þjóðin minnist sigra og ó-
sigra og markar framtíðar-
stefnuna með hliðsjón af
þeirri reynslu,- sem þeir hafa
veitt.
Jafnframt munu menn svo
rifja upp reynslu annarra
þjóða í þessum efnum og í-
huga, hvað af henni megi
læra.
Það eru nú sjö ár síðan
stj órnarf arslegt sj álfstæði
var að fullu endurheimt. Það
er kenning reynslunnar. að
meiri vandi sé að gæta feng-
ins fjár en afla. Þetta gildir
ekki sízt um varðveizlu sjálf-
stæðisins.
Það eru nú níu ár siðan
vandi -að -hef ja og heyja sjálf
stæðisbaráttu, sem háð er að
einhverju leyti gegn erlendu
valdi, eins og -átti sér stað
meðan Danir réðu hér. Það
er tiltölulega auðvelt að skír-
skota til þjóðernislegs metn-
aðar, þegar aðstæðurnar eru
á þann veg. Hitt vill veröa
erfiðara áð heyja sjálfstæðis
baráttu, þegar þjóðin verður
að beina kröfum sínum að
sjálfri sér og á það alveg und
ir manndómi sínum og sam-
heldni, hvort hún treystir og
efiir sjálfstæðið eða glatar
þvi‘
Þess vegna geymir sag-
án frásagnir um ótalmörg
stór og smá þjóðríki, sem
liðið hafa undir lok vegna
þess, að viðkomandi þjóð-
ir færðust undan því að
fullnægja skýldum sínum
við sjálfar sig og leiddu
síngirni og sundurlyndi í
öndvegi. Eftir það var inn
lendri spillingu eða er-
- lendri ágengni auðvelt að
fullkomna glötunarverkið.
Það er þetta, sem íslenzka
þjóðin þarf ekki sízt að hafa
hugfast í dag.
Síðán lýðveldið var stofn-
að hefir borið alltof mikið á
losi og glundroða í þjóðmál-
um íslendinga. Stjórnmála-
flokkarnir hafa verið ofmarg
ir og sundurleitir og hefir
því verið erfitt að koma á á-
byrgu stjórnarsamstarfi. í
þessu hefir verið og er mesta
hætta hins unga íslenzka
þjóðveldis fólgin. Ef hér sæk-
ir í sama farveg og í Frakk-
landi og á Ítalíu, þar sem lítt
mögulegt er að köma á starf-
hæfri stjórn, er ekki annað
sjáanlegt en að fullkomin
tortíming vofi yfir lýðveld-
inu unga.
Þrátt fyrir þetta ugg-
vænlega viðhorf, eru til
menn, sem ekki telja nóg
að gert í þessum efnum.
Þeir látast þó vera þjóholl
ir ættjarðarvinzr og þykj-
ast vera uggandi yfir dvöl
hins erlenda varnarhers,
er yfirgangur kommúnista
hefir neytt þjóðina til að
búa við um skeið. Þegar til
alvörunnar kemur, brestur
hins vegar þjóðhoilustuna.
Þá birtíst hún í stofnun
Stemgrímur Steinþórsson, forsætisráðherrœ
Kosningin í Reykjavík
Eitt er það, sem þeir flokk
ar hér í Reykjavik, sem sjálf
ir kalla sig „hina þrjá stóru,“j
— Alþýðuflokkurinn, Sósfal-j
istaflokkurinn og „Sjáltstæð
isfiokkurinn" — eru innilega-
sammála um undir öllum
kringumstæðum, og það er aö
Framsóknarflokkinn beri um
fram allt áð útiloka frá á-
hrifum í Reykjavík, bæði að
því er varðar bæjarmálefni
og landsmál. Af þessum þrem
ur flokkum hafa Framsókn-
armönnum í Reykjavik verið
valin hin hæðilegustu heiti.
Þeir hafa verið kallaðir „ó-
vinir Reýkjavíkur," „utan-
garðsmenn,“ „setulið“ og
margt fleira álika gáfulegt.
Hins vegar mun aldrei hafa
á því borið, að Framsóknar-
menn í Reýkj avík væru ekki
fullgóðir til þess að bera sinn
skerf af útsvarsbyrði bæjar-
sjóðs og takast á herðar
hvers konar skyldur við bæj-
arfélagið og henda eins og
aðrir án afláts fjármunum í
þá botnlausu hít sem bæjar-
sjóður er. Reykjavík er fræg
fyrir það, hve gálauslega
henni er stjórnað og hve öll
stjórn bæjármálanna er ó-
hóflega dýf. Hefir „stjórn-
vizka“ og ;,hagspeki“ „Sjálf-
stæðisflokksins“ notið sín
þar ótrufluð um óralanga tíð.
Vissulega hefir nokkur ár-
angur orðið af þessari sam-
eiginlegu andspyrnu gegn
Framsóknarflokknum í Rvík,
til mikils t'jóns fyrir bæjar-
búa. í þeíni héruðum lands-
jns, sem.;Uih langt skeið hafa
notið áhrifa Framsóknar-
flokksins, . hefir samvinnu-
stefnan eflst jafnt og þétt,
bæði í verzlun, útgerð og iðn-
aði, og hagsæld og velmegun
fylgt í þau fótspor. Hvergi á
samvinnúfyrirkomulag um
verzlun eins erfitt uppdrátt-
ar og í Reykjavík, enda sam-
einast allir gömlu flokkarnir
um.að bægja áhrifum flokks
samvinnumanna frá höfuð-
staðnum og ofurselja þann-
ig almenning í bænum verzl-
unarháttum, sem reynast ó-
hagkværþári en þar sem
menn mýnda sjálfir samtök
um verzlún og viðskipti með
hag neytenda fyrir augum.
Sumir 'gömlu bæjarflokk-
anna telja sig hafa samvinnu
stefnu á sinni áætlun, en oft
ast hefiír farið svo, að þau
samvinnufélög, sem þeir
hafa komið á fót, hafa fjötr-
azt í viðjar verstu öfgaflokk-
Steingrímur Steznþórsson
glötuðu heilbrigðri dóm-
greind við þetta áfall og fjös-
uðu jafnvel um, að einhverj-
um óheyrilegum og óheiðar-
iegum áróðri hlyti að hafa
verið beitt í kosningunum.
! Má um það segja, að öðrum
i færist en ekki þeim, að mæia
slíkt.
T fjögur ár samfleytt hafa
! þviflokkarnir ausið persónu-
iegum svívirðingum yfir
! Rannveigu Þorsteinsdóttur
;og má ekki í milli sjá, hvert
| málgagnir hefir þar unnið
ötullegast, og eru þá ótaldar
allar þær ormstungur, sem
einnig hafa að verki verið.
Ég þekki þess engin dæmi úr
þingsögunni, að nýliða hafi
verið tekið á þennan hátt á
Alþingi. Er það öllum þessum
anna og orðið jafnvel eins þremur flokkum mikil minnk
konar flokksfyrirtæki. un hvermg þeir hafa hagað
málflutnmgi sínum í þessu
Þegar ég ræði um sam- j efnj 0g a hann áreiðanlega
vinnufélög í Reykjavík, á ég cftir að koma beim í koll.
við þau samvinnufélög, sem Bloð þrífiokkanna tala eins
skipta beint við almenning. j Cg þau yæni reykvíska kjós-
en ekki landssamtök sam- j enciur um ag fyigjast illo. með
vinnumanna, því að þótt þau 0g telji þá miðlungi vel gefna,
hafi aðsetur í Reykjavík.j _ ag öðnam k0sti myndU þsm
hvíla þau ekki á þróun sam-1 naumast bjóða. mönnum all-
vinnumálanna í Reykjavík, ar þær þarnalegu fjarstæður,
heldur eru borin uppi af fé- rem bornar hafa verið fram
lögunum um land allt, og er til að spiUa áliti Rannveigar
því ekki hægt að telja Reykja Þorsteinsdóttur og hnekkja
vík til gildis þótt Sambandið vaxandi gengi Framsóknar-
hafi aðsetur þar. Eg tel nokk ^ flokksins í höfuðstaðnum.
urn veginn víst, að meðan (Kjósendur munu hafa þann
„hinum þremur stóru“ tekst metnað að vilja sjálfir ráða
að bægja samvinnumönnum jskoðunum sínum og mynda
og flokki þeirra, Framsókn- szr þær eftir eigin athusrun
arflokknum, frá verulegum á- á málavöxtum, en ekk! hlíta
hrifum í Reykjavík, bæði að rangtúlkun og illmælgi þrí-
því er varðar lands- og bæj-
Á víðavangi
Hækjublað Thorsaranna.
armál, þá verði ekki horfið
að úrræðum samvinnunnar,
þótt reynsla sé fengin ann-
ars staðar af góðri lausn henn
ar á vandanum, og máttur
samvinnustefnunnar sé nú
þegar slíkur, að jafnvel þess-
ir flokkar telja hyggilegast
að gæla við hana í stefnu-
skrám sínum.
Samstaða gömlu bæjar-
flokkanna gegn áhrifum
Framsóknarflokksins í Rvík
hefir sjaldan eða aldrei kom-
ið jafnvel i ljós og þegar
flokkanna. ■
Hvernig hefir Rannveig
Þorsteinsdóttir komið fram á
Aiþingi? Hvernig hefir hún
haldið á málum Reykvíkinga
og annarra landsmanna það
kiörtímabil, sem hún hefir
setið á þingi?
Hún hefir borið fram á Al-
þingi um 35 þingmál, ymist
ein eða með öðrum, og fengið
11 þeirra samþykkt. Ég hvgg,
að nokkuð sé vandleitað í
þingsögunni að nýliða sem
íyrsta kjörtímabil sitt hefir
borið fram og fengið sam-
Rannveig Þorsteinsdóttir var þykkt fleiri mál. Það má ef-
kjörin þingmaður Reykvík- laust deila um margt af þess
inga í síðustu kosningum, ár- um sem öðrum málum, er
ið 1949. Málgögn allra þess-jfram eru borin á Alþingi.
ara flokka og áróðurstungur • Skoðanir manna eru jafnan
þeirra, töldu mikla vá fvrir skiptar um slík efni. En eigi
dyrum fyrst Framsóknar- J verður þó hrakið jafnvel af
flokkurinn hefði náð slíkri hinum illviljuðustu ormstung
Fyrsta blaðið, sem varð til
þess að taka upp þykkjuna
fyrir Thorsarana vegna þess,
að þeirra hafði verið getið
hér í blaðinu, var ekki Morg
unblaðið, heldur hækjublað
þess Frjáls þjóð.
Svo mikið kapp lögðu að-
standendur Frjálsrar þjóðar
á það að verða á undan Mbl.
til þess að verja Thorsarana,
að þeir gáfu út aukablað i
þeim tilgangi.
í aukablaði þessu fjallar
aðalgrein forsíðunnar um
það, að það sé hámark póli-
tísks siðleysis, að Tíminn
skuli leyfa sér að gagnrýna
Thorsarana. Frjáls þjóð bæt
ir því síðan við, að slíka sið-
leysingja verði þjóðin að
forðast!
Það sést vissulega glöggt
á þessu, að ríflega verða að-
standendur Frjálsrar þjóðar
að endurgreiða Sjálfstæðis-
mönnum framlögin í kosn-
ingasjóðinn, útvegun með-
mælenda við framboðin og
klappliðið, sem þeir lánuðu
Valdimar Jóhannssyni í
Ólafsfirði.
Gyðingahatur
Frjálsrar þjóðar.
fótfestu í höfuðvígi þeirra.
Mátti heita, að þríflokkarnir
tveggja nýrra flokka, sem
engu öði;u gætu áorkað, ef
eitthvað yrði úr þeim, en
að koma hér á sams konar
ringulreið og glundroða og
nú ríkir í Frakklandi og á
Ítalíu. Þeir myndu m. ö.o.
stefna þjóðinni út í öng-
þveiti, sem litlar líkur cr
til, að hið unga Iýðveldi
bjargaðist lifandi úr.
Hið unga, íslenzka lýðveldi
horfist nú vissulega í augu
við margar hættur. Einangr-
unin er þjóðinni ekki lengur
nein vernd, því að hin nýja
samgöngutækni hefir flutt
landið í alfaraleið. Yfirgangs
stefna kommúnista hefir
neitt þjóðina til að búa viö
erlenda hersetu um skeið. Ó-
vænt höpp hafa vanið þjöð-
ina á það um skeiö að eyða
meiru en hún aflar. Atvirinu-
vegir hennar eru enn ótrygg-
ir og óvissir. Hér þarf vissu-
lega að takast á við mörg stór
og örðug viðfangsefni. Und-
irstaða þess, að það geti
hoppnast, er traust og ábyrgt
-stjórnarfar í landinu. Aukinn
stjórnmálalegur glundroði er
vísasti vegurinn til þess, að
þetta fari allt í handaskoi-
un og leiði til glötunar á
frelsi og sjálfstæði.
Þetta þurfa kjósendur að
gera sér vel ljóst áður en þeir
ganga að kjörborðunum 28.
júní. Hver sá kjósandi, er
hugleiðir þetta vel, getur þá
ekki gefið nema eitt svar:
Hann kýs Framsóknarflokk-
inn, og eflir þannig til for-
ustu þann flokk, sem reynsl-
an sýnir, að bezt má treysta
til þjóðhollra og ábyrgra
starfa. Það er öruggasta ráð-
ið gegn því, að hér skapist
ekki upplausn og glundroði
að franskri og ítalskri fyrir-
mynd.
um, að hún hefir starfað öt-
uliega og verið fundvís á mál,
sem átt hafa hljómgrunn á
þingi og með þjóðinni. Margt
þeirra mála, sem Rannveig
Þorsteinsdóttir hefir beitt sér
fyrir, varðar alveg sérstak-
lega konur og þeirra aðstöðu
i þjóðlífinu.
Ég hefi fylgst með störfum
Alþingis nú um 22 ára skeið,
ýmist sem þingmaður eða í
svo nánu samstarfi við þá, er
á þingi hafa setið, að nálega
jafngildir óslitinni þingsetu.
Hefi ég því haft allgóða að-
stöðu til þess að fylgjast með
fyrstu göngu ýmissa þing-
manna á Alþingi og störfum
þeirra yfirleitt. Tel ég mig
aldrei hafa. verið svo blind-
aðan af flokkshyggju, að ég
riafi ekki nokkurn veginn ó-
hlutdrægt metið elju, áhuga
og vilja þingmanna og störf
þeirra, hvar i flokki sem beir
hafa starfað, Þar á meðal
hefi ég kynnst störfum þeivra
kvenna, er setið hafa á bingi
CFramh. á 6. síISu).
Frjáls þjóð reynir m. a. að
halda því fram, að Timinn
hafi dróttað því að Thors-
urunum, að þeir væru Gyð-
ingar. Þau ummæli Tímans,
sem Frjáls þjóð vitnar til i
þessum efnum, áttu að vísa
til þess, að Thorsararnir
væru af dönskum ættum. ís-
lendingum ætti að vera það
vel kunnugt, að Danir halda
vel saman, þar sem þeir búa
erlendis. Það hefði hins veg-
ar síður en svo verið nokkur
svívirðing við Thorsarana,
þótt einhverjir aulabárðar
eins og Bergur Sigur-
björnsson hefðu lesið það
út úr þessum ummæl-
um, að þau ættu við Gyð-
inga. Gyðingar eru fyrir
ýmsra hluti sakir einhver
merkasti þjóðflokkur verald
ar. Þeir hafa ekki aðeins al-
ið marga mestu fjármála-
menn heimsins, heldur
marga hina mestu andans
menn, er uppi hafa verið.
Stjórnarhættir hins nýja rík
is, sem þeir eru að grund-
valla í Palestínu, eru á flest-
valla í Palestínu, eru á marg
an hátt til fyrirmyndar.
Tíminn telur það því ekki
til ófrægingar fyrir neinn,
þótt hann sé sagður af Gyð-
ingaættum nema síður sé.
Hinu getur hann ekki gert
að, þótt þetta kunni að vera
skoðun manna eins og Bergs
Sigurbjörnssonar, sem hefir
verið smitaður af Gyðinga-
kenningum kommúnista, eða
Valdimars Jóhannssonar,
sem um skeið var einn aðal-
maður hins hálf-nazistiska
Þ j óðveldisf lokks.
Hræddz'r menn
Það mun einsdæmi, að
stjórnarandstæðmgar hafi
fallist á að aflýsa framboðs
fundum í kjördæmi ráð-
herra. Þetta hafa Guðmund
ur í. og Fmnbogi Rútur nú
gert. Guðmundur mun
hræddur við að ræða um
störf sín sem varnarmála-
nefndarmanns, en Rútur
treystir sér ekki til að verja
landvinningastefnu Rússa,
þótt hann viljz auðvelda
þeim innrás hér.