Tíminn - 19.08.1953, Blaðsíða 3

185. blað.
TÍMINN, miðvikudagimi 19. ágúst 1953.
3
Skipting þjóðarinnar
eftir atvinnuvegum
áriuiiam 1940-’5O fækkaði fseiin, sem lifðu á landbiiuaði,
8 400, og fieini, sem lifðu á sjávanitvegi, 3 700.
imi
Eftirfarandi yfirllt sýnir,
hvernig landsbúar skiptast
eftir atvinnuvegum samkv.
manntalinu 1950, bæði í bæj-
um og sveitum og á landinu í
heild. Til hverrar atvinnu eru
taldir allir, sem þá atvinnu
stunda sem aðalatvinnu, á-
samt konum þeirra og öðru
skylduliði, sem er á þeirra
framfæri. Heimilishjú eru aft
ur á móti talin sem sérstak-
ur atvinnuflokkur, er fellur
Undir liðinn þjónustustörf,
en undir þann lið falla bæði
veitingastörf og störf við langmest hefir aukningin orð
snyrtingu, þvott og ræstingu, ið á iðnaðarliðnum og þeim
svo og vinna við íþróttir og liðum, sem út úr honum hafa
skemmtanir og alls konar op verið klofnir, byggingum og
inber starfsemi, svo sem viö vegagerð, svo og rafmagns-
umboðsstjórn, dómsmál, veitúm o. fl. Sjálfur iðnaðar-
kennslumál, vísindi og listir, liðurinn hefir hækkað um
heilbrigðismál, trúmál o. fl. 75%, en byggingar og vega-
Þeir, sem lifa á eignum sín-
um eða opinberu framfæri,
elilstyrk eða þ. u. 1., teljast
ekki við atvinnustörf, en geta
þó haft aðra á sínu fram-
færi.
BEINAR TOLUR:
. i
h.
1950 1940
Landbúnaöur 28695 37123
Fiskveiðar 15523 19270
Iðnaður 30206 17237
Þar af fiskiðnaður (8244) (5593)
Byggingar og vegagerð 14392 7872
Rafm.-, gas- og vatnsveitur 0. fl 2218 933
Verzlun 12933 8782
Samgöngur 12476 10572
Þjónustustörf 17029 13324
Ótilgreind atvinna 1004 17
Eignir og opinbert framfæri 9499 6344
Samtals 143975 121474
HLUTFALLSTÖLUR:
Landbúnaður .. 19,9 30,5
Fiskveiðar .. 10,8 15.9
Iðnaður .. 21,0 14,2
Þar af fiskiðnaður •. (5,7) (4,6)
Bvgginear . . 10,0 6 5
Rafm.-, gas- og vatnsveitur 0. fl .. 1,5 0,8
Verzlun 9,0 7,2
Samgöngur .. 8,7 8,7
Þjónustustörf .. 11,8 11,0
Ótilgreind atvinna .. 0,7 0,0
Eignir og opinbert framfæri .. 6,6 5,2
Samtals 100,0 100,0
gerð um 83% og rafmagns-
veitur o. fl. um 138%. Rúml.
fimmti hluti þjóðarinnar féll
undir iönaðarliðinn 1950, en
næstum þriðjungur, þegar
hinum tveim er bætt við. Er
það heldur meiri mannfjöldi
en þá taldist til landbúnaðar
og fiskveiða samanlagt, því
að til landbúnaðar taldist bá
ekki nema tæpl. fimmti hluti
þjóðarinnar og til fiskveiða
rúml. tíundi hluti. Rúmlega
sjötti hluti landsmanna lifir
verzlun eða samgöngum og
áttundi hluti á þjónustustörf
um, persónulegum eða opin-
berum.
Tala fólks, sem lifir á fisk-
iðnaði, er sýnd sérstaklega í
Oraer Becu — forseti Alþjóðasam-
bands frjálsra verkalýðsfélaga
Á hinu nýafstaðna þingi hans, sem var kennari og
Alþjóðasambands frjálsra mjög frjálslyndur í skoðun-
verkalýðsfélaga í Stokkhólmi um, reyndist erfitt að lifa af
baðst fráfarandi forseti sam hinum lágu launum, sem
bandsins, Bretinn Sir Vin- hann hafði í heimalandi sínu
cent Tewson, undan endur- og flutti því til Lundúna, þar
kosningu og var Omer Becu,' sem hann dvaldi með fjöl-
sem um nokkurt skeið hefir skyldu sinni í 5 ár og stund-
veriö framkvæmdastjóri hins aði ýmis störf, var m.a. leigu
alþjóðlega sambands flutn- bílstjóri um skeið. Seytján
ingaverkamanan (ITF), kos- ára að aldri, er Omer hafði
inn forseti. ; lokið gagnfræðaskólanámi,
Sem forseti Alþjóðasam- gerðist hann nemi í rafvirkj-
bandsins mun Becu nú á nýj un og gekk um leið á loft-
an leik hefja náið samstarf skeytaskóla. Næstu tíu árin
við gamlan vin sinn og sam- vann hann sem loftskeyta-
herja innan verkalýðshreyf- maður á ýmsum skipum.
ingarinnar, en það er fram- ] Hann gerðist brátt mjög
kvæmdastjóri Alþjóðasam- dugmikill meðlimur innan
bandsins, J. H. Oldenbroek, samtaka loftskeytamanna í
en hann var áður fram- Belgíu og að lokum helgaði
kvæmdastjóri sambands hann verkalýðsmálum alla
flutningaverkamanna og tók krafta sína. Hefir ferill hans
Becu við því starfi af hon- síðan einkennzt af óvenju
um, er hann réðist til AFV (farsælli baráttu og dugmiklu
við stofnun þess 1950. Á ár-' starfi í þágu hagsmuna laun-
unum 1947 til 1950 var Becu þega, einkum sjómanna og
forseti sambands flutninga- annarra flutningaverka-
verkamanna. | manna, fyrst innan belgísku
Omer Becu á að baki sér samtakanna en siðan innan
merkilegan og allstormasam sameinaðra samtaka. félag-
an feril sem einn af dug- ‘ anna i Evrópu og víðar út
mestu og skeleggustu leiðtog um heim. Becu kom mjög
um innan verkalýðssamtaka fljótt auga á mikilvægi þess
Evrópu. Hann var áður loft-
í yfirlitinu er tekin til sam 30%. Fólki, sem lifir á þjón-
anburðar atvinnuskiptingin j ustustörfum, persónulegum
viö næsta allsherjarmanntal j eða opinberum, hefir fjölgað
hluta, en
hækkað
á undan, árið 1940. Þó eru töl um rúml. fjórða
urnar ekki teknar óbreyttar , verzlunarliðurinn
um 47%, og svipað hefir því
fólki fjölgað tiltölulega, sem
lifir á eignum, eftirlaunum
eöa opinberum styrk. En
úr manntalinu 1940, heldur
færðar til samræmis við þá
skiptingu, sem notuð var við
manntalið 1950 og byggð var
á tilhögun hagstofu Samein-
uðu þjóðanna um atvinnu-
skiptingu i alþjóöaskýrslum.
Að mestu var þó skiptingin
eins við bæði manntölin, en
nokkuð breytt um aðalflokka
Þannig voru byggingar og
vegagerð, svo og rafmagns-
og vatnsveitur talið sjálfstæð Fyrir þremur árum skrif-
ir liðir 1950, en 1940 var hvort' aði ég nokkur orð um nota-
tveggja talið með iðnaði. | gildi miðstöðvarkatla, og
Hins vegar voru þjónustu- nauðsyn þess að fram færi
yfirlitinu. Atvinnugreinar skeytamaður á flutningaskip
þær, sem hér um ræðir, eru'um 0g hefir hann því fyrst
frystihúsavinna, fiskverkun, og fremst starfað innan sam-
„annar fiskiðnaður“, lýsis-j taka sjómanna og beitt sér
bræðsla og vinna í síldar- og ’ fyrir þVí að samtök þeirra
fiskimjölsverksmiðjum. Þess sameinuðust innan Alþjóða-
er að gæta, að þeir, sem lifa sambands flutningaverka-
á kjötfrystingu, eru meðtald- | manna. Hefir þetta starf
ir hér, og verða þeir ekki hans og. barátta borið ríku-
greindir frá þeim, sem eru í legan ávöxt til hagsbóta fyrir
fiskfrystingu, en þar mun sjómenn og aðra flutninga-
vera um að ræða tiltölulega j verkamenn, og telur sam-
fátt fólk. — Tala fólks, sem band þetta nú 130 félög inn-
lifir á fiskiðnaði, hefir hækk- an sinna vébanda með yfir
að um 47% frá 1940 til 1950,' 5,5 miiijónum meðlimi í 47
löndum.
Becu hafði forustuna í því
! að fá samtök hafnarverka-
að stofna sem traustust sam-
tök á alþjóðlegum gr.undvelli
og hefir hann lagt drjúgan
skerf í hið mikla starf, sem
nauðsynlegt hefir verið til að
skapa víðtæk, traust og frjáls
verkalýðsins um allan heim.
í deilum sínum hafa íslenzk
verkalýðssamtök oft og ein-
att þurft að leita til alþjóða-
sambands flutningaverka-
manna, einnig eftir að Omer
Becu gerðist framkvæmda-
stjóri þess. Á þetta einkum
við um togaraverkföll hér á
landi, en eins og kunnugt er,
þá er Sjómannafélag Reykja-
víkur meðlimur í þessu sam-
bandi. Hefir það jafnan brugð
og síöarnefnda árið lifðu 27%
íbúanna í iðnaði á fiskiðn- J
aði.
Á yfirlitinu sést greinilega ' manna 0g sjómanna, til þesslist mjög skjótt og vel við öll
hinn mikli munur á atvinnu- að taka höndum saman íJ um málaleitunum héðan og
skiptingunni í bæjunum ann | „orrustunni um hafnirnar“ veitt íslenzkum verkamönn-
ars vegar og í sveitunum (að ag styrjöldinni lokinni, en'um, sérstaklega sjómönnum,
meðtöldum þorpum með svo hefir jafnan verið nefnd! ómetanlegan stuðning í deil-
færri en 300 íbúum) hins veg baráttan gegn undirróðri j um við útgerðarmenn. Ekki
ar. í sveitunum lifa % hlutar kommúnista í hafnarborgum ■ alls fyrir löngu, leitaði Al-
íbúanna á landbúnaöi, en í Evrópu og víðar. Hefir bar- j þýðusamband íslands til sam
fp’ramliald á 7. slða).
Rannsókn á notagildi
olíukyndingartækja
störf 1940 talin í tvennu lagi, I rannsókn á því, hvaða gerð-
persónuleg þjónustustörf og J ir þeirra reyndust sparneytr -
opinber þjónusta, en þetta er astar og hagkvæmastar. Jafn
j framt benti ég á nauðsyn
-50 hef þess að almenningi væru
talið í einum lið 1950
Á áratugnum 1940-
ir landsmönnum fjölgað alls.veittar leiðbeiningar um val
um 22500 eða um 18,5%. Á'og notkun þessara tækja. Nú
sama tíma hefir sá mann-jþegar fjöldi fólks er að
fjöldi, sem lifir á landbúnaði
og fisveiðum, lækkað um rúm
lega 12 þús. manns eða meira
en fimmta hluta (fiskveiðar
lim 19%, en landbúnaður um
23%). Á næsta áratug á und-
fara fram rannsókn á þessu
atriði og verði síðan almenn-
ingi til leiðbeiningar, til auk-
ins sparnaðar. Dæmi eru til
þess að tekist hafi að lækka
hitakostnað húsa allt að 50%
með því að skipta um kynd-
ingartæki, með því að fá tæki
sem hæfði stærð og öðrum aö
stæðum betur en hitt, sem
fýrir var.
En full vissa fyrir nota-
byggja, og langmestur hlutijgildi kyndingartækja fæst
þess af litlum efnum eða eng J ekki nema með rannsókn
um, eykst þörf þess að til sé, hinna ólíku gerða, sem fram
einhver aðili, annar en fram- j færi við sömu skilyrði, og
leiðendur, sem þetta fólk geti' einmitt þess vegna er nauð-
bands þess, sem Becu hefir
stjórnað, og fór þess á leit að
það beitti sér fyrir stuðningi
brezkra verkalýðssamtaka við
málstað íslands í landhelgis
átta þessi oft á tíðum verið
afar hörð og stundum tvísýn,
þar eð kommúnistar hafa
lagt alla áherzlu á að skapa
glundroða í höfnum Vestur-
Evrópu og reynt allt hvað deilunni við Breta. Tók Becu
þeir gátu til þess að nota | málið þegar til umræðu með-
hagsmuni hafnarverka- ’ al leiötoga samtakanna í Bret
manna og sjómanna sér til landi. Telur hann brezka
pólitísks framdráttar. jverkamenn standa eindregið'
O. Becu er fæddur í Ost- með íslendingum í landhelg-
end í Belgíu árið 1902. Faðir 1 isdeilunni.
(Vinnan.)
an lækkaði líka landbúnaðar synlegar upplýsingar og leið
mannfjöldinn, ekki þ0 nema
um 5%, en fiskveiðamanna-
fjöldinn hækkaði þá um 6%.
'A síðasta áratug hefir hins
vegar fólki fjölgað í öllum
öðrum atvinnuflokkum. Sam
gönguliðurinn hefir þó ekki það fólk, sem nú er með ný
snúið sér til og fengið nauð- , synlegt að slíkur samanburð
ur fari fram undir óhlut-
beiningar hjá. Þetta mundi drægu eftirliti sérfróðra
ekki aðeins geta þýtt sparnað manna. Sú rannsókn gæti
fyrir viðkomandi einstak- jjorðið mjög einföld og ódýr,
linga, heldur einnig fyrir J og mætti t. d. framkvæma
þjóðarbúið í heild. Ég vil því,hana með því að tengja við
leyfa mér að æskja þess, að
Lyflæknisstaðan ji
hækkað nema álíka mikið og
mannfjöldinn í heild eða um
18%, en á næsta áratug á und
an hafði hann hækkað um
katlana olíumælingartæki,
sem mældi nákvæmlega
byggingar og aðrir, sem ætla eyðslu þeirra við að hita visst
að kaupa ný kyndingartæki
taki undir þá hugmynd mína
að hið opinbera láti sem fyrst
vatnsmagn
stig.
í ákveðið hita-
OI. Olsen.
við Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri er laus til um-
sóknar frá 1. janúar 1954 að telja. Umsóknarfrestur
er til 1. október n. k.
Umsóknir sendist til formanns stjórnarnefndar
sjúkrahússins, Brynjólfs Sveinssonar, menntaskóla-
kennara á Akureyri, sem einnig veitir frekari vitneskju
um starfið.
eaamamníniiHninmmsmiittttnamiamnamnatnni
r*'
UTBREIÐIÐ TIMANN
snniinimnnnsmnunntmnimwuinnnunnanmmmt