Tíminn - 23.03.1954, Blaðsíða 5

68. blaff.
TÍMINN, þrigjuðaginn 23. marz 1954.
5
Sunnud. 21. murz
Bjarni Ben. og
jarðakaupalánin
Talsverð athygli hefir um
skeið beinzt að Alþingi
vegna deilu, sem Bjarni
Benediktsson hefir haldið
uppi gegn frumvarpi, sem
fjallar um aukið starfsfé
veðdeíldar Búnaðarbankians.
Efni frv. er það, að ríkis-
stjórnin skuli með samning-
um við Landsbankann
tryggja veðdeildinni affalla-
lausa sölu á skuldabréfum
fyrir um a. m. k. 1,2 millj. kr.
á ári og skuli veðdeildin sið-
an eingöngu lána þetta fé til
jarðakaupa.
Frv. þetta var upphaflega
flutt af landbúnaðarnefnd n.
d., og var byggt á grundvelli
tveggja frv., öðru frá Fram-
sóknarmönnum, en hinu frá
Sjálfstæðsimönnum, um lán
til frumbýlinga. Frv. var ein
róma samþykkt í neðri deild
og hafði einnig verið sam-
þykkt einróma við tvær um-
ræður í efri deild, er Bjarni
Benediktsson reis upp til að
reyna að hindra framgang
þess.
Til að sýna nauðsyn þessa
máls, þykir rétt að birta hér
orðrétta greinargerð þá, sem
Jandbúnaðariiefnd n. d. lét
upphaflega fylgja frum-
varpinu:
„Fyrir nokkrum áratugum
var það algengt, áð frum-
býlingar tóku jörð á leigu
með nokkrum kúgildum og
hófu búskap, stundum því
nær með tvær hendur tóm-
ar að öðru leyti, og farnaðist
oft velr ----
Nú eru þessar aðstæður
ekki lengur fyrir hendi. Flest
ir, sem nú byrja búskap og
ekki hafa fengið jörð eða
jarðarpart áð erfðum, verða
að byrja á því að kaupa sér
jörð til ábúðar, en aðrir, sem
hafa stundað búskap, en
þurfa af einhverjum ástæð-
um að flytja af ábýlisjörð
sinni, verða annað hvort að
kaupa jarðnæði eða bregða
búi. Jafnframt hefir jarðar-
verð farið mjög hækkandi og
Fæstir eru svo efnum bún-
ir, að þeir geti greitt jarðar-
verðið af eigin fé. Þeir verða
því að fá láii til jarðarkaup-
anna eða leggja árar í bát og
flytja á mölina, sem kallað
er. wwwwW
En lánsfé til jarðarkaupa
hefir ekki legið á lausu. Sú
stofnun, sem helzt hefir
hlaupið undir bagga með
bændurh og bændaefnum, er
þannig he.fir staðið á, og þó
af lítilli getu, er veðdeild
Búnaðarbankáns. Sá brunn-
ur er nú þurrausinn og meira
en það.
Það er engum efa undir-
orpið, að nokkuð af fólki
hefir yfirgefið sveitirnar á
undanförnum árum gegn
vilja sínum, sökum þess að
það fékk hvorki leigujarð-
næði né nauðsynlegt lánsfé
til jarðarkaupa.
Leiðin, sem valin er sam-
kvæmt frumvarpinu til fjár-
öflunar fyrir veðdeild Bún-
aðarbankans, er ekki nýmæli.
í lögum um Ræktunarsjóð
íslands frá 1935 segir, að rik
samning við Landsb. ísl. um
kaup á verðbréfum sjóðsins,
er nemi allt að 1.400.000 kr.
Með lögum um Búnaðar-
Stjórnmálayfirlýsing aðalfundar
miðstjórnar Framsóknarflokksins
Aðalfundur miðstjórnar Framsóknarfl. 1954 lýsir
fylgi sínu við málef?iasamning þann, er gerður var milli
stjórnarflokkanna 11. sept. s. 1. Einkum telur miðstjórn-
in það mikilsvert, að flokkurinn skyldi koma því fram
við samningsgerðina, að hafizt yrði hanða um skipu-
lagðar raforkuframkvæmdir í þeim byggðarlögum, er
enga eða ónóga raforku hafa, og að framlög ríkissjóðs
hafa verið íiálega þrefölduð í því skyni á fjárlögum 1954.
Jafnframt felur miðstjórnin þingmönnum flokksins að
beita sér fyrir því, að hækkun ríkisframlagsins verði
lögfest til frambúðar og lánsfé tryggt áður en þvi þingi
lýkur, sem nú situr. — Þá vill miðstjórnin lýsa ánægju
sinni yfir þvi, að í stjórnarsamni7ignum eru ákvæði um
útvegun aukins lánsfjár til íbúðabygginga í kauptún-
um og kaupstöðum og fyrirheit um ráðstafanir til þess
að leysa þetta aðkallandi vandamál til frambúðar, á-
samt ákvæðum um rekstrarlán út á saúðfjárafurðir og
endurskoðun rekstrarlánastarfsemi vegna iönaðarins.
Miðstjórnin fagnar því, að framleiösla tilbúins áburð-
ar skuli nú vera hafin hér á landi og 20 ára baráttu
Framsóknarflokksins og bændastéttarinnar fyrir því
máli þar með til lykta leidd með sigri. Um Ieið vill hún
á það minna, að áburðarverksmiðjan er reist vegna
landbúnaðari?7s og að rekstur hennar ber að miða við
það fyrst og fremst, að hún verði til hess að efla og auka
ræktun landsins. —
Miðstjórnin vill og lýsa ánægju sinni yfir því, að fyr-
irhugað er að lækka tekjuskatt og tolla af hráefnum til
iðnaðar og gera sparifé skattfrjálst.
Vcrkeíni samvlnuustefnsinnar.
Með tilvísun til yfirlýstrar stefnu flokksins í sam-
vinnumálum telur miðstjórnin það sem fyrr eitt af meg-
inverkefnum flokksins og flokksmanna að veita sam-
vinnufélagsskapnum í la7idi?iu brautargengi til að leysa
margs konar aðkallandi verkefni í þágu almennings í
sveit og við sjó. Hún telur sérstaklega ástæðu til að
hvetja íbúa hmna einstöku byggðarlaga Ia?7dsins til að
gera sér ljóst, hve mikilsvert það er, hvort sem er í
strjálbýli eða þéttbýli, að eiga öflugt samvinnufélag,
sem haft geti forgöngu í efnahagsmálum á félagssvæð-
inu. Rétt er að benda á, að auk þess sem samvinnufé-
lögin i?i?ia af hendi nauðsy?ilega þjónustu við kaup og
sölu vöru fyrir félagsmenn, gegna þau því hlutverki að
draga saman og festa hvert í sínu byggðarlagi fjár-
magn, sem almen?zingur getur ráðið yfir og notaö til
að efla afkomuskilyrði byggðarlagsins og tryggja fram-
tíð þess, e?ida eru félögin öllum opin til in??göngu sam-
kvæmt ákvæðum samvinnulaga. Miðstjór??i?i vill sér-
staklega minna alla stuð?iingsmenn samvinnufélag-
an??a á þessi atriði nú, þegar enn á ný er hafin árásar-
og undirróðursherferð gegn samvimmfélögunum, sem
einkum á rætur að rekja — nú eins og cft áður — til
nýs gróanda og vaxtar í starfsemi þeirra. E?i þess er
þá jafnframt að vænta, að samvinnumenn styðji ekki
andstæðinga samvinnufélagsskaparins til áhrifa, sem
beita má gegn honum.
banka íslands frá 1941 voru
ákvæði uni áðurgreind verð-
bréfakaup Landsbankans úr
gildi numin. Landsbankinn
keypti árlega,' meðan samn-
ingurinn gilti, jarðræktar-
bréf fyrir 300 þús. kr., sem
ætla má að jafngildi nú um
3 millj. kr. Þegar litið er á
þessa upphæö og ástæður
Landsbankans nú, er ekki til
mikils mælzt, þó að bankinn
keypti árlega á næstu árum
veðdeildarbréf þau, er hér
um ræðir.“
Þessi greinargerð landbún
aðarnefndar n. d. sýnir bezt,
að frv. þetta er byggt á
fyllstu nauðsyn. Bjarni Bene
diktsson er líka nógu klókur
til að látast skilja hana. Þess
vegna þykist hann vera fylgj
andi því, að lán séu veitt til
jarðakaupa. Jafnhliöa legg-
ur hann svo fram breytingar
tillögu, er gera myndi frv.
gagnslaust. Tillaga hans er
sú, að sparisjóðsdeild Bún-
aðarbankans veiti veðdeild
bankans umrætt fé. Afleið-
ing þess, ef sparisjóðsdeild-
in festi í löngum lán-
um mikið af sparifé því, sem
hún fær til ávöxtunar, yrði
1 að sjálfsögðu sú, að spari-
fjáreigendur leggðh fé sitt
I heldur inn annars staðar,
þar sem ekki hvíldu slíkar
hömlur á þvi. Sparisjóösdeild
Búnaðarbankans myndi þá
dragast stórlega saman og
bankanum ekki aöeins veröa
ókleift að veita umrædd löng
lán til jaröakaupa, heldur
einnig lán til stutts tíma.
Væntanlega verður þessi
tillaga Bjarna ekki sam-
þykkt. Hún er hins vegar
góð vísbending um, hvernig
helztu forkólfar Sjálfstæðis-
flokksins reyna að bregðast
landbúnaðinum og fara ólík-
legustu krókaleiðir að þvi
marki. —
Ipp&ygging atviiiimveganna.
Miðstjór?iin telur, með tilliti til hi?inar öru fólksfjölg-
u?zar, að vi?i??a beri ósleitilega að eflingu atvinnuveg-
anna og aukningu framleiðslu??nar til þess að lífskjöri7i
geti jafnframt farið batnandi og búið sé í hagi7?ra fyrir
æskufólkið í Ia?idi?zu.
í landbÚTiaðinum er mest um vert að auka og tryggja
fóðurframleiósluna og arðsemi búfjárins. í því sam-
bandi er ?iauðsy?ilegt að tryggja með sérstökum ráð-
stöfunum, að ræktun aukist að miklum mun, ei?rkum
á þeim býlum, sem dregizt hafa aftur úr hingað til, svo
✓
að ábúendum þeirra verði kleift að reka 7?ægilega stór
bú til að standa straum af kostnaði við nútíma búskap-
artæk?ii. Kemur þar ei?ikum til greina efli??g Ræktun-
arsjóðs, Byggingarsjóðs og veðdeildar Búnaðarba?ika?is
og endurskoðun jarðræktarlaga og laga um jarðrækt-
arsamþykktir. Styðja þarf frumbýlinga til að hefja bú-
skap, koma í veg fyrir, að byggðir fari í eyði og vernda
gróður landsms gegn spjöllum af völdum ?záttúruafla.
í sjávarútvegmum þarf til tryggingar afkomu þeirra,
er sjói??7Z stunda, að sameina útgerð skipanna og verkun,
viimslu og sölu sjávarafurðan??a, þannig, að tryggt sé
að útgerðin beri ekki skarðan hlut frá borði, og að sjc-
menn og þeir, er vinna að verkun afíans, beri eins mikiff
úr býtum og framleiðslan getur gefið af sér. Má þetta
helzt gerast á þa?in hátt, að verku?i, vinnsla og sala
sjávarafurða sé í höndum félaga, þar sem eigendur afl-
a??s og þeir sem vin?za að verku?! og vinnslu hans, séu
félagsmenn. — Yi?ina þarf af kappi að haf??arbótum,
byggingu og endurbótum fiskiðjuvera og rannsókn og
friðu?i fiskimiða umfram það, sem nú er.
Þá telur miðstjórnin óhjákvæmilegt og sjálfsagt, aff
unnið sé að því að efla iðnaðinn, reisa sementsverksmiðju
samkv. gildandi lögum og koma á fót nýjum iðnaði til
framleiðslu útflutningsvara. Jafnframt sé unnið að rann.
sókn ?záttúruauðæfa landsi??s og orkulinda. Telur mið-
stjórnin 7iauðsy?ílegt að sérfróðum mö?jnum verði sem
fyrst falið að vinna að slíkri rannsókn og gera áætl-
anir og tillögur um framkvæmdir, jafnframt því sem
hún vísar til samþykkta síðasta flokksþings um öflun
fjármagns til stórið?iaöar hér á Iandi og hagnýti??gar
fallvatna. —
Þá telur miðstjórnin rétt að stuðla aff því, að siglingar
á sjó cg í lofti geti orðið vaxandi atvinnuvegur
með þjóðinni, enda verði þá, eftir því sem ástæður
leyfa, teknir upp vöru- og fólksflutningar í þágu annarra
þjóða. Verði þess þá neytt, aff íslendingar eru eyþjóð,
sjóvön og veðurvön og að landið er nú í alfaraleiff þjóða
í lofti og á legi.
1 sambandi við uppbyggingu atvinnuveganna leggur
miðstjórnin áherzlu á, að haft sé í huga, að jafnvægi
sé komið á og við haldiö í byggð landsins. Skiptir þá
miklu, að sem víöast sé unniff að dreifingu raforkunnar
og eflingu landbúnaffarins í sveitum og sjávarútvegs og
iðnaðar í hinum dreifðu þorpum og smábæjum. Leggur
miðstjórnin áherzlu á, að haldiff verði áfram þeirri stefnu,
sem tekin var upp árið 1951, að veita fé til framleiðslu-
aukningar í þeim Iandshlutum og á þeim stöðum, þar
sem atvinnuörðugleikar eru mestir og því hætta á brott-
flutningi fólks.
Bygginganiálin.
Um leið og miðstjórnin leggur áherzlu á öflun lánsf jár
til íbúðabygginga, lýsir hún yfir því, að hún telur, aff
enda þótt miklu fé hafi verið varið til margs konar
byggingaframkvæmda á undanförnum árum, skorti enn
mikið á, að byggðar hafi verið nægilegar margar íbúðir
til að hýsa þann fólksfjölda, sem við bætist og til þess,
að jafnframt sé hægt að taka þær ibúðir úr notkun, sem
ekki eru viðunandi. Byggingu íbúða verður þvi að halda
áfram eftir því sem efnahagur þjóðarinnar frekast leyf-
ir, bæði í sveitum og viff sjó. í þessu sambandi verffur
að líta svc' á að í fjölmennustu kaupstöðunum sé búiff
að byggja svo mikið af stórum íbúöum, að nægja muni
nú um sinn lianda þeim, er slíkra íbúða þurfa og hafa
efni á að búa í þeim. Hins vegar er tilfinnanlegur skort-
ur minni íbúða. Miðstjórnin skorar því á bæjarstjórnir
og byggingarnefndir þessara kaupstaða að haga svo
lóðaúthlutun fyrst um sinn, að mestmegnis verði byggff
fjölbýlishús með hæfilegum íbúðum og svokölluð smá-
íbúðarhús, sem eigendurnir koma upp aff nokkru leyti
CFramhald á 7. eíðu.)