Tíminn - 07.04.1955, Side 7

81. blað.
TÍMINN, fimmtu.daginn 7. apríl 1955.
7
Eftir. áramótin fanrist mér
ekki úr vegi að taka dagbók
mína og athuga, hvernig liðna
áriö’ hefði leikið við okkur
Holtshreppinga og Fljótverja
yfirleitt, því að Fljótin eru,
þó að lítil séu og afskekkt,
hluti af landinu. Ekki verður
því neitað. — Og hefst þá ann-
állinn.
Vetur frá nýári var snjó-
léttur og vindasamur. Tíðastir
voru vestan og sunnan vindar
og þeir oft harðir. Var beit því
stopulli og gagnminni en efni
stóðu til. Fönn var lítil og
suma tíma alauð jörð, svo að
fram í febr. var bílfært milli
Óiafsfjarðar og Fljóta. Er það
óvanalegt, því að vegurinn er
vægast sagt mjög illa gerður.
Auðvitað var Siglufjarðar-
skarð — það er vegurinn milli
Siglufjaröar og Fljóta — bráð
ófær bílum allan veturinn,
eins óg vant er. Frá nýári til
22. apríl, en þá var sumardag-
urinn fyrsti, voru 15 hríðar-
dagar. Voriö var þurrviðra-
samt Og mátti sólríkt kalla, en
þó ekki að sama skapi hlýtt.
Gróður kom seinna en við
hefði mátt búast. Ollu því sí-
felldir þurrkar um daga en
frost um nætur í maímánuði.
Síðari hluta maímánaðar voru
kýr þó víðast á bæjum leystar
af bás. Er það að vísu nokkru
fyrr en venjulegt er hér í
Holtshreppi. Fé gekk vel fram
og voru ær með mesta móti
tvílembdar.
Lambadauði um sauðburð
var ekki tilfinnanlegur, þegar
frá er talin óheppm sú, er
henti bóndann í Tungu í Stíflu
að meirihlúti ásauða hans
báru fyrir tal (létu sem kallað
er). Missti hann þannig um
60 lömb. Var það tilfinnanlegt
tjón. Mun tæplega of í lagt,
að það hafi verið um 18 þús.
kr. tap, því að bóndinn sá á
vænt :fé.
En iþó að sauðburður gengi
allveþ urðu vanhöld víða á
bæjum með lambaheimtur af
fjalli óg olli því dýrbítur. Þrátt
fyrir það, þó að okkar ágæta
refaskytta Alfreð Jónsson
bóndi á Reykjarhóli, dræpi 25
þessara fjanda á s. 1. vori inn-
an hrepps, þá er þessi ófögn-
uður óáreittur í námunda við
Austur-Fljót, bæði á Úlfsdöl-
um og i Héðinsfirði og heíir
versnað um allan helming síð
an pláss þessi fóru í auðn, en
þau heyra til, eins og kunnugt
er lögsagnarumdæmi Siglu-
fjarðarkaupstaðar, en bæjar-
stjórnin þar mun hafa naum
an tíma og annað þarfara með
hann að gera á fundum sín-
um en ræða um grenjaleitir og
refaeyðingu. Sláttur byrjaði
með fyrra móti eða um og upp
úr miðjum júní og náðist nokk
uð af heyi sæmilega verkuðu
í þeim mánuði.
Sumar frá 20. júní mátti
kalla langt fyrir neðan meðal
lag að gæðum. Júlí, sem vana-
lega er okkar bezti mánuður
til heyskapar hér í Fljótum,
heilsaði með kulda og norðan
brælu, en hríð til fjalla. Þurrk
glósur voru við og við og þá
helzt með kuldahæsingi.
Hreinviðri með sólskini var að
eins í tvo daga, en í sjö daga
af mánuðinum átti að heita
sólfar hluta úr degi. 12 daga
var ýmist súld eða rigning.
Ágústmánuðui' var mikið
þurrviðrasamari, enda mátti
segja, að aðalheyfengur næð-
ist í þeim mánuði, þó var nú
ekki hærra risið en það, að
aðeins 6 daga heila var sólskin
en oftar voru þó þurrir dagar
með sólfari stund úr degi.
September var svo illur, að
langt skyldi til annars slíks.
Hannes Hannesson, IVleSbreið:
Annáll Fljótamanns 1954
Skiptist á ýmist bleytuhríð
eða regn. Rigningardagar
voru 12, hríðardagar 6. Sex
daga sá til sólar, þar af tvo
daga heila. í þeim mánuði
tepptist þjóðvegurinn til
Siglufjarðar vegna snjóa.
Kom það sér illa fyrir bænd-
ur í Fljótum, því að þá stóð
haustslátrun sem hæst í
Haganesvík, en kjötið verð-
ur að flytja þaðan í frystir á
Siglufirði. Vegurinn var nú
samt hreinsaður, þegar upp
birti og var haldið opnum
meðan slátrun stóð yfir.
Mátti nú heita óslitinn ill
viðrabálkur frá því um göng
ur til 18. nóv. Á því tímabili
setti niður mikla fönn svo
sauðfé varð að taka á gjöf
um 20. október og hross litlu
síðar. Hinn 18. nóv. skipti um
tíð til hins betra; tók þá fönn
alla af láglendi og mátti
heita hin bezta tíð upp það-
an til áramóta.
Á árinu 1954 voru 44 hríð-
ardagar. Eru það miklum
mun færri hríðardagar, en
undanfarin ár. Hríðardagar
ársins skiptast á mánuði
sem hér segir: janúar 2, fe-
brúar 5, marz 6, apríl 2, maí,
júní, júlí og ágúst, enginn
hríðardagur í byggð, septem
ber 6, október 8, nóvember 8,
desember 7, samtals 44 hríð-
ardagar.
Af þessu yfirliti sézt að veð
urfar í Fljóturri hefir ekki
verið vel fallið til þess að
skapa góðæri fyrir búendur
þar, þegar þess er gætt, að
aðalbj argræðistíminn, sum-
arið og haustið, bregðast al-
gjörlega, svo að heyskanur
verður fyrir neðan meðallag
og á nokkrum bæjum varð
hey úti, þótt ekki væri mjög
mikið. Hefði þó verr farið
með heyfeng en raun varð á,
ef bændur hér væru ekki bún
ir að bæta tún sín og afla sér
heyvinnuverkfæra, þótt mik
ið skorti enn á, að vel sé í
því efni.
Vegna hins ritjulega sum-
ars og óveðrasömu hausttíð-
ár, reyndust dilkar mun lé-
legri til frálags en hið fyrra
haust. Mun hafa munað allt
að kg. á meðalvigt, hve lé-
legri hún var nú en árið áð-
ur, enda voru lömb hjá þeim,
er síðast slátruðu, mikið far-
in að leggja af, sem von var,
bví að alltaf voru hríðar og
illviðri.
Ær voru og magrar undan
sumrinu og þoldu þar af leið
andi verr beit og þurftu
meira fóður. Að öllu þessu at
huguðu, varð skaði bænda
ærinn vegna veðurfars.
Þess var getið hér að fram
an að lambahöld um sauð-
burð hefðu verið sæmileg, en
þegar fé kom af fjalli, kom
i ljós, að allmikið af lömbum
hafði farizt frá því að fénu
var sleppt á fjall. Við laus-
lega athugun tel ég að ekki
minna en 9% fæddra lamba
alls, hafi dáið að vori og tap-
ast á fjalli hér í Holtshrepp.
Telst mér til að lömb þau, ef
lifað hefðu, og lögð niður á
blóðvelli, eða seld á fæti,
hefðu gefið eigendum þeirra
um 90 þúsund krónur.
Hér í hrepp fjölgar fé
smám saman og mun nú orð
ið eins margt, eða vel það,
eins og það var, þegar fjár-
skiptin fóru fram haustið
1949. Féð virðist vera hraust
og afurðagott, mun þó aust-
an-féð reynast betur.
Jarðræktarframkvæmdir
hafa engar verið hér í hrepp
á þessu ári, höfðu þó margir
huga á því og fulla þörf, því
að ýmsir bændur eiga óunn-
in flög í túnum og er það ó-
metanlegur skaði að þurfa
að bíða með þau árum sam-
an. Jarðýta er engin hér, en
Búnaðarfélag Holtshrepps er
í Búnaðarsambandi Skagfirð
inga og á að fá þaðan
tæki til jarðvinnslu. Engin
jarðýta fékkst þaðan á þessu
ári. Allmikið hefir verið hér
um byggingaframkvæmdir,
sérstaklega hefir verið mikið
um fjárhúsabyggingar, eru
það stór og vönduð hús .úr
járnbentri steinsteypu, hlöð
ur hafa líka verið byggðar.
Enginn hefir dáið í hreppn
um á þessu ári, en veikindi
ýmiskonar hafa herjað á íbú
ana svo sem mislingar, rauð
ir hundar, kvefpest • o. fl.
Krömdust margir lengi, en
fengu þó bata um síðir.
Héraðslæknirinn, Guðjón
Klemensson, sagði lausu hér-
aðinu og flutti burt, óhætt
er að fullyrða að hans var
saknað af öllum, sem kynni
höfðu af honum, bæði sem
manns og læknis, og það ætla
ég að skarð hans verði vand-
fyllt.
Notendasími var lagður á
8 bæi í hreppnum. Er þá kom
inn notendasími á % býla í
Holtshreppi, og er varla hægt
að segja að það sé vel að ver-
ið, því að tíu ár eru nú síðan
byrjað var á að leggja hér
notendasíma.
Áttræður varð á þessu ári
Jóhannes Friðbjarnarson,
Brúnastöðum. Hann er Ey-
firðingur að ætt, af hinni
nafnkunnu Hvassafellsætt.
Jóhannes er gagnfræðing-
ur frá Möðruvallaskóla, lauk
þar prófi aldamótaárið. Hið
sama ár gerðist hann barna-
og unglingakennari í Fljót-
um, gegndi hann því starfi
í mörg ár við hin erfiðustu
skilyrði — já, svo ömurlegar
aðstæður, að engum manni
dytti í hug að líta við sliku
nú. Hann var hinn fyrsti eig
inlegi barna- og unglinga-
kennari hér i sveit og braut
ryðjandi í þeim málum. Með
honum komu nýir straumar
og nýjar hugsjónir, ja, ég vil
segja nýtt viðhorf til and-
legra fræða og félagsskapar.
Jóhannes giftist árið 1902
Kristrúnu Jónsdóttur bónda
að Illugastöðum í Holtshreppi.
Þeim hjónum varð tveggja
barna auðið er úr æsku kom-
ust, þau Sigríði húsfreyju á
Brúnastöðum og Ólaf Davíðs,
prófessor í Reykjavik. Jó-
hannes hefir gegnt mörgum
opinberum störfum fyrir
sveit sína, auk barna- og ungl
ingafræðslu, sem áður er
nefnd. Oddviti Holtshrepps
v&r hann fjölda mörg ár, í
skattanefnd, sóknarnefnd og
mikið fleirum störfum sinnti
hann fyrir sveitina. Hann
var einn af stofnendum Spari
sjóðs Fljótamanna, endur-
skoðandi hans um skeið.
Stofnanai Kaupfélags Fljóta
manna og Lestrarfélags Holts
hrepps. Um hann mætti mik
ið fleira segja, en hér skal
staðar numið.
Á fyrsta degi þessa liðna
árs, varð sextugur Þorlákur
Stefánsson orgelleikari frá
Gautastöðum. Hann hefir
verið forsöngvari og orgelleik
ari við Knappsstaðakirkju í
fjörutíu ár og litlu skemur
við Borðskirkju í Haganes-
hrepp. f tilefni afmælisins
var honum fært stofuorgel
að gjöf frá söfnuði beggja
þessara sókna.
Þorlákur er giftur Jónu
Ólafsdóttur írá Gautastöð
um í Stíflu. Þar bjuggu þau
hjón um fjölda ára í tví-býli
við Jóhannes Bogason og
Guðrúnu konu hans, — en
hún er systir Jönu, konu Þor
láks. — Þegar Fljótsá var
virkjuð (1942—45) urðu svo
mikil landsspjöll á Gautastöð
um, að þessi ágæta jörð varð
aðeins ritjukot hjá því sem
áður var.
Fluttu þau hjón þá burt
úr Holtshreppi og yfir í Haga
neshrepp. Reistu sér nýbýli
á svokallaðri Grindilsströnd,
á landgeira, er Barðskirkja
árti, skammt frá Miklavatni.
Nefndi han.n nýbýlið Gaut-
land og búa þau hjón þar nú
með fveimur börnum sínum.
Þau hjón hafa verið samhent
með dugnað og ráðdeild alla.
Gestrisin og góð heim að
sækja. Þau hafa komið til
manns stórum barnahóp,
og eru öll börnin hin mann-
vænlegustu.
Á þessu ári hóf vegferð
sína á hundraðasta árið
Kristján Jónsson, fyrrum
bóndi í Lambanesi. Hann er
lika aldursforseti í Fljótum.
Kristján var um margt
merkilegur maður. Hann var
giéðimaður. göðúr h.eim að
sækja og greiðvikinn, orð-
heppinn og háfði gaman að
kimni. LétUeikamaður mik-
ill, sást sjáldan á hestbaki,
en hiaupið gat hann bæði
lengi og hratt, nær að segja
fram á elliár.
Dugnaðar maður bæði til
sjós. og lands. Hygginn bú-
maður og hagur vel til allra
verka. Þótt aldurinn færðist
yfir Kristján, fylgdist hann
vel með öllum landsmáium,
sat við úívarpið og hlustaði
hann og fylgdist vel með á
vettvangi stjórnmálanna, en
nú, á þessu síðasta ári, hefir
sjón og heyrn mjög hrakað,
svo eyrna-yndi og augnagam
an er nú orðið af skcrnum
skammti og líkaminn að taka
út sín laun fyrir langt og ó-
sérhhfið starf. Að hann hafi
fylgst vel með stefnum flokk
anna í þjóðmálum okkar, má
marka af því, að við síðustu
kosmngar til Alþingis, brá
hann sér á kjörfund. — Gæti
trúað, að hann hefði verið
elzti maður, sem kom á kjör
stað, að minnsta kosti í sveit.
Krjstján var kvæntur Sig-
urlaugu Sæmundsdóttur,
hinni mestu myndarkonu.
Þau eignuðust 10 börn, sem
úr æsku komust, og sem öll
voru hin mannvænlegustu.
Árið 1900 fluttust þau hjón
að Lambanesi. Ég var þá
drengstauli á Illugastöðum,
sem er næsti bær við Lamba-
nes. Fljótt hændist ég að
Lambanesi og fólkinu þar og
oft var mér létt um sporið
þangað. Mörg börnin voru á
svipuðum aldri og ég, sum
lítið eitt eldri en önnur
yngri. Oft var glatt á hjalla
innan vébanda þessara lífs-
glöðu myndarlegu unglinga
og margar eru mér ógleym-
anlegar ánægjustundir, sem
ég á frá þeim dögum.
En „tímarnir breytast", böl-
ið sára/það brjóstið slær,
sem fyrr var glatt.“
Nú er helmingur af þess-
um fríða, lífsglaða barnahóp
til moldar genginn og má
með sanni segja, að þau
hurfu fyrir aldur fram, því
öll dóu þau í blóma lífsins,
frá hálfunnu dagsverki og
ekki það.
Konu sína missti Kristján
árið 1928 eftir 50 ára sambúð.
Nú er þessi léttaleika- og
atorkusami maður nær far-
inn að kröftum, en hefir þó
enn fótaferð daglega stund
úr deginum. Minnið eri á þrot
um og eins og áður er sagt,
hefir hann nú lítið gagn af
blöðum og útvarpi, og eru það
inikil viðbrigði fyrir mann,
sem hefir haft yndi af því
hvoru tveggja, eins og Krist-
ján hefir haft. En þrátt fyrir
þetta og sinn haa aldur, er
hann glaður og reifur í við-
tali og hefir hnittin kímnis-
yrði á vörum.
Þessum gömlu, góðu xdnnm
mínum, sem ég hefi hér lítil-
á það, sem öldur ljósvakans | lega minnst, sendi ég kæra
færðu honum að eyra. Öll kveðju mína og óska þeirn
helztu stjórnmálablöðin las ' árs og friðar á komandi ári.
í/~
j
Sundhöll Reykjavíkur
og Sundlaugarnar
verða opnar frá kl. 8—11,30 árdegis á skírdag og ann-
an páskadag, en lokaðar á föstudaginn langa og páska-
dag. Laugardaginn fyrir páska verða þær opnar allan
dagin. —
8
Vegna 25 ára afmælís
bankans
verður honum lokað kl. 2 e. h. þriðjudaginn 12. apríl
næstkomandi.
Athygli skal vakin á því, að bankinn verður opinn
umfram venju milli kl. 12 og 1 þennan dag.
Útvegsbanki Islands h.f.