Tíminn - 04.05.1956, Page 7

T í M I N N, föstudaginn 4. maí 195G.
7
Dr. Kristiíin Gnðmundsson utanríkisráðherra:
Athngasemdir út af lands-
fundarræðu dómsmálaráðh.
Biarni 02 ,.piltarí£ hans voru andvídr Ra?herra segir
n ’ r n i grousogur
emkrhóium þeim, sem framkvæmdar'kr®S fœðfSna°mevgrðgötm1íufm
hafa verið á flugvellinum
Ég sé í MorgunblaSinu 22. apríl s. 1., aS Bjarni Bene-
diktsson dómsraálaráSherra hefir í ræSu sinni á landsfundi
SjálfstæSismanna vikiS nokkuS aS mér og meSferS minni
hans til meðferöar fyrr en nú.
J inu, og þess, sem býr utan viS
það. í utanríkisráðherratíð Bjarna
var flugvöllurinn lítt girtur, toll-
eftirliti því mjög ábótavant og
eftirlit með ferðum út og inn á
völlinn ekkert. Keflavíkurflugvöll-
ur mun því hafa verið algjört eins-
dæmi í öllum heiminum, hvað
gróusögum um einhverjar „sjopp-
ur“, sem Framsóknarmenn eigi á
keflavíkurílugvelli. Sá fótur er
fyrir þessum sögum, að Þorvarð-
ur Árnason, bróöir Tómasar Árna-
sonar deildarstjóra í varnarmála-
deild, fékk, ásamt Sjálfstæðis-
á utanríkis- og varnarmálum íslands. Vegna utanfarar og manm eirnim, leyk til að setja
annríkis hefir mér ekki gefizt tóm til aS taka málflutning JPf ^fekk.'ég eðfíórnas Arní
son, sem veitti þetta leyfi, heldur
Bjarni Benediktsson sjálfur.
Bjarni hafði veitt mörgum Sjálf-
stæðismönnum leyfi til þess að
reka „sjoppur“ á vellinum, áður
en ég tók við utanríkismálum.
Hann er því hinn eini og sarmi
„sjoppu“-kóngur á Kefiavíkurflug-
velli, ef svo mætti að orði kom-
ast. Nú mun ekki vera nema ein
„sjoppa“ á vellinum innan girð-
ingarinnar, og heitir hún „Rio
Bar“. Eigandi þeirrar „sjoppu“ er
Þorvaldur Guðmundsson, sem
kenndur er við Síld og fisk, Ég
hefi aldrei spurt Þorvald um, hvar
hann sé í flokki, en ekki er mér
kunnugt um, að hann hafi verið
neinn framámaður í Framsóknar-
ílokknum.
Forsetastarí á alþjó <5-
iegiim íundum
Bjarni reynir að lauma þvl inn
hjá áheyrendum sínum, að óg hafi
orðið landinu til minnkunar með
því að vera forseti á ráðherrafund
um Evrópuráðsins og Atlantshafs
Hylling, sem ekki mátti
koma seinna
Bjarna Benediktssyni virðist
hafa verið áhugamál að tjá flokks
mönnum sínum, að mér hafi farið
flest eða öll verk illa úr hendi
og auðvitað verr en honum. Vel
hefði farið á því, að hann hefði | snerlir eftirlitsleysi. Astand þetta
útskýrt þetta nánar með því að|var að sjálfsögðu mjög vinsælt af
benda á, hvaða atriði í utanríkis-1 Þeim, sem vildu hafa samskipti á
eða varnarmálum hafi verið verr j milli hersins og Islendinga sem
framkvæmd í ráðherratíð minni, hömluminnst, og sjálfsagt einnig
en hans. En Bjarni mun hafa hug- af Þeim, sem kunna að hafa haft
boð um, að slíkur samanburður J möguleika til að hafa góðar tekjur
yrði mér ekki óhagstæður. Mun °S aukatekjur af því að reka leyni
hann sjálfur oft hafa heyrt það, verziun með tollfrjálsar vörur út
frá sínum eigin flokksmönnum, en
virðist ekki hafa þá skapgcrð, að
liann þoli slíkt. Öðruvísi fæ ég
ekki skilið þann „tón“ í minn
garð, sem fram kemur í lands-
fundarræöunni, því að sjálfur þyk-
ist ég ekki hafa gefið honum til-
efni til aö veitast að mór á þann
hátt, sem þar er gert.
af flugvellinum. Akvörðun minni
um að sporna við þessum óheppi-
legu samskiptum og ólöglegu leyni
verzlun var mjög illa tekið af Sjálf
stæðismönnum, og var hafður uppi
illvígur áróður á móti mér í þessu
sambandi í Flugvallarblaðinu, eft-
irlætisblaði Bjarna Benediktsson-
ar. Þýðingar ur þessum blöðum
Bjarni lét flokksþing Sjálfstæðis ' og bergmál hinna háværu, óþjóð-
flokksins hylla sig fyrir stjórn }egu radda kom fram í mörgum. £ hef= ekk= trú á
sína á utanríkis- og varnarmálum j bloðum Bandankjanna og jafnvel hv{ ^ „tanríkGhión.
fram að haustinu 1953. Má segja,! voru þar hotamr hafðar i frammi
að sú hylling hafi ekki mátt koma við íslendinga, ef framfylgt yrði
seinna. Ákafir tilbiðjendur Bjarna ; áformum okkar. Er það athyglis-
stungu upp á því, að fíokksþ’ingið vert- 1'vílíkur fítonsandi gat hlaup-
samþykkti á mig vitur og van
ið í menn Bjarna Benediktssonar
traust fyrir stjórn mína á utan-, uf_af Þessu girðingar- og eftirlits
ríkis- og várnarmálum, en á ein-: ntáli.
hvern hátt snerust vopnin þannig j Ég veit með vissu um afstöðu
í höndum Bjarna, að í staðinn fyrir , Bjarna Benediktssonar til árása
að vxturnar yrðu samþykktar, voru
fluttar ádeiluræður á fyrrverandi
stjórn hans á varnarmálunum. Má
ég þar vel við una.
því, að starfsfólk utanríkisþjón-
ustunnar, sem aðstoðað hcfir mig
með piýði á fundum þessum, hafi
flult Bjarna slíkar fregnir, jafn-
vel þótt hann hafi átt þar nákomið
fólk. Ég mun hafa getið þess op-
inberlega, ao ég hafi tekið við
íorsæti á þessum fundurn af því,
að röðin haíi verið komin að ís-
Frumkvætsi Bandaríkja-
manna — samþykki
Bjarna
En málaflutningurinn í lands-
fundarræðu hans er á ýmsan hátt
óviðkunnanlegur og á engan hátt
samboðinn dómsmálaráðhei-rn
landsins. Hann telur, að útnefn-
ing ambassadora hafi verið aðal-
afrek Framsóknarflokksins í utan-
ríkismálum í stjórnartíð
landi. En röðin kom einnig að ís-
Flugyallarblaðsins a mig. en vil fan(jf j ráðherratið Bjarna. Hann
þo eigi draga þá ályktun af fram- lriæffj þa eltki á fundunum, hefir
komu hans, að hann hafi sjálfur sennilcga fundist heiðri íslands
att hagsmuna að gæta í þessum hefur þorgið á þann hátt. Mikils
málum. En alltaf hefir mér þótt - nictinn Sjálfstæðismaður kom að
óviðkunnanlegt hið nána samband, máli vig mig a sinum tinxa og lagði
er mer hefir virzt vera milli Sjálf-j fast aS mér að taka ekki við
stæðisflokksins og bandanskra að
ila á Keflavíkurflugvelli. Skal það
skýrt nánar, ef óskað er.
mer,
fundarstjórninni, þegar röðin kom
að íslandi. Sagði, að Bjarni hefði
ekki treyst sér til að taka að sér
þann vanda, og væri það þá víst
ekki á mínu færi. Ég leit hins
vegar svo á, að ekki þýddi til
lengdar fyrir utanríkisráðhei'ra ís-
lands, hver sem hann væri, að
hliðra sér hjá embættisskyldum
aí' þessu tagi, og liefði ekki minnzt
á þetta frekar án tilefnis frá
Bjarna.
JBjarni talar um
Benediktsson, Morgun-
blaðið og Vísir hafa ráðizt á mig
fyrir það, að ég hafi ekki tekið
neina afstöðu til þingsályktunar-
tillögu þeirrar í varnarmálum, sem
Alþingi samþykkti. Bjarni veit, að
Andspyrnan gegn
vegabréfunum
Til þess að geta fylgzt með ferð-
um.manna út og inn af flugvell-
minni. j inum og erindum þeirra, var því
En það var 'borið undix1 alla ríkis- komið á, að hver maður, sem færi
stjórnina og þar á meðal Bjarna, jút eða inn af vellinum, yrði að
hvort verða skyldi við beiðni ut- liafa vegabréf. Þetta mætti mik-
anríkisráðuneytis Bándaríkjanna,, illi andúð hjá Sjálfstæðisflokkn-
að nafnbót sendiherra þeiri'a á fs--! um og sanna skrif Flugvallai'blaðs-
landi yrðí bi-eytt úr „minister" í ins það. Hópuí' starfsmanna á flug' „íslenzkail her<á
„ambassador". Frumkvæðið umjvellinum hugðizt hafa fyrirmælij Bjarni " ■ ■ ■
breytingu þessa kom því frá er- mín um vegabréf að engu og neit-
lendu, vinveittu, ríki og hefði það aði að taka vegabréfin. Þess þai-f
orðið að teljast ókui'teisi, ef til- vart að geta, að forusta þessa hóps
mælunum hefði verið hafnað. Auð var í höndum ákafra Sjálfstæðis-
vitað var ekki hægt að taka eína ' manna, en alltof margir slíkir of- „„
ríkisstjórn út úr, heldur varð sam stopamenn hafa ábyrgðarstöður þetta er ósatt. Ég mætti nokkr-
timis að bjoða öðrum ríkjum, sem hja Bandaríkjamönnum á ílugvell-, um sinnum á fundi utani'íkismála-
eiga fulltrúa hér í Reykjavík, að inum. Það var ekki fyrr en ég j nefndar, sem fjallaði um þetta
koma á þessari breytingu. Sýnist skýi'ði þessum mönnurn frá því, i mál. Ennfremur lét ég í ljós á-
mór, að Bjarna heíði verið sæmra að ferðir þeirra myndu stöðvaðar : kveðið álit mitt á málinu á sam-
að skýra þetta mál, en varpa að meg lögregluvaldi, ef þeir beygðu ' eiginlegum fundi ríkisstjórnarinn-
niér hnxxxlyrðum fvrir það, úr því sig ekki fyrir reglunum og tækjular og manna úr utanríkismála-
að hann vissi sjálfur hið rétta. vegabréfin, að þeir létu sér segj-jnefnd. Það kom þar fram hjá
ast. Ekki hefi ég orðið var j Bjarna Benediktssyni, að hann
Eindæma eftirlitsfeysi við Það, að fyrirmæli þessi hafi; teidi óvarlegt að láta ameríska
' í •’ orðið mönnunx þessum til neinna' herinn fara úr landinu fyrr en
S lyni no óþæginda og hvgg ég, að fyrirrn;í'l, komið væri upp íslenzkum her,
Bjarni hæðist að og reynir að unum hafi undantekningarlaust og íleira var þar mælt, sem ég
gera lítið xir girðingu þeirri, senx vcrið ixlýtt, þótt í einstaka tiifell-! hirði ekki að rekja, enda ekki
ég hefi beitt nxér fyrir að reist um hafi verið reynt að komaxt j skráð í gerðabækur, hvorki scm
yrði í kringum Kefiavikurflugvöll. framhjá þeim. Ólafur Thors for- i „dagsvar“ né „miðnætursvar“, svo
í öllum siðuðum löndum, sem cg sætisráðherra - varaði mig föður-1 að notuð séu orð úr landsfundai'-
þekki til, eru bæði flugvellir og lega við því, að koma á vegabréfs- ræðu Bjarna.
hernaðarsvæði afgirt, svo að ó- j skoðun á flugvellinum. Sagði hann, • Bjarni telur sig hafa frétt, að
liindraðar samgöngur eigi sér elcki að Bjarni hefði reynt þetta áður, j ég hafi ekki tekið til máls á flokks
stað á milli fólks, sem býr á svæð-1 en það hefði mistekizt. J þingi Framsóknarmanna, er rætt
©'
víðavangi
Jóhann þögii
Það lxefir vakið almenna at-
hygli að Jóhanxi Hafstein banka
stjóri, sem um skeið var sítal-
andi og sískriíandi um pólitík
og efnahagsniál, er nú orðinn
allra manna þöglastur. Frá hon
unx hefir ekki heyrst hósti né
stuna, síðan fyrir hann voru
iagðar Iiér í blaðinu nokkrar
spurningar um skuldamál Út-
vegsbankans við Landsbankann.
Jón Árnason bankastjóri hafði
áður vakið xnáls á þessurn „ó-
heiibrigðu viðskiptum“ og ei'fið
leikum á innheimtu vegna íhiut
unar ríkisstjórnarinnar (forsæt-
isráðhei-ra). Fyrir því var Jó-
hann Hafstein spurður að bví
hér í blaðinu 10. april sL, hve
mörgum niilljónatugum Ixefði
numið skuld Útvegsbankans við
Landsbankann um sl. áranxót.
En þá brá svo við, að hinri sí-
2 talandi og sískrifandi banka-
stjóri og alþhigismaður missti
málið. Siðan hefir ekki einu
ii sinni verið birt af honunx mynd
| í Morgunblaðinu.
| Svardagarnir í Mbl.
| Morgunblaðið heldur áfram
að. svei-ja fyrir að Sjálfstæðis-
| flokkurinn beri höfuðábvrgð á
1 hiuni óhóflegu fjárferstingu og
| birtir fyrirsagnir um að „öii rík
l isstjórnin“ lxafi að henni staðið.
1 í’arna skáka Mbl.-menn í þvi
! skjóli, að lesendur muni varla
stundinni iengur, lxvað stendur
í blaðinu, eða hverju var ixald-
ið fram um þessi efni áður
|! fyrr? En ef menn nenntu að
. leggja það á sig að fletta Mbl.
| frá því hausíið 1953 þá mundu
| þeir fljótt sjá, að þá kvað við
1 annan tón: Athafnafrelsi og aí-
! nám liafta fyrir „forgöngu Sjáif
: stæðisfiokksins“ var kjörorð
S dagsins. Ingólfur Jónsson, sagði
S í ræðu 25. nóv. 1953, afi afnám
s Fjárhagsráðs og fjárfestingar-
;i eftirlits væri að þakka Sjálf-
s stæðisflokknum, sem liefði kom
ið hvoru tveggju fram „sökunx
hins vaxandi fylgis síns og á-
| hrifa á Alþingi . . . Ef hinir
| flokkarnir hefðu fengið að rá'ða
| þessum málum, hefði Fjárhags-
ráð aldrei verið lagt niður“,
sagði Ingólfur. Á þcssuni sama
Varðarfundi talaði Ólafur Thors
1 um „fagnaðarstund”, er tekist
i hafði að afneina opinbert eftir-
I lit og „stórauka athafnafrelsið”
fyrir forgöngu Sjálfstæ'ðis-
flokksins. Daginn eftir birti svo
Mbl. grein sem hét: „Er Fram
sóknarflokkurinn á móti at-
hafnafrelsinu?“ í greininni er
því haldið fraxn, að Framsókn-
arflokkurinn sé ekki trúaður á
ágæti „athafnafrelsis“, sem
| Sjálfstæðisflokkurin sé að út
! vega þjóðinni og telji enga
„fagnaðarstund" upp runna. —
Framsóknarmenn vöruðu nefni-
lega við afleiðingunum af taum
Iausri fjárfestingu.
Á yfirstandandi ári er ckki
taiað um „fagnaðarstund“ í M-
bi. Nú eru smíðaðar stórar fyr-
irsagnir um að „öll ríkisstjórn-
in beri ábyrgð á fjárfesting-
unni“. Þannig hræðir fortíðin
Sjálfstæðisflokkinn til að
hlaupa frá orðum og gerðum og
rcyna að velía ábyrgðinni yfir
á aðra.
Kommúnistar rær.a verka-
menn háfíðisdegi sínum
Hér á Íjíndi gerist það ár
eftir ár, að kommúnistar ræna
verkamenn hátíðisdegi sínum,
1. maí. Af því að kommúnistar
eru ráðandi í verkalýðsfélögum
í suinurn stærstu kaupstöðum,
hafa þeir aðstöðu til að gera
daginn að flokkshátíðardegi og'
gera það. Að þessu sinni voru
þeir óvenju frakkir en hafa sér
til málsbóía, að það er smá-
ræði að afhenda „xlokknum“
einn dag, þegar sjálfur formað-
ur Aiþýðusambandsins hefir
afhent kommúnistum sjálf sam
tökin og leyft þeim að nota þau
í pólitískum tiigangi. Nú eru
gleymd orð og eiðar fyrri tíma.
Kommúnistar héldu því eitt
sinn fram, að „Alþýðusamband
íslands“ væri „eftir eðli sínu
fyrst og fremst samband verka-
lýðsféiaga og það hlýtur að
vera aðalatriðið að það geti
lialdizt sem samband er njóti
trausts alira verkalýðsfélaga og
alls verkalýðs, án tillits til póli-
tískra skoðana“. Þetta er orð-
rétt úr tilboði „sameiningar-
manna“ á Alþýðusambands-
þingi 21. okt. 1938. Nú er öld-
in önnur. Nú þverbi'jóta komm- pffi
únistar og liandbendi þeirra öll ||
lögmál um ólxáð stéttarsamband i|
og tylla alrænxdum línukomm- ||
únistum í fraxnboð í ýmsum ;
kjördæmum í nafni Alþýðusam ;;;
bandsins!
■ * m
Forgangan og sóknin
Það gerðist margt skrítið á ;p
„landsfundinum“. Fleira en Iffl
baráttan gegn sólinni, yfirlýs- ;
ingin um eiginhagsmunina, |;
„þjóðflokkinn" og bráðabirgða- jl
úrræðin. Og fleira en upptaln- pp
ingin: „fyrir forgöngu dóms- |
málaráðherra“ og fyrir atbcina
„menntamálaráðherra“, sem Pl
prýðir aðra hverja málsgrein í
ályktunum fundarins. Eitt af
því skrítnasta er þó sú ályktun,
að þakka þingmönnum þá sókn,
er þeir hafi vakið til að „efla Pp
jafnvægi í byggð landsins“. Afl |
an í þakkarorðin er svo hnýtt P|
skömmunx í aðra flokka fyrir PP
að liafa verið á móti „jafnvæg- II
inu“. Fyrir norðan og austan |
finnst mönnum þetta Iíkast þvi i;
að revýuhöfundar hafi samið P
landsfundarályktanirnar. Ekki
mun svo vera, en leikarar hafa |
um fjallað. Það er öldungis víst. |

var um varnarmálin. Eigi tel ég
skylt að gera honum grein fyrir
mínu starfi eða annara á því þingi,
en hitt get ég sagt honum, að ég
tók til máls, er þessi hluti hinn-
ar almennu ályktunar flokksþings
ins var ræddur á fundi nefndar
þeirrar, er með það mál fór. Fvlgi
fundarmanna við tillöguna var svo
einhuga, að ekki var unx að viil-
ast, hver niðui'staða flokksþings-
ins yrði.
Þögn Olafs og Bjarna
á bingi
Á Alþingi er þingsályktunartillag
an um varnarmálin var rædd og
samþykkt, tók ég til máls og fór
ekki dult með skoðun mína. Framá
menn Sjálfstæðisflokksins, Ólafur
Thors og Bjarni Benediktsson,
tóku þar ekki til máls, og mun
Bjarni aldrei hafa setið fastara en
þá. Jóhann Hafstein mælti af
hálfu Sjálfstæðisflokksins fyrir
frávísunai’tillögunni, og það var
hann, sem las upp af minnisblöð-
um sínum ónákvæmt hrafl úr því,
sem ég hafði sagt í utam-íkismála-
nefnd fyi'r um daginn. Hafði ég
þó boðið nefndinni, að veita skrif-
leg svör og las þau sjálfur upp í
þinginu. Taldi ég þá, að Jóhann
hefði haft yfir .minnispunkta
„sína“ í fljótræði, en þykist nú
sjá, að þar hafi fleiri að verki
verið. „Herráð“ Sjalfstæðisflokks-
ins virðist nú liafa ákveðið að
beita skuli árásum og áróðri gagn-
vart mér í máttlausri reiði vegna
samþykktar Alþingis. Ég mun ekki
kveinka mér undan því, þótt á
mig sé deilt vegna skoðana minna
og gerða, en ekki nenni ég að
þegja við málflutningi eins og
þeim, sem stefnt er að mér í lands-
fundarræðu Bjarna Benediktsson-
ai', í Vísi nú nýlega og víðar að
úr sömu átt. Ef málstaður Sjálf-
stæðisflokksins er slíkur, að grípa
vei-ði til þessara ráða, þá getur
hann vart verið góður.
Bjarni og „piltar“ hans
Að lokum aðeins þetta: Mér og
fleirum er hætt að.koma á óvart
„ósjálfstæði“ SjálfstæSisfiokksins
í varnarmálum, og lítilmótleg af-
staða til þeirra erlcndu manna,
sem hafa samskipti við ísland í
(Franxhald á 8. síðu).