Tíminn - 18.05.1956, Blaðsíða 7

T í M I N N, föstudagurinn 18. maí 1956.
7

>egar sólin var kop ypp náði veiziugleðin
hámarki og þá var dansað"
SJÖTUGUR:
| in, og prestana ásamt foreldrum
og helztu virðingarmönnum. En í
| norðurstofunni fyrst fyrir þá, sem
i voru lengst að komnir um morg-
' uninn. Sjálfsagt hefir algjörlega
sami matur verið á borðum í báð-
um stofum, en hann var nýveiddur
fyrirdráttarsilungur og silungs-
súpa með sveskjum og rúsínum.
Síðan rommbúðingur, sem eftir-
matur. Ráodeildarbóndi úr svcit-
Rif jaðar qpp eiidiirmimiiiigar úr bráð-
kaupsveizle í sveit fyrir liálfri öld
Hásfreyjyr í IVSývatnssveií, sem sátu á brúðar-
bekk í Reykjahiíð 19Ö3 áttræðar í þessum mán.
j inni, Jóhannes Sigurðssyni á Geit-
Hinn 11. júlí 1903, var mikill hátíðisdagúí í Reykjahlíð j eyjarströnd, var íalið að annast
við Mývatn. Einar Friðriksson frá Svartárkoti hafði þá búið alIar vínveitingar í veizlunni og
þar i S ár. Hann keypti jörðina og kom þangað vorið 1895 j J*gtr ^p ^mafnuS®þTþal
með konu smm, .Guðrunu Jonsdottur og 9 bornum, sem fædd ] man ^g, að okkur börnunum var
voru á tímabilinu 1871—1891. gefið brennivín í teskeið, mcðan
verið var að borða.
Elzti sonur hans, Jón, var þá prestar á undan, svo svaramenn,
giftur fyrir 6 árum og farinn að sem leiddu hjónaefnin, þá foreldr-
búa á parti af jöröinni. En þenn-' ar brúðhjóna og nánustu frændur
an dag var fjölmennt brúðkaup1 og vinir. Síðan allir boðsgestir í
BOÐSGESTIR voru svo margir
að þrisvar var borðað í báðum stof
haldið í Reykjahlíð, þar sem 2' skipulagðri þrefaldri röð. Eftir að i unum. En á meðan gengu gestirn-
aramaður — sá sem sá um vínið
— gekk um meðal þeirra og sá
um að þeir væru hæfilega hressir
og glaðir. Var því viðbrugöið, hve
honum hefði farið það vel úr
næstelztu böm hans gengu í hjóna j hjónavígslu .var lokið og brúð- j ir í smáhópum út um nýslegið
band. Illugi, sem giftis Kristjönu j hjónin höfðu tekið við heillaósk- túnið og töluðu saman, en kjall-
Hallgrímsdóttur frá Vogum og um gestanna, var gengið til bæj-
Guðrún, sem giftist Þorsteini Jóns jar. Bærinn í Reykjahlíð, sem byggð
syni frá Syðri-Neslöndum. Voru ur var milli 1860—1870, var ó-
þau bræðrabörn og bæði fædd á! venju vandaður og myndarlegur.
Grænavatni, en feður þeirra, Jón j Voru þar þrjú hús saman, án þess
og Hallgrímur Péturssynir frá að veggir væru á milli, bæjardyr hendi. Um kvöldið var svo farið
Reylcjahlíð bjuggu þar, en þeir
voru báðir tengdasynir Jónasar
Jónssonar hreppstjóra, sem lengi
bjó á Grænavatni á síðast liðinni
öld.
SÁ, SEM ÞETTA RITAR, var
þá 5 ára gamall og man vel eftir
þessum degi, enda hefir þetta
verið fyrsti stórviðburðadagur ævi
minnar. Fjölmenni mikið og víða
að sótti brúðkaupið, en sr. P.
Helgi Hjálmarsson, þá prestur á
Helgastöðum, gaf saman, þar eð
sóknarpresturinn, prófastur Árni
Jónsson, sat þá á Alþingi. Nótt-
ina fyrir brúðkaupsdaginn voru
höggvin falleg birkitré suður í
Varmholtsgjá .og fiutt heim. Voru
þau sett niður í röð í hálfhring
um lilaðið fyrir framan bæinn með
2 hliðum, öðru á kirkjubrautinni,
en hinu á götunni niður að vatn-
inu', því margt boðsgesta kom á
bátum, og því þá götu heim að
bænum.
Þegar komið var heim nokkr-
um dögum áður, úr aðalkauþstað-
arferð ársins, þ. e. þegar farið
var með ullina,' hafði áburðarhest-
ur, ófælinn og traustur, eingöngu þykkir veggir, en síðan sín skemm vatn, sem kanill hafði verið soð-
Áttræðar húsfreyjur í Reykjahlíð við Mývatn, Kristjana Hallgríms
dóttir, 80 ára 2. maí s. l.,(t. v.) og Guðrún Einarsdóttir, 80 ára 9. maí
s.l. Nú eru senn 53 ár síðan þær sátu á brúðarbcklc í Kcykjahlíð.
og tvær stofur — gestastofur —
sín hvorum megin. Þá tóku við
með borð og bekki út á hlaðið,
og þangað komið með sjóðandi
borið vín til veizlunnar. Veizlu-j an hvorum megin. Baðstofa í inn í, í stórum könnum og tar
dagurinn rann upp bjartur og fag-! þrem hólfum var bakhlið bæjar- ír.um, Var svo rommi blandað
ur, svo sem hásumardagur getur
fegurstur verið hér á .norðanverou
hálendi fslands, þegar sólin geng-
ur aðeins örstutta stund undir
sjóndeildarhring. Vatni va'r hellt
niður í holuna með hverju birk:-
tré til þess að laufið héldist lif-
andi og fallegt allan veizlutímann.
ir.s, en önnur hús þar á milli. Bær
inn var þá allur ósnaraður og
hir.n stæðilegasti og með allra
virðulegustu bæjum héraðsins á
þeim tíma.
FYRIR HADEGI fóru boðs
gestirnir að koma að, en þó hafði j ljósum feldi;
fólk frá Húsavík og víðar að komið j matborðum
kvöldið áður, svo fjöldi nætur-
saman við og búið til „púns“.
Fengu allir gestir glös og var
púnsið veitt óspart, fór mönnum
þá að verða létt í skapi og létt
um mál. Hófust þá ræðuhöld með
söng í milli eins og í samsætum
EN Á BURSTINNI yfir.bæj- núorðið. Tóku þar margir til máls
og náði veizlugleðin hámarki sínu
þegar sólin var komin upp, en
endaði að lokum með því að dans-
að var þarna í limgirðingunni. En
gestirnir gengu syngjandi til hesta
ardyrunum blakti á stöng sá ein;
íslenzki fáni,- sem þá var til, sem
var fálki á þöndum vængjum í
Var nú gengið að
í báðum stofunum.
Jakob Thorarensea
Suðurstofan Var máluð og aðal- sinna eða báta.
gesta hafði verið um nóttina. Geng gestastofa heimilisins. Þar var í
in var skrúðganga í kirkjuna, fyrstu lagt á borð fyrir brúðhjón-

■■ . ■'* ri ."
•'■■"'mtíjsir ..........

> ;
Jakob Thorarensen skáld er sjö-
tugur í dag. Hann er fæddur á|
Fossi í Staðarhreppi í Vestur-;
Húnavatnssýslu en ólst upp á j
Ströndum norður, þar sem faðir j
harís Jakob Thorarensen var vita!
vörður að Gjögri. Jakob nam tré-'
smíði og stundaði húsasmíði all- ]
lcngi framan af árum. Hann kvænt
ist árið 1916 Borghildi Björns-
dóttur, ættaðri frá Broddanesi.
Árið 1914 kom fyrsta ljóðabók
hans út, Snæljós. Það var lítið
kver, frumsmíð ungs manns, en
vakti þá þegar allmikla athygli fyr
ir þróttmikið tungutak, næman
skilning á litbrigðum lífsins, kímni
og dramatískum þrótt. Þessi litlu
bók var víða lesin, og ýmis kvæði
hennar urðu tungutöm og lærðust.
Má nefna kvæðin í hákarlalegum,
Sambýlið á Jörðum, Jökulsá á
Sólheimasandi og fleiri.
Mönnum fannst hressilegur and
blær yfir þessum kvæðum. Höfund
urinn var hvorki sveimhuga né
dulúðugur, og það féll alþýðu
manna vel. Næsta bók Jakobs,
Sprettir, kom út 1919. Þá var auð
séð að viðamikið skáld var komið
fram á sjónarsviðið. Þar er að
finna ýmis þeirra kvæða, sem orð-
ið hafa þjóðinni kærust og lifað á
tungu hennar. Þar eru kvæðin Ás-
dís á Bjargi, Hrapið, Eldabuskan,
Skrattakollur og Hrefna á Heiði,
svo að eitthvað sé nefnt. Með þess
ari bók má segja, að Jakob skip-
aði sér í þann sess, er hann hefir
blíð náttúruöfl. Og íslenzku fólki
fannst eins og til sín talað. Það
lærði kvæðin eitt af öðru.
Árið 1922 komu Kyljur út, þá
Stillur 1927, Heiðvindar 1933,
Haustsnjór 1942 og Hagkveðlingar
og hugdettur 1943.
En Jakob hefir ekki einungis
getið sér skáldfrægð sem ljóðskáld.
Árið 1929 kom út eftir hann smá-
sagnakverið Fleygar stundir. Þar
með sýndi hann, að hann kunni
góð tök á því fágaða listformi, sem
smásagan er. Síðan hafa komið út
smásagnabækurnar Sæld og syndir
setið síðan. Hann hefir um langt og Svalt og bjart. Rit Jakobs hafa
árabil verið eitthvcrt þróttmesíanú verið gefin út í heildarútgáfu
og sérstæðasta skáld íslendinga.ekki atls fyrir löngu.
Fáir hafa lýst harðræði íslenzkrar Smásögur Jakobs eru flestar
náttúru við mennina betur, fáirskýrar og hnitmiðaðar myndir, er
ieitt persónur sínar eins ljóslif-bregða upp sérstæðum atvikum og
andi fram, fáir komizt nær því aðviðbrögðum fólks en hafa að jafn-
bregða upp ljóslifandi mynd afaði hressilegan boðskap að flytja,
því lífi og fólki, sem hann þekktiheilan og sterkan eins og það fólk,
eða leiddi í hugárheima. Fólkið ísem Jakob er sprottinn af og dáir
kvæðum Jakobs var stórbrotið,mest.
hcilt og frjálst eins og þeir eru Þjóðskáldið, Jakob Thorarensen
jafnan sem heyja baráttuna við ó- Framhald á 8. síðu.
NU I MAIBYRJUN 1956 cru
báðar þær konur, sem settust á
brúðarbekkinn þennan dag, átt-
ræðar að aldri. Báðar hafa þær
búið í Reykjahlíð allan þennan
tíma, og taka báðar þátt í heim-
ilisstjórn enn. Allan þennan tíma
hafa þær lifað í sátt og samlyndi
og tekið þátt í gleði og sorgum
hvor annarrar. Morgunkaffibolla
liafa þær drukkið hvor hjá ann-
arri og notið þess að hittast, í
tómstundum með fólki sínu, til
tilbreytingar í önn dagsins. Öll
þau þrjú, sem enn eru á lífi af
þeim, sem giftu sig þennan dag,
tóku nýlega þátt í afmælishófi
Kvenfélags Mývatnssveitar og sátu
þar lengi nætur við söng og gleð-
skap.
KRISTJANA IIALLGRÍMS-
DÓTTIR er fædd að Grænavátni 2.
maí 1876 og ólst þar upp hjá for-
eldrum sínum, Hallgrími Péturs-
syni frá Reykjahlið og Ólöfu Jón-
Keykjahlíð við Mývaín, kirkjan á balanum, sem hraunið féll í kring um asdóttur frá Grænavatni, unz þau
árið 1729. Þá tók af bæjarhúsin göntlu, en bærinn var fluttur þangað fluttu að Vogum 1890. Á unglings
sem hann stendur enn í dag. Gamii bæriun þar, sem um getur i þessari árunum næstu var hún stundum
grein og brúðkaupsveizlan var lialdin í, sténdur enn, allt í kring um j hjá frændkonum tíma og tíma, til
liann eru risin inikil og góð hús, þar á ineðal tvö ágæt gistihús. [ (Framhald á 8. síðu).
Á víðavangi
. .......................................... 1
Lúðvík hræddur
Á fundum austan lands hef-
ir Lúðvík Jósefsson látið mjög
af því, hve mikiö væri fylgi
kommúnista (Alþýðubandalags-
ins) víða um land. Það sópaði
mönnum úr öllum flokkum
undir merki sitt. Annað var
hins vegar uppi á teningnum,
þegar Lúðvík beindi máli sínu
að Suður-Múlasýslu. Þá sagði
Lúðvík, að Framsóknarflokkur-
inn myndi örugglega halda báð-
um þingsætunum. Fylgi sitt
hefði liins vegar minnkað svo,
að það myndi hvergi nærri
nægja til þess að tryggja hon-
um uppbótarsæti. Lúðvík skor-
aði því á Framsóknarmenn, Al-
þýðuflokksmenn og Þjóðvam-
armenn að veita sér svo mikið
fylgi, að hann héldi uppbótar-
sæti og Sunnmýlingum þannig
tryggð þrjú þingsæti!
Austan lands er nú lient
gaman að þessari liðsbón Lúð-
víks og finnst það lítt trúlegt,
að Suður-Múlasýsla sé eina
kjördæmið, þar sem kommún-
istar eru að tapa. Menn hafa
líka kynnzt Lúðvíki svo vel
austur þar, að þeir vita, að
| honum er margt betur gefið
!| en sannsögli.
| Hæfiíeikar Áka
Þjóðviljinn vegur nú mjög
!!! hart að Áka Jakobssyni og
ii! finnur hónum flest til foráttu.
| Jafnframt mótmælir hann því,
i| að Sósíalistaflokkurimi hafi
ip búið illa að Áka. Um þeíta
farast blaðinu svo orð í gær:
„Áki Jakobsson var iögfræð-
| ingur 1937.
Árið 1938 gerði Sósíalista-
|| flokkurinn hann að bæjar-
| stjóra á Siglufirði.
Árið 1942 gerði Sósíalista-
flokkurinn hann að alþingis-
manni.
Árið 1944 gerði Sósíalista-
flokkurinn hann að ráðherra,
og var Áki þá aðeins 33 ára
að aldri“.
Þjóðviljinn telur réttilega,
að þetta liafi ekki verið slæm-
ur aðbúnaður. En ber þetta
ekki jafnframt vott um, að
Áki hafi verið talinn góðum
hæfileikum búinn og vænlegur
til forustu, þótt annað sé nú
að heyra á Þjóðviljanum?
Tölumar svara Mbl.
Mbl. birti nýlega langhund,
sem átti að sanna, hve Sjáif-
stæðisflokkurinn liefði unni'ð
vel að því að útvega fjármagn
til landbúnaðarins. Var till
greinin á borð við öíugmæla-
vísu. Blaðið ræddi einkum um
„forustu“ nýsköpunarstjórnar-
innar á þessu sviði, einkanlega
lán úr ræktunarsjóði og bygg-
ingasjóði Búnaðarbankans á
þeirri tíð. Það er óþarfi»að
ræða þetta í löngu máli. Töl-
urnar tala. Árið 1944 voru veitt
ar kr. 70.500.00 úr ræktunar-
sjóði og 206 þús. kr. úr bygg-
ingasjóði. Árið 1946 voru þess-
ar tölur 92.800 kr. og 247.800
kr. Þegar eftir að Framsóknar-
flokkurinn tók við stjórn land-
búnaðarmála og f jármála breytt
ust þessar tölur í 5 millj. og
tæpl. 6 millj. og síðustu þrjú
árin hafa þær verið þessar:
1953: 14,4 milij. og 8,9 millj.
1954: 22,7 millj. og 10,3 millj.
og 1955 34,1 millj. og 9,7 millj.
Fullyrðingar Mbl. eru lilægileg
vitleysa. Landbúnaðurinn var
Iiornreka „nýsköpunarinnar“.