Tíminn - 11.10.1956, Blaðsíða 7

7
T f MIN N, fimmtudaginn 11. október 1956.
íðura Skorradals rísa
l
í Borgarfirði er nú unni'ð
að mestu skógræktaráform-
um í iandinu og þar eru að
rísa í sólbökuðum hlíðum
borgfirzku dalanna þrír stór-
skógar, sem mannshöndin
græðir í hinum kjarrivöxnu
hlíðum.
Hákon Bjarnason skógræktar-
stjóri og fleiri forráöamenn hinn-
ar opinberu skógræktar í landinu
áttu fund með blaðamönnum á
sunnudaginn að Stálpastöðum í
Skorradal, þar sem skógrækt rík
isins hefir þegar framkvæmt mikið
og hcfir enn stærri áform á prjón-
unum.
Dalur með skógi vaxnar
hlíðar
Skorradalur er frá náttúrunnar
hendi einhver fegursta byggð á ís-
landi. Kjarrivaxnar og ilmandi
skógarhlíðar standa þar við stór-
vatn í tiltölulega þröngum dal. En
sums staðar nýtur tignar rismikilla
fjalla. í hlíðum dalsins móti suðri
verða sumardagarnir heitir, því að
þar er skjólgott og öruggt fyrir
köldum næðingum úr norðri. Bal-
urinn liggur langt inni í landi og
þar gætir því ekki eins rekjunnar
frá sjónum, en hins vegar liggur
landið þar tiltölulega lágt yfir sjó
og vaxtartími sumarsins er því til-
tölulega langur.
Er það skoðun margra sérfróðra
að fáir eða engir staðir á íslandi
séu jafn vel fallnir til skógræktar
sem Skorradalur og kom sú skoðun
berlega í ljós hjá forráðamönnum
skógræktarinnar á blaðamanna-
fundinum á sunnudaginn. Reynsl-
an hefir líka sýnt þetta í Skorradal
og víðar í borgfirzku dölunum.
Þrátt íyrir gífurlega sauðbeit fyrr
á árunum, hefir gróðurinn og skóg-
arkjarrið haldið 'Velli, því að land-
ið er kjarngott og gróðurmagnið
mikið í sumarsólheitum hlíðum,
móti suðri.
Skógrækfin eignast jörð
í Skorradal
Fyrir fimm árum eignaðist skóg-
rækt ríkisins aðstöðu í Skorradal,
þar sem hægt var að hefja stór-
framkvæmdir. Haukur Thors, sem
áður hafði keypt jörðina Hvamm
í Skorradal til að byggja þar sum-
arbústað í óvenju fagurri og skjól-
sælli byggð, keypti nokkru síðar
aðra jörð, Stálpastaði, sem er ann-
ar bærinn innan við Hvamm, norð-
anmegin í dalnum.
armnar

Heimsóknj skógrækí rskisíns að Stálpasiöðiim, þar sem búið er að
gróðursetja meira en 100 þús. frjáplöntur í 20 hektara lands. — Reyna
verðuE.ððjkomast hiá hækkun Skorradalsvatns, með dýpkun á frá-
rennsli, e5a öðru, sem tryggt getur Borgfirðingum nóg rafmagn
f.i ;v-'
■; )
SéS inn Skorradal úr skógræktarhlíðinni á Stálpastöðu n.
Arið 1951 kom Haukur svo að
máli við skógræktarstjóra og tjáði
liounm, að hann vildi gefa skóg-
rækt ríkisins jörðina Stálpastaði í
Skorradal undir skógræktarstarf-
semi. Varð að samkomulagi milli
skógræktarstjóra og Hauks, að
skógrækt ríkishis tæki að sér að
planta skóg í 10 hektara lands í
landi I-Iauks í Hvammi, honum að
kostr.aðarlausú, sem þakklæti fyr-
ir jörðina Stálpastaði, sem hann lét
skógrækt ríkisins í té.
Vorið 1952 var svo strax hafizt
Kontorta-fura, sem vaxið hefir í hnéhæð á fimm árum.
lianda um að girða skógræktarland-
ið að Stálpastöðum. Eru þar um
: 150 hektarar al gróðurlandi og
mestur hluti þess lands vel fallinn
| til skógræktar.
i Lundur Kjarvals og
jBraathens
Nú er búið að gróðursetja þar
í hlíðarnar rösklega 100 þúsund
trjáplöntur, sem dafna vel og seg-
ir Daníel Kristjánsson skógarvörð-
ur, scm stjórnað hefir framkvæmd-
um að Stálpastöðum, að vanhöld
séu tiltölulega mjög lítil í skóg-
ræktinni þar. Plönturnar eru að
vísu flestar lágvaxnar enn sem
komið er, en sumar þær elztu, sem
gróðursettar voru fyrir þremur íil
fjórum árum, eru orðnar hnéháar.
Skógræktarstarfið að Stálpastöð-
um er að miklu leyti tengt höfðing-
legum gjöfum unnenda skógrækt-
ar. Um svipað leyti og skógræktin
eignaðist jörðina kom Þorsteinn
Kjarval í skrifstofu skógræktar-
stjóra og afhenti 25 þús. krór.a
gjöf frá þeim lijónum til eflingar
skógrækt. Þessu fó var varið íil
gróðursetningar í Skorradal og þar
er nú í hinum nýja barrviðarskógi
sérstakur lundur helgaður þeim
hjónum og nafn þeirra letrað á
veglegan stein í skóginum.
Þorsteinn Kjarval var meðal
boðsgesta í Skorradal á sunnudag-
inn og lét í ljós ánægju sína yfir
því hvernig gjafafénu var varið.
Þegar maður var ungur, reif maður
|hrís, sagði hann, því að þá var
I þjóðin í þrengingum, og illa farið
með skóglendið. Nú er maður að
| reyna að bæta svolítið fyrir sínar
! fyrri misgerðir og láta nokkrar
| nýjar skógarplöntur gróa upp í
I stað þeirra, sem slitnar voru upp.
j Svona er lífið. Nýir tímar í landi
voru.
Annar rausnarlegur maður kem-
ur við sögu skógræktar í Skorra-
dal. Er það norski útgerðarmaður-
inn L. Braathen, sem gaf 20 þús.
norskar krónur til skógræktar.
Stofnaður var sérstakur Braathen-
skógur í Skorradal og er búið að
setja þar niður um 30 þús. plöntur
en mikið eftir að gera íil viðbótar
fyrir gjafaféð. Fyrir gjöf Þorsteins
(Guðni Þórðarson tók myndirnar.)
er búið að gróðursetja um 53 þús.
tré. Um 10 hektarar lands eru í
hvorum lundi, Kjarvalslundinum
og Braathenslundi. Forráðamenn
skógræktarinnar hafa hug á því
að á næstu tíu árum verði unnið
svo kappsamlega að skógrækt í
Skorradal, að þar verði þá ungur
skógur í vexti á 100 hekturum
lands í Stálpastaðalandi. Búið er
að gróðursetja skóg í 20 hektara.
Mest er þar af siíkagreni, eoa um
46 þúsund tré, rauðgreni 32 þús-
und, skógarfura um 20 þús. og
minna af öðrum skógartegundum.
Skógræktin í Norðtungu —
skcgur við Hreðavatn
Auk skógræktarinnar í Skorra-
dal er á tveimur öðrum stöðum í
Borgarfirði unnið að skógrækt í
mjög stórum stíl. í Norðtunguskógi
hefir Kaupfélag Borgfirðinga látið
gróðursetja um 150 þúsund tré á
um það bil 30 hekturum lands og
skógrækt ríkisins í Jafnaskarðs-
skógi skammt frá Hreðavatni um
120 þúsund tré. Á öllum þessum
stöðum dafna írjáplönturnar vel
og eru þarna miklir framtíðarskóg-
ar, nytjaskógar í uppsiglingu.
Með skógræktarmönnum, sem.
heimsóttu Skorradalinn á sunnu-
daginn voru tveir menn, sem ánð
1938 höfðu tekið sér fyrir hendur
að vinna að skógrækt í Skorradal.
Heita þeir Jón Bjarnason og Guð-
mundur Marteinsson, báðir raf-
magnsverkfræðingar. Guðmundur
fékk hugmyndina, þegar hann
dvaldi langdvölum í Ameríku og
hugsaði heim. Kom þá Skorradalur
oftast í huga hans, sem sá staður á
íslandi, sem bezt mundi fallinn til
skógræktar. Þegar heim kom, lét
hann ekki sitja við hugsanir einar,
en lagði land undir fót og gekk
um Skorradal og fékk þar í lið
með sér ungmennafélaga, sem síð-
an unnu með þeim Jóni að gróður-
setningu í girtum reit í Iláafelis-
landi. Var sá reitur skoðaður á
sunnudaginn og standa þar nú
mörg falleg grenitré og nokkur
þau hæstu þeirra orðin um og yfir
3 metrar að hæð.
Blika á lofti í byggðinni
Þegar skógræktargestirnir höfðu
lokið göngu sinni um skógarhlíðar
hins uppvaxandi nytjaskógar í
Skorradal, komu nokkrir bændur
til fundar að Stálpastöðum til að
ræða þar mál, sem ofarlega er á
baugi þar efra og það að vonum.
Blika er á lofti í hinni fögru
byggð við Skorradalsvatnið og í-
skyggilegar búskaparhorfur, ef ráð
ist verður í það að hækka vatnið
niður við ósinn, svo að verulegur
hluti gróins sléttlendis í dalnum
fari undir vatn um aldur og ævi.
Að undanförnu hafa verið uppi
raddir og áform um að hækka yfir-
borð vatnsins um tvo metra til að
tryggja Andakílsárvirkjun meira
vatn í þurratíð og frostum. Ekki
fer hjá því, að hækkun vatnsins
spilli stórlega mörgum jörðum í
dalnum og gerir sumar þeirra ó-
byggilegar að kalla. Fullnaðarrann-
sókn mun ekki hafa farið fram á
því, hversu víðtæk landsspjöliin
verða, en vitað er að bessar ráð-
stafanir yrðu mjög þungt áfall
fyrir byggðina alla. Túnstæði er
ákafiega takmarkað í dalnum og
tún og engjar liggja nær eingöngu
á sléttum flötum við vatnsbakkann,
sem ætlunin er að cöklcva.
Leita verður annarra úrræða
Enginn efast um það, að æski-
(Framhald á 9. siðu.)
Þorsfeinn Kjarvai: í gamla daga varð rnaður að rífa hrís til að geta
kveikt liós. Svo reynir niaður að bæta fyrir gamlar syndir. Nú cru breyttir
timar í iandi voru.