Tíminn - 13.12.1956, Blaðsíða 7

T.ÍMINN, fimmtudaginn 13. desember 1956.
7
arsamtök Héraðsbúa gang-
árlegu héraðsvöku
Teikningar eítir 10 listamenn
í forkunnar fallegri útgáfu
Listaverk til heimilispryði fyrir viðrá^anlegt ver<S
Slefmt aðbyggmgn félagsheimilis og
eflingu Egiisstaðakauptúns
Menningarsamtök Héraðsbúa
héldu héra'ðsvöku að Egilsstöðum
dagana 16.—18. nóvember í anna'ð
sinni. Fyrsta héraðsvaka samtaka
þessara var haldin fyrir tveimur
árum, en féll niður í fyrra vegna
veikinda, er gengu um það leyti,
sem vakan skyldi haldln.
Samkomuhús að Egilsstö'ðum.
Það torveldar mjög allt sam-
komuhald að Egilsstöðum, að sam-
komuhús er ekkert annað en her-
mannaskálar, þar sem naumast
rúmast nema 100—120 manns í
sæti. Þrátt fyrir þennan ann-
marka sótti mjög margt fólk úr
flestum hreppum héraðsins vökuna
og mun hafa verið um 400 manns
þegar flest var. Komið var fyrir
gjallarhornum í veitingaskála á-
föstum samkomusalnum, svo að
fólk þar gæti fylgzt með umræð-
um og skemmtiatriðum, en nægði
þó ekki alltaf, því að á stundum
var fólk utandyra en hús ýfirfull.
Félagsheimili ráðgert.
Síðasti fulltrúafundur menningar
samtakanna, sem haldinn var fyrir
ári, hafði ákveðið, að undirbúning-
ur undir byggingu sameiginlegs fé-
lagsheimilis fyrir allt Fljótsdals-
liérað skyldi vera meginviðfangs-
efni þessarar héraðsvöku. Stjórn
samtakanna hafði gengizt fyrir því
að þeir Guðmundur Gíslason Haga-
lín rithöfundur og Þorsteinn Ein-
arsson, íþróttafulltrúi, yrðu gestir
vökunnar, og fluttu þeir báðir er-
indi, Þorsteinn um félagsheimili en
Guðmundur um bókasöfn. Urðu
allmiklar uniræSur um þessi mál,
en að þeim loknum gerð einróina
samþykkt uin að stjórn menningar
samtakanna hefði þegar fund með
öllum hreppsnefndum á Fljótsdals
héraði til að ieita eftir samstöðu
um að hrinda máli þessu í fram-
kvæmd.
Efling Egilsstaðakaupfúns.
Gerðar voru samþykktir um sam-
göngur, verzlun, höfn við Héraðs-
flóa, raforkumál og fjármagn til
landbúnaðarins. Samþykkt var á
skorun til Alþingis um að efla
Egilsstaðakauptún sem samgöngu-,
atvinnu- og menningarmiðstöð, m.
a. með því að stuðla að auknum
iðnaði og fullkomnari hagnýtingu
landbúnaðarafurða. — Fundurinn
lýsti ánægju sinni með það, sem
forráðamenn Eiðaskóla hafa gert
til að auka hagnýtt nám ungiinga
cig samþykkti viljayfirlýsingu um
að næst þegar menntaskóli verður
settur á stofn hér á landi, verðt
hann að Eiðum.
Ýmis erindi.
Auk þess, sem áður er getið,
voru flutt allmörg erindi á vök-
unni. Sigurður Blöndal, skógar-
vörður að Hallormsstað, 'talaði uia
skógræktarmál, lýsti skógum sem
auðlind. og orkugjafa, rakti sögu
íslenzkra skóga, hrörnunarorsakir
þeirra og endurreisn hin síðari ár
og áratugi, Flutt var af segulbandi
erindi Benedikts Gíslasonar frá
1-Iofteigi um framfarir síðustu ára.
Sóra Pétur Magnússon í V^Jlarnesi
flutti erindi, er nefndist „Óldin og
við“ og fjallaði einkum um áhrif
hraðans, útvarps, skóla og blaða
á andlegt líf. Loks flutti Þórar-
inn Þórarinsson skólastjóri að Eið
um erindi um vandamál siðbernsku
og unglingsára.
í vökulok, á sunnudagskvöld,
flutti Þorsteinn Einarsson ræðu
um íþróttir, samtök á vettvangi
i þeirra og viðhorf almennings til
þeirra. Guðmundur G. Hagalín tal
aði síðan um íslenzka menningu,
þróun tungunnar og bókmenntanna
og flóttaði mál sitt ívitnunum í ís-
lenzk ljóð og gamansögur.
Milli ræðanna var söngur, vísna
keppni og spurningaþáttur. Söng
kór Eiðakirkju undir stjórn Þórar-
ins Þórarinssonar. Einsöng með
kórnum söng frú Stefanía Ósk Jóns
dóttir. Séra Marinó Kristinsson að
Valþjófsstað söng nokkur ein-
söngslög. Verðlaun voru veitt fyrir
bezta vísubotna og snjöliust svör
við spurningum.
Dagana 1.—10. desember fóru fram í Reykjavík samninga-
viðræður milli fulltrúa íslands og Ítalíu um viðskipti milli
landanna. Leiddu. þær tii samkomulags, sem undirritað var í
dag, 10. desember. af dr. Gylfa Þ. Gíslasyni, er nú gegnir
störfum utanríkisráðherra, og dr. Guido Milano, formanni
ítölsku samningaiíéfndarinnar.
Viðskiptasamkomulagið gildir í
eitt ár frá 1. nóvember 1938. Sam-
kvæmt samkomulaginu mun ís-
lenzka ríkisstjórnin heimila inn-
flutning fyrir tilteknar upphæðir
á ýmsum ítölskum vörum, svo sem
eplum, vefnaðarvöru, vélum, raf-
bnaði. jarðstrengjum, yafmagnsvir--
um, biíre.iðum, hjólbörðum og gólf-
dúk. í Ítalíu er innflutningur al-
gerlega frjáls á saKfiski, skreið og
öðrum útflutningsafurðum íslend-
inga og þurfti því ekki að semja
um innílutningsheimild ítalskra
stjórnarvalda fyrir íslenzkar afurð-
ir.
íslenzku samningsnefndina skip-
uðu Þórhallur Ásgeirsson, ráðu-
neytisstjóri, sem va.r formaður
nefndarinnar, Davíð Ólafsson, fiski
málastjóri, Pótur Pétursson, for-
stjóri Innflutningsskrifstofunnar
og Svanbjörn Frímannsson, aðstoð-
arbankastjóri.
Vaka haldin að ári.
Við lok fundalialdanna óskaði
formaður menningarsamtakanna,
Þórarinn Þórarinsson skólastjóri,
álits vökugesta um hvort halda
skyldi vöku að ári við þennan húsa
kost, sem yrði að teljast óviðun-
andi. Samþykkt var einróma, að
vakan skyldi haldin. Lauk svo vök-
unni með því, að dansað var fram
eftir nóttu.
Stjórn menningarsamtakanna
skipa, auk Þórarins Þórarinssonar,
þeir séra Pétur Magnússon í Valla-
nesi, Pétur Jónsson bóndi að Egils-
stöðum, Hrafn Sveinbjarnarson
oddviti, Hallormsstað og Sæbjörn
Jónsson bóndi að Skeggjastöðum.
Út er komin mappa með 10
teikningum eftir 10 þjóðkunna
listamenn og er hver mynd mjög
fallega prentuð, upplímd á spjald
og tilbúin að fara í smekklegan
ramma til augnayndis og heimilis-
prýöi.
Ljósprentun er gerð í Litoprenti
og virðist sérlega vel af hendi leyst
en útgefandi er Anna Þorgrímsdótt
ir. í möppunni sem fæst í bóka-
verzlunum hér í Reykjavík og úti
um land, eru teikningar eftir þessa
listamenn:
Barböru Árnason, Hjörleif Sig-
urðsson, Jóhannes Sv. Kjarval, Jón
Engilberts, Nínu Tryggvadóttur,
Guðmundu Andrésdóttur, Gunn-
laug Scheving, Snorra Arinbjarn-
Rá'Sgert að stofna samnorrænan læknaskóla
7.12. ’56.
Eins og kunnugt er leggja íslandsförin aS bryggju hér í
Kaupmannahöfn við Asiatisk Plads við Strandgötu í Krist-
jánshöfn, sem er gamalt hafnarhverfi. Kristján 4. stofnsetti
það 1618 bæði til varnar höllinni og til að stækka höfnina.
Andstætt við það sem tíðkast í eldri hverfum borgarinnar
eru göturnar í Kristjánshöfn beinar og liggja hornrétt hver
á aðra og þar sem þar hafa aldrei geisað stórbrunar er þar
margt gamalla bygginga, er minna á liðna tíð svo sem bygg-
ingar Asíufélagsins gamla og fleiri.
Bærinn skiptist í tvo hluta af
síki að hollenzkri fyrirmynd. Upp-
runalega hafði hvert hús í neðri
hluta bæjarins'sína sérstöku smá-
höfn en húsin í efri hlutanum
höfðu bryggjupláss við síkið. Fyrst
á 18. öldinni urðu hinar stóru
verzlunarbryggjur til þar sem ís-
landskaupmennirnir höfðu geymslu
hús sín ásamt fleirum.
Fyrir enda Strandgötu liggur
Kristjánskirkja og frá Strandgötu
25 þar sem eru skrifstofur S.f.S.
og Eimskips má sjá hinn sérkenni
lega turn Frelsarakirkjunnar. —
1639—1674 var Kristjánshöfn sjálf
stæður kaupstaður, hafðþ eigin
stjórn og skjaldarmerki. Á sinni
tíð var hún umlukin miklum víg-
girðingum og enn eru til leifar
af þeim og er þar gott athvarf
fyrir skemmtigöngufólk einkum á
vorin og sumrin.
unni. Á næsta fundi Norðurlanda-
ráðsins verður væntanlega lögð
fram tillaga um skólann, háskóla
þar sem læknanemar frá öllum
Norðurlöndum gætu lagt stund á
nám sitt og tekið einhvern hluta
af prófum sínum eða jafnvel öll
prófin. Blöðin skýra frá því að
tillagan verði lögð fram í Finn-
landi þar sem Norðurlandaráðið
mun koma saman til fundar 15.
febrúar næst komandi og talið er
að nefnd verði stofnuð til að vinna
frekar að hugmyndinni og gera
tillögu um staðsetningu skólans.
Sanigöngur við fsland.
Eftir uppástungu Norðurlanda-
ráðsins stofnuðu stjórnir Noregs,
Svíþjóðar, íslands og Danmerkur
nefnd árið 1955 til að rannsaka
möguleikana á því að efla sam-
göngur milli íslands og hinna
ar, Svavar Guðnason og Þorvald
Skúlason.
Víða í Evrópu hefir tíðkast að
undanförnu að prentlist hefir ver-
ið notuð til þess að koma myndlist
sem víðast á meðal fólksins. Þegar
vel er unnið, er slíkt lofsvert því
að góð prentmynd, smekklega upp-
sett, stendur frummyndinni mjög
nærri. Þessu takmarki virðist út-
gáfa Önnu Þorgrímsdóttur á 10
myndum íslenzkra listamanna hafa
náð, og mælir blaðið því með þess
ari teiknimöppu sem sérlega vand-
aðri útgáfu.
Mynd eftir Jón Engilberts í 10
mynda ljósprentunarmöppu sem
Annar Þorgrímsdóttir gefur út.
Norðurlandanna og hefir hún nú
skilað áliti. Varðandi upplýsinga-
þjónustu fyrir ferðamenn telur
nefndin að fyrst og fremst beri
að taka upp samvinnu milli ferða
skrifstofa og ferðafélaga á íslandi
og í Skandinavíu. Nefndin telur
að aukin fræðsla um ísland í skól
um á Norðurlöndum sé æskileg
til að auka þekkingu á landinu
og auk þess bendir hún á þann
möguleika að flytja meira íslenzkt
efni í útvarpinu, blöðum og tíma-
ritum.
Þar að auki verður nauðsynlegt
að leysa hótelvandamálið á íslandi
og önnur hindrun felst í verðlag-
inu á íslandi, en það er hærra en
á nokkru hinna Norðurlandanna.
Nefndin stingur upp á því að vald
hafar á íslandi taki til athugun-
ar hvort ekki sé mögulegt að taka
upp sérstakt ferðamannagengi.
Aðils.
Samkomuhúsið SilfurtungliS býSur
Blindraf élaginu á skemmtun
í kvöld bjóða forráðamenn samkomuhússins Silfur-
tunglsins Rlindrafélaginu til fagnaðar og verður þar margt
til skemmtunar. Þetta er í annað sinn sem forstjóri Silfur-
tunglsins, Sigurgeir Jónasson sýnir blindu fólki slíka rausn.
Fyrri skemmtunin var í apríl s. 1. og skemmti blinda fólkið
sér vel við aóðar veitingar, skemmtiatriði og dans.
Vandamál á Grænlandi.
Fulltrúi Grænlands á þingi flutti
ræðu í gær og lagði ríka áherzlu
á nauðsyn þess að skapa Grænlend
ingum atvinnumöguleika við fram
leiðslustörf sakir þess m. a. að at-
vinnuleysi er nú mikið á veturna
í hinum þéttbýlli stöðum. Hann
fór einnig fram á að Grænland
fengi stærri hluta af hagnaði krý-
olitfélagsins þar sem framleiðsla
þess er öll unnin í Grænlandi
sjálfu. í þessu sambandi gagnrýndi
hann þa'ð einnig að grænlenzkir
vcrkamenn skuli ekki starfa í krý-
olitnámunum og stakk einnig upp
á a'ð Grænlendingar fengju at-
vinnu í blýnámunum. M. a. skýr'ði
Lynge frá því að síðast liðin 50
ár hefðu aðeins tveir Grænlending
ar unnið í krýolitnámunum sem
íullgildir verkamenn. Að öðru
leyti störfuðu Grænlendingar að-
eins sem þjónustufólk og þess
háttar við námurnar.
Ekki verður hafin slcömmtun á
benzíni eða olíum á Grænlandi,
enda eru til þar birgðir til hálfs
árs og skömmtun ekki nauðsynleg
þar sem ekki er nein lúxusnotkun
á þessum vörum í Grænlandi.
Nægar birgðir eru til af öðrum
vörum í Grænlandi. Ef þróun
heimsmálanna yrði slík að erfitt
yr'ði að senda birgðir til Græn-
lands frá Danmörku er hægt að
gera ráðstafanir á einu einasta
dægri til þess að birgðirnar yrðu
sendar frá Bandaríkjunum og Kan-
ada.
Norrænn læknaskóli.
Samnorrænn læknaskóli verður
nú væntanlega að veruleika á næst
Á skemmtun þeirri, er Silfur-
tunglið bauð blindum til á s. 1.
vori, komu fram góðir skemmti-
kraftar og voru þeirra á meðal
Emilía Jónasdóttir, Nína Sveins-
dóttir og Karl Guðmundsson. Veit-
ingar voru framreiddar af mikilli
rausn og dansað af fjöri til kl. eitt.
Skemmtun sú, er Silfurtunglið
býður blindu fólki til í kvöld,
er með líku sniði og koma þar fram
ágætir skemmtikraftar: Sigríður
Hannesdóttir syngur gamanvísur,
Karl Guðmundsson leikari fer með
eftirhermur og Emilía Jónasdóttir
og Valdimar Lárusson flytja gam-
anþátt. Einnig framreiddar ókeyþis
veitingar fyrir blinda fólkið og
fylgdarfólk þess. Að skemmtiatrið-'
um loknum mun hljómsveit Jose
Riba leika fyrir dansinum, en á
fyrri skemmtuninni hafði blinda
fólkið sérstaklega gaman af leik
hennar.
Öllum er heimill aðgangur að
skemmtun þessari meðan húsrúm
leyfir og gefst fólki hér gott tæki-
færi til þess að styrkja gott mál-
efni um leið og það skemmtir sér,
því að allur ágóði, sem verður af
komu þess, rennur óskertur til
Blindrafclagsins.
Skagfirzk fræði
Komið er í bókabúðir Jarða- og
búendatal í Skagafirði, III. hefti
og er þá aðeins eftir að koma út
eitt hefti af þessu merka verki.
Þessi bók mun vera einstæð í
sinni röð. Fræðimenn eru farnir
að renna hýru auga til hennar og
mun þó betur síðar. Hún geymir
nöfn bænda í Skagafjarðarsýslu frá
1781 til síðustu ára, ásamt jarða-
tali. Ilún kostar 55 krónur, það
er rúmlega fyrir prentun og pappír
enda er öll vinna unnin ókeypis við
samningu bókarinnar, en sú vinna
er mikil og vandasöm.
Ennfremur komu út Skagfirð-
ingaþættir, lítil bók en snotur
Hún kostar 20 krónur.