Tíminn - 08.02.1957, Qupperneq 2

Sss*'
TÍMINN, föstudaginn 8. febrúar 1957,
Hvarf Svíans Raoul Wallenberg
(Framh. af 1 síðu).
Annar stjórnmálamaður.
sem
sat um stund í fangelsi í Moskva,
hefir fullyrt, að Wallenberg hafi
að öllum líkindum setið í sama
fangelsi og hann árið 1949.
í Mið-Síberíu árið 1953.
Sænsk-eistlenzkur fangi, Tam-
velius að nafni, skýrði svo frá því
í október 1956, að Wallenberg
hefði setið ásamt honum í Tatsjed
íangelsinu í Mið-Síberíu árið 1953.
Maður þessi sagði, að nafn Svíans
hefði verið Wilborg, en lýsingin
á manni þessum kemur nákvæm-
lega heim við Wallenberg.
Var sænskur, hét Wallenberg.
Enn annar maður, sem setið hef
ir í fangelsum Rússa skýrði frá
því í ársbyrjun 1956, að Wallen-
berg hafi verið á lífi í rússnesku
fangelsi árið 1953. Maður þessi,
sem er Finni og býr nú í Gauta-
borg, kveðst hafa verið í næsta
klefa við Wallenberg í Vladi-
mirsk. Finnsku-mælandi túlkur
fangelsisins hefði skýrt sér frá því
að nágranni hans væri sænskur
og héti Wallenberg.
Þess má geta í sambandi við mál
þetta, að í sumár birtist í Tíman-
um löng grein um Wallenbergs-
málið þýdd úr American-Scandi-
navian Review.
500 fangar í ríkisfangelsin Utah gerðu
nppreisn - gáfust upp eftir 12 klst.
SALT LAKE CITY—NTB 7. 2.:
Fangarnir í ríkisfangelsi Utah í
Salt Lake City lögðu í dag niður
vopn og skiluðu aftur 25 gíslum
er þeir höfðu tekið til fanga í
uppreisn í fangelsinu, sem staðið
hefir í 12 klukkustundir. Fang
arnir, sem eru 500 að tölu gáfust
upp nokkrum mínútum áður en
frestur sá var útrunninn, sem
fylkisstjórinn gaf þeim áður en
herlið yrði sent á vettvang til
að bæla uppreisnina niður.
Strax f upphafi uppreisnarinn-
ar náðu fangarnir vörðunum á sitt
vald, fyrst var haldið í matar-
geymsluna og látið greipar sópa.
Nokkrir fanganna héldu síðan í
lyfjageymsluna og drukku sig fulla
af spíritus.
BÆTT LÍFSSKILYRÐI.
Talsmaður fanganna lýsti því yf-
ir áður en þeir.gáfust upp, að þeir
hefðu fengið tryggingar fyrir því,
að engum þeim, sem þátt tók í
uppreisninni yrði refsað fyrir til-
tækið.
Landsstjórinn hefir lofað að
taka til athugunar ósk fanganna
um bætt lífsskilyrði í fangelsinu og
styttri fangelsisrefsingu.
Nefnd til aS undirbúa
komu þjótJhöfðingjanna
Forsætisráðuneytið hefir skipað
nefnd til þess að liafa með hönd
um undirbúning að heimsókn þjóð
höfðingja Svíþjóðar og Finnlands
á sumri komanda. Eiga þessir
menn sæti í nefndinni: Birgir
Thorlacius, ráðuneytisstjóri, Har-
aldur Kröyer, forsetaritari, Hen-
rik Sv. Björnsson, ráðuneytis-
stjóri og Hörður Bjarnason, húsa
meistari ríkisins.
íslendingar sýna á
kaupstefnunni í Leipzig
Kupstefnan veríur í marz n. k. og þar sýna fyrir-
tæki frá meir en fjörutíu löndum framleitJsIu sína
Hin alþjóðlega kaupstefna í Leipzig verður haldin dagana
3.—14. marz í vor. íslenzkir útflytjendur munu nú sýna vör-
ir sínar á kaupstefnunni í fyrsta sinn og verða einkum sjávar-
ifurðir í deild íslendinga þar. Umboðsmenn kaupstefnunnar
;j Leipzig hér á landi er Kaupstefnan h.f. 1 Reykjavík. Þeir
ísleifur Högnason og Haukur Björnsson skýrðu fréttamönn-
um í gær frá kaupstefnunni fyrir hönd umboðsmanna.
Kaupstefnan í Leipzig hefir ver-
ð ein aðalmiðstöð verzlunar í Evr-
jpu um 800 ára skeið. Síðari árin
lefir hún verið haldin tvisvar á
iri, vorkaupstefna í marz og haust
■kaupstefna í september. Á sýning-
mni í vor verður véladeildin sér-
itaklega yfirgripsmikil og mun
•eynast tengiliður milli stærstu
narkaða heimsins. Þar verða gerð-
: r viðskiptasamningar milli þjóða
ag einstaklinga og gera má ráð
'yrir að umsetningin verði nú
neiri en nokkru sinni fyrr.
Sýningarsvæði kaupstefnunnar í
/or verður stærra en nokkru sinni
fyrr en undanfarið hefir það verið
stækkað ár frá ári og var þannig
1.917.000 ferfet árið 1956. Sýnt
/erður í 31 sýningarhöll og 21
skála og vöruflokkar þar eru taldir
35. Mun vart fyrirfinnast sú vara,
sem ekki er sýnd þar. Kaupstefn-
an er jafnan mjög fjölsótt og koma
gestir til hennar úr flestum heims-
hlutum. 1956 sýndu þar 9900 fyrir-
tæki en gestir voru 505.000 frá 80
löndum.
íslendingar munu nú sýna út-
flutningsvörur sínar á kaupstefn-
unni í fyrsta skipti. Aðailega verða
það sjávarafurðir og má geta þess
að Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna,
Samband ísl. samvinnufélaga og
Fiskiðjuver ríkisins hafa þegar
ákveðið þátttöku. íslenzkir kaup-
sýslu- og iðnaðarmenn hafa sérstak
lega tvö síðustu árin fjölmennt í
Leipzig og verður svo efalaust enn
Reynsla þeirra af viðskiptunum er
yfirleitt mjög góð og þar hafa þeir
kynnzt ýmiss konar nýjungum. Þar
gefst færi á að ná samböndum við
fjölda kaupsýslu- og iðnaðarmanna
því að kaupsýslumenn frá meir
en 40 þjóðum sýna þar vörur sín-
ar auk Þjóðverja sjálfra.
Þeir, sem áhuga hafa á að fara
til Leipzig, geta fengið frekari upp
lýsingar hjá umboðsmönnum:
Kaupstefnunni í Reykjavík. Um-
boðsmenn afgreiða kaupstefnu-
skírteini, sem jafngildir vegabréfs-
áritun til landsins.
Jemen-stjórn vill
vopnahlésviðræður
CAIRÓ—NTB. Jemen-stjóru mun
hafa snúið sér til brezku stjórn-
arinnar og tjáð sig samþykka
viðræðufundum fulltrúa beggja
þessara stjórna um möguleikana
á vopnahléi við landamæri Jem-
en og Aden. Jemen-stjórn mun
hinsvegar ekki telja, að heppilegt
sé að hefja viðræður þessar við
sjálf landamærin eins og Bretar
hafa stungið upp á.
Póísk sendinefnd
til Bandaríkjanna
WASHINGTON — NTB 7. febr.:
Tilkynnt var í Washington í dag
að von væri á pólskri sendinefnd
til Bandaríkjanna innan skamms
til að ræða hin efnahagslegu
tengsl á milli Póllands og Banda
ríkjanna. Talsmaður bandaríska
utanríkisráðuneytisins sagði í
dag, að hér væri einkum um að
ræða þá ósk Pólverja að kaupa
hluta af offramleiðslu banda-
rískra landbúnaðarvara, svo sem
af hveiti, baðinull og plöntuolíu.
Tveim bandarískum
sendiráðsstarfs-
mönnum yísað frá
Rússlandi
MOSKVA—NTB 7. febrúar. Rúss
neska stjórnin krafðizt þess í dag,
að tveir flotamálafulltrúar banda
ríska sendiráðsins í Moskva færu
þegar í stað úr landi. Segir stjórn
in, að menn þessir hafi gert sig
seka um njósnir, m. a. hafi þeir
reynt að taka myndir af hernaðar
mannvirkjum. Talsmaður banda-
ríska utanríkisráðuneytisins sagði
í Washington í dag, að ásakanir
gegn mönnunum væru fjarstæðar
og væru ekki til annars gerðar
en að draga athyglina frá ofbeld-
isverkum Rússa í Ungverjalandi
og njósnum Rússa í Bandaríkjun
um.
Góður afli
19 Akranesbátar fóru á sjó í
fyrradag og fengu allgóðan afla.
Bátarnir urðu að sækja langt og
komu seint að landi aftur. Afla-
hæstur var Bjarni Jóhannesson,
fékk 14 smál. Næstir honum komu
Skipaskagi og Reynir með tæplega
10 smál. hvor. Bátarnir fóru flestir
á sjó í gær og urðu enn að fara
langt og voru fæstir komnir að
landi, þegar blaðið hafði fréttir af
Akranesi í gærkveldi.
Kjörbréf á Alþingi
Spænskir stódeníar
MADRID — NTB 7. febrúar:
Stúdentar í Madrid efndu í dag
íi,l fjölmennrar kröfugöngu um
borgina. Hrópuðu stúdentarnir:
„Við viljum fá frelsi“ „Bætt lífs-
kjör“. Lögreglan kom á vettvang
og dreifði kröfugöngunni. Víða
kom til minniháttar átaka milli
stúdenta og lögreglu.
Brezka stjórnin leggur fram ti!L um
víðtækt samstarf á sviði frjálsrar
verzlunar
LONDON — NTB 7. febrúar:
Brezka stjórnin lagði í dag til,
að þjóðir V-Evrópu gengu til uin
fangsmikils samstarfs á sviði
frjálsrar verzlunar og innan vé-
banda Efnahagssamvinnustofnun
arinnar yrði stofnað til frjálsr
ar verzlunar á ölium vörum,
nema landbúna'ðarvörum. Segir
brezka stjórnin ætla að leggja
tillögu þessa fyrir ráðlierra-
fund Efnahagssamvinnustofnun-
arinnar, sem kemur saman á
þriðjudaginn í næstu viku.
Hið frjálsa verzlunarsvæði á að
ná til ríkjanna innan Efnahags-
samvinnustofnunarinnar og öll rík
in, sem aðild að henni eiga, eiga
að geta gerzt aðiljar að þessu sam
starfi samkvæmt brezku tillögunni.
Brezka stjórnin kveðst fyrir sitt
leytl ekki geta látið landbúnaðar-
afurðir ná til þessa skipulags sök
um skuldbindinga við samveldis
löndin.
(Framh. af 1. síðu)
handa Eggert, er var næstur á
lista Alþýðuflokksins, og vísaði
málinu til úrskurðar Aíþingis.
Áki sagði, að yfirkjörstjórn
hefði hvorki neitað, né Játað að
gefa út kjörbréfið, en vísað mál-
inu til úrskurðar Alþingis á for-
sendum 31. gr. stjórnarskrárinn-
ar, þar sem segir að kjósa skuli
hlutbundinni kosningu I Reykja
vík átta þingmenn og jafn marga
varamenn.
Sagði Áki, að það væri hæpinn
orðhengilsháttur að binda sig í
þetta ákvæði laganna, þar sem þau
gerðu alls ekki ráð fyrir því, að
þingmenn og varamenn þeirra
gætu forfallast í senn og gerðu,
ekki heldur ráð fyrir því, að hægt
væri að kjósa upp, eins og í
einmenningskjördæmunum, þegar
sæti löglega kjörinna þingmanna,
kosnum hlutbundinni kosningu,
yrðu auð, eins og nú er um sæti
Alþýðuflokksins í Reykjavík.
Enginn efaðist hins vegar um,
að þingmaður Alþýðuflokksins í
Reykjavík yæri kjörinn lögmætri
kosningu og þessvegna ætti flokk
urinn vitanlega fyllsta rétt á vara
manni, samkvæmt tilgangi kosn-
ingalaganna og stjórnarskrárinn
ar.
Alþingi verður
sjálft að skera úr
Það væri um þetta eins og svo
oft hjá löggjafanum, að hann gæti
ekki við lagasetningu gert ráð fyr-
ir fjölbreytni atvikanna og þess-
vegna væri það dómaranna að
skera úr í hverju einstöku tilfelli
eftir anda laganna, þar sem bók-
stafnum sleppir, og í þessu til-
felli væri Alþingi æðsti dóm-
stóll.
Alþingi sker sjálft úr um það
hvort þingmenn eru löglega kosn
ir, sagði Áki. Það atriði, hvort
kjörstjórn gefur út kjörbréf get-
ur ekki haft úrslitavald gagnvart
Alþingi. Allir liljóta að skilja og
viðurkenna, að eðlilegt sé að A1
þýðuflokkurinn fái að hafa vara-
mann til þingsetu, eins og aðrir
flokkar. Auk þess raskar þetta
þingsæti á engan hátt jafnvægi
á þingi, og hefir ekki neina breyt
ingu á valdahlutföllum flokka
í för með sér.
Bjarni Benediktsson talaði af
liálfu annars minnihluta kjörbréfa
nefndar, hans og Friðjóns Þórðar-
sonar, og var honum allmikið niðri
fyrir. Mætti hann í ræðustól með
fundargerðarbók kjörbréfanefndar
þar sem hann hafði ásamt Frið-
jóni snúizt öndverður gegn því,
að Alþýðuflokkurinn fengi að hafa
varamann á þingi, eins og nú
standa sakir. Gerði Bjarni nokk
uð að umtalsefni sínar skoðanir á
því, hvað ríkisstjórnin væri mikið
fyrir valdaníðslu og bjóst jafnvel
við að hún myndi með löggjöf
koma í veg fyrir kosningar í ná-
inni framtíð. Mátti helzt skilja á
ræðumanni. að liann vildi láta
kjósa í Reykjavík einn þingmann
í sæti Haraldar, enda þótt stjórn
arskráin geri alls ekki ráð fyrir
slíkum kosningum, eins og Áki
benti á í sinni ræðu.
Taldi málið utan við
verlcsvið nefndarinnar
Fulltrúi Aljþýðubandalagsins f
kjörbréfanefndinni, Alfreð Gísla-
son hafði sérstöðu í nefndinni, og
gerði hann grein fyrir henni. Var
sérstaða hans þess efnis, að kjör
bréfanefnd teldi það utan við sitt
verksvið að taka afstöðu til máls-1
ins, og skilaði hann því ekki áliti
um það .
Einar Olgeirsson tók þvínæst
til máls og lagði áherzlu á að það
væri Alþingis að setja lög um
þetta efni. Hann benti á það mis-
ræmi, sem gæti orðið, vegna þess-
ara lagaákvæða. Tók sem dæmi er
Þjóðvarnarflokkurinn átti tvo full
trúa á þingi, ef þeir og einn vara-
maður hvors þeirra hefðu for-
fallazt hefðu kjósendur flokksins
engan fulltrúa átt á þingi. Ræðu-
maður sagði að það væri því ekki
undarlegt, þó oft væru vandræði
á ferðum, þegar þannig væri áf
löggjafans hálfu ekki gætt fyllsta
samræmis milli laganna og anda
stjórnarskrár og kosningalaga.
Þingforseti varð við ósk þing-
formanns Sjálfstæðismanna im\ að
fresta atkvæðagreiðslu um 25 mín
útur, vegna þess að einhverjir
Sjálfstæðismanna voru við jarðar
för.
Nafnakall var viðhaft við at-
kvæðagreiðsluna og var tillaga
þeirra Gísla og Áka felld með
24 atkvæðum gegn 23. Greiddu at-
kvæði á móti allir þingmenn Sjálf
stæðisflokksins og Alþýðubanda-
lagsins, en þingmenn Framsókn-
arflokksins og Alþýðuflokksins
greiddu atkvæði með tillögunni.
Sex þingmenn voru fjarstaddir.
Ráðherrarnir Hannibal Valdi-
marsson og Lúðvík Jósefsson gerðu
grein fyrir sínu atkvæði. Fyrirvari
Lúðvílcs hljóðaði á þessa leið:
Eins og till. þessi er orðuð,
þá er gert ráð fyrir því, að
Alþingi samþ. að taka gilda
kosningu Eggerts ÞorSteinsson
ar. Ég tel, að hér sé mjög ó-
venjulega að farið. Það sé ekki
hægt fyrir Alþingi að samþ.
að taka gilda kosningu alþm.
án þess að fyrir liggi kjörbréf.
Hins vegar er ég á þeirri skoð
un, að kjörstjórninni í Reykja-
vík beri skylda til að gefa út
kjörbréf, og ég tel eins og mál
þetta ber að, að það sé eðlilegt,
að gildandi lögum sé fullnægt
á þann hátt, að Alþfl. fái vara
mann og að það sé eðlilegt í
þesu tilfelli að gefa út kjör-
bréf fyrir fjórða mann á lista
flokksins, Eggert Þorsteinsson
og mundi afstað mín við afgr.
kjörbréfsins, þegar það lægi
hér fyrir, miðast við það, en ég
segi nei við þessari till. eins
og hún liggur hér fyrir.
Fyrirvari Lúðvíks sýnir
glögglega vilja meirihlutans
Þar sem víst má telja, að þing
menn Alþýðubandalagsins séu
sömu skoðunar og Lúðvík, sýnir
fyrirvari hans glögglega, að
meirililuti þings telur Eggert
Þorsteinsson eiga rétt til þing
setu, en vegna ágreinings um
formsatriði, var það fellt í gær.
Afstaða Sjálfstæðisflokksins
markast vitanlega af því einu, að
hann er í stjórnarandstöðu og
vonast til að geta gert þetta
mál að viðkvæmu deiluefni millí
stjórnarsinna. Óþarft ætti að
vera að láta honum verða að
þeirri ósk sinni.
Arnesinpféíagið
heldur árshátíð
á laugardag
Árnesingafélagið í Reykjavík
heldur árshátíð sína í Sjálfstæðis-
húsinu á laugardaginn kemur.
Hefst samkoman kl. 7 með borð-
haldi. ‘ Verður þar margt til
skemmtunar, eins og venja er á
samkomum félagsins.
Hróbjartur Bjarnason, stórkaup-
maður og formaður félagsins, set-
ur samkomuna og stjórnár henni.
Ágúst Þorvaldsson alþingismaður
flytur þar ræðu. Guðmundur Guð-
jónsson syngur einsöng og 'Guð-
mundur Ágústsson flytur gaman-
þátt. Að lokum verður dansað.
Félagið hefir jafnan þann hátt
á að bjóða sérstaklega nokkrum
gestum á árshátíðir sínar. Að
þessu sinni verða gestir félagsins
jieir Páll ísólfsson og Ágúst Sveins
son bóndi aö Ásum í Gnúpverja-
lireppi.
Á borðum verður íslenzkur mat-
ur, svo sem hangikjöt og hákarl.
Árnesingafélagið í Reykjavík er
fjölmennur félagsskapur og sam-
komur þess sækja jafnan margir
að austan, auk þeirra Árnesinga,
sem búsettir eru í bænum.
• ii^TwÍ«w:M:9iw|n!iiuiiN*áiiN»»*
tfugltyóíð í Yimmum