Tíminn - 13.08.1957, Blaðsíða 8

Tíminn - 13.08.1957, Blaðsíða 8
BxiÐDimiiiniuiEUOiuiiiiuiiuniBiUiJuniniramniuxii T í M I N N, þriðjudaginn 13. ágúst 1957, 8 IW.VA'AV.V/AW.VAV.V.V.V.V.V.V.V.V.V.WAðW Aðeins lítið eitt nægir... því rakkremið er frá Gillette Það freyðir nægilega þó lítið sé tekið. Það er í gæðaflokki með Bláu Gillette Blöðunum og Gillette rakvélunum. Það er framleitt til að fullkomna raksturinn. Það freyðir fljótt og vel... .og inniheldur hið nýja K34 bakteríueyðandi efni, sem einnig varðveitir mýkt húðarinnar. Reynið eina túbu í dag. GiIIette „Brushless“ krem' einnig fáanlegt. Heildsölubirgðir: Globus h.f., Hverfisgötu 50, sími 7184. V.V.V.V.V.V.V.V.V.VAt.WW.V.V.V.V.V.V.V.VAW tinmiuuiiiiimiiiiiiiiiiiiutiiiiiiiiiiiiiuiiuiiaiiiiiimiiiiiiiiiiiiiuiiiuiiiiimiiiiiMiiiiiiiiiiiiimiiiimiuiiiiiminn Atvinna B Okkur vantar nokkrar afgreiðslustúlkur 1. september § næstkomandi. Upplýsingar gefur Sveinn Guðmundsson, | kjötbúðarstjóri. Kaupfélag Skagfirðinga, Sauðárkróki. s 1 s imiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiimiiiimiiud 1—8. sept. 1957 verður Kaupstefna í Leipzig Vörusýning almennra neyzluvara og tækja. 24 vöruflokkar á 100 000 fermetra sýningar- svæði. Umboð: Kaupstefnan í Reykjavík. Póst- hólf 1272. Símar 11576 og 32564. ■ EIPZIGfR MESSEAMI • LEIPZIG íl • HAiNSTRASSt Jfc íiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiuiuiuiiB Finnsk skáld (Framhald af 7. siðu). Runeberg gaf finnsku þjóð- inni á sína vísu nýjan Kalevala- óð, gullvægan skáldskap, sem var þróttmikil mynd af sögu lands og þjóðar. Fá skáld hafa þess vegna þar í landi unnið jafnmikla hylli. Og þó að hann skrifaði á sænsku, var það Finn land, en ekki Svíþjóð, sem batt hann sonarböndum. Eftir að verkum hans var snúið á finnsku, gátu Finnar ekki leng- ur efast um, að sænskir þegnar í landi þeirra væru rótfastir syn- ir Finnlands. Þekktast af öllum kvæðum Rúnebergs er þjóðsöng- ur Finna, „Vort land“, sem er sunginn af hverju mannsbarni í landinu, bæði á finnsku og sænsku. Samhliða Rúneberg hafði skáldið Zacharias Topelíus (1818 —98) getið sér mikinn orðstír, og nú tók hann við forystunni í bókmenntunum. Hann var einn ig arfþegi þeirrar þjóðarhugsjón ar, sem vaknaði, þegar Elias Lönrot lagði Kalevalaóðinn á borð almennings, og fá skáld hafa í Finnlandi haft meiri þýð- ingu fyrir æskulýðinn en Zac- harias Topelius. Þessir tveir skáldmæringar voru börn rómantísku stefnunn- ar. En þegar nýrri bókmenntir Evrópu bárust til Finnlands, tók raunsæisstefnan að gera vart við sig. Og hún eignaðist sína fulltrúa þar, eins og í öðrum löndum. Meðal hinna sænsku- mælandi rithöfunda er Karl August Tavastjerna (1860—98) bezt kunnur. Hann fékk ungur skáldastyrk og mun það hafa átt sinn þátt í því, aö honum tókst að skrifa all mikið áður en hann dó á bezta aldri. Frægasta verk hans er „Harðir tímar“, stór skáldsaga, sem skýrir frá hungursneyðinni í Finnlandi ár- ið 1868. Aðalbrautryðjandi raunsæis- stefnunnar í Finnlandi var þó ekki Tavastjerne, heldur skáld- konan Mina Canth (1844—97), sem skrifaði á finnsku. Hún er ein af merkilegustu skáldkonum heimsins, byrjaði fyrst að rita og gefa út skáldrit um fertugt, en þegar frá upphafi var hún mikill snillingur, sem alltaf stóð harður styr um. Mina Canth er mikilvirkasti rithöfundur.sem Finnland hefur átt, sendi frá sér nýja bók á hverju ári, og stundum tvær og þrjár. Stöðugt valdi hún sér ný viðfangsefni úr lífi almúgans, og hún var allt sitt líf óþreytandi talsmaður mannúðarinnar. Hún stígur hik lausar inn í anddyri hins nýja tíma en flestir rithöfundar verkalýðshreyfingarinnar hafa gert. Hjá henni er ekkert ritað af tilviljun eða án tilgangs, enda voru leikrit hennar engu minna metin en leikrit Henriks Ibsens. Kunnust af þeim eru „Murto- varkaas" (Innbrotsþjófurinn), „Työmiehan vaimo“ (Kona verkamannsins), „Köyháa kan- saa“ (Fátæklingar) og „Anna Lísa“. Eins og nöfnin benda til, eru það olnbogabörn lifsins.sem hún ber fyrir brjósti, og hún reynir að opna augu manna fyr- ir kjörum þeirra. Saga Reykjavíkur (Framhald af 4. síðu). Lárus tjáði blaðinu að hann áliti að byrja yrði á því að gefa út ýms- ar fundagerðabækur bæjarstjórna- nefnda og borgarafunda og láta fylgja fræðilegar athuganir og að þessu yrði fundið form í ritum, sem kæmu út einu sinni eða tvisv ar á ári. Þessari útgáfu myndi þá að einhverju leyti svipa til Stjórn- artíðinda og Alþingistíðinda. Lárus sagði að lokum, að hvert sem form ið yrði, væri orðið aðkallandi að gefa út rit, þar sem væri að finna ýtarlegar heimildir um sögu og þróun bæjarins. Þúsund vatna Ijúfa land j Framhald af 5. síðu. þeir, sem sýndu mótþróa gegn fyrirskipunum keisarans, voru ýmist hýddir, drepnir eða rekn- ir í útlegð. Það var fyrst eftir að Bobrikoff var myrtur, árið 1904, og eftir að Rússar höfðu beöið ósigur í styrjöldinni við Japan 1905, að þeir urðu hrokaminni og gæfari gagnvart Finnum. Um þetta leyti var frelsishreyf ing undirstéttanna byrjuð að grafa um sig í Rússlandi. Verk- föll og banatilræði voru dagleg- ir viðburðir, svo að rússneska yf- irvaldið hafði í það mörg horn að líta, að það gat ekki sinnt Finnlandi eins og skyldi. Óeirð- arólgan í zarveldinu kveikti frelsisvon í brjóstum Finna, og 1905 gerðu þeir allsherjarverkfall til að hrista af sér klafann. Þeim heppnaðist að koma á nýrri stjórn undir forustu Leo Meche- lin. En þegar lýðræðishreyfing- in í Rússlandi áleit sig orðna ör- ugga í sæti, sögðu leiðtogarnir, að stjórnarbreytingin inn á við raskaði ekkert stefnu ríkisins út á við, og ný lög voru samþykkt, þar sem þrengt var að kjörum Finna. Styrjöldin- 1914 brevtti þessu í engu. Aftur á móti leit svo út, sem Rússar vildu þefna ófara sinna á vígvöllunum á Finnum, Meðan heimurinn bylt- ist um í stríðsólgunni, reyndu þeir enn á ný að gera rússnesku að embættis- og skólamáli í Finnlandi. En svo kom bylting- in og lægði i bili yfirdrottnunar- ofsann, og veitti Finnum tæki- færi til að fá fullt sjálfstæöi. Þá var jafnaðarmaðurinn Kerenski forsætisráðherra í Rússlandi. En skömmu seinna var hann settur frá völdum af kommúnistum, og um svipað leyti unnu borgara- flokkarnir kosningarnar í Finn- landi. Trotski sendi þá her til Finnlands, og róttækir, finnskir Alþýðuflokksmenn reyndu að ná völdum með aðstoð Rússa. Allt lenti í uppnámi og verkföll, rán og morð urðu daglegir viðburð- ir. Þá kom. Mannerheim hers- höfðingi fram á sjónarsviðið og tók að safna liði með það fyrir augum að stemma stigu við rússneskum afskiptum af finnsk um stjórnmálum. Sjálfboðaliðar streymdu að úr öllum áttum og samtökin urðu það sterk, að það heppnaðist að reka útsendara Trotskis úr landinu. Við gömlu' landamærin fyrir sunnan Ví- borg lét Mannerheim hersveitir sínar nema staðar. Finnland var aftur frjálst eftir rúmlega þriggja mánaða orustu. Lýðveldi var stofnaö og finnskur ríkis- íorseti valinn. Þessi borgara- og frelsisstyrj- öld lagði finnsku þjóðinni mörg vandamál á herðar. En viðreisn- arstarfinu miðaði fljótt áfram til bættra lífskjara og sjálfstæð- ið sýndi sig að vera góð undir- staða fyrir framtak einstaklings ins og efnahag þjóðarinnar. Mikl ir möguleikar opnuðust á sviði iönaðar, akuryrkju- og utanrikis verzlunar, og árin á milli heims- styrjaldanna urðu timabil mik- illa framfara á sviði efnahags-. mála, þrátt fyrir margskonar erfiðleika, sem skullu á af völd- um heimskreppunnar eftir 1930. Einkum treystu Finnar aðstöðu sína á sviði timburiðnaðar og timburverzlunar. En atvinnu- vegir eins og akuryrkja og nautgriparækt tóku líka tækn- ina í sína þjónustu. Með „Lög- um Kallísi" eða „Lex Kallio" kom skipulegging á nýbýlaland- námið, og sjálfseignarréttur smábændanna eyddi stéttar- mismuninum milli stórbænd- anna og smájarðaeigendanna. Kyosti Kallio, sem þessi lög bera nafn eftir, var rikisforseti Finnlands þegar striðið skall á. Hann er fyrsti finnski forset- inn, sem ekki skildi ann.að mál en finnsku. Hann var formaður Eændaflokksins eða smábænd- anna, og eftir síðustu heims- styx-jöld tók núverandi forseti, Urho Kekkonen.vlð stj.órn flokks ins. Hann varð forsætisráðherra 1950 og forseti 1956 eftir andlát Paasikivis. Bændaflokkurinn hef ur ekki alltaf verið laus við þjóðernislegt -ofstæki gagnvart sænska minnihlutanum, en hinn mikilhæfi þjóðhöfðingi, Paasi- kivi, lægði öldu.rnar, og síðan Kekkonen varð rikisforseti, gæt ir meiri varúðar x deiluxxum. Kekkonen hefur unnið mark- visst að því að skapa aukixin skilning milli Fimxa og sænska þjóðbrotsins. í skjóli þess skiln- ings álitur hann að finnsk framtíðarmál verði bezt leyst. Bjarni M. Gíslason. iiiiiiiiiiiiiiiiiimmixmuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiim iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiin htkM&chdb með OM& -fjmv eb cUufófyuJtmS... km ttdai

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.