Tíminn - 26.09.1957, Page 4

T í MIN N, fimmtudaginn 26. september 1957,
Ostur er ágætt álegg á brauð —
enn betri eftirréttur og bragðbætir
Ostaneyzla Islenáinga er enn allt of lítil, aukin
flokkun og fleiri tegundanöfn myndi ef til vill
auka eftirspurn.
Þegar ég fór til viðtals við forstöðumenn Mjólkursamsöl-
unnar. hafði ég í huga ýmsar kvartanir varðandi framleiðslu
og sölu osta hérlendis og fékk við því flestu greið og góð svör,
þrátt fvrir það, að í Mjólkurstcðinni eru ekki framleiddir
neinir ostar og Mjólkursamsalan annast aðeins sölu á ostum
frá Mjólkurbúi Flóamanna og Mjólkursamlagi Borgfirðinga.
Fyrsta athugasemd mín var sú,
að sá ostur, sem á boðstólum er,
er oft mjög misjafn. Ein'n daginn
kaupi ég bita af 40% osti, sem er
bragðsterkur og ágætur í alla staði,
en komi ég nokkrum dögum síðar
og biðji um sams konar ost, þá fæ
ég kannske bita, sem er ákaflega
bragðdaufur og gerólíkur hinum
fyrri.
Ostur til margra hluta
Hið óvænta svar við þessu var
það, að fólk hér vildi almennt fá
nýjan, mjúkan og bragðlítinn ost.
Ostneyzla væri tiltölulega lítil og
svo til eingöngu bundin við það, að
nota ost sem ás'kurð á brauð. Þessu
held ég, að við ættum að reyna að
breyta. Osturinn er auðugur af
bætiefnum og steinefnum, hann er
ekki dýr, miðað við næringargildi
og hann má matreiða, eða nota til
bragðbætis í annan mat, á marg-
víslegan hátt. En til þess að vinna
aukinn markað fyrir ostinn, þá er
nauðsynlegt að leggja aukna rækt]
við flolckun hans og félck ég þá I
hugmynd staðfesta hjá þeim fróðu
mönnum í Mjólkursamsölunni.
Aldursmunur á osti
Ostur breytir um bragð við
geymslu og því er ekki nóg að
merkja ostinn eftir fitumagni einu
saman. Væri ekki ráð að gefa ost-
inum mismunandi nöfn eftir því,
hve gamall hann er, en því fylgir
þá að sjálfsögðu sú skylda við neyt
endur, að framleiðendur afhendi
ekki ostinn fyrr en tilskilin breyt-
ing hefir farið fram í honum?
Hér voru áður framleiddir ostar
með ferns konar mismunandi fitu-
magni. Nú færist framleiðslan æ
meira í það horf að framleiða að-
eins tegundir, sem hafa mikið fitu-
magn. Erlendis er þróunin sú
sama, neytendurnir vilja fá sem
feitasta osta, með allt upp í 70%
fitumagn.
ÖrSugleikar osta-
framleiðslurtnar
Varðandi það, hvers vegna hér
sé ekki hafin framleiðsla ennþá
fleiri tegunda af osti, sagði Odd-
ur Magnússon, að þar væru ein-
um við tvenna örðugleika að etja:
Markaðurinn væri of lítill til þess
að það borgaði sig og að hver ost-
tegund þyrfti sitt sérstaka hús-
næði, þar sem mismunandi gerla-
gróður er í hverri tegund og því
má ekki blanda fleiri tegundum
saman í geymslu né vinnslu.
Með aukinni ræktun eykst mjólk
urframleiðslan í landinu, en svo
sem kunnugt er, er erfitt að vinna
íslenzkum mjólkurafurðum markað
erlendis. Aukin notkun þeirra á í
senn að gera okkur fært að búa
meir að eigin framleiðslu og bæta
mataræðið. En svo bezt lærist okk-
ur að borða meira af t. d. ostinum,
að þar sé úr hæfilega mörgum teg-
undum að ræða, og að kennd sé
notkun hans í fleiri myndum en
sem áskurður á brauð.
Eftirréftur
Ostur er ákjósanlegur eftirrétt-
ur og fyrirhafnarminni mat er ekki
hægt að fá. Kex eða brauð, ostur,
hrátt grænmeti eða ávextir fer af-
ar vel saman og því fleiri tegund-
um af osti, sem úr er að velja, því
fleiri munu fella sig vel við slíkan
ábæti. Til gamans skal ég nefna
nokkrar samsetningar, sem mér a.
m. k. hafði ekki dottið í hug að
færu vel saman, fyrr en ég reyndi
það. Ostur og bananar, ostur og
hreðkur eða gúrkur dýft í súran,
þeyttan rjóma, appelslnur eða epli
og ostur, blaðsellerí og ostur, nið-
ursoðnir ávextir, svo sem ananás
og ostur.
Ilúsmóðir, sem á ost og eitthvað
af þeim ávöxtum eða grænmeti,
sem að ofan er nefnt, getur verið
hreykin af að bera það sem eftir-
rétt handa hverjum sem er, heima-
mönnum eða gestum.
Ostaréttii” Helgu
Ungfrú Helga Sigurðardóttir,
skólastjóri, hefir samið handhæga
smábók, sem nefnist Ostaréttir.
Þar er að finna leiðbeiningar um
gerð margra rétta og hvernig nota
má ost til bragðbætis á ýmsan hátt.
Ég tek mér það bessaleyfi að birta
hér uppskrift hennar á osteggja-
köku, ef vera kynni, að ekki hefðu
allar húsmæður þegar uppgötvað
þann ágæta rétt:
100 gr. rifinn ostur
3 egg
Vz teskeið salt
3 matsk. rjómi eða mjólk
4 meðal kartöflur (soðnar)
karsi eða steinselja
50 gr. smjör
Eggin eru þeytt með saltinu, þar
í er rjómanum og rofna ostinum
blandað. Smjörið brúnað ljós-
brúnt á pönnu, eggjajafningnum
hellt á, steikt við hægan eld, —
stinga skal I kökuna með gaffli.
Þegar kakan er hálfbökuð, er kart-
öflubitunum raðað ofan á og sax-
aðri steinselju stráð yfir. Þegar
eggjakakan er hlaupin, er hún lögð
tvöföld saman, látin á fat og rifn-
um osti og saxaðri steinselju stráð
yfir. Borðað með hrærðu smjöri.
Hollur matur
Hafi menn góða geymslu, þá er
ódýrara að kaupa hálfa eða heila
osta í einu og þá geta menn einnig
geymt ostinn svo lengi, að liann
fái þann bragðstyrk, sem hver og
einn óskar. Hiti á osti má helzt
ekki v-era meiri en 8—10 gráður
og nauðsynlegt er að búa vel um
þann enda, sem skorið er af, t. d.
með því að leggja sellófanblað yfir
Sárið.
Allar húsmæður vilja stuðla að
hreysti barna sinna og annars
heimafólks með hollu mataræði.
Því er sjálfsagt að notfæra sér þær
| fæðutegundir, sem tvímælalaust
eru nauðsynlegar mannslíkaman-
um og auk þess meðal þess hand-
hægasta, sem völ er á, svo sem
ostarnir, skyrið, smjörið og mjólk-
in.
Sigríður Thorlacius.
Ur íslenzkum ostakjallara.
HEILBRIGÐISMÁL:
Bóluefni gegn kvefi
Vísindin hafa á seinni áratugum
farið með risaskrefum fram á við j
til að vinna bug á margs lconar !
sjúkdómsfári. Sjúkdómar, sem1
áður fyrr herjuðu á þéttbýl liéruð
og skildu eftir breiða geira á mann
akrinum eins og slyngur sláttumað
ur, eru nú komnir neðst á blað
á heiibrigðisskýrslum sem orsök |
dauðsfalla og örkumla. Síðasta stór |
virkið á þessu sviði er bólusetning I
in gegn lömunarveiki, sem virðist
ætla að hafa hin örlagaríkustu á-
hrif í baráttunni gegn þessum
hörmulega skaðvaldi.
EINN er sá sjúkdómur, sem
herjar á mannkyn, og erfiðlega
hefir gengið að fást við, enda þótt
ekki sé hann lífshættulegur. Enn
hann hefir reynst hvimleiður eigi
að síður, og dýr, því að af völdum
lians tapast milljónir vinnustunda
í meðal þjóðfélagi á ári hverju.
Þessi sjúkdómur er kvefið.
Nú skýra erlend blöð svo frá,
að ungur amerískur vísindamaður,
dr. Winston H. Price, starfandi
við rannsóknarstofnun John Hop-
kinsháskólans í Baltimore, hafi
framleitt fyrsta bóluefnið gegn
almennu kvefi, sem dugað hafi.
Hér er þó aðeins um að ræða
eina tegund kvefs, eða eina teg-
und veiru, sem kvefi veldur. Þessi
árangur náðist eftir langvinnar
tilraunir og rannsóknir, þar sem
Kynbótahesturiim „Nökkviáí
ÞAÐ VAB á hrossasýningunni
miklu á Þingvöllum 1950, að
hrossaræktarbúið að Hólum í
Hjaltadal keypti Hrein, kynbóta-
hestinn, sem þar hlaut hæztu verð
laun, en seldi jafnframt Nökkva,
sem búið hafði áður átt, Valdimar
Jónssyni bónda að Álíhólum í Vest
ur-Landeyjum.
Út af þessum hesti mun Valdi-
mar á Álfhólum nú eiga um 80
hross á ýmsum aldri, þegar það
skeður, að Gunnar Bjarnason
hrossaræktarnáðunautur við annan
mann gjörir sér ferð að Álfliólum
til þess að falast eftir kaupum á
Nökkva, mcð hliðsjón af þeirri
reynslu sem fengin sé af afkvæm-
um Nökkva.
Varð af kaupum, og munu kaup-
endur þá hafa haft þau orð um,
að vísast sé Nökkvi nú sá hestur,
sem tekið hafi hæztu verði af
hrossum á íslandi.
NÖKKVI hefir á undanförnum
vetrum vexúð reiðhestur Valdimars
á ÁLfhólum, öllum helztu kostuin
búinn.
Þjóðverjar tveir, sem auga hafa
fyrir íslenzka hestinum, gjörðu sér
nýlega ferð að Álfhólum, til þess
að fá að sjá eitthvað af afkomend-
um Nöklcva. En varlega skyldi í
það farið að selja völdustu kyn-
bótagripi íslenzkra hrossa úr landi,
þótt hér sé þegar í garð gengin
mikil vélaöld.
Nökkvi er Hornfirðingur í báðar
ættir, undan Skugga, landskunnum
kyntoóita'hesti á sinni tíð, ættuðum
frá Bjarnarnesi og Stjörnu fré
Hólmi á Mýrum.
Nú er Nökkvi í éinkaeign Einars
Gíslasonar stjórnarmeðlims í
Hrossaræktarsambandi Borgar-
fjarðar.
Nýr stálbátur kemur til Reykjavíkur
Nýr stálbátur, MS Húni HU 1., kom til Reykjavíkur í
fyrradag. Er þetta fyrsti stálbáturinn, sem kemur frá Austur*
Þýzkalandi, bygg'ður fyrir íslendinga 1 Furstenberg á veg-
um hlutafélagsins Desa í Reykjavík.
tókst að einangra veiru þá, sem nú
er nefnd JH-veiran, og talin er
orsaka um 30% af almennu kvefi,
er hrjáir menn..
Miklar bólusetningartilraunir,
undir ströngu eftirliti, hafa þeg-
ar farið fram, og hafa þær reynst
80% árangursrikar, miðað við 400
manns, sem bólusettir voru. Endur
tekin bólusetning 2—3svar sinn-
um veitir ónæmi fyrir þessu lcvefi
í að minnsta kosti 8 mánuði.
ÞESSI tíðindi eru að víslu lít-
il huggun enn sem komið er fyrir
þá, sem fá lcvef af völdum hinna
70% veiranna, sem enn leika laus-
um hala. En hér er samt mjög þýð
ingarmikið skref fram á við í bar
áttunni gegn þessum hvimleiða og
oft erfiða sjúkdómi. Úr því að bú-
ið er að einangra eina veiruteg-
und — enda þótt það virðist hafa
orðið fyrir tilviljun, að sögn dr.
Price — sýnir þessi staðreynd
samt að sá möguleiki, að aðrar
tegundir fáist aðgreindar, er fyr-
ir hendi. Enn er eklci komið svo
langt að farið sé að framleiða
þetta kvefbóluefni til sölu á al-
mennum markaði. Samt geta al-
mennir borgarar farið að líta með
tilhlökkun til þess tíma, að hnerri,
hósti og sultardropi á nefi, sé ekki
fyrirboði þess, að höfuðið á þeim
sé að „fyllast af kvefi“ eins og
stundum er sagt. (Lausl. þýtt).
Eigandi þessa skips er hlutafé-
lagið Húnvetningur á Skagaströnd,
en þangað kom toáturinn 18. þ. m.
Skipstjóri á bátnum er Ilákon
Magnússon og sigldi Íiar.n bátnum
heim ásamit þeim fyrsta vélstjóra
Gunnari Altoertssyni, stýrimanni
Eðvarð Kristjánssyni og 2. vélstj.
Sigmundi Magnússyni og Hjaita
Björnssyni.
Skipið fékk mjög slæmt veður
milli Noregs og Færeyja; var sló-
að í tvo sólarhringa og legið inni
hálfan annan sólahhring í Færeyj-
um. Telur áhöfnin Ilúna hið bezta
sjóskip og lætur í alla staði.vel af
bátnum.
Skipið er smíðað eftir teikning-
um og fyrirsögn Hjálmars P.. Bárð
arsonar, skipaverkfræðings og und
ir eftirlili skipaskoðunar ríkisins.
Eftirlitsmaður með smíðinni í
Þýzkalandi var Stefán Jónsson, iðn
fræðingur. Þeir Hjálmar K. Bárð-
arson, skipaverkfræðingur, Gunn-
ar Friðriksson, forstjóri og Leifur
Guðmundsson sýndu blaðamönnum
skipið og lýstu gerð þess.
Áætlað er, að stærð skipsina
verði um 75 rúmlestir, brúttó, en
skipaskoðunin er nú að mæla það
endanlega. Skipið er smiðað út
SM slcipasmíðastáli og eftir fyrir-
mælum þýzka flokkunarfélagsins
Germanisch Lloyds, fyrir útsjáv*
arfiskiskip og með styrkingu fyr*
ir siglingar í ís.
fbúðir áhafnar eru í lúkar og
káetu og mjög vistlegar, Sími er
úr lúkar og upp í brúna, en lúkars*
kappinn framan við lúkarinn. Mæl-
ir, sem sýnir halla skipsins. er í
brúnni og mun það vera alger nýj-
ung. Rafmagnshitun er í öllu skip-
inu og einnig er elclað við raf-
magn. Aðalvél er 280 hestöfl af
MWM-gerð. Kraftmilcill dýptar-
mælir er af austur-þýzkri gerð og
hefir reynzt prýðilega. Skipið er
búið radar auk annarra siglinga-
tækja og firðtækja.