Tíminn - 23.10.1957, Page 8

8
TÍMINN, miðvikudaginn 23. október 1957.
Brúin til freisisins var torfarin og
ungverskt fióttafólk
vandrötuS. Franskur Ijósmyndari sér
koma til Austurríkis.
Kyndli frelsis brugíií einu ári liínu
a
loft
(Framhald af 7. síðu).
Stalinisminn endurreistur
Síðan Kadar tók við stjórnar-
taumunum, hefir þjóðlífið i Ung-
verjalandi tekið á sig svipaða
mynd og var óður, í tíð Rakosis og
Gerös. Stalinisminn hefir verið
innleiddur á ný, menntamenn fang-
elsaðir og „afmáðir", verkamenn
kúgaðir undir framleiðsluafkasta-
berfi, Ieyniiögreglan enduireist í
fyrra veidi, öllu verstu einkenni
einræðisins innleidd á ný.
Sagan lifir!
En saga tveggja vikna í lífi ung-
versku þjóðarinnar lifir í vitund
fólksins, þrátt fyrir andlega for-
myrkvun í landinu. Hún mun lýsa
því eins og viti. Frelsið brýtur sér
braut um síðir. Að lyktum ryður
það öllum einræðiskerfum úr vegi.
I>að er sterkara afl en jafnvel her-
tækni nútímans. En langir tímar
myrkurs og þrenginga verða samt
hlutskipti ungversku þjóðarinnar.
(Framh. af 6. síðu.)
Harrison Salisbury ritar:
— Uppgjöf er greinileg í andliti
þessa fólks. Þegar talað er við það,
kemur í ljós, að það er biturt. af-
ar biturt. Það væntir sér ekki
neins góðs af framtíðinni. Það hat-
ar Rússa, og það hatar núverandi
ríkisstjórn. En það hefir gefið upp
alla von um að hafast neitt á móti
, stjórnarvöldunum.
Greinaflokkur Páls
(Framhald af 5. síðu).
ágætum afréttum. Á hverri jörð
sýslunnar geta orðið stór fjárbú og
afurðir sauðfjár má alltaf selja og
við getum hér á íslandi framleitt
þær eins ódýrt og hvar sem er ann
ars staðar í heiminum. Þess.vegna
eru stækkunarmöguleikar á sauð-
fjárbúskap í Vestur-Húnav.s. lítil
takmörk sett. Og enn aukast þeir
möguleikar þegar hrossunum fækk
ar, sem þau væntanlega gera á
næstu árum. Aftur eru litlar lákur
fyrir stækkun nautgripabúanna
þar. Víðast eru skilyrði til sauð-
fjárbúskapar miklu betri, og það
er ekki líklegt að það komi upp
fjölm. í þéttbýli í sýslunni, svo það
skaðist markaður fyrir nýmjólkur-
sölu og rjóma en ólíkl. mjög að við
getum selt mjólkurafurðir úr
landi í samkeppni við bændur er
mjólkurframleiðslu stunda í öðr-
um löndum og því liklegí að við
verðum þar að sníða stakkinn við
heima þörfina.
Þegar stækkun túnanna 1956
bætist við verða meðaltúnin (
hreppunum sem hér segir:
Staðarhreppur 8,5 ha.
Framri Torfustaðahr. 9,7 ha.
Ytri-Torfustaðahr. 9,8 ha.
Kirkjuhvammshr. 7,4 ha.
Þverárhreppur 7,7 ha.
Þorkellshólshreppur 9,2 ha.
Sýslumeðaltúnið 8,6 ha.
Kiljan og byltingin
(Framhald af 7. síðu).
Orí Laxness
„.. ..Fyrirsvarsmenn ráðstjórn-
arinnar hafa á þessu ári látið uppi
hluti sem fyllt hafa sósíalista
heimsins af meiri sorg en jafn-
vel herhlaup utanaðkomandi óvina
mundi hafa gert, og á ég þar við
uppljóstanir þær um ógnaræði,
sem framið hafi verið í Ráðstjórn-
arríkjunum í blóra við sósíalism-
ann, í blóra við alla sósíalistíska
siðfræði á undanförnum áratugum.
Svo fáránleg eru þau óhæfuverk
sem ljóstað hefir verið upp um,
að ef við hefðum ekki fyrir okk-
ur menn úr innsta hring ráðstjórn-
arinnar, menn með fullkomnu á-
hrifavaldi til að gera sig trúan-
lega, þá hefðu flestir skellt skolla-
eyrum við slíkum ósögurn eða tal-
ið þær með óráðsrugli geggjaðra
andstæðinga byltingarinnar.
En þegar vér höfðum byrjað að
jvona, að fyrnast mætti í hugum
Ivorum yfir þá sorgaratburði sem
! ráðstjórnarforingjar upplétu fyrr
á árinu, þá berast í þessum svif-
;um önnur harmatíðindi ofan á
allt hitt, sem hljóta að gera oss,
vinum verkalýðsbyltingarinnar,
mjög þúngt í skapi riú í kríngum
sjöunda nóvember. Ég skal í sem
fæstum orðum gera grein fyrþr af-
stöðu minni til þessara tíðinda:
1) Sú ógæfa, sem hent hefir ráð-
stjórnarmenn í Úngverjalandi
tekur mjög á mig sem íslenzk-
an sósíailsta. Mér er ekki hugg-
un í því þó sagt sé að það
fólk, sem verið er að mala nið-
ur í Ungverjalandi séu andbylt-
ingarmenn, þar sem ég lifi sjálf
ur í andbyltingarsinnuðu landi,
innan um andbyltingarsinnað
fólk, frændur og vini, og er
meðlimur í sósíalistískum
flokki sem á setu í ríkisstjórn
lands míns í samfélagi við and-
byltingasinnaða flokka.
2) Ég er félagsmaður í Heimsfrið-
arráðinu, og þar hef ég í sam-
ráði við fulltrúa tiðsvegar úr
heimi tekið þátt í að fordæma
'tipryíSiHiu j s ;:t t < 11 i r i i .
Hafnsögumaftur. . . .
(Framhald af 4. síðuj.
og hún hraktist undan veðrinu. í
austurhorninu við Loftsbryggju
var „íslendingurinn" í hópi góð-
,kunningja, og togaði í festar sínar
ieins og ólmur klár í beizlistaum.
Iíann var yztur í hópnum og virt-
,ist fara sæmilega vel. Innst í aftari
,röð var 50 tonna bátur og við
isáum ekki betur en hann lægi
upp á bryggjunni. Það var líkt
•rétt. Parið var að falla út, og
.myndi þetta geta haft slærnar af-
ileiðirigar í för með sér fyrir
bryggju og bát.
— Bílstjóri, viltu keyra okkur
strax að Bifreiðastöð Steindórs.
•Það var Jóhannes, sem talaði og
það var aukin ákveðni í röddinni.
iÞað var auðheyrilega maður, sem
vanastur var að skipa fyrir. Þetta
ivar rödd hins íslenzka formanns,
rödd þeirra manna, sem um alda-
raðir hafa orðið að beita raddstyrk
isínum mót veðri og sjó og aldrei
Játið bilbug á sér finna. Bílstjór-
4nn brá strax við og ók með mikl-
ium hraða milli húsanna í Tryggva-
igötu, beygði inn í Vesturgötu og
þaðan í Hafnarstræti og stöðvaði
bifreiðina við umbeðið hús.
— Hvað sagðirðu við hafnsögu-
unanninn, spurðum við Jóhannes,
þegar hann kom aftur út í bílinn
til okkar.
— Hvað sagði ég. Auðvitað það
eina, sem hægt var að segja: Hafn-
sögumaður, það liggur 50 tonna
ibátur uppi á Loftsbryggju.
Jóhannes lagði því fram sann-
<anir í máli sínu hvað Reykjavíkur
ihöfn snertir. Það er hart aðgöngu
fyrir svefnvana og þreytta sjó-
jmenn að vera neyddir til að eyða
þinum fáu landvistarstundum sín-
um til að vaka yfir bátunum. Hafn
larmálin í Reykjavík eru í ófremdar
óstandi, þeim verður meiri gaumur
gefinn hér í blaðinu á næstunni.
Augu sjómannsins
Tilgangurinn með þessu samtali
var fyrst og fremst að kynnast frá
fyrstu hendi, hvaða augum sjó-
imenn líta á þau sífelldu vandræði,
tsem steðja að borgarbúum í fisk-
vopnaða sem óvopnaða íhlutun
um innanlandsmál annarra
þjóða. Ég hefi léð Heimsfriðar-
hreyfingunni síuðning á þeim
grundvelli sem þar eru lög, að
tii friðarstarfs séu allir jafn
velkomnir, livaða trúarkenning-
ar og stjórnmálastefnur sem
þeir aðhyllist. Fátt er hugsan-
legt, sem svo mjög fari í bága
og það við Heimsfriðarhreyfing-
una eins og það, að útlendir
herir fari með vopn á hendur
minnimáttar þjóðum, til að
hræða þær og kúga undir
stjórnarstefnu, sem þeim er ó-
geðfelld. Ráðstjórnarmenn, sam
starfsmenn mínir í Heimsfrið-
arhreyfingunni, sem margir
hverjir eru meðal kærustu per-
sónulegra vina minna, hafa
allir verið einlægir fordæmend-
ur vopnaðrar íhlutunar á hend-
ur öðrum þjóðum undir hvaða
yfirskyni sem væri. Af kynn-
ingu minni við friðarvini í Ráð-
stjórnarríkjunum og við marg-
boðaða friðarstefnu ráðstjórn-
arinnar, er mér þessi styrjöld
við úngverja óskiljanleg ógæfa,
hnekkur sem að sorgleiksþúnga
jafnast á við hin hryllilegu
harmatíðindi sem upp var
Ijóstað í Moskvu síðla vetrar á
þessu ári. .. .“
í þriðja og síðasta lið ræðir Lax-
ness svo hersetu í öðrum löndum,
og segir vopnin slegin úr hendi
kommúnista með þessum aðför-
um.
Að ári liSnu
— Nú er ár Iiðið. Skáldið frá
Laxnesi skoðar um þessar mundir
byggðir Mormóna í Utah, en gaml-
ir félagar þess virðast ekki hafa
kiknað undir „sorgleiksþúngan-
um“, né hafa látið sannfærast af
þeim „hryllilegu harmatíðindum",
sem upp komust á 20. flokksþing-
inu, þótt kommúnistar hefðu til
þess tíma í sælli trú talið þau
hinn ágætasta gleðiboðskap. Þann-
ig hefir eitt ár margvíslegan boð-
skap að flytja, eins úti á heims-
sviðinu og um manndóm og rétt-
lætistilfinningu þeirra, sem lengi
hafa verið blekktir. Ætla þeir að
sitja í netinu?

ÞjóSIeikliúsiS og gufuboripji
Þegar Þjóðleikhúsið tók til starfa, fór þjóðleikhús-
| stjóri fram á það við borgarstjóra að Reykjavíkurbær
j veítti þessu mikla mermingarfyrirtæki lítilsháttar j
S stuðning, t. c!. legði því til hita eða rafmagn. En borg-
arstjóri taldi að þetta skapaði fordæmi og aðrar stofn-
anir kæmu í kjöífarið og óskuðu svipaðrar aðstoðar.
Nú þegar gufuborinn kemur til landsins, ætlast borg-
arsljóri ti! að ríkið skapi fordæmi og gefi eítir tolla-
og aðflutningsgjöld af bornum, og um þessa fjarstæðij j
fiytur hann frumv3rp. Það verða að gilda scmu „prin:
síp" hjá bæ og ríki. Það sem einum er gefið eftir jj
getur annar krafizt með sama rétfi. Borgarstjórinn og
r meðfiufningsmenn hans hefðu getað sparað sér alla
i frumvarpsgerð um þefta mál.
metismálunum. Niðurstaðan verð- ihörmulegs ástands, sem þá ríkti í
ur þessi: Enginn bátur rær fyrir ifisksölumálum bæjarins, og hefir
þæjarmarkaðinn yfir sumarmánuð- iþað þó stórlega versnað síðan, að
ina, því að sjómenn telja sig ekki leg'gja fram eða lána um 300 þús.
íá nóg fvrir vanalegan neyzlufisk kr. til þeirrar byggingar með því
jyfir það tímabil. Engin ástæða skilyrðf að fyrirtækið sæi fisksöl-
virðist til þess að stvrkja nokkra um bæjarins jafnan fyrir nýjum
báta sérstaklega til veiðanna, held iog góðum fiski. Með þetta_fyrir
ur sé bezt að bærinn geri sjálfur iaugúm var svo innréttaður sérstak-
út 4—5 báta allt árið. Með því mr salur fyrir fisk til bæjarsölu.
jnóti er sá möguleiki og fyrir Nokkur úrbót varð að þessu fyrst
þendi, að heildar útkoma hvers ií stað, en fljótlega seig í sama
ibáts verði góð, þótt sumartíminn ifarið. Starfsemi Fiskiðjuvérsins
iverði ef til vill lélegur. Þær töl- beindist aðallega, og nær eingöngu
ur, sem skipstjórinn nefnir, hvað laö útflutningnum. Allt sat því við
isumarveiðina snertir, eru ekki svo isama, nerna hvað bærinn atækkaði
ivoðalegar, að þetta sé ekki vfir- iog þarfnaðist meiri fisks.
istíganlegt. Lausnin er því: Bærinn \ Þetta eru athyglisverðar upplýs-
geri út 4—5 báta sjálfur, enda er ingar, og einnig þessar, sem hann
ihér um að ræða sérmál Reykja- ] skýrir frá:
tvíkur.
Fisksalarnir tafa
Að loikum skulu
hér teknar
FiskmiðstöSin
Fyrir nokfcru síðan stofnuðu svo
i20 fisksalar hér í bænum með sér
(nokkrar tilvitnanir úr grein, sem <fél-agsskap „Fiskmiðstöðina“. A
ibirtist í .Morgunblaðinu á sunnu- 'ihún að reka heildsölu með nýjan
idag og er eftir Steingrim Bjarna- og saltaðan fisk til fisksala og ann
líon, fisksala. Hann segir m. a.: | arra, er þurfa fisk. Fiskmiðstöðin
Aðstaða einstakra fisksala til lá að vinna á allan hátt að bættum
iað nú í góðan fisk hefir á undan- iskilyrðum til fisfcsölu í bænum,
iförnum árum verið vægast sagt íeita eftir grundvelli fyrir því að
islæm. Enginn ábyrgur aðili til, imeira berist af nýrri ýsu, og öðr-
sem hefir byggt rekstur sinn á 'um góðfiski til bæjarbúa en verið
sölu fisks til fisksala. Þeir liafa hefir undanfarin ár.
lorðið að láta sér nægja það, sem
/til hefir fallið í frystihúsunum í
; Steingrímur Bjamason, fisksali,
ilýkur grein sinni með þessum orð-
iþað og það skiptið. Þau miða allt um:
pið útflutning en ekki sölu til bæj-
arins, enda komið fyrir, að fisk-
^alar hafa ekki fengið fiskinn þótt
ihann væri til, frystihúsið sjálft
þurfti á honum að halda. Þetta
hefir leitt til þess að þeir sem
isamvizkusamastir hafa verið, hafa
ihangið niðri við höfn öll kvöld og
lallar helgar, einkum á sumrin, í
ivon um að fá eitthvað nýtt til að
iselja í búð sinni. Þetta hefir svo
aftur leitt til árekstra þegar eitt-
ihvað hefir borið að landi. Fisk-
Loks er það alveg fullkomið verk
fyrir fisksalann að sjá búð sinni
fyrir úrvali af fiskmeti, jafnvel þó
eitthvað rætist úr í þeim málum
í vramtíðinni.
Úr því að bæjairáð Reykjavík-
air sá ástæðu á sínum tíma til að
ileggja fram stóra fjárupphæð í
iFiskiðjuver rífcisins, til hagsbóta
ifyrir fiskmálin í bænum, en sem
isvo hrapalega hefir brugðizt skyldu
isinni, þá vil ég beina þeirri áskor-
tun minni nú til hæstvirts bæjar-
salar hafa þá átt til að bjóða upp öráðs Reykjavíkur að það geri ráð-
ifiskinn hver fyrir öðrum, og er
■það ekki nema eðlileg afleiðing
iþess ástands, sem ríkt hefir. Sjálf-
isagt er þetta það, sem Steingrím-
iur á við, þegar hann talar um að
ifisksalar- standi ekki saman. Ég
istafanir til að endurheimta þetta
peni'ngalán, eða styrki Fiskimið-
istöðina h.f., sem byggð er upp af
flestum fisksölum í bænum, þann-
iig að hún geti skapað sér viðun-
iandi starfsskilyrði og lótt henni
mælikvarði á það.
Hér er sífelldur skortur á nýrri
ýsu, einkum á sumrin.
'rtel hins vegar að þetta sé enginn þannig að mæta þeim kröfum, er
ikunna að verða gerðar til hennar.
Þessi tillaga Steingrkns virðist
ihin sanngjarnasta, og tekur blaðið
Eina ráðið við þessu er, eins og 'hiklaust undir hana. Hér í blaði%}
Steingrímur segir, hærra sumar jhafa nú verið leidd fram rök bæm
verð á ýsunni til sjómanna. Fáist .rsjómanna og iisksala og sjálfra
ekki ýsa hér í nærliggjandi ver- jihúsmæðranna. Allt bendir þetta til
stöðvum á að vera hægt að flytja iþess sama, ófremdarástiand ríkir í
Jiana hingað að, jafnvel frá ver
!ifiskmetismálum bæjarins, og verð-
ur að ráða bót á því strax.
stöðvum norðan lands, fáist hun
þar.
Steingrímur sá, er hann vitnar
ihér í, er Steingrímur Magnússon,
forstjóri Fiskhallarinnar. Enn-
tfremur segir í Mbl.-greininni:
Þegar Fiskiðjuver ríkisins var
'byggt fyrir 8—10 árum, sá bæjar-
ráð Reykjavíkur ástæðu til, vegna
lllllllllillllllllllilllllllllllllllllllliiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiin
i'kíkfekjkikáúk
AlfðLÝSIÐ í TlMANUM
herbergja
3
3
5
a
a
a
a
óskast til leigju frá 1. febrúar n. k., eða síðar
eftir nánara samkomulagi.
JÓN KJARTANSSON
(Næstu daga í síma 11733.) I
: