Tíminn - 03.11.1957, Blaðsíða 6

6
T í MIN N, sunnudagimi 3. nóvéuíWetr 1851.
<♦
Úfgefandl: Framsóknarflokkurlnn
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinrsca {áb>.
Skrifstofur í Edduhúsinu viS Lindargötu.
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304
(ritstjórn og blaSamenn)
Auglýsingasími 19523. Afgreiðslusíml 123£3
Prentsmiðjan Edda hf.
Rýrt verður raupið, þá rekst til baka
ÞAÐ ORÐTAK lifir í
íslenzkri timgn, að menn
komizt á raupsaldurinn. Sam
kvæmt frásögn Morgunblaðs
ins flutti formaður Sjálf-
stæðisflokksins ávarp á svo-
nefndri búnaðarráðstefnu
Sjálfstæöismanna. Hafi það
þótt orka tvímælis áður, að
formaður Sjálfstæðisfl. væri
raupgjarn, þá mun ávarpið
haía fært lesendum Mbl.
heim sanninn um það, að
hann er kominn á raupsald-
urinn. „Svo mun þér reynast,
að ég er ekki hjátækur þér
í vitsmunum eigi síður en I
harðræðum“, sagði bóndi á
söguöld, svo sem frægt er.
„VERKIN tala . . . Eng-
inn flokkur hefur reynzt
bændum jafn giftudrjúgur i
starfi sem Sjálfstæðisflokk-
urinn“, segir Ólafur. Blær-
inn á frásögn beggja er hinn
sami. Hér skulu tekin til at-
hugunar fáein sýnishorn
þeirra blekkinga, sem Ólafur
hefur haft í frammi í viður-
vist hinna ungu manna. —
Þegar formaður Sjálfstæðis
flokksins telur sig vera „að
minna á forustu flokksins
um fátt eitt af því, sem
máli skiptír", þá nefnir hann
lög um jarðræktar- og húsa-
gerðarsamþykktir í sveitúm
frá 1945. Framsóknarflokk-
urinn hefur ávallt talið, að
aukin ræktun'sé undirstaða
að velmegun bænda og stuðli
að hagkvæmari framleiðslu
á búvörum og ódýrari en ella
til hagsbóta fyrir neytendur,
enda mun það varla orka
tvímælis. Á Alþingi 1943
fluttu þingmenn Framsóknar
flokksins, þeir, er sæti áttu
í efri deild, frumvarp um
viðauka við jarðræktarlö^
in. Það vakti mikla athygl,
Samkvæmt því skyldi styrkja
samtök bænda til að eignast
stórvirkar ræktunarvélar
með óafturkvæmum framiög
um og lánum til jarðræktar-
framlag skyldi hækkað um
helming frá því sem þá var,
til hvers bónda^ er hefði
minna tún er svo, að það
gæfi af sér 500 hesta af töðu.
Þegar frumvarp þetta var
flutt, var í gildi bráðabirgða
ákvæði við jarðræktarlögin
um sérstakt framlag um tíu
ára skeið til að útrýma þýfi
í gömlum túnum. Frv. Fram
sóknarflokksins um stuðning
við félagssamtök bænda í
því skyni, að þau eignuðust
stórvirkar vélar til jarðrækt-
ar, var vísað frá á þinginu
1943. Flestir þingmenn Sjálf
stæðisflokksins, sem sæti
áttu í þeirri þingdeild, er
fjallaði um frv., lögðu lið
sitt til þess. Og í neíndaráliti
frá þeirra hálfu stendur
meðal annars::
„Bráðabirgðaákvæði þau
(um sléttun túnþýfis), sem
nú eru í jarðræktarlögun-
um, eru að svo vöxnu máli
nægileg 10 ára áætlun“.
Þannig voru þá „afrek“
Siálfstæðisflokksins í land-
búnaðarmálum.
EN Framsóknarflokkur-
inn hélt baráttunni áfram
á næstu þingum. Áhrif þá-
verandi landbúnaðarráð-
herra, sem kvað hafa verið
„íslenzkum landbúnaði holl-
ur vinur“, nægðu ekki ‘ til
þess að allir þingmenn Sjálf
stæðisflokksins sæj u sér fært
að ganga undir merki flokks
forustunnar. Berast þá bönd
in að öðrum áhrifamönnum
Sjálfstæðisflokksins um það
að vera ekki bændastétt
landsins og félagssamtökun-
um heimaþægur ljár i þúfu.
Gefur það íbúum sveitanna,
eldri sem yngri, glögga bend
ingu um að gjalda varhuga
við skrumi í landbúnaðar-
málum. Þegar Sjálfstæðis-
menn höfðu í senn forustu í
ríkisstjórn og yfirstjórn land
búnaðarmála, þá stóðu þeir
þingmenn flokksins, sem
lengst hafa starfað í félags-
samtökum bænda, við hlið
Framsóknarmanna í baráttu
við stjórnarDorustuna um
landbúnaðarmál. Með bar-
áttu Framsóknarflokksins og
stuðningi manna, sem áttu
að þessu Ieyti samleið með
Framsóknarmönnum, vannst
það á, að sett voru 1945 lög
um jarðræktar- og húsagerö
arsamþykktir í sveitum. Að
frumkvæði Framsóknarfl.
hafði á stríðsárunum verið
safnað fé í Framkvæmdasjóð
ríkisins. Þriggja milljón kr.
framlag ríkisins til ræktun-
arsambandanna vegna véla-
kaupa, var tekið af hand-
bæru fé Framkvæmdasjóðs.
Nýsköpunarst j órnin aflaði
ekki fjár til þess.
SAGAN endurtekur sig.
Ekki tekur betra við þegar
formaður Sjálfstæðisflokks-
ins hyggst fræða hið unga
íólk úr sveitunum um verð-
lagsmál landbúnaðarins.
Hann man eftir verðhækkun
á búvörum 1942, en gleymir
eftirgjöf bænda á 9,4% af
afurðaverði 1944 og því,
hvernig nýsköpunarstjórnin
stóö við fyrirheit, sem full-
trúum bænda á búnaðar-
þingi höfðu veriö gefin í því
sambandi. Lagaákvæðin um
6-manna-nefndina til að
finna grundvöll fyrir verð-
lagningu á þeim vörum, sem
bændur framleiða, voru
grundvölluð í samkomulagi
bændastéttarinnar og al-
þýðusamtakanna. Þau á-
kvæöi voru lögfest sam-
kvæmt tillögu frá fjárhags-
nefnd neðri deildar Al-
þingis. Ásgeir Ásgeirsson nú
verandi forseti, var þá for-
maður þeirrar þingnefndar.
Um það leyti sem þessi lög-
gjöf var sett, voru Sjálf-
stæöismenn sem endranær
í miklum minnihluta, bæði í
félagssamtökum verkalýðs
og bænda, en stóðu þar sem
Björn að baki Kára. Þeir
höfðu ekki forustu um af-
greiðslu málsins á þingi og
enginn af þáverandi þing-
mönnum Sjálfstæðisfl. áttu
þá sæti í ríkisstjóm. Því fór
ERLENT YFIRLIT:
Vanmat á kommúnismanum er hættulegt lýSræííinu
New York. 31. okt.
í MOSKVU fer nú fram mikill oý
margvfslegur undirbúningur í til
efni hátiðahaldanna, sem fara
| eiga fram á fertugasta afmæli byl!
I ingar kommúnista sjöunda nóvem
ber næstkomandi. Flest bendir til
að það sé ætlun valdhafanna af
gera þetta afmæli mjög söguleg!
og búa margir sig undir það af
heyra einhver óvænt tíðindi þenn
an dag.
| Samkvæmt því tímatali, er gilt;
í Rússlandi, þegar byltingin var
gerð, var þar þá 25. október, því
að rússneska tímatalið var þá 13
dögum á eftir vestrænu tímatali
Rússland var .þó miklu meira é
eftir Vestur-Evrópu á öðrum svið-
um. „The Times“ komst nýlega
svo að orði, að Rússland hafi þá
verið 100 ár á eftir Vestur-Evrópu
og Bandaríkjunum á iðnaðarsvið-
inu og 150 ár á sviði stjórnmála
og félagsmála. Þessu til viðbótar
var landið og þjóðfélagið í rúst
eftir mikinn ósigur í fyrri styrj-
öldinni og átti byltingin þó eftir
að gera þessar rústir enn meiri.
Rússland í dag er því harla ó-
líkt því Rússlandi, sem var til fyr-
ir-40 árum. í dag eru Sovétríkin
annað mesta stórveldi heims og
annað mesta iðnaðarveldi heims-
ins. Fyrir 40 árum var meginþorri
rússnesku þjóðarinnar ólæs og ó-
skrifandi. I dag er flest tæknileg
menntun orðin almennari þar og
komin á hærra stig en í nokkru
landi öðru.
Vissulega hafa valdhafar Sovét-
ríkjanna því ástæðu til að minn-
ast mikilla sigra á 40 ára afmæli
byltingarinnar.
H»í VOLDUGU og víðlendu So-
vétríki, sem blasa við sjónum
manna í dag, eru hins vegar all-
mikið önnur en þáu Sovétríkin,
sem þeir Lenin og Trotski sáu í
hugarheimi sínum fyrir 40 árum.
Trú þeirra var sú, að eldur hinn-
ar kommúnistisku byltingar myndi
fara um heim allan með miklum
hraða og þeir álitu það miklu
fremur hlutverk sitt að vinna að
heimsbyltingunni en byggja Sovét
ríkin upp. Ríki kommúnismans
átti að byggja á grundvelli heims-
byltingarinnar og það átti að vera
ríki jafnaðar og jafnréttis. Hið
stéttlausa þjóðfélag, þar sem
frelsi og friður ríkti, var takmark
kommúnismans fyrir 40 árum síð-
an.
svo fjarri, að Sjálfstæðisfl.
hefði forustuhlutverki að
gegna í sambandi við lögin
um 6-manna-nefndina.
FJÁRFRAMLÖG til land
búnaðarins hafa aukizt að
miklum mun á undanförnum
árum og framleiðsla bænda
vaxið. Það hefur gerzt vegna
þess að aörir menn heldur
en liðsoddar Sjálfstæðisfl.
hafa haft á hendi forustu í
landbúnaðarmálunum. Ef
hugsjónin frá 1943, um að
bráðabirgöaákvæði jarðrækt
arlaganna um þúfnasléttun
í gömlum túnum, væri nægi-
■leg 10 ára áætlun, hefði ver-
íð látin marka stefnuna og
ráða framkvæmdum, þá er
hætt við, að bændastéítirmi
hefði unnizt seint sö auka
framleiðsluna svo „að inn-
lögð mjólk óx um 30%, en
kjötið tvöfaldaðist".
ÞESSI. FÁU sýnishorn
þeirra blekkinga, sem for-
maður Sjálfstæðisfl. hefur
farið með í áheyrn ungra
manna, verða aö nægja að
þessu sinni. En ávarpið sann
ar orðtækið: Rýrt verður
raupið, þá rekst til baka.
Krustjoff
Sovétríkin í dag .minna vissu-
lega lítið á hið stéttlausa þjóðfé-
lag, er Lenin og Trotski dreymdi
um. Stéttarskipting og kjaramun-
ur er nú óvíða meiri en í Sovét-
ríkjunum. í stað þess að frjáls al-
þýða fari þar með völd, eru hin
raunverulegu völd hvergi í hönd-
um jafn fárra manna og einmitt
þar.
ÞEGAR 10 ÁR voru liðin írá
byltingu kommúnista, var Rúss-
: land enn í sárum, og fullkomlega
! vafasamt, hver endalok hennar
myndu verða. Völdin voru þá hins
vegar komin í hendur þess manns.
sem meira en nokkur annar hefir
gert Sovétrikin að því stórveldi,
sem þau eru í dag, Jósefs Stalins.
Undir forustu hans var horfið frá
kenningunni um nauðsyn heims-
byltingarinnar sem undirstöðu fyr
ir ríki kommúnismans. í stað þess
var tekin upp kenningin um að
hægt væri að framkvæma kom-
múnisma í einu landi, þótt kapital
iskt kerfi héldist annars staðar.
Og Stalin lét ekki lynda við orð-
in ein. Jafnhliða því, sem efna-
hagskerfi kommúnismans var
treyst í sessi, var rússnesku þjóð-
inni breytt ur frumstæðustu
bændaþjóð í hámenntaða iðnaðar-
þjóð á álíka mörgum árum og
sams konar þróun tók marga ára-
tugi á Vesturlöndum. Þetta átak
var heldur ekki gert með friðsam-
legum hætti, heldur með ein-
hverri mestu hörku og virðingar-
leysi fyrir persónufrelsi, sem
I mannkynssagan greinir frá.
I í einu veigamiklu atriði, vék
Stalin frá kenningum komrnún-
ismans. Hann tók upp launakerfi
kapitalismans í jafnvel enn rikara
mæii en kapitalistarnir sjálfir, þ.
e. að launa mönnum mjög misniun
andi eítir störfum og afköstum.
Það á vafalaust mikinn þátt í þvi'
hve vel iðnaðarbyltingin hefir
heppnast. En með þessu var líka
kistulagður draumur kommún-
ista um hið stéttlausa þjóðfélag,
eins og vafalaust á eftir að koma
enn betur í ijós síðar.
SÚ KENNING Stalins, að hægt
væri að framkvæma kommúnism-
ann í einu landi, hafði ekki aðeins
þá þýðingu, að hafist var handa
um uppbyggirígu kommúnismans í
Sovétríkjunum af miklu meira
kappi en áður. Við þetta runnu
smátt og smátt í sama farveg
j kommúnisminn og gömul rúss-
í nesk heimsveldisstefna. Það er því
1 nokkurn veginn rétt, sem Selwyn
Lloyd sagði nýlega, að kommún-
isminn í dag er eins konar sam-
eiginlegt afkvæmi Karls Marx og
Katrínar miklu.
Þetta kom mjög glöggt í ljós eft
ir síðari heimsstyrjöldina. Þá hóf
ust Rússar handa um að gera ná-
grannaríkin sér háð, hvert á eftir
öðru. Síðan hafa þeir stjórnað
með harðri hendi í þessum lönd-
um. Þetta er í algerri andsíöðu
við hina upprunalcgu kenningu
kommúnismans og viðurkenníngu
Lenins á sjálfstæði baltisku ríkj-
anna á sínum tíma. Hér er Katrín
mikla leiðarljós valdhafanna í
Moskvu, en ekki Karl Marx og
Lenin, er fordæmdu hvers konar
nýlendukúgun.
REYNSLAN sýnir það ótvírætt,
að með þvi efnahagskerfi, sem
hefir verið tekið upp í Sovétríkj-
unum, má ná miklum árangri á
sviði iðnaðarins og ýnrsra annarra
atvinnugreina. Landbúnaðurinn
virðist helzt undantekning. Fyrir
þá, sem eru andvígir skipulagi
kommúnismans, er vissulega nauð
synlegt að gera sér þotta ljóst Það
er heldur ekki annað en ósk-
hyggja, að efnahagskerfi kommún-
ismans beri dauðann í sér vegna
þess persónulega ófreisis, sem fylg
ir því. Þetta giidir a. m. k. áreið-
anlega ekki um Rússa, sem aldrei
hafa búið við frelsi. Nutting, fyrrv.
aðstoðarutanríkisráðherra Breta,
benti nýiega á það í athyglisverðri
blaðagrein, að valdhöfum Sovét
ríkjanna hefði tekist að glæð.i
miklu meira áhuga almennings fyr
ir góðum vinnuafköstum og tækni
legri menntun en ætti sér nú stað
í vestrænum löndum, þar sem á-
huga verkalýðsins væri aðallega
beint að kröfum um styttri vinnu-
tíma og aukin þægindi. Þegar til
úrslita drægi, myndi það ráða
leikslokum, hver vinnuafköst
manna væru, en ekki hvaða þæg-
indi þeir byggju við. Þetta þyrfti
hinn frjálsi heimur að gera sér
ljóst, ef hann ætlaði að halda hlut
sínum í samkeppninni við kom-
múnismann.
Eins og nú standa sakir, stend-
ur hinn frjálsi heimur vissulega
.mun betur að vígi, hvað frani-
leiðslu og iífskjör snertir. Það gef
ur honum hins vegar ekki rétt til
að halda að sér höndum, ef litið
er á, hve stórstígar verklegar
framfarir hafa orðið í, Sovétríkjun
um síðan Stalin byrjaði á fyrstu
fimm ára áætluninni. Andvara-
leysi og ofmikið frelsi geta stund-
um verið leiðin til glötunar.
EN HVER verður svo annars fram
vindan í Sovétríkjunum? Verkleg-
ar framfarir munu halda áfram
að verða þar miklar. Núverandi
stjórnarkerfi mun haida þar á-
fram í náinni framtíð, og muu
einu skipta, hvort það verður
heldur Krustjoff, sem fer með
völd í nafni fiokksins, eða hvort
það verður Zukoff, sem fer nieð
völd í umboði hersins. Skilyrði fyr
ir lýðræðisstjórn eru ekki fyrir
hendi, eins og sakirnar standa þar
nú og' munu standa fyrst um sinn.
En þrátt fyrir það, ætti að mega
vænta þess, að frjálsræði ykist
þar á ýmsum sviðum, t.d. að bænd
itr fengju meira sjálfstæði og til-
slakanir yrðu veittar i leppríkjun-
um. Með t.íð og tíma mun það svo
ótvírætt breyta allri þjóðfélags-
skipaninni, að almenn menntun
og lífskjör munu fara batnandi,
því munu fylgja kröfur um mcira
frelsi og réttindi, sem óhjákvæmi-
legt verður að ganga til móts við.
Á meðan slíku fer fram í Sovét-
rikjunum, munu líka vafalaust eiga
sér stað ýmsar breytingar á Vest-
urlöndum. Það gerist nú pngu
síður í þeim löndum, þar sem i-
haldsmenn stjórna, en hinum,
sem eru undir forustu jafnaðar-
manna, að ýms sameiginleg þjón-
usta og ihiutun ríkisins sé aukin
til að treysta og samræma hag
þegnanna. 1 Bandaríkjunum sjálf-
um eru hinir stærstu auðhringar
óðum að færast í það form að
vera sameign fjöldans í stað þess
að vera eign fárra auðmanna, því
að bættur hagur verkafólks og
miðstétta gerir þeim mögulegt að
auka stöðugt hiutabréfakaup sín.
Þróunin í austri og vestri er mjög
(Framhald k 8. síðu.ji