Tíminn - 05.11.1957, Blaðsíða 1

fifmar TlMANS «ru
Rltstiórn os skrlfttofui
1 83 on
■laSamenn eftlr lcl. ISi
'•301 — 1(302 — 1830í — 1(304
41. árgangur.
1 blaOinu i dagt 1
Jfúíi amma mín var ótæmandi
ejór sagna, bls. 4.
Kati Hólasveinninn, bls. 5.
Brlext yiirlit, bls. 6.
Páll Zóphóníasson skrifar wm.
húskap á liðnu sumri, bls. 7.
24». blað.
Sputnik II. geysist um himinhvolf-
inguna með lifandi hund um horð
Geimíar til tunglsins fer á loft Gömul bæjarhús
innan skamms, segja Rússar
Ráíleysi og skelfing einkennir skrif banda-
rískra blat$a —
Moskva—London, 4. nóvember. — Það vakti enn heims-
athygli er rússneskum vísindamönnum tókst að skjóta
Sputnik II. upp í himinhvolfið snemma á sunnudagsmorg-
un með iifandi hundi um borð. Geysist Sputnik II. nú um
himinhvolfið og hafði farið 20 ferðir eða hólfa millj. mílna
umhverfis jörðina siðast er til fréttist. Gervitungl þetta er
mun stærra en Sputnik I., vegur um það bil 500 kg, en talið
er, að eldflaugin er notuð var til að flytja hnöttinn upp i
himinhvolfið hafi vegið 300—500 smálestir.
Þetta er forsioumynd timarifsins new.weeK, er spurnm I. hafoi veriS
skotiff á loft. Þannig hugsar teiknarinn sér gerfihnöttinn skilja við
aftvana rakettuna, og þjóta sjáIfstttt í hina miklu för.
Þrírfangar struku frá Litla-Hrauni,
náðust í gær, en einn strauk aftur
Á sunnudaginn struku þrír fangar frá Litla-Hrauni og
náðust eftir nokkurn eltingarleik í gær. En rétt eftir að
komið var með þá aftur heim að Litla-Hrauni tókst einum
þeirra að strjúka aftur, og var hann ófundinn í gærkveldi.
Var þao Jóhann Víglundsson frá Akureyri.
Fangarnir komust út með þeim
hætti að beygja járnrimla fyrir
dyruiYi óg smjúga út á milli þeirra.
Var þetta um klukkan sex á sunnu
dagskvöldið. Þegar var settur vörð
ur á Ölfusárbrú og honum haldið
í fyrrinótt. Ekkert spurðist þó til
fanganna það kvöld eða nótinta.
Hringdi í sýslumanns-
skrifstofuna.
Samkvæmt símtali, sem blaðið
átti við Pál Hallgrímsson, sýslu-
manrj í gærkveldi, fréttist það
fyrst íil fanganna, að bóndinn á
Piagnlíieiðarstöðum í Gaulverjabæ
hringdi til hælisins og kvað fang-
ana hafa komið þar sem snöggv-
ast að finna mann. er þeir þekktu,
en hefðu lraft skamma viðdvöl og
farið. Um hádegisbilið í gær, Enn er ekki ljóst, hvernig rúss-
hringdi svo einn fanganna til sýslu neskir vísindamenn hugsa sér að
mannsskrifstofunnar á Selfossi og framkvæma þetta verk.
Samkvæmt fréttum frfá Moskvu
er hundurinn enn við góða heilsu,
þar sem honum er komið fyrir í
sérstöku hylki innan í hnettinum,
þar sem honiun er séð fyrir öll-
um lífsnauðsynjum og hægt er að
fylgjast með öllum athöfnum hans
og líkamsstarfsemi með sérstökum
mælitækjum, sem m. a. geta mælt
líkamshita, æðaslátt, andardrátt
o. s. frv. Er þetta f.vrsta lifandi
veran, sem komin er upp í himin
hvolfin frá jörðinni.
Hundavinir mótmæla
Rússneskir vísindamenn hafa
látið svo um mælt við vestræna
fréttamenn í Moskvu, að líkur
væru fyrir þvi, að takast mætti
að ná hundinum heilu og höldnu
til jarðar og yrði það gert er
gervitunglið væri næst jörðu, þ.
e. a. s. í 200—500 mílna fjarlægð.
vildi semja við yfirvöldin um fram
sal og skilmála. Var lítt í það
tekið, en menn sendir austur í
Gaulverjábæ.
Fóru um mýrarfláka.
Fangarnir gerðu eftirleitarmönn
um erfitt fyrir. Þeir fóru á hálf-
Hundavinir um heim allan
hafa látið í ljós mótmæli og í
morgun safnaðist fjöldi fólks
saman við rússneska sendiráðið
í London til að mótmæla því,
að liundur skyldi notaður til
slíkra tilrauna.
Rússneski sendiherrann minnti
(Framhald á 2. siðu). fréttamenn á þá staðreynd, að vís-
brenna í Ási í
Vatnsdal
Samkvæmt lauslegum fregn-
um, sem blaðið fékk í gærkvöldi
munu gömul bæjarhús í Ási í
Vatnsdal hafa brunnið að miklM
leyti í gær. Fólk var löngw flutí
úr þessum bæjarhúsum, sem þó
voru allstór og stæðileg, í annað
og nýrra íbúðarhús.
Fjöltefli við Pilnik
^ f kvöld mun stórmeistarinn
I Hermann PUnik tefla fjöltefli kl.
8 í Þórskaffi á vegum Tafjfélags
Reykjavikur. Mun hann tefla við
allt að 40—50 manns. Öllum er
heimil þátttaka. Líklega verður
þetta einasta tækifærið, sem
, ... „ , , mönnum gefst til að tefla við Pil-
takast mætti að koma honum nik að sinni því hann hefir í
heilu og holdnu úl jarðar. Nokk- hyggju að fara utan innan
(Frambald á 2. síðu) I skamms.
Valdabaráttan í Kreml
er enn í fullum gangi
— segja júgóslavneskir fréttamenn í Moskvu.
Ercn er allt á huldu með framtíS Krúsjeffs
Belgrad, 4. nóv. — Júgóslavneskir fréttamenn í Moskva
hafa það eftir góðum heimildum, að ekki hefði mátt miklu
rauna, að Krúsjeff biði ósigur í atkvæðagreiðslunni í mið-
stjórninni um þá kröfu hans, að Zúkoff landvarnarráðherra
yrði sviptur öllum pólitískum völdum.
indi hefðu um langan aldur not-
að dýr í tilraunaskyni við visinda-
legar rannsóknir og það sama
hefði nú verið gert í Rússlandi.
Fullyrti hann, að hundinum liði
vel og vonir stæðu til þess, að
Fréttamennirnir draga þá álykt-
un af þessum upplýsingum, að
enn sé valdabaráttan í fullum
gangi í innstu klíku kommúnista-
leiðtoganna og úrslitin nú engan
fijarni frá Hofteigi segir Brynjólfi Bjarnasyni til syndanna:
„Sá flokkur, sem búinn var að glata trausti fólks-
ins, ríkir nú í skjóli erlendra skriðdreka“
... ,,sýnir ljóslega, hve háskalega beim mönn-
um getur farií, sem hugsa í formúlum“
í nýútkomnu hefti af Birtingi er grein eftir Bjarna Bene-
diktsson frá Hofteigi. Nefnist hún' „Fjórar athugasemdir
Vegna Réttar-greinar Brynjólfs Bjarnasonar: Gelgjuskeið
nýrra þjóðfélagshátta". Þessi grein er merkileg um margt
,gn þó einkum það, hve Bjarni frá Hofteigi tekur hressi-
lega í öxiina á páfa sínum Brynjólfi og hristir liann óþyrmi-
lega til fyrir það að reyna að réttlæta íhlutun Sovéthers-
ins í Ungverjalandi og reyna að kenna fulltrúum Sósíalista-
flokksins í stjórn Alþýðubandalagsins pólitískar baráttuað-
ferðir.
Ejf.rni víkur fyrst að því,
hversu Brynjólfi ferst við að
túlka kenningar Lenins á þann
veg, að „byltingarsinnuð íhlutun"
só a&akanleg og er skellur Brynj-
'ólfs mikill á þeim háta ís, sem
vonlegt er. Loks segir Bjarni um
það:
„Samskonar nauð rekur Brynj
ólf Bjarnason til að kalla „mis-
tök og glöp“ sovézkra valdhafa
„vaxtarverki hins nýja þjóðfé-
lags . Sem sé: hin linnulausu
morð og gagumorð ráðainauua í
Sovétríkjunum vora vaxtarverk-
ir! Þetta eru pólitískar útskýr-
ingar, sem segja sex. Réttarmorð
ið á Rajk liefir þá einnig verið
vaxtarverkur. Dæmið sýnir- ljós-
lega, live háskalega þeim rnönn-
Ium getur farið sem hugsa í for-
múlum.“
Kadar þarf aðeins „tungu-
skorinn þrælalýð".
I Síðan ræðir Bjarni nokkuð um
skýringar Brynjólfs á mistöluim
kommúnisfa í Ungverjalandi og
afleiðingum þeirra og segir:
„Frainkoma öryggislögreglunn
ar var til dæmis í því fólgin aö
láta handtaka hundruð manna
án laga og setja í fangelsi án
dóms! Kappið í þjóðnýtiuguuui
birtist meðal anuors í því, að
ínönnum var skylt að vinna eftir
vinnu og helgidagavinnu, verka-
fólki var skipað að ná löggiltum
framleiðsluhámörkum og refsað
í kaupgreiðsluin, ef þau uáöust
ckki. Andlegt frelsi var viðjuin
reyrt. Það var ekki lýðræði í
Ungverjalandi lieldur harðræði.
Gegn þessari ofboðslegu liarð-
ýðgi reis fólkið í fyrrahaust —
maður við mann, og þegai' Brynj
ólfiu' Bjarnason kvartar yfh' því,
að „verkalýðurinn“ hafi ekki
verið „kvaddur til varnar“ al-
þýðulýðveldinu“, þá er orsökin
sú, að verkalýðurinn var risinn
upp gegn alþýðulýðveldinu.
Allt valdakerfið, sem byggt hafði
verið upp af ærnu hugviti lið-
inn áratug: flokkur, lögregla, ör-
yggissveitir, her — allt þetta
varð að gjalti andspænis sina-
(Framhald á 2. síðu).
vegin ljós. Fréttamennirnir minna
á, að ekki mátti miklu muna á
sínum tíma, að Krústjeff tapa'ðii
í viðureigninni við þá Malenkov.
Molotov, Shepilov og Kaganovitsj
er þeir voru sakaðir um and-
flokkslega klíkustarfsemi. Þá var
talið, að það hefði verið Zúkoff.
fyrst og fremst, er bjargaði Krúts-
joff á elleftu stundu.
Barizt á tvennum
vígstöðvum.
Talið er að Krútsjeff hafi í
fyrstu boöið Zúkoff málamiðlun,
en það hafi ekki náð fram að
ganga vegna anðstöðu vissra afla
innan flokksins, sem taldir eru
„stalinistar“. Þeir voru óáneegð-
ir með Zúkoff þar sem hann hafi
lagt á það mikla áherzlu, aö á»
| lirif Stalin-tímabilsins yrðu upp
1 rætt hið fyrsta og viljaö gauga
j rösklcga tii verks í þeim efnum,
Krútsjeff hafi þannig orðiÖ að
berjast á tvennum vígstöðvum og
sé framtíð hans engan vegin ör-
ugg.
Friðrik með 3 vinninga og biðskák
eftir 5 umferðir í Hollandi
Kaupmannahöfn — Einkaskeyti til Tímans.
Eftir fimmtu umferð á skákmótinu ( Hollandi er
Ungverjinn Szabo efstur meS fimm vinninga, en i Ö8ru
sæti eru FriSrik Ólafsson, Wolfgang Uhlmann og Bent
Larsen, hver með þrjá vinninga og eina biðskák. FrfS-
rik á biðskák við Ivkov.