Tíminn - 05.03.1958, Blaðsíða 5

T í IVII N N, miðvikudaginn 5. marz 1958.
K
Umræftur á Alþingi í gær um kostnað vi^S ríkisreksturinn:
Vilja eigna sér það sem vel er
gert, en kenna öðrum um eyðsluna
Jón Pálmason viðurkennir loks eftir margra
ára þóf, að ekki sé hægt að kenna
Eysteini um alít, sem aflaga fer

Það árar bráSum betur íyrir vestan
Frumvarp ríkisstjórnarinnar um ráðstafanir til að draga úr
kostnaði við rekstur ríkisins kom til fyrstu umræðu í neðri
deild Alþingis í gær. Umræðurnar hófust með því að Eysteinn
Jónsson, fjármálaráðherra, gerði grein fyrir frumvarpinu og
tilgangi þess.
TVEIR FIiMMTU Muitar ís- ar tiil úbffiiuihiings megi helzt ekki
lensku þjóðarinnar eiga faeiima í vera þyngri en 14—15 kg. Þetta
Reykjavík og he'lmingur lands- kemur ekki vel heim við það, að
manna er kcminn í fcaupstaðina margir bændur eru að ná því
við sunnanverðan Faxafióa. Affilir madki, að eirdenibingar hjá þeim
eiga frændur og vini, gamla ná- sfcila 20 kg. tfaiUi og tvilembingur
granna og æsfcuféJaga í Reyfcja- teggja isig anað 17—18 kg. Vitan-
vík. Þúisundir Reyfcvíiiinga s-ýna lega er arðsemi fjiárræktarinnar
átthögum sínuim margs konar ræfct við það hundin, að dilkarnir séu
arsiami. Forn vináttubönd eru þungir. Og hvernig tsem þetta er
ræfc't cig ný eru tengd. j í dag er engin framtíð í því að
Þatta vita alílir ©g þeir, sem stærð iSfcrokkanna hafi úrslitaþýð
þsfcfcja Menzka isBcapgerð vita það ingu í marfcað-máfum.
þá lifca, að allur áróSur um hat-1 _ ,
1 BRiETAR eru sagðir flestum
Rakti fjiármiálaráð'herra í sfcýru
frJáfli, hvernig áður hefir verið
reynt að stuðla að aufcnum sparn-
aði í rífcísrekstrinum með stönf-
u.m sparnaðarnefnda, sem starfað!
ih.aifa á skömimum tímabilum. Taldi
ráðherra að það fyrirkomulag, er
gert er ráð fyrir í frumvarpinu,
Jnyndi geta haift mjög heppileg á-
Ihritf til að stuðla að sparnaði og
aðlhaldi í ríkisrekstrinum, og er
þvi hér að sjiáltfsögðu um stór-
onerkt m;ál að ræða.
Þegar fjiármiálaráðherra lagði
fruimvarpið fram á Alþingi var hér
í biaðinu sfcýrt all ýtarlega frá efnd
þess og greinargerð og skal það
tíkki endurtefcið nú, þar sem ti'l-
tölulega skammt er síðan.
Er fjármálaráð'herra hafði lokið
ræðu sinni hófu þeir Sjálfstæðis-
jnennirnir Magnús Jónsson og Jón
Fállmason umræður um málið, sem
að verulegu leyti snerust um fjár-
fjiármál ríkisins álmennt, einkum
hjá Jóni Pálmasyni. Magnús ræddi
frekar um einstök atriði varðandi
^kipun nefmdar og íleiri atriði.
Athugasemdir og endurskoðun.
Fjármálaráðherra benti Jóni á
það, að ef hann væri svo óánægð
ur með starfrækslu ríkisins á
undanförnum árum, sem hann
Iéti, þá hefði hann, sem endur-
skoðandi ríkisreikninga um langt
árabil, átt að greina mjög ýtar
isburð, sem fæstir áttu víst von á
úr þsirri áftt. í þessu sambandi
sagði fjármálaráðherra á þingfund
inum í gær.
Jón Pálmason sagði að það
I ast frá því, sem honum finnst at-
hugavert í starfrækslu ríkisins
Íí stað almennra fullyrðinga.
Jón Pál'mas'on átti íítil svör við
! íþesisari stuttu ræðu fjiármiálaráð-
j iberra, en villdi haíd.a því fracn, að
í fjármálaráðlherra gæti neitað að
| ltáta gr eiða úr rákissj óði.
Eigna sér framkvæmdir
en kenna öðrum um eyðsluna.
Fannst fjiáaKniálaráðherra þessi j unsmienin og óvini íteytkvííkinga er:, ... , . . . ._
fullyrðimg furðuleg hiá manni, tiibúningur. Hitt er annað mál,; Þtfooum vanafaetar* og tryggæu við
w _ , Urvrn o T>m r- holFo loncfi lrotrrvr
búinn er að vera endnr&koð-1 aö &kooanir geta venð skiptar um
en! niargt vegna búsetunnar 1 og imieð
andi land'sreikn'inga í meira
heilan áraitug. Sanr.ieikurinn er siá! einfcum ef imienn eru í nærsýnna
að hvaða ráðherra sem er í rífcis ’ lagi.
forna siði. Þeir hafa lengi keypt
mikið af svína&jöti frá Danmörku.
stjórn, getur gafið eir.n út reglu
gerðir, sam skapað geta ríjkissjóði
væri að vísu rétt að taka það milljóna útgjö'ld. Þannig geta
fram, ao ég bæri ekki einsam-
all ábyrgð á aiiri ríkisstarf-
rækslunni, og ekki væri hægt að
kenna mér um allt það, sem af-
laga færi.
Þetta var mjög merkileg viður
kenning frá þessum þingmanni.
Þetta er nærri því sögulegur at-
burður, því að fram að þessu hef
ir mönnum nú, í nokkur ár ckki
getað dottið annað í hug, en áff
honum hlyti aff sýnast aff allt það
sem aflaga færi yfirleitt í þjóff
félaginu, væri einmitt nákvæm
lega mér að kenna og á mína á-
byrgð. Þetta er afskapalega á-
nægjulegur dagur fyrir mig að
heyra þetta frá þingmanni Aust
ur-Húnvetninga, sannkallaðúr
merkisdagur.
Fjármálaráðherra benti síðan áj
það, hversu niikil fjarstæða
það er, að halda því fram, að
fjármálaráðherra beri einn alla
ábyrgð á ríkisrekstrimmi. Þann
ig sagðist hann ekki taka á sig
ábyrgð af ráðuneytum annarra
ráðherra á undanförnum árum,
eða máiaflokkum, sem þeir hafa
stjórnað.
Sagðist fjíámiálariáðherra líka
efast stórlega um það að þeir ráð
lega frá einstökum atriðum, þar herrar, sem þar hefðu farið með
sem honum fannst áfátt. Bað ráð imál, vildu skipta á ábyrgðinni og
menn án sa'miþyfckis fjármiálaráð-
herra kiomið með löglegar krötfur
á ríkissjóð, sem ékki er um anniað
að ræða, saimkvæmt gildianidi land's
iögum, en borga út.
Sama giidir um mannaráðning
ar, sagði fjármálaráðherra, og er
Nú 'eru Danir mjög uggandi um
þamr marfcað og virðist hann vera
Fles'tum þykir móig um eyðingu1
landisinis utan Rieykjaví&ur og
mannfluitniniga iþaðan, Rieyfcviking
um isjlálif'Uim efcki siður en öðruim.
Margur hefir 'lífca horifið með hiáflf
gerðri nauðung ifúá staðáestu
sinni og át'thöguim.
En þegar raðirnar þynnast, jarð-
ir fara i eyði og þorpin dragast
saman, kemur nofcfcúr óhugur í
reynslan um þetta ólygnust. Tug þá sem isfitir sitja og trúléysi a
ir og jafnvel hundruð manna framtíð héraðsins. Jaínvel þó að
hafa á undanförnum árum veriði menn sjái þar aifcoimuski'lyrði á
ráðin af öðrum ráðuneytum, án líðandi stund, efaisí ‘þeir um að
þess að á það hafi verið minnzi, framíið isé í því að isiitja fcyrr. Þeir
fyrirfram á fjármálaráðuneytið, I verða hræddir yið að eiga þar
en fólk síðan átt löglegar kröfur fasteignir og una ekfci öðru en að
á ríkissjóð. Síðan hafa svo þeir,' börnin sin koimist í bur.tu til hinna
sem til úígjaldanna hafa stofn stóru staða ,þar sem tfjökmeinnið
að státað af þessum verkum sín er og fraimiíáðarskiiyrðin.
um, en jafnframt sent út nienn' Þe-tta viðhonf þefckjum við Vest-
til að deila á fjármálaráðherra firðingar imaeit&' vel.
fyrir aff útgjöldin hafa af þessu
vaxið.
ÞJOÐINNI íjöllgar ört og það
herra menn að skoða þær athuga
semdir, sem Jón og félagar hans
hefðu gert. Ef menn gerðu það
kæmi í Ijós, að annaðhvort ýkir
Jón frásögn sína af slæmum rík
isrekstri meira en lítið, — eða
þá að hann hefir vanrækt starf
sitt, sem endurskoðandi ríkis-
reikninga.
Óvæntur vitnisburður frá
Jóni Pálmasyni.
Þegar Jón Pátoason fór að
draga í land nokkuð al fyrri full
yrðingum um Su<æman ríkisrekst-
ux g-aif hann fjiármálaráðherra vitn
því, sem þeir telja sig vel haía
gert. Benti Eysteinn á að sumir
þeir, sem farið haifa með ráðlherra
va'Id eru býsna stiá'tir af ýtmsum
sínurn gjörðum og vildu þeir því
alls ekki samþykkja þau ummæli
Jóns að Eysteinn hefði einn öllu
ráðið og bæri ábyrgðina á öttlum
gjörðum.
Benti fjárniálaráðherra á aff
slikar fullyrðingar mættu frekar
skoðást sem gamanmál en alvara.
Hins vegar væri þaff ekki gaman
mál, að Jóni Pálniasyni bæri
sem yfirskoðunarmanni lands-
reikninga að greina sem nákvæm
Togari kom með
íimdurduí! til
Akureyrar
AKUREYRI í gær. — Togarinn1
Kattdibaikur landaði hér í fyrri vifcu
257 lestium atf ísvörðum fiisk.i til
berzlu og filökunar. Sttéttbakur
ttandar í dag 125 lestum. Harðbak-
ur kam hingað í kvöld með tund
urdiuftt, sam sttæðst hatfði í vörp-,
una. Sigldi skipið fyrst til Sauð-!
ánkrófcs, og ætlaði Landttiettgisgæzl
an að sanda þangað mann titt að
gera dutflið óvirk.t. En söfcum þess
þ.arf stöffuigt að sja mörgu nyju
ípjfci íyrir a'.vinnu. Ivíenn tala um i
iisienzfca stóriðj.u. Það er eílaust
r&tt og sú- Jitla hyrjun cg reyn'sla,
sécn aí ttiie'ini er íengin er jiáfcvæð j
og góð. En iþa-B míi gæia að áburð- j
| arverksmiðjan í Guiunesi byggist
á því, að jörð sé ræfctuð á íslandi. J
Og jaínvett þó að draumar cfcfcar i
um stóriðju rætt'st, er engu siður;
fuil nauðsyn að ihaDda í horfi með.
hina fornu atvinnuvegi.
ísttenzfc útgerð stiehdur nú rnj'ög
h'öttlum fæti vegna skefjalausrar
rányrkju cg cfveiði á miðunum.
íslendingar n'eyðast ititt
þátt 1 þsirri iðju með stóraukinni
togaraútgerð jafnframt þvi eem
þeir berjast tfyrir rýimri landheigi
og verndun fisfcistoifna. Þar er
undir 'bögg að sæíkja en sízt er
ástæða ititt að örvænta. Það er að
visu orðið futtttiséð, að mestu etór-
veldi og auffu.gus.tu fiskveiðxþjóðir,
tia. Kjörtoúðuan fer mjög fjöilgandi
í Bretiandi. Stærsta kjötverzlun
; landisinis .teil.ur sig þurfa þrjár
' mitt'ljónir svina órlega en vöxtur
' þeirra oig iiioldatfar sé engan veginn
J aðalatriði. Kjötið 'er sett innpaklk-
í að í ,,sallióiían“-pappír í kjctbúð-
unum- Pakkarnir eru stimplaðir
með dagsetningu. Úrgangskjöt er
i tekið i pylsur. Þassir verzlunar-
hættir draga fó’-fc 'til sín, en þeim
fækkar að sama skapi jafnt og
þétt ee-m Kta við kjöti, sem hangir
í ihieilum i:iy:ckjum í kjötbúðunum.
Það er enigin tframtíð í sittíkri kjöt-
verziun.
j Þetta verðum við líka að gera
| okfcur 'ljóst. Þeir tímar eru að
i íiverfa að við eig.uim að fiy.tja út
kjötdkrokkana heitta. Sclumenn
'O.fckar verða að læra hvernig ráð-
lega.it ®r að pafcka kjötið á eriend-
an markað og hvað af íslenzku
fcjöti *r iseljarrlegast. Kjötiðnaðúr-
inn heima fyrir getur svo lxag-
nýtt það a.f kjötinu, sem erfiðara
er að fináa markað fyrir.
Viis.t ■ eru þst'ta engin nýmæl-i,
sam 'cQum hér á landi hafi verið
huldir. SöCiunmenn Sambands ísl.
isaimvinnuifélaga hafa gert sér þetta
aíít Ijóst að imieira -eða minna leyti
og eitthvað liefir verið þreifað
fyrir sér lim isvona útflutning. En
bændur attmennt cg raunar þjóðin
öll á að vita, að eirunitt á þessa
markaðí'leit toer að byggja höfuð-
áhierzttu. Þeir, sem þar vinna, eiga
aff^taka! að ^^nna °S 'vi'ta að bændastéttin
- , ötttt toíður með eftirvæntingu frétta
| af þesisari markaðsleit, því að það
; er hún sem lá að toyggja grundvöll-
l inn að afkom.u .hundraða íslenzkra
. sveitaheiniila og gefa fjölda fól'ks
aufcna trú á iland sitt og sveit.
að flugvöttlurinn á Sauðáhkróki .. , ...
varð ófær vegna snjóa, var maður SJ‘a “mt ^að » að ®eraBt
Landhelgi&gæzflunnar sendur til ?n i)0,eru Þær aS rumska' eru
Akureyrar, og þangað varð Harð-jfendl“Sar } '£MTU™ knuð:r
bafcur að sigla með dufttið innan- 0 °geðbUegra
í borð's.
Hjálmtýr Pétursson:
Kennaraskóli í
Það hefir að undanförnu verið til bæjanna. í mágrenni
mikið rætt og ritað um Skálholts-1 s*fcofnana hélzt byig.gðin betur við, þvú kóst á að stunda nám sitt
Orðið er frjálst:
Skálholti
að heiflum
asta mat
tframk-iðíiuh.ii'a'
iskipsiförmiúm af ágæt-
er ru.tit í fisfcimjöl'S-
alþjóðlegu samfc'0im.ulagi, þó að bú-
ást megi við, að það verði íyrst
sli'kra landsins. Hvers vegna ekki að gefa að ikos.ta nckkur h'örmungarór atfla
SIÐFERÐILBGUR réttur ckfc-
ar títt þasisa lands byggist á því,
að við iséum menn til að vernda
en þó eru þær að rumska. Nú eru náttúru þess og hagnýta svo auð
ttíndir ttands og isjávar að þær
ge.fi isarn miast af isér til að upp-
•fyttia maiinlagar þarfir. Meginskil
i yröi í því stanfi er að viðhalda
vinnelu. Slifc sóun og íúsinna hflýt-' byggð attlt í kringum landið, enda
ur vitani'ega einhvern enda a3 þó.tt annað kunni að virðast fýsi-
'£aka- t legra í bitti ien að binda sig við
AuðvitaS s-jiá þjóSirnar að sér' einhvern útkjiilfcann. Góð ríkis-
fyrr eða eiðar. Fiakiimiðin fá inn-. st,j5rn skapar trú ó landið. Núver-
an 'skamims hó'ffega- vernd með j a.ndi stjórn 'hefir gert mikið átafc
j í 'þessum efnum. Jafnvægisleysið
i er orðið svo miikið að ekki duga
stað. Enginn veit með vissu hvað þar myndaðist af s'j'áifu sér vísir
gera sikal við það fræga höfuðból
og bisfcupssetur. Ríkið er þegar bú
ið a.ð koma þar í lóg nálægt ein
um tug milljóna í vegagerð, rækt-
,un, byiggingu stórhýsa, auk þess
sem mikið kiifcjubákn er þar í
smíðum, guði til dýrðar, þó engin
viti með vissu, hvort hann hafi á-
ibuga fyrir slíkri „tómthús" smíði.
Ýmsar tittttögur hafa komið fram
að þéttbýli og er sttíkt mjög æski-
leg þróun.
Nú stendur þannig á að Kenn-
araskóli íslands er húsnæðislaus,
en ákveðið hefir verið að reisa
,'I'áyisiis. En þ-ggar þj'óSirnar ranka
sveitinni? Fjiárhagsttega httiðin erjvið sér verða. gerðar fcröfur u.m
iíka mjög mikið atriði. Heimavist betri nýtingu rfttanis.
arsfcóii á heitum stað er það ódýr, tkni þeirra ttiafna
n.cma stóriátök
abggamun.
tíl að jafna þann
Þá keirjur |
refcstri, að kostnaður nemenda eru um attlar ú'I.aind'SStrendur og
yrði uppunidir það helming lægri" hafa skiiyrði titt að tafca nýjan
en í Rey&jlavík þar sem sómasam bátatffek titt futtttfcam.niustu vinnslu
honum stónhýsi hér í Reykíaiviik.l'legt herbergi fcostar nú 4-600 kr.!
Væri nú ekki skynsamlegt að a mánuði. ! svo að ma infcyninu verði sem mes.t
byggja þetta hús í Stoállihottti og j Það er nú mjög í tízku að tala'úr hverri smiíesit sem aííaT.t. Við
nýta um leið þann húsafcost sem um „jafnvægi í byggð landsins“ ( ráðum því ettcki einir hvenær þair
þar er fyrir hendi. Á staðnum erjhér er gott tækifæri til að sýna dagar renna. En attttra' fcluta vegna
*• ”• .a8 Hyt]^ menn'tasteolann fira jarðhiti rétt við túnið, auk þess það í verki hvort neikkuð er meini Kýtur cg verður í-íenz&a þjóðin
HINIR FORNU íslenzku at-
s'em dreifðar 1 vinnuvegir, bátaútvegur, jarðyrkja
og .fcvifcfij'árraafct, eiga sér góða
framtið, þó að skammsýni og ó-
höpp leggi þar í bili steina í götu.
Framtíð vestfirzfcra byggða er
mjöig toundin þessum bjargræðis-
vegum. Erfiðleikum þeim, sem
þar cr að mæta 1 toitti, verður að
talca með þrautseigju. Vsra má
að þe;r séu ’í dag helzt til fáir, sem
Laugarvatni, sem þegar hefir eign ágætt vegasamband. KennarasDcóli nieð þessuim slag'orðum. Það er bú- að stan-da einhuga í baráttu fyrir. vilja binda framtíð sína við þess-
Kom ntl/M'Ki-.-'i níT Knn OT ............... ... ... “ _ .. .. ...
aat þar storhysi og oyr vio ai- j Skálholti gæti starfað að nokkru ið að grafa hoiln þar sem hugsað því að það verSi sem fyrst.
bragðsskilyrði fra n-atturunnar íeyti sem búnaðarskóii t. d. á snmr var að Kennara.skólinn ætti að
hendi. Bunaðarskoli og prestaskoli jn óþrjótandi ræktunarmöguleik standa. Það er auðveit að fylla' EN HVAÐ er svo um íar.i-
hana aftur. Eða by.ggja þar annað búnaðinn? E'.ns og sakir standa
hús. Teikning af húsin-u er til, þá yirði-tt. sau'Síjárræk'.in vel koma
iiafa verið ne_ndir. — . l ar og landrými eru fyrir liendi.
Meðan biskupsstóll var í Skál- Kennaraefnin liefðu sannar'lega
hoiti var þar löngum skóli og gott af því að stunda landbúnaðar
menntasetur. Eins og nú er komið störf að sumrinu.
högum sveitanna hvað snertir Mjög mikill hluti þess fólks sem
fólksfæð, veitir sannarlega ekki af stundað hefir nám í Kennaraskól
að í sveituan landsins rísi mennta anum að undánförnu hefir einmitt
setux sem dragi úr aðstreyminu verið úr sveitum og kaupstöðum
teikningu má efcki síður nota. Það til greina seoi úttflutningsatvinnu
inætti gjarnian hefjast umræður, vegur Mfct og fiskveiSar. En þar
um þetta mál. Vonandi láta kenn verður ttíka að gefa gausn að þró-
arar og menntaanenn eittihvað til un máttanna og fylgjast með tían-lbatri siðir eru teknir upp um
sín heyra. | anum. j nýtingu fiskimiða og sjávarafla.
Hjálmtýr Pétursson. Okfcur er sagt, að dittkaskrokk- (Framh. á 8. síðu.)
ar byggðir svo að þeir standi og
:a':i með þeiim. SMk tryggð við
-'uhaga sína e-g byggð er þó eitt
hlð heizta sem skapar þjóð. Og
rikisav’dinu ber margföld skylda
til að koma til liðs við þá land-
varnarmenn. Þeir fá sína viður-
kenningu síðar, þegar nýir og