Tíminn - 20.04.1958, Page 6

6
T í MIN N, sunnudaginn 20, aprfi 1958
Útgefandi: FramsóknarflokicurlSM
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þiramwn íáb
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindarsðt*.
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18SM
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. Afgreiðslusiml lS8Si
Prentsmiðjan Edda h.f.
íslendingar mumi ekki víkja frá rétti
sínum í landhelgismálinu
'ÞEGAR þetta er ritað, er
ókunnugt um úrslit atkvæða
greiðslunnar á ráðstefnunni
í Genf um stærð landhelg-
innar, enda getur vel svo
farið, að hún dragist fram
yfir helgi. Hver sem úrslitin
verða, er eigi að síður tíma-
bært að rifja hér upp af-
stöðu íslendinga til þess máls
í megindráttum.
Prá þvi snemma á ráð-
stefnunni, virðast þrjú sjón-
armiö hafa verið mest ríkj-
andi þar, eða þessi:
Tillaga Bretiands, sem var
fyrst Mgin í þvi, að land-
helgin, þar með talin fisk-
veiöalandhelgin, mætti ekki
vera nema þrjár mílur. Síðar
komu Bretar með tillögu um
sex mílna l'andlnjelgi, eftir
að'þeim varð ljóst, að þriggja
mílna landhelgin hafði alveg
misst fótfestuna.
Till. Indlands og Mexico,
sem er á þann veg, að land-
helgin megi vera allt að 12
mílur, þar með talin fisk-
veiðalandhelgin að sjálf-
sögöu.
Tilfaga Kanada, sem var
fyrst fólgin i þvi, aö land-
helgín væri 3 míiur, en fisk
veiðalandhelgin 12 mílur. —
Síðar hafa Kanadamenn
hækkaö takmörk landhelg-
innar í sex mílur. Við tillögu
Kanadamanna hafa Banda-
ríkjamenn borið fram breyt
ingatillögu, sem gera ákvæð
ið um hina sérstöku út-
færslu fiskveiöalandhelginn
ar að engu, a.m.k. hvað ís-
land snertir.
FRÁ islenzku sj ónar-
miði er tillaga Indlands og
Mexico bezt þessara tillagna
og má um það deila,
hvort ekki liefði verið skyn-
samlegt af íslendingum að
fylgja þeirri tiilögu eindreg-
ið frá upphafi. Þeir, sem mót
að hafa stefnuna af hálfu
íslands, hafa hins vegar tal-
iö rétt að sýna fullan sam-
komulagsvilja og því haldið
sér mest ajð tiliögu K/an-
ada. í þeirri tillögu, er tekiö
fullt tillit til þess sjónarmiðs
flestra V-Evrópuþjóða og
Bandarikjanna,a ð aöalland
heJgin verði færö út sem
minnst, en strandríkjum þó
tryggður eðiilegur réttur til
fiskveiða með sérstakri út-
færSlu fiskveiðalandhelginn
ar.
Segja má, að sá kostur
hafi verið við þessa afstöðu
íslands, að íslendingar hafi
sýht fullan samkomulags-
vftja við þjóöir Vestur-Ev-
rópu og Bandarikin, og það
sé því sök þessara þjóða, ef
samkomulag næst ekki á
grundvelli tillögu Kanada.
AP ÞVÍ sem gerst hefir
á ráðstefnunni, hefir ekkert
valdið slíkum vonbrigðum ís
lendinga og afstaða Banda-
ríkjanna. Það hefir orðið
sorgarsaga Bandaríkjastjórn
ar í þessu máli eins og alltof
mörgum öðrum málum i
seinni tíð að lenda í því að
veita vernd sína úreltri yfir
gangsstefnu gamalla ný-
lenduvelda, enda þótt það
sé mjög í andstöðu viö ein-
lægan frelsisvilja banda-
rísku þjóðarinnar. Sennilega
er nú ekkert meira vatn á
myllu kommúnismans 1 heim
inum en þessi þráfellda ó-
heppni Bandaríkjastjórnar.
Ef það hefði verip ásetn-
ingur Bandarikjastjórnar að
leita eftir máli til að óving-
ast sem mest viö íslendinga,
hefði hún ekki getaö fundið
annað mál æskilegra til þess
en þessa fáránlegu tillögu
hennar á Genfarfundinum.
Vafalaust hefir það þó ekki
verið tilgangurinn með til-
lögunni að óvingast við ís-
lendinga, heldur hefir senni
lega verið reiknað með því
aö hægt væri að fá íslend-
inga til að sætta sig við slik
málalok.
ÍSLENDINGAR hafa allt
af verið staðráðnir í því aö
heimta fullan rétt sinn í
þessum efnum, þótt þeir hafi
talið rétt að draga það fram
yfir Genfarráðstefnuna. —
Aldrei hafa þeir þó verið stað
ráðnari í því en nú og hefir
afstaða Bandaríkjanna átt
sinn þátt í því að fylkja þeim
betur saman en nokkru
sinni fyrr.
íslendingar gera hiklaust
það tilkall til þeirra þjóða,
sem eru nánastar samstarfs
þjóðir þeirra og telja sig vina
þjóðir þeirra, að þeir viður-
kemii hina algeru sérstöðu
þeirra i umræddu máli. Eng
inn þjóð byggir afkomu sína
eins fullkomlega á fiskveið-
um og íslendingar gera. —
Fáar þjóðir hafa orðið fyrir
meiri erlendu arðráni en ís-
lendingar á fiskimiðum sín-
um. Þeir krefjast þess nú,
að þessu verði breytt. Ef
reynt verður með ofbeldi að
hagga þessum rétti íslands,
reynir fyrst á það, hver
vernd er í þátttöku í Atlants-
háfsbandalaginu og hver
vernd er í varnarsáttmálan-
um við Bandarikin.
Engin skal blekkja sig á
því, að íslendingar muni
ekki sækja þetta mál með
öllum þeim ráöum, sem þeir
hafa völ á, eða að hótanir
eða ofbeldi geti hindrað þá
í því að sækja rétt sinn. —
Fyrir þetta mál eru íslend-
ingar reiðubúnir til að
þrengja kost sinn og gera
hvað annað, sem nauðsyn
kann að krefja.
Meðan þetta stóra mál er
óleyst, eiga íslendingar að
standa saman sem einn mað
ur og forðast óeiningu á öðr
um sviðum, er gæti orðið til
að larna átakamátt heildar-
innar. Fyrir samheldninni
um þetta mál verða öll sér-
sjónarmið að víkja. Komi til
alvarlegra átaka um það,
veröur öll þjóðin að standa
sarnn sem ein breiðfylking.
Skoðanakönnun sýnir að margir kenna
kjarnorkutilraunum m veðurbreytingar
Frá því fyrstu kjarnorku-
sprengjunni var varpað á
Japan hafa menn hneigzt til
að útskýra hverja minnstu
veðurbreytingu sem afleið-
ingu kjarnorkutilrauna.
Ekki cm nema fáar vikur frá
þvi að dr. Edward Telier og dr.
Albert Latter skýrðu svo frá að
kjarnasprengjui' gætu ekki á neinn
bótt íhaft óhrif ó vinda og veður.
Þessi skoðun er studd af kjarn-
orkusérfræðingum og veðurfræð-
ingiun Bandanikjanna.
Þrátt fyrir yfirlýsingar vísinda-
manna trúir margt fólk því statt
og stöðugt að veðurfarsbreytingór
stafi af kjarnorkusprengingum.
Sundurliðun eftir þjóðum
Mótsagnakenndar skoðanir
manna koma skýrt fram í skoðana-
könnun sem framkvæmd var í 13
þjóðlöndum á vegum Alheims-
'skoðanakönnunarinnar. í finnn
löndum er meirihlutinn þeirrar
skoðunar að kjarnorkusprengingar
hafi mikil áhrif á veðurfar og hafi
breylt loftslaginu í löndum þeirra.
Bretar og Ástralíumenn þvertaka
þó fyrjr það að slíkt geti átt sér
stað. í Svíþjóð og Brazilíu eru
báðir hóparnir nokkurn veginn
jafnir, þeir sem álíta að tengsl
séu milli loftslagsbreytinga og
kjarnorkusprenginga og hinir sem
halda því fram að það sé firra
ein.
í nær öilum löndum eru þeir
sem ekki láta neina skoðun í ljós
á málinu hvergi fleiri en 20%.'
Það er athyglisvert í sjá'lfu sér að
svo mikiM mannfjöldi telur sig
færan að leysa úr vandamáhun
sem ekki eru á færi nema sér-
menntaðna vísindainanna.
Þannig hljóðaði spurningin sem
Alheimsskoðanakönnunin lagði
fyrir fólk: 1
i
„Sumt fólk heldur bvi fram
að loftslag þessa lands hafi
breytzt vegna kjarnorkuspreng-
inga. Trúið þér þessu eða ekki?“
í öllum löndum nema Japan
hneigjast hinir betm- menntuðu
til að neita því að nokkurt sam-
band geti verið miMi veðurfars og
kjarnorkutMrauna. |
Þeir sem meiriháltar skólagöngu
liafa notið eru fúsari til þess að
trúa þessari kenningu. Úrslitin í
Belgíu sýna Ijóslega skoðanamun-
inn eftir menntun manna.
BELGÍA
Fyrsiti dálkur á við þá sem
hafa barnaskólamenntun, ann-
ar dálkur við þá sem hafa mið-
skólapróf og þriðji dálkur á
við háskólagengið fólk.
Þeir, sem bezta menntun hafa hlotií, teija fró
áb ekkert samhengi sé í milii kjarnorkuspreng-
inga og iilviðra
Þótt bændur og akuryrkjumenn
búi við nánari tengsl við veðurfar
og loftslagsbreytingar er engin
munur á skoðun þeirra og borg-
arbúa í þessu efni. Þeir sem trúa
þvi að samband sé milli veðurfars
og kjarnorku álíta einfaidlega að
veðrið sé verra og óstöðugra en
það hafi verið í manna minnum,
og skella skuidinni á kjarnorku-
tilraunir.
Alltaf vont veður
Þeir sem neita því að nokkur
tengsl séu á milli veðurfars og
kjarnorkutilrauna halda því fram
að við höfum alltaf átt við að búa
slæmt veður og óvenjulegt á ein-
hverjum órstíma.
Ungur afgreiðslumaður í Austur-
Englandi kvað svo að orði: „Bibl-
ían segir að veður muni breytast."
Ungur verkamaður í hollenzkri
verksmiðju: „Ég trúi ekki einu orði
af því. Ég sé það sean er ritað í
Biblíunni: Eyðimerkurnar verða
frjósamar og akurlöndin verða að
eyðimörkum. Þessi þróun er í nán-
um tengslum við lofbs'lagið en á
ekkert skylt við kjarnorkuspreng-
ingar.
■ '1 TRUA ÞVÍ,
AÐ KJARNORKU-
TILRAUNIR HAFi ÁHRIF
V; S. . \ • \ '••TÁ \'.\\ V\\ A VFÐURFARIÐ
Tru.i
Tí ó.i ekkl vtta ek*fl
AUSTURRIKI
FRAKKLAND
62°-v

S9°-«

ITAt.fA
JAPAN.
ÞVZKALAND
58°

,,, ... v ,', .|. i4"l.-rTl
Vj32%|xV*
NOREGUR 47»'» VNV 29% ’\v«| ||24%j

•;-?• 'r-r-v 'r 'j \ u-i
BELGIA
47°
i;

BRAZILlA 42% 39%
5VIÞJOH
: BRETLAND
ASTRALIA
P/N//ÖRK
: MOLLAND
‘••-W\\W\ }&■
35°» >\v'\\\\; 51% vwi
32°
>. 'j . i ■) T'i 'i v v",'r-,-TT-i
51°,
-Kv.wv.v
30°,
47 <to
\V*\W1
24% 41% vvj

Trúa því að veður
hafi breytzt 55% 42% 23%
túa því ekki 27% 48% 68%
engin skoðun 18% 10% 9%
Samtals 100% 100% 100%
Menntamenn neita
Ástandið í Japan er með nokk-
uð öðrum hætti. Ef tM vill litast
skoðun Japana af því að þar voru
sprengdar hinar fyrstu hroðalegu
kjarnorkusprengjur og þeir búa
í stöðugri nálægð við kjarnorkutilL
raunir Bandaríkjamanna og Rússa.
Að minnsta kosti eru háskóla-
menntaðir menn þar á sama máli
og allur almenningur, um það að
kjarnorkutilraunir hafi áhrif á
veðurfarið.
Á SKOTSPÓNUM
í undirbúningi er þátttaka íslands í lístiðnaðarsýningu <
París á næsta hausti. .. .Átta abstraktmálarar taka þátt
í nútíma listsýningu í París nú í vor... . Vegna strangra
verðlagsákvæða munu brátt leggjast af flugflutningar á
varahlutum í bíla. .. .Þetta veldur mörgum óþægindum
og þýðir verulegt tekjutap fyrii* flugfélögin.... Llklegt
er að hafin verði útgáfa á verkum íslenzkra tónskálda
. . .Menningarsjóður hefir nú aukið bolmagn til að
sinna slíku verkefni... .Watson, sem vinnur að hrein-
ræktun íslenzka hundsins á búgarði sínum í Kaliforníu,
ætlar að ferðast mikið um ísland i sumar... .fara um
óbyggðir, Austfirði og Vestfirði. ... Hann mun hafa með-
ferðis málverk af Reykjavík, sem gert var um 1870 af
kunnum brezkum málara... .myndin fannst á brezkri
fornsölu fyrir 2 árum.... hún verður hengd upp til sýnis
í Listasafni ríkisins í sumar.... '