Tíminn - 08.05.1958, Blaðsíða 6

6
T í M I N N, fimmtudaginn 8. maí 1958
Úfgefandi : FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjórnar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb.)
Skrifstofur í Edduhúsimi við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(ritstjórn og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323
Prentsmiðjan Edda hf.
—.—-1
Barátta Sjálfstæðisflokksins
gegn samvinnufélögunum
A UNDANFORNUM árum
hafa forustumenn Sjálfstæö
isflokksins haldió' þeim á-
róðri mjög uppi, að sam-
vinnufélögin nytu óvenju-
legra fríðinda í skattamál-
um. Þeir hafa sagst vilja
unna samvinnufélögunum
fulls jafnréttis í þessum efn
um, en ekki meira. Þeir hafa
reynt að auglýsa sig sem
hina sönnu jafnréttismenn
í skattamálum.
Þessum fullyrðingum um
skafctfríöindi samvinnufélaga
hefir verið margoft hrundið
af samvinnumönnum með
því aö benda á hin háu gjöld,
sem samlvinnufélögin hafa
greitt í ríkissjóö og bæja- og
sveitasjóði. Þrátt fyrir þess-
ar augljósu staðreyndir,
hafa forkólfar Sjálfstæðis-
flokksins haldið áfram áróðri
sínum um skattfríðindi sam
vinnuíélaganna. Tilgangur-
inn hefir verið sá, að reyna
þannig að vekja andúð í garð
þeirra.
Á ÞINGI því, sem nú
stendur yfir, hefir það kom
ið befcur í ljós en oftast áður,
hver hin raunverulega
stefna Sjálfstæðismanna er
í þessum málum.
Fyrir þingað hafa verið
lögð tvö frumvörp sem bæði
snerta jafnrétti samvinnufé
laga og einkafyrirtækja.
Annað þeirra fjallar um
brestingu á skattalögunum.
ÞaÖ gerir það tvennt í senn
að lækka skatta á fyrirtækj
um og tryggja jafna skatt-
lagningu á samvinnufélög og
' einkafyrirtæki. Hitt frum-
varpið fjallar svo um breyt
ingu á samvinnufélögunum.
Með því er afnumin sú skylda
samvinnufélaganna að þau
þjirfi að leggja 1% af veltu
sinni í varasjóð. Þessi skylda
hvíiir nú á samvinnufélög-
unum einum. Jafnframt er
sVo þetta framlag sérstak-
lega skattskylt, án tillits til
þess, hvort tap hefur verið
hjá félaginu eða ekki. Yrðu
þessum ákvæðum viðhaldið
áfram, yrði ekki aðeins lögð
sérstök kvöð á samvinnufé-
-lögin, umfram þær, sem
-hvíla á öðrum fvrirtækium,
þar sem varasjóðstillagiö er,
heidur yrði hér lagður sér-
- stakur aukaskatfcur á sam-
‘ vinnufélögin umfrarn það,
sem önnur fyrirtæki þyrftu
' að greiða.
EF nokkuö væri að marka
yfirlýsingar Sjálfstæðis-
manaa um jafnréttisstefnu
þeirra í skattamálum, ættu
þeir vissulega að vera fylgj-
andi báðmn þessum frum-
vörpum. Með beim er trvggt
fulikomið jafnrétti sam-
vimmfélaga og einkafyrir-
tækia.
Sú hefir hó ekki orðið raun
in. Siálfstæðismenn á Al-
þinei hafahaldið uppi harðri
bará+fu fvrir bvi. áð vara-
sjáðskvöðin yrði látin hvila á
samvinnufélögunum áfram.
Með því hafa þeir sýnt, að
þeir vilja ekki unna sam-
vinnuf élögunum j af nréttis,
heldur láta hvíla á þeim
meiri kvaðir og meiri skatta
en öðrum fyrirtækjum. Með
því hafa þeir afhjúpað, sem
helbera blekkingu, allar yfir
lýsingar sínar um það, að
þeir vilji tryggja jafnrétti
samvinnufélaga og einka-
fyrirtækja.
HVAÐ er það sem veldur
því, að afstaða Sjálfstæðis-
flokksins er á þessa leið,
þegar á hólminn kemur?
Því er auðsvarað. Foringj-
um þeirra er illa við sam-
vinnufélögin. Þeir óttast
samkeppni þeirra við ýmis
gróöafyrirtæki flokksgæð-
inganna. Þess vegna vilja
þeir gera aðstöðu samvinnu
félaganna óhagstæðari í
samkeppninni en einkafyrir
tækjanna.
Forkólfar Sjálfstæðisfl.
sýna með þessu, að þeir
meina ekkert með skrafi
sínu um jafnrétti í skatta-
málum. Þeir sýna það einn-
ig með þessari afstöðu sinni,
að þeir eru ekki fylgjandi
frjálsri samkeppni á jafn-
réttisgrundvelli. Þeir vilja
tryggja fyrirtækjum sínum
betri aðstöðu með því að
leggja sérkvaðir og auka-
skatta á samvhmufélögin.
STEFNA Framsóknar-
flokksins er sú, að neytend-
um verði tryggð bezt verzl-
un og fleiri þjónusta með
frjálsri samkeppni einkafyrir
tækja og samvinnufélaga á
jafnréttisgrundvelli. Þótt
þeir séu fylgjandi samvinnu
rekstri, æskja þeir ekki sér-
hlunninda fyrir hann. Þau
myndu ekki reynast honum
heppileg til frambúðar,
heldur gætu dregið úr ár-
vekni hans og framsækni.
Eins og einkafyrirtækin
þurfa að hafa aðhald frá
vel reknum samvinnufélög-
um, þurfa einkafyrirtækin
að hafa aðstöðu til að veita
samvinnufélögunum aöhald.
Með j afnréttisaðstöðu þess-
ara tveggja aðila, verður
hagsmunum neytenda þjón
að bezt.
Framsóknarflokkurinn sýn
ir þessa stefnu shia í verki
með því að beita sér nú fyrir
löggjöf, sem tryggir algert
jafnrétti samvinnufélaga og
einkafyrirtækja í skattamál
um. Sjáifstæðismenn sýna
hins vegar með því að reyna
að halda dauðahaldi í vara
sjóðskvöðina á samvinnu-
félögum, að þeir vilja ekki
unna þeim jafnréttis við
einkafyrirtækin. Enn einu
sinni hefir Sjáifstæðisflokk-
urinn verið afhjúpaður sem
flokkur sérhagsmuna og mis
réfctar. Þjóðin hefir fengið
hér nýtt tækifæri til að kynn
ast hinni raunverulegu
stefnu han-s.
ERLENT YFIRLIT:
Hvað tekur við eftir Nehru?
Nehru tekur sér hvíld í afskekktu fjallaahéraíi til þess aí íhuga ráð sitt
FYRIR nokkru síðan tilkynnti
Jawaharlal Nehru, forsætis- og
utanríkisfáð.herra Indlands, að
hann hefði ákveðið að taka sér
hvíld frá ráfflierrastörfum að sinni,
þar sem hann væri órðinn þreytt-
ur og þyrfti að fá meira næði til
að íhuga ráð sitt og þjóðarinnar.
Þessi yfirlýsing Nehrus vakti
mikla hreýfingu í flokki hans og
sameinuðust öll öfl í honum, s.em
annars eru mjög sundurleit, um
að skora á hann að gegna forsæt-
isráðherrastarfinu áfram. Flokk-
urinn gæti ekki verið án forystu
hans, eins og sakir stæðu.
Nehru hefir nú látið undan þess
um óskum flokksins og lýs't yfir
því, að hann muni gegna ráðherra
störfum ‘áfram, a. sn. k. fyrst um
sinn. Þó mun hann innan skamms
taka sér nokkurra vikna hvlld og
dveljast þá í afskekktu fjalláhér-
aði í Indlandi.
ÞAÐ kom ekki með öllu á ó-
vart, að Nehi'u óskaði eftir að
leggja niður ráðherrastörf, a. m.
k. um nokkra íhríð. Bæði er það,
að ráðherrastörfin leggja mikla
vinnu á herðar hans, og að þau
hindra hann í því að veita Kon-
gressflokknum eins mikla andlega
og pólitíska leiðsögn og þörf er á,
þar sem ýms upplausnarmerki eru
nú farin að sjást í flokknum. Fyr-
ir flokkinn er því mikil nauðsyn,
að Nehru geti betur sinnt forustu
hans. Til þess hefir Nehru hins
vegar mjög lakmai-kaðan tíma með
an hann gengir hinum umfangs-
mestu ráðherrastörfum.
NEHRU
verður fylgt annarri stjórnar-
stefnu en þeirri, sem Nehru mót-
ar.
ÞEIR, sem bezt þekkja til, telja
engan efa á því, að sjálfur muni
Nehra helzt kjósa að helga sig
alveg forustu flokksins og láta
öðrum eftir stjórnarstörfin. Erfið
leikinn við þetta er hins vcgar sá,
að flokkurinn á örðugt með að
sameinast um annan mann sem
forsætisráðherra að Nehru frá-
gengnum. Það gefur glöggt til
kynna þann vanda, er mun skapast
í indverskum stjórmnálum, er
Nehru fellur frá.
Kongressflokkurinn varð til
undir forustu iþeirra Gandhis og
ur, þegar Xehru fellur frá, því að
margir af j>ekktari mönnum flokks
ins eru taldir hægri sinnaSir.
UGGUR manna í sanrbandi við
framtíð Kongressflokksins hefir
nokkuð aukist við það að undan-
förnu, að kommúnistar hatfa styrkt
aðstöðu sína og eru nú orðnir
annar áhritfamesti flokkurinn.
Þeir hafa náð ■ stjórn eins sam-
bandsnkisins. Kerala, i hendur
sínar og takist hún sæmilega, get-
ur það gefið þeim byr i seglin.
Þá hafa þeír nýlega lýst yfir því,
að þeir ætli ekki að brjóta sér leið
til valda með byltingu, heldur
starfa alge-rlega á þingraeðislegum
grundvelli. Ef þessari yfirlýsingu
þeirra verður treyst, getur það
orðið til að afla þeim aukins fylg
is og einkum þó, ef stjórn Kon-
gressflokksins mistekst eitthvað.
Dómur ýmsra, sem eru kunnug
ir indverskum stjórnm^lum er sá,
að það gæti verið til bóta, að Kon-
gressflokkurinn klofnaði og upp
úr honum mynduðust tveir flokk
ar, lýðræðissinnaður jafnaðarm.-
flokkur og lýðræðissinnaður hægri
flokkur. Vinstra flokksbi'otið
myndi þá sameinast jatfnaðar-
mannaflokknum, og sennilega
verða stærst.i flokkurinn. Margir
telja, að slíkur lýðræðissinnaður
jafnaðarmannaflokkur yrði öflug
asta vörnin gegn framgangi bomm
únista í Indlandi.
VAFALÍTIÐ hefir Nehru ekki
sízt viljað fá aukið r.æði til að
hugsa vegna þess, að honum er
Nehrus meðan sjálfstæðisbarátt-
an var háð við Breta. í hann söfn-
uðst þá bæði ihaldssinnaðir menn
og róttækir, enda var hann eini
ílokkurinn, sem eitthvað mátti
sín. Eftir að Indland hlaut sjálf-
stæði sitt, starfaði flokkurinn á-
fram í lítt breyttri rnynd sinni og
er enn langstærsti flokkurinn, sem
hefir völdin í hendi sinni. Ágrein-
ingurinn milli vinslri og hægri
fara hins vegar vaxandi í flokkn-
um og veitir nú vins'tri öflunum
betur, því að Nehru stendur með
þeim, en hann telur sig lýðræðis
sinnaðan sósíalista.'Hins vegar er
erfitt að segja, hvað ofan á verð
ljós hin mikia óvissa, sem mynd-
ast í indverskum stjórnmálum við
fráfall hans. Kongressflokkurinn
er þess tæplega megnugur að
halda merki hans uppi i framtíð-
inni, eins og hann er byggður nú.
Til þess er han-n of laus' í reipun
um og sundurleitur. En eikki að-
eins framtíð Ln-dlands, heldur allr
ar Asíu, getur o)tið á því, að Nehru
takist að skilja þannig við, að
hann hafi byggt upp nógu öflug
og samtillt samtök, er geti tryggt
lýðræðissinnaða og róttæka stjórn
arstefnu í Indiandi til frambúðar.
Þ.Þ.
‘SAQSrotVN
NEHRU er nú orðinn 68 ára.
Hann virðist ibera aldurinn vel
og vera í tfullu fjöri. Hinn langi
vinnudagur, sem hann hefir nú,
hlýtur þó 'að reynast honum of-
strangur til lengdar. Hann ris úr
rekkju kl. 6,30 árdegis og iðkar
fyrst leikfimi í 20 mínútur, síðan
les hann blöð og stjórnarskjöl til
kl. 8.30, er hann borðar morgun
verð, en kl. 9 ‘byr.jar hann að taka
á móti fólki, sem hefir óskað við-
tals við hann. Kl. 10.45 mætir
hann í ulanríkisráðuneytinu, en
þaðan fer hann 'á þingfund og
eyðir þar mestu af deginum, m.
a. ræðir ihann þar við einstaka
ráðhen’a og tekur á móti mönnum,
en talið er að hann hafi til jafn-
aðar urn 30 einkaviðtöl daglega.
Hádegisverð toorðar hann venju-
lega kl. 1.30 og leggur sig oftast
í hálftima á eftir. Kl. 7 borðar
hann kvöldverð, venjulegast með
einhverjum gestum. Eftir kvöld-
verð vinnur itann oftast eitthvað,
gengur frá beréfum og fyrirmæl-
um. Venjulega gengur hann til
hvílu hálftíina eftir miðnætti og
les skýrslur, blaðaúrklippur og
tímarit í eina klukkustund áður
enn liann fer að sofa.
Þetta 'Cr vissulega strangur og
þreytandi vinnudagur og gefur
sjaldan tíma til sæmilegs næðis.
. FYRSTU árin sem Nehru var
forsætis- og utanríkisráfflherra, var
hann játfnframt framkvæmd astj óri
Kongressflokksins. Því starfi af-
salaði hann sér fyrir nokkrum ár-
um og hefir í vaxandi rnæli dregið
sig úr hinu beina flokksstarfi.
Þetta er talið hafa verið óhagstætt
fyrir flokkinn. Þessvegna hefir
mjög verið urn það rætt, að fyrir
framtíð flokksins væri æskilegt,
að Néhru Ieggði niður ráðherra
störf og gæfi sig einhliða að for-
ustu flokksins og byggði hann upp
í anda sínum. Á þann hiátt myndi
hann styrkja fiokkinn mest og
tryggja þag bezt, að stefnu hans
■ yröi fylgt áfrain eítir að hans
I nyti ekki lengur við. Áhrif Nehrus >
, eru hins vegar svo mikil, að með-
J an hans nýtur við, er flokkurinn
öruggur um að halda velli og ekki
Hljómleikar Sinfóníu-
hljómsvc-itarinnar.
Jón sendir okkur eftirfarandi
bréfstúf: „í Timanum á síðasta
vetrardag er sagt frá sögulegum
og sjálfsaigt merkilegum hljóm-
t. leikum Sinfóníuhljómsveitarinn-
ar, sem margir vildu gjarnan
heyra og greiða gjald fyrir, en
færri fengu en vildu, og væri vel
ef allir hljómleikar Sinfóníuhljóm
sveitarinnar væru svo vel sóttir.
Að urnræddum hljómleikum
fékk Austurbæjarbíó þar sem
hljómleikarnir voru haldnir, að-
eins 373 aðgöngumiða til sölu,
en forstjóri; bíósins segir: „en
354 miða tóku ráðamenn hljóm-
sveitarinnar til eigin ráðstöíun-
ar.“
Hverníg ráðstöfuðu „ráðamennirnir“
þessum. miðum? Voru þeir gefn
ir sem næst virðist ástæða til að
ætla, og þá hverjum? Væntan-
lega fátækum músíkúnnendum.
Er þetta viðtekin regla hjá „ráða
mbnmmum", sérstaklega þegar
vel Jítur út með sölu aðgöngu-
miða? Eítthvað í þá átt hefir flog
ið fyrir.
Hvað er tapið á hljómsveitinni mik-
ið á ári, sem skattborgararnir
verða að borga beint og óbeint
gegnum útvarpið? Er þarna á
ferðinni Kapríferð í boði enn
eins flugráðsins. Erum við ís-
lendingar ekki orðnir nokkuð
hátt uppi og ofrausnarmenn á
fé, sem akkur er trúað fyrir, eða
við tökum okkur bessaleysi til
að ráðskast með?
Sumir viRa meina að við íslendingar
séum enn svo fáir, að það sé okk
ur ofviða að ala slíka hljómsveit.
Þess vegna virðist ekki vera til
of mikiis mælzt, að „ráðamenn-
irnir" geri allt til þess að sá
baggi'verði sem léttastur. Bum-
um möimam finnast, nú á siðari
árum, lonmcnntir alls konar
nokkuð fyririeröamiklar t. d. í
útvarpinu. Sifeilt er verið að
lengja dagskrána, aðallega til
þess að alls konar glymjandi 'geti
hljómað sém mest allan sólar-
hringinn, nema rétt á meðan sof
ið er.
Sagt er að úttendur maður, sem
starfaði hér um stund, vildi fá
sex manna hljómsveit til aðstoð-
ar og tiiMÍÍFÍerks, en tónlistar-
mennimir sögðu: Þú færð tutt-
ugu og fjóra eða engan. Ríkir
menn og' stórlátir fsl'endingar!
„Hóf er bez* á hverjum hlut“
var einu sinhi talið iífssammndi.
Eg held að ýmsir „ráðamenn" í
íslenzku þjótBífi ættu að gefa
þessu garnlð spakmæli meiri
gaum, en átt hefir sér stað und
anfarið.
Jón."