Tíminn - 10.06.1958, Page 7

f í M I N N, þriðjudaginn 10. júní 1958.
7
Hvernig
þessi fimm
— Vei -
þýða að
ur er svona
an? —
hefir þér iiSiS
ár á Jamaica?
— hvað myndi Hka
kvarfa, þegar mað-
iangt að heim-
Ung kona.. grönn eins
og víðitág, með fölvan yfir-
iit undir gullinni slikiu sól-
brunans, stillt og opið tillit
Ijósgrárra augna.
Já, bað er langt að flytþ
ast frá íslandi til Jamaica í
Vestur-lndíum — eða eins
og bað nú heitir — Indíska
lýðveldinu.
Konan, sem ég ræði við, er Rósa
Eiríksdóttir Ramsay, gift lögfræð-
ingi á Jamaica, Ian MacDonald
Ram’say a'ð nafni. Þau kynntust í
Englarrdi og giftust þar fyrir sex
árum, er Ian var við n'ám í Cam-
bridgetóskólanum. Síðan dvaldi
Rósa um tíma heima hjá foreldr-
um sínum, en flutti fyrir fimm
árum tiL tengdaforeldra sinna og
hjó þar þangað til maður hennar
hafði lokið námi sínu.
— Urðu þessi miklu umsk pti
ekki erfið fyrir þig?
— Loftslagsbreytingin hafði
mikil áhrif á mig, en tengdafoi-
eldrar mínir reyndust mér svo sér-
staklega vel, að ekki varð á betra
kosið. Teragdámóðir mín hefir allt-
af reynzt mér sem móðir og til
hennar hef ég getað leitað með
öll ínín vandamál og átt vísan
istuðning. En fyrstu þrjá mánuð-
ina — ég fiutti í jiinímánuði •—
þá var ég elckert nema bólur og
sár, öll skorkvikindi bitu mig og
það dutbu sár í greipar og milli
tánna á mér. Nonni litli, eldri sor.-
ur okkar, veiktist líka og hefir
það áreiðanlega verið af mjólk-
inni. Ég, varaði mig ekki á hvílík-
ur óþverri hún er. Lítið er um
nautgripi, svo mjólkursalar drýgja
mjólkúia gjarna með vatni.
Heitur sandur, volgur sjór
— Hvernig ef gróður og lands-
lag á Jamaica?'
— Allt er váfið gróðri, grasi og
skóglendi, en áldrei sézt þar þetta
fiosgræna gras, sem hér er, þ ir
er gróður stórvaxinn og gulleitur.
En ströndin er yndisieg, hvi.’.ir,
heitur sandur og volg'.ir sjór, sem
hægt er að baða sig' i allt árið.
Náttúruauðæfi eru nukil, ef þau
væru nýtt s/o sem veia skyidi.
— Htc heitt er þar að jafnaói'’’
þær, að mér fannst alveg sjálfsagt
cð gera hón. þeirra. Fyrir vikið
uppskar ég ósvífni og þær stálu
írá mér öllu steini léttara. Yfirleitt
er þjófnaður svo algengur, að nauð
synlegt er talið að hafa grimma
varðbund’a við hvert hús og eru
þeir vandir á að hleypa engum inn
nema heimafól'ki. Mér fann’st líka
ósköp óviðkunnanlegt að ætla
þjónustufólkinu ekki aðeins að
Ramsay, sem er gíft Iögfræíingi á Jamaica, þar borða annars sitaðar en húsbænd-
3 •• i • -. , ( | i • -ov. u.num, h’eldur með öðrum borð-
sem born eru enn borm ut og hitmn fer ekki mour
fvrir 22 stig
„Menn eru flokkaðir eftir hörunds-
en hvaða máli skiptir hann?”
Sigrííur Thorlacius ræ«Sir viÖ Rósu Eiríksdóttur

— Um jólaieytið er kald’ast, þá
kemst hitinn niður í 22 stig. Þá
er maður fárinn að skjálfa og
dúða sig. Á sumrin fer hann yíir
40 stig o’g fylgja margar náttúru-
hamfarir þessu veðurfari. Tvisvar
á ári rignir — ekki í dropum, held
ur fossum. Stundum koma felli-
byljir og 1. marz í fvrra kom ann-
ar mesti jarðskjálftinn á þessari
öld. Görnul hús hrundu og sprung-
ur komu í Veggi.
—• Leið þér ekki illa meðan á
jarðskjálftanum stóð?
— Ojú, en verstur var þó kvíð-
inn fyrir því, að fleiri kippir
myndu lcoma á eftir.
— Býrð þú inni í Kingston?
— Nei, við erum búin að fá
okkur hús rébt utan við borgina
og ökum daglega til vinnu í borg-
inni.
Vinnur úti
— Vinnur þú utan heimilis?
— Já, það hef ég alltaf gert.
Ennþá er það ekki venja að kon-
ur vinni sjálfar heimilisstörf. en
aftur á móti þykir ekkert athuga-
vert við að þær starfi utan heim
ilis, hafi þær menntun til þess.
Ég vinn sem bókhaldari hjá manni,
sem rekair gistihús og ferðaskrii-
ttotu. Hann er Sýrlendmgur, al'.ra
bezti karl. Svo kenni ég tvisvar í
viku píanóleik í skób, en tónlist
er nú kennd í öllum skólum á
Jemaica.
— Rekur m’aðurinn binn sjáii-
stæða málfl'utningssKrifstofu?
— Já; síðustu bvö árin hefir
'hann gert það og hefir gengið vel,
t.d. alloft verið skipaður verjandi
fyrir hæstarétti af hinu opinbera,
en ’það þykir eftirsóknarvert og
samkepþni er mikil.
— Eignaðist þú annan son eftir
að vestur kom?
— Já, Eiríkur litli fæddist á jól
unum 1956. Ekki var t'alið ráð-
iegt að ég færi með drengina til
ísl’ands, vafasamt að þeir þyldu
loftslagshreytingun'a. Sjálf er ég
.komin heim samkvæmt læknis-
r-áði. Veiktist i ágústmánuði í fyrra
og er ekki enn fullséð, hvort það
hefir verið maiaría eða eitthvað
annað. Nonni litli vildi endilega
fara með mér og segist áreiðanlega
muni fara til ísland’s, þegar hann
verði stór.
búnaði og er það brottrékstrarsök,
ef það notar nokkuð af því, sem
húsbændunum er ætlað.
Hvers konar fólk byggir — Ætli að það orsakist ekki af
Jamaica? hciibrigðisástæðum?
— Það er óhætt að segj’a, að þar — Vafaiaust. Við ráðum aldrei
búi all's konar fólk, svart, gult og þjónustufólk án þess að senda það
hvitt og öll s’tig þar á milli. En allt fyrst í læknisskoðun, annað getur
taiar þ'að ensku, og þar sem þetta orðið manni dýrkeypt, ek’ki sízt
mun vera ein yngsta sjálfstæð’a vegna barnanna.
þjóð heimsims, er ekki að undra, | — Er mikið um skordýr á þess-
þó að ýmislegt sé þar vangert enn ; um 6lóðum?
þá. En þarna er margt ákafiega i —Jú, það er alit kvikt af sporð-
duglegt og gáfað fólk, sem vafa- drekum, kam'elljónum, moskító-
laust á eftir að áorka mikiu ti'l flugum og margs konar maurum.
bóta. Mér er einna verst við sporðdrek-
Fjölskyldan.
Börn borin út
I ana. Bit þeirra getur verið börnum
' Hspftnlpcrf — nrcnVíiíS crinlflnfa Ef
— Hverjar eru helztu skugga-
hliðar lífsins þar?
— Pátækt, menntunarskortur, ■
glæpir og lélegt heilbrigðisástand,
en gegn öilu þessu er unnið, fyrst
og fremst með aukinni menntun.
Sbo.fnaðir liafa verið margir skólar
og' efnilegum nemendum veittir
námisstyrkir. Nú nýlega var til
dæmis úthl'uit’að tvö þúsund náms-
styrkjum. Báskóli er ágætur í
Kingston og sækja hann menn úr
•öUum áttum. Rétt hjá honum er
ríkissj úkrahús, fyrirany ndarstof n-
un, Á fæðingardeildinni þar ól ég i
drenginn minn og fékk frábæra!
umönnun. Barnsfæðingar eru tíðar
á eynni og inn á þessa fæðingar-
deild eru téknar allar konur, s_em
fást til að leiba þangað, hvort sem
þær eru efnaðar eða blásnauðar
meðan húsrúm leyfir. Ennþá ber
miki'ð á því, að stúlkur — og þá
fyrst og fremst þær fátæku —
beri út börn og fargi lifi þeirra á
ann'an hátt. Fyrir kemur, að fólk
sér hræfugla, hunda og ketti hóp-
ast að einhverjum böggli á víða-
vangi og þegar að er gáð, reynist
vera harn í bögglinum,
Auk ríkiss.iúkrahússins eru m'örg
ágæt einkasjúkrahús á eynni, en
þar er dýrt að vera. Sjúkratrygg-
ingar eru góðar fyrir þá, sem
vinnu hafa, en fátæktin cr liræði-
Iiegamikil og atvinnuteysi almennt.
Ennþá liggur dauðareísing við
alvarl'egum glæpum og segir það
sín’a sögu um ástandið, að vikulega
fara fram aftökur glæpamanna og
safnast venjulega fjöldi manns
saman. lil að horfa á þær, þó reynt
sé að sporna við því.
Ófrómt þjónustulið
— Hvernig hagið þið heímil'is-
haldi?
— Við höfum margt þjónustu-
fólk, harnfóstrur, þjónustustúlkur
og garðyrkjumann. Það vinnuafl
er hræðilega ódýrt. Við horgum
þeim sem svarar,20—25 ísl. krón-
um á viku, aumingjunum. Því mið-
ur er margt af þessu fólki ákaflega
ófrórnt og' mér gekk mjög illa að
venjast þeiin umgengnisháttum,
hættulegt, — orsakað ginklofa
barn grætur, þá er það oftast nær
vegna þess, að maur hefir bitið
það, en þau bit eru hætfulaus og
stundium gaman að virða maurana
lyrir sér. Slöngur eru engar hjá
ckkur, en viðbjóðslegar stórar rott
ur. Ötulasti banamaður þeirra er
mongoosinn — Rikki-tikki-tavi, —
og takist að temja þá, verja þeir
hús miklu betur en kettir. Þeu- eiga
hú rétt utan við hliðið okkar, eu
það er erfiit að ná þeim.
Börnunum gefið romm
— Hvernig er skemmtanalíf í
borg eins og Kingston?
— Leiklistarlíf er þar á byrjun-
arstigi og nýlega hefir verið stofn-
uð sinfóniuhljómsveit. Dans og
söngur er aðal'skemmtunin, auk
kvikmynda. Næturklúbbar og veit
ingahús eru fjölmörg og víða góð
skemmtiatriði. Naumast er hægt
að hugsa sér neitt rómantískara
en dansa þar í tunglsljósi undir
beru lofti, aðeins trjálimið yiir
höfði manns. Ein meginskemmtun-
in er að fara niður á ströndina með
nesti og baða sig og svo hittast
kunningjar hver hjá öðrum, ekki
til að drekka kaffi og kökur, held-
ur vínglas. Sérstaklega er rommið
vinsæll drykkur og eiginlega talið
allra meina bót. Ekki hef ég þó
talið æskilegt að taÉa upp þann.
sið. scm margar mæður hafa. að
gefa ungabörnum ronim, ef þau
eru óvær. Þær segja, að það gefist
prýðilega, en ég er nú dálítið van-
tiúuð á ágæti þess!
Hörundsdökkir eiga
uppdráttar
erfitt
Eiríkur og Nonni,
— Hver er afsbaða bil l'istarhátt-
ar manna?
— Sé rætt um ókunnugan mann
or það fyrsta, sem .syurt er um:
Hvernig er hann litur? Þama, þar
isem allar þjóðir mætast og bland-
ast og ekki er hægt að tala um
meinn óhlandaðan kynstofn, þá
eru menn flokkaðir eftir því hve
ljósir — eða dökkir — þe'r eru.
Þeir dekkstu eiga tvíniælalaust
erfiðast uppdráttar. Ég hef hvergi
sem taldir eru nauðsynlegir í sam- 'séð svarta stúlku í búð eða á skrif-
skiptum við það. Þegar stúlkurnar stofu, svo að eitthvað sé nefnt.
kcmu og báðu um aura eða þessl Sj’álfri er mér þetta óskiijanlegt.
hát'tar, kenndi ég svo í brjósti um CFramhald á ö. siOu»
A viðavangi
Álit Jóns á Reynistað
f Reykjavíkurbréfi Mbl. á
sunnudaginn var, er borið mik-
ið mikið lof á búnaðarráðslögin,
sem sett voru af nýsköpunar-
stjórninni 1945. Mbl. reynir m,
a. að túlka þessi lög á |þá leið,
að með þeim hafi bændum verið
falið Valdið f iv)e)tlðSagsmálum
landbúnaðarins. Þessari fullyrð-
ingu Mbl. verður bezt svarað með
því að birta hér stutta kafla úr
áliti minnihluta landbúnaðar-
nefndar á þingi 1945, en hann
skipuðu Bjarni Ásigeirsson og
Jón Sigurðsson á Reynistað.
Þessi kafli er svoliljóðandi:
„Því hefir verið haldið fraiu
flf ýmsum, að með stofnun land-
búnaðarráðsins hafi bændastétt-
in fengið valdið yfir málum þess-
um (þ. e. verðlagsmáliun . Iaiid-
búnaðarins), þar sem það sé ein-
göngu skipað bændum og starfs-
mönnum Landbúnaðarins. Eu
þetta er að okkar áliti hin mésta
fjarstæða. Það er sá aðili, sera
valdið hefir til að velja og skipa
í ráðið, er ábyrgð ber á því og
framkvæmdum þess, hverjir sem
í það veljast. Og í þessu falli er
það iríkisstjórniu, isem ræður,
Búnaðarráðið er því fulltrúi rík
isstjórnarinnar, en ekki bænda
stéttarinnar."
Hér liggur fyrir skýrt álit Jójís
á Reynistað um það, að með bún-
aðarráðslögunum l:,afi valdið ver
ið tekið úr hönduni bænda og af-
lient Jrfkisstjóminni. Vi§s!ulega
er meira mark takandi á þessum
vitnisburði Jóns á Reynistað en
skrifum Mbl. En það sýnir hins
vegar glöggt, hvernig lialdið yrði
á málurn bænda, ef Sjálfstæðis-
flokkurinn fengi einn að ráða,
ag aðalmálgagn hans skuli enu
í dag reyna að lofsyngja það
fyrirkomulag, ,að bændur fái
engu ráðið um verðlagsmál, held
ur skuli þau mál alveg lögð í vald
ríkisstjórnarinnar.
Valdalöngun og
verkfallsbrölt
Mbl. heldur áfram að gerá sem
mest veður út ,if verðhækkun-
um þeim, er verða af völdum
hinn.a nýu efnahagsráðstafana.
tilgangurinn leynir sér ekki. Með
þessu á -að ýta undir verka-
lýðsfélögin að f,ara nú af sta'ð
með nýja kaupkröfur, enda reka
erindrekar Sjálfstæðisflokksins i
félögunum nú óspart þann áróð-
ur. Engir vitá þó betur en for-
gólfar Sjáífstéeðjisflokksins, iað
kaupkröfur og verkföll nú geta
ekki li,aft nema illt eitt í för með
sér. En þeir eru ekki að setja
slíkt fyrir sig, þegar valdalönguu
in er annarsveigar.
Hótun, sem liefir
þveröfug áhrif
Vísir ræðir í forustugreiu á
laugardaginn um yfirlýsingu
brezku stjórnarinnar varðandi ó-
kvörðun íslendinga um útfærslu
fiskveiðilandlielginnar. Vísir seg
ir:
„Það er eins og brezka stjórn-
in lialdi, að við lifum nú á 17.
eða 18. öld, þegar það þótti gott
og blessað að beita fallbys$unuiu
liiklaust, hver sem í lihit átti.
Ýniis blöð í Bretlandi gera sér
þó grein fyrir því, að samskonar
aðferðir og áður voru notaðar,
koma ekki lengur til greina, og
hefir News Chronicle meðál ann
ars komizt svo að orði, að það
sé lilægileg fjarstæða, að tala um
það á árinu 1958, að liæigt sé
að finna I,ausn á slíku máli með
aðstoð fallbyssubáta. Er greini-
legt, að blöðum í Bi etlandi
finnst stjórnin hafa lilaupið á
sig og hún muni verða sér til
minnkunar í máli þesst:, enda
verður oft lítið úr þvi löggi,
sem hátt er reitt.
Það er líka næsta óhyggllegt,'
svo að ekki sé meira ságt, að
ætla að beygja íslendinga mc-ð
liótunum. Eðli íslendingsins ér
nú einu sinni þannig, aö það
(Framhald af 7. síðu).