Tíminn - 07.08.1958, Blaðsíða 7

Tíminn - 07.08.1958, Blaðsíða 7
T í MI N N, fimmtudaginn 7. ágúst 1958. 7 Noríur-Isafjaríarsýsla Bsen’dur í Norður-ísafjarðairsýs'Iu 'gera iniMu minna vothey en í vestursýj&iHini. Mest vothey gera þeir í Grunnavíkurhreppi, og 1955 gerðu þeir vothey úr m'eira en Páll Zóphóníasson: Votheysgerð á íslandi 75 ára hreppurinn hefir tiIthMega stærst kúabúin, og mun gefa kúm megin- ið eða allt votiheyiö, en Skag'ahrepp ur býr við mest úrfelli og verst helmingi heyja sinna. Votheysgerð þurrkunarskilyrði á töðu sina er göimfl þar. 1922 hitti ég bónda, 'er mig minnir að héti Halldór, og bjó og hafði búið á Höfða- strönd eða Höfða í Grunnavíkur- hreppi. Hann sagði mér að í ó- þurrkasumrum hefði hann stund- um verkað öll sín hey, sem vot hey og ával'lt gengið vel að fóðra fénaðinn á þeim. Næst Grunna- vík g-era menn wthey á Snæfjalla- strönd, og evo í Hólshreppi og Eyr arhreppi, og stendur það vaifalaust í samhandi við það, og miíkið er þurrlkasamara við Inn-Djúp, en ut- ar við Djúpið, bæði að auistan og vestan. og mun það orsökin til votheys- gerðarinnar þar. Óffikar að'stæður geta oft l'eitt til sömu niðurstöðu. Skagafjaríarsýsla S'kagfirðingar gera lítið vothey, setja aðeins um 6% af töðu sinni í vothey. 1955 voru byggðar jarðir í sýslunni 413 en vöthey var aðeins gert á 170 þeirra, og sýnir þetta glöggt þátttökuna. 1 Skagaifirði er mikil’l munur eftir hreppum á veðráttufari. í framfir'ðinum er þurrkasamt, kannske með því þurfkasamara hér á landi, aftur er úrfellasamt út með firðinum að austan, byrjar í Hofshreppi og sem heild um 8% meira vothey en gert hafði verið áður, og sýni- lega hafa mlargir bætt við ság votheysgeymilum í einhverri mynd 1955, því síðan hefir ver:ð gert um 4% meira af votheyi en áður var venja að gera. Engirn vafi er á því að bændur í sý-sl- unni eiga ekki nóg votheysrúm, ef þeir fá reglulegt votviðrasum- ekki, hefir vafalaust engar vot- ar, og líklegt er að þeir gælu í heysgeymslur haft, og ekki komið hvaða árferði sem er gert meira sér fyrir rn'eð að koma þeim upp, vothey sér til hagsbóta (sparað þegar sýnt var, hve óþurrkarnir með því fóður'bæt’i'Sikaup cg fsngið urðu langvarandi. En á þessi saga ódýrari framleiðsMk'ostnað en þeir að endurtaka sig? Þarf ekki að hafa nú). verða hér breyting á? Langmest vothey er gert umdir Eyjafjölílium og rniest undir Aust- ur-Fjöllunum. Þar miá heita að hver bóndi geri vothey, og 1955 settu þeir 38% af töðu sinni í vothey, og þó hygg ég a'ð þar hafi óþurrkarnir verið minnstir í sýsl unni það s’uimar, þó oft sé þar ó- þurrkasamt eins og í Mýrdal. Vest ur-'EyjafjöIlin settu 23% af töðu sinni í vothey 1955, en allir aðrir hreppar miklu minma og Hvolhreppur minnist, aðeins 2%. GuIIbringu- og Kjósarsýsla Páll Zóphóníasson gerð hjá þeim í samtoandi við lítil á að gefa það Strandasýsla eykst eftir þvi sem utar dregur Bændur í Strandasýsilú gera og í sýslunni. Votheysgerð er mest í nota nriikið vothey handa skepnum Hólahnsppi og stafar það að kúabú, og ótrú símuMi ög nota það handa öllum nokikru frá Hóihim, en þar eru öll sauðfé. skepnum. Gengur sýslan næst V,- tæki eins o-g ibezt verður á kosið, ísafjarðars’ýslu hvað votheysgerð enda gerðir 800 til 1000 hestar NortSur-Múlasýsla af votheyi árlega, og alfe’ eru 12% | af töðunni í hreppnum sett í vot | Ekki gerir nema fullur þriðjung hey. Anna'ns er votheysgerðin í ur af bændium Norður-Múlasýslu Skagafirði mest út að austan, þeg- votlhey. Þeir gerðu vothey úr 10 ar Hóiahreppi sleppir, og er hún —14% af töðu sinni óþurrka- þó hvergi mikil. Einn hreppur í sumrin 1950 til 1954, en ven’ju- sýslunni gerir ekkert vothey. Árnessýsla snertir'. Byggðar jarðir í sýslúnni eru 137, en bændur sem gerðu vothey 1955 voru no'kkiuð yfir 100, svo þeir er ekki gerðu vothey voru hverfandi fáir. Alimiennust er votheysgerðin í Kirlkjubóls- og Fellshrcppi. Þar gera allir vothey. í Kirkjuhólshreppi settu bændur 57 og 54% af töðu sinni í vot- hey árin 1955 og 1956, en í Fells- hreppi 49 og 45%. Ef til vill er hvað mestur munur á heyskapar- tíð í Árnesihreppi eftir árferði, enda er mij’ög mikili' munur á, Eyjafjarftarsýsla | l'ega gera þeir miun minna vot- hey. Mest vothev var gert í Borg- voru 541 árið 1955 en 448 bændur gerðu vothey. Af því sijá menn út- I breiðslu votheysgerðarinnar í I stærstu sýsiu. landsins og þeirri, ! sem telljast verðiur liafa forustu í landbúnaðinum, að minnsta kosti á mlörgum sviðuim. Enginn minnsti vafi er á því, að hér þarf að verða breyling á, þeir 'bændur sem enga aðstöðu hafa haft 1955 ti’l þess að gera vothey, verða að skapa sér þá aðstöðu, því enginn er I Eyjafirði er notað einkenni- lega Itið a.f votlheyi, eins og þar eru þó stór kúabú og mikil á- hvie mifci’ð vothey þeir verka frá heysins. ári till árs. Þeir hafa komizt upp ■■■■■■■■■ ■"■■•■.%W.V.W.Vi 4 ag gef,a þag kindum, en sauðféð í nærri 60%, en ffika farið niðúr er sú búgreinin sem þeir hafa í 10%, þegar iþun’kasumur hafa verið, og sýnir það að þeir kjósa þurrlheyið freikar en votheyið, þegar hvort tveggja liggur nokk- uð jatfnt fyrir að gera. Bændur í Kirkjubólshreppi, sem gefa siauðfé mikið v'othey, verða fyrir barðinu á Hvanneyrarveik- ... ^ , . veit, livenær’ hæsta óþuiTkasuanar arijarðarhreppi oþurrkasumnn og ksmur ,komið strax í mest verkuðu þeir þa vothey ur gumar og sp4 þvi. Arnesing- nærri hclmingi töðunnar. Sýnir það að þeir geta gripið til vot- heysgerðar þegar nauðsyn krefur, en vilja heldiur halda sig til þurr ar gera mun meira vothey en Rang æingar, og hafa gert það í þó no'kikiur ár, en fyrir 15—20 árum mátti heita að þeir stæðu jafn- Bændur í sýislunni nota töl:u vert af volheyi. Þó er vothey.’gerð ekki alm'enn, nema í Kjósarsýsl- unni, en í henni gerir megsr.þsiri bændanna vol'hey. Mest vöthsy er gert í Kjal'arnieshreppi. Þar gerðu al'lir vothey 1955, voru 41%, af töðunni sett í votihey, og þó enn meira 1956, því þá voru 63% af töðunni sett í vothey. Af þessu yfiriiti er Ijóst að svo lítur út sem vot'heyið sé yfirleitt meira gefið kúm en öðrum skeim- um, og gert meira þar sem kúa- bú eru stór í hlutfalli við fjár- búin. Fjöldi virðist liræddur við að gefa sauðfé vothey, og gerir það ekki nema út úr neyð. A1 menmt séð mætti skipta bændum í flofcka og segija sumir bændur, að þeir vilji helzt hafa helming af heyjum sínum í votheyi. Þéir gefa það öllum skepnum og telja það vera alveg sjálfsagt bæði fjár hagslega séð, en líka vegna skepn anna, sem þeir telja að líði betur með því að fá nokkurn hluta gjaf- arinnar sem vothey. Það er ára- tuga reynsla sem licfir komið þeim á þessa skoðun. Annar hópur bænda telur sjálf sagt að verka nokkurt votliey, og gott að gefa kúm það, en vilja rn—triilfKJa ntrii ““““ ““ gou. ao geia Kum x»ao, en vu]a pít ^anðfpð fætis' En síða:n hafa Arnesingari heM ekki gefa það öðrum skepn- sigið á og farið fram úr Rangæ- um, og sérstaklega ekki sauðfé. Seinni hluti herzla lög’ð á mjólkunframlteiðslu. Að vísu er þar — sérstaklega í ingum. _ Öþurrkasumarið 1955 Sumir í þessum hópi hafa reynt gerðu Arnesingar hlutfall.dega að gefa sauðfé vothey, og misst þriðjungi meira vothey en Rang- kindur sem þeir kenna votheys’gjöf æingar, en þó ekki eins mikið inni um. Mikið vothey vilja þessir . . „ . . og bændur í Mýrahreppi og Mýr-. þændur þó ekki verka, því þeir I venjulegu _arferði er gert dalshreppunum eru vanir að gera j vnja efcki hafa það meira en að meira vothey 1 SuiSlur-MuIasyslu áriega, hvernig sem viðrar. Mest J það eyðist upp með því að gefa al'lar síinar S’efjanlegiu vörur frá. I SuíSur-MúIasýsIa en í Norður-Múlasýslu, en hins vegar virðast Norð'mýlingar vera af t’öðu sinni settu bændur í Hraun gerðishreppi í vothey eða 41% lítið vothey gerðu bændur í Grafn ingshreppi, Selivogshreppi og Þing vallahreppi. Annars gerði sýslan w viou pax o^xoifajvj.cöa' x viígar \ iroasL íNui oiiiyniigai vuict crpT’fyishrpnm i vnfihpv pna 41% ncf 1 iimi. Veturinn 1956 til 1957 misstu framfirðinum - þurrkasamt eins þeim nokkuð jafnir, þegar óþurrk þar næst í Sandvíkurhreppi. Mjög öJEnn þeir 2,3% af þvi sauðíe, siem þeir og í Sfcagafirði, en með þvi að ar fcoma, og þörf er á að auka ---------------------------------------------- nn settiu á að hauistinu, miest úr gefa fcúnni nofckuð af votheyi með votheysgjöfina. Og þó eru hvor- Hvanneyrarveifci. Þétta eru ekki þurrheyinu', má fá kúna til að éta Ugj,r nndir það búnir að geta gert meiri varhöld en m'enn verðla fyrir meira af heyi, og spara með því nóg vothey, þegar óþunfcasumur í mörtgurn öðrum hreppum af ýms fóðurbæti og það borgar sig, að k©ma. Þar þarf að gera betur. um ásitæðum. Og þeir, bændur minnsta faosti þegar fóðurbætir- Meira er gert af votheyi í Héraðs- Kir'k'jiubólí’hrepps, segja að þetta inn er með réttu verði. 1955 gierðu hreppunum en í fjörðum og mest sé ekkert, miðað við þann mikla 174 bændur voithey, en byggðu í Egilsstaðahreppi, en þar voru 13 og 33% af töðunni sett í vothey 1955 og 1956. kúm það í þriðjung til helming er hópur bænda, og hann allmargmennur sem vill setj.a hána í vothey, að minnsta kosti það (Framhald á 8. síðu) haganð sem þeir hafi af votheys- jarðirnar voru 418, svo þeir eru gerðinni. Vegnia hennar geti þeir margir sem ekfcert vothey gera. heyjað fyrir búurn sínum, sem Svarfdælinigar nota mest vothey. þeiin væri ómögulegt með sama Leggja 8—9% af töðunni í vot- mannsfcap, ef þeir ættu að þurrka heysgryfjur. Næstir kóama bændur Athugasemd írá Starísmamiaíélagi Samhands íslenzkra samfiimuíélaga Austur-Skaítafellssýsla alit heyið. Vegna votheysgerðar- innar segjast þeir lilkia hafa miklu betri hey, og hatfa mún betur fóðraðan fénað. Þeir gætú kannski fengið hann eins vel fóðraðan, en yrðu þá að kaupa mi’klu meiri fóðurbæti. Þetta fer saman við skióðun þeirra í Vestur-ísafjarð- ars’ýslu. Þó að vóthey sé venjulega. gert gert mikið vothey. í votlheysgryfj'Uim af einhverri j gerð, þá er hitt Mka til að gera það í stakík,' og það hafa bændur í Strandasýslu gert til skammB tíma, þegar sérstök óþurrkatíð hefir fcomið cg þeir ekfci átt næg- ar gryfjur ti!l að hirða í. Annars staðar veit ég efcki til að bændur hafi gert það hér á lanidi. i Arnarneshreppi, en þeir gera vothey úr 8% af töðunni. Eyfirð- ingar ættu að gefa kúm sínum noikikuð mleira a-f votheyi, hvað sem veðráttunni Iíffur, til þess að fá ódýrari framl'eiðslu, og spara aðkeyptan fóðurbæti. Og svo getur þar komið óþurrkasiimar, og þá er gott að vera viðbúnir, að geta Suíur-Þingeyjarsýsla Vot'heysgerð hefir farið vaxandi í s'ýslunni, og eru nú hin síðari ár sett í vothev um 10—11% af töð- u'nni. Tæpur helmingur bænda gerir vofchey og allir í Öræfum.Þar eru l'ika sett i vothey 26% af töð- ™iw“Jéla“a“ unni og er það meira en 1 oðr- uon hreppuim sýslunnar. I MORGUNblaðinu s. 1. sunnu- ar siarfsfólks SÍS, sem stofnunin dag, þar sem minnzt er frídags liefir ekki samið við VR. Hlýtur verzlunarmanna, birtist grein eft það að vera augljóst að ekkt er ir Guðmund H. Garðarsson, for- híegt að semja við félag, sem mann Verzlunarmannafélags viðkomandi starfsfólk ekki vill Reykjavikur, þar sem hapn gerir vera í. að umtalsefni kjör og samninga Hins vegar hefir stjórn SÍS sam starfsfólks Sambands íslenzkra kvæmt óskum starfsmannafélags V estur-Skaftaf ellssýsla I grein sinni segir Guðmundur, að stjórn SÍS hafi neitað ag viður- ins, ákveðið að viðurkenna sanin ingsrétt þess og; taka upp samn- inga við það í stað þeirrar launa V estur-Húnavatnssýsla Votheysgjöf í Vestur-Húnavatns- sýslu er allalmenn, en ekki er mikill hluti töðunnar verfcaður sem vothey. Af 191 bónda 1955 gerðu 143 vothev. En af töðiunni voru aðeinis 12% vierkuð sem vothey. Austur-Húnavatnssýsla Bændur í Suður-Þingeyjarsýslu gera meira votlhey og alm'ennara en Eyfirðingar, og munar þó ekki mifclu. Af 401 bónda þar gera 239 vothev, eða. nokkuð yif'ir helm- ingur. Þeir verka milli 9 og 10% af töðú sinni sem vothey. Mest votihey er gert í S'k-útuistaða- og Ljósavatnshreppi. í Skútustaða- hreppi var 29 ag 16% aif töðúnni sett í vothey 1955 og 1956, en í Ljósavatnshreppi 22 og 14% sömu ár. Noríur-Þingeyjarsýsla vinnufyrirlæki megi ekki líðast að viðurkenna ekki frumrétt lwers í engri sýslu er eins mikill mun- stéttarfélags sem er samningarét’t ur eftir hreppum á fjölda þeirra urinn. Er farið fleiri og harðari bænda er gera vothey, né því orðum um þetta atriði. magni af töðu, er þeir í þessu sambandi vill stjórn verka sem sffiikt eins og Vestur- Starfsmannafélags SÍS benda á, að Skaftafellissýslu. í Mýrdalshi'eppun hér er rangf skýrt frá og gengið um — Hvamtos- og Dyrhóla — framhjá Ihöfuðatriðum. Starfs’- gera allir bændur vothey, og verfca mannfélag okkar, sem hefir starf kenna samningsrétf VR, að sam- skrár, sem sett hefir verið í sam ráði við starfsfó'lk Sambandsins, og gilt befir hingað t'il. Ýmsar ástæður eru til þess, að 30—40% af töðu sinni þannig, en svo er til í sýslunni lireppur, sem efckert vothey er gert í, og aðrir sem það er mjög ffitið. Fyrir auistan Sand er gert mest vothey í Hörgslandshreppi, þar eru 13% af töðunni s’ett í vot'hey. 125 bænd ur í sýslunni gerðu vothey 1955, en 190 jarðir voru byggðar. Að undanteknum hreppuim í Vestur- að í 21 ár, hélt fund um þessi mál 27. maí 1957 og var þar eft irfarandi samþykkt gerð einróma: Almennur fundur haldinn i S. F./SÍS. 27. maí 1957, lýsir því yfir að liann sé eindregið mótfallinn að starfsmenn SÍS gangi í Verzlun armannafélag Reykjavíkur. Einnig lýsir fundurinn yfir því, aö slarfsmenn SÍS viðurkenni Þar er votheysgjöf minni en í Suðursýslunni og ffifea misjafnari votheysgerð hvergi meiri eftir hreppuim, og í einuim hreppn- Mýrdalshreppunum, en þar um gerir enginn vothey. Oítast bændur að staðaldri um þriðjung setja þeir 4—6% af töðu sinni af töðunni í vothey. Bændur í Auistuu’-'HúnavatnssýsI unni gera minna vothey en í Vest- ursýsiunni. Bæði er hl'utf'alteltega minni 'hluti töðunnair verkaðlir sem í vothey og réttur helmingur af votihey eða um 8%, og eins eru bændunum gerir votihey, hinir bændurnir fæ'rri eða aðeims 119 ekki. Sva'lbarðs'hreppsbændurnir af nærri 200. Bændur í Áshreppi gera mest af votheyi en þeir settu og S'kagahreppi setja 17% af 1955 11% af töðu sinni í vot- töðum s'ínurn í votliey 1955. Ás1- hey. Trúlega stendur lítil votheys- vallasýslu vothey. V\ gerðu það Isafjarðarsýslu og Strandasýslu er ekki Verzlunarmannafélag Reykja en í víkur sem samningsaðila fyrir setja sína hönd í neins konar umræð Rangárvallasýsla Á því mikla óþurrkasumri 1955 gerðu nálægt % bænda í Rangár- um og vísar til fyrri ályktana um sama efni. Sérstaklega beinir fundurinn þeirri áskorun til stjórnar og fram kvæmdastjóra SÍS, að ganga ekki til samninga við Verzlunarmanna félag Reykjavíkur. Það er vegna þessarar samþykkt starfsmenn SÍS vilja. héldur að þeirra eigið félag annist samn- inga fyrir þá cn að VR geri það. Telja þeir sig muiu ná betri árangri, og nægir að benda á þá staðreynd, að . starfsipenn SÍS voru búnir að fá lífeyrissjóð löngu á undan öðru verzlunarfólki, að launaskrá SÍS hcfir verifi hærri en samningar- VR í lægri flokkun um, að sl'arfsmenn SÍS njóla þar ýmissa hlúnninda, sem þeir telja sig geta séð bezt um sjálíir. Þá eru ýms íleiri rök fyrir því, að starfslið SI3 skipi eigið starfs mannafélag, eins og' til dæmis bankar og bæjarfélög hafa. Er raunar ekki nema nokkur bluti af starfsemi SÍS sambærilegur við þá aðila, sem VTR semur við. j Virðingarfyl'lst, f. h. stjórnar S. F./SÍS, • Einar Birnir, formaSur. Grein þessi hefir verið send öll um dagblöðum bæjarins til birt- ingar.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.