Tíminn - 07.08.1958, Qupperneq 7

T í MI N N, fimmtudaginn 7. ágúst 1958.
7
Noríur-Isafjaríarsýsla
Bsen’dur í Norður-ísafjarðairsýs'Iu
'gera iniMu minna vothey en í
vestursýj&iHini. Mest vothey gera
þeir í Grunnavíkurhreppi, og 1955
gerðu þeir vothey úr m'eira en
Páll Zóphóníasson:
Votheysgerð á íslandi 75 ára
hreppurinn hefir tiIthMega stærst
kúabúin, og mun gefa kúm megin-
ið eða allt votiheyiö, en Skag'ahrepp
ur býr við mest úrfelli og verst
helmingi heyja sinna. Votheysgerð þurrkunarskilyrði á töðu sina
er göimfl þar. 1922 hitti ég bónda,
'er mig minnir að héti Halldór,
og bjó og hafði búið á Höfða-
strönd eða Höfða í Grunnavíkur-
hreppi. Hann sagði mér að í ó-
þurrkasumrum hefði hann stund-
um verkað öll sín hey, sem vot
hey og ával'lt gengið vel að fóðra
fénaðinn á þeim. Næst Grunna-
vík g-era menn wthey á Snæfjalla-
strönd, og evo í Hólshreppi og Eyr
arhreppi, og stendur það vaifalaust
í samhandi við það, og miíkið er
þurrlkasamara við Inn-Djúp, en ut-
ar við Djúpið, bæði að auistan og
vestan.
og mun það orsökin til votheys-
gerðarinnar þar. Óffikar að'stæður
geta oft l'eitt til sömu niðurstöðu.
Skagafjaríarsýsla
S'kagfirðingar gera lítið vothey,
setja aðeins um 6% af töðu sinni
í vothey. 1955 voru byggðar jarðir
í sýslunni 413 en vöthey var aðeins
gert á 170 þeirra, og sýnir þetta
glöggt þátttökuna. 1 Skagaifirði er
mikil’l munur eftir hreppum á
veðráttufari. í framfir'ðinum er
þurrkasamt, kannske með því
þurfkasamara hér á landi, aftur
er úrfellasamt út með firðinum að
austan, byrjar í Hofshreppi og
sem heild um 8% meira vothey
en gert hafði verið áður, og sýni-
lega hafa mlargir bætt við ság
votheysgeymilum í einhverri
mynd 1955, því síðan hefir ver:ð
gert um 4% meira af votheyi en
áður var venja að gera. Engirn
vafi er á því að bændur í sý-sl-
unni eiga ekki nóg votheysrúm,
ef þeir fá reglulegt votviðrasum-
ekki, hefir vafalaust engar vot- ar, og líklegt er að þeir gælu í
heysgeymslur haft, og ekki komið hvaða árferði sem er gert meira
sér fyrir rn'eð að koma þeim upp, vothey sér til hagsbóta (sparað
þegar sýnt var, hve óþurrkarnir með því fóður'bæt’i'Sikaup cg fsngið
urðu langvarandi. En á þessi saga ódýrari framleiðsMk'ostnað en þeir
að endurtaka sig? Þarf ekki að hafa nú).
verða hér breyting á?
Langmest vothey er gert umdir
Eyjafjölílium og rniest undir Aust-
ur-Fjöllunum. Þar miá heita að
hver bóndi geri vothey, og 1955
settu þeir 38% af töðu sinni í
vothey, og þó hygg ég a'ð þar hafi
óþurrkarnir verið minnstir í sýsl
unni það s’uimar, þó oft sé þar ó-
þurrkasamt eins og í Mýrdal. Vest
ur-'EyjafjöIlin settu 23% af töðu
sinni í vothey 1955, en allir
aðrir hreppar miklu minma og
Hvolhreppur minnist, aðeins 2%.
GuIIbringu- og
Kjósarsýsla
Páll Zóphóníasson
gerð hjá þeim í samtoandi við lítil
á að gefa það
Strandasýsla
eykst eftir þvi sem utar dregur
Bændur í Strandasýsilú gera og í sýslunni. Votheysgerð er mest í
nota nriikið vothey handa skepnum Hólahnsppi og stafar það að kúabú, og ótrú
símuMi ög nota það handa öllum nokikru frá Hóihim, en þar eru öll sauðfé.
skepnum. Gengur sýslan næst V,- tæki eins o-g ibezt verður á kosið,
ísafjarðars’ýslu hvað votheysgerð enda gerðir 800 til 1000 hestar NortSur-Múlasýsla
af votheyi árlega, og alfe’ eru 12% |
af töðunni í hreppnum sett í vot | Ekki gerir nema fullur þriðjung
hey. Anna'ns er votheysgerðin í ur af bændium Norður-Múlasýslu
Skagafirði mest út að austan, þeg- votlhey. Þeir gerðu vothey úr 10
ar Hóiahreppi sleppir, og er hún —14% af töðu sinni óþurrka-
þó hvergi mikil. Einn hreppur í sumrin 1950 til 1954, en ven’ju-
sýslunni gerir ekkert vothey.
Árnessýsla
snertir'. Byggðar jarðir í sýslúnni
eru 137, en bændur sem gerðu
vothey 1955 voru no'kkiuð yfir 100,
svo þeir er ekki gerðu vothey
voru hverfandi fáir. Alimiennust er
votheysgerðin í Kirlkjubóls- og
Fellshrcppi. Þar gera allir vothey.
í Kirkjuhólshreppi settu bændur
57 og 54% af töðu sinni í vot-
hey árin 1955 og 1956, en í Fells-
hreppi 49 og 45%. Ef til vill er
hvað mestur munur á heyskapar-
tíð í Árnesihreppi eftir árferði,
enda er mij’ög mikili' munur á,
Eyjafjarftarsýsla
| l'ega gera þeir miun minna vot-
hey. Mest vothev var gert í Borg-
voru 541 árið 1955 en 448 bændur
gerðu vothey. Af því sijá menn út-
I breiðslu votheysgerðarinnar í
I stærstu sýsiu. landsins og þeirri,
! sem telljast verðiur liafa forustu í
landbúnaðinum, að minnsta kosti
á mlörgum sviðuim. Enginn minnsti
vafi er á því, að hér þarf að verða
breyling á, þeir 'bændur sem
enga aðstöðu hafa haft 1955 ti’l
þess að gera vothey, verða að
skapa sér þá aðstöðu, því enginn
er
I Eyjafirði er notað einkenni-
lega Itið a.f votlheyi, eins og þar
eru þó stór kúabú og mikil á-
hvie mifci’ð vothey þeir verka frá heysins.
ári till árs. Þeir hafa komizt upp ■■■■■■■■■ ■"■■•■.%W.V.W.Vi 4 ag gef,a þag kindum, en sauðféð
í nærri 60%, en ffika farið niðúr er sú búgreinin sem þeir hafa
í 10%, þegar iþun’kasumur hafa
verið, og sýnir það að þeir kjósa
þurrlheyið freikar en votheyið,
þegar hvort tveggja liggur nokk-
uð jatfnt fyrir að gera.
Bændur í Kirkjubólshreppi, sem
gefa siauðfé mikið v'othey, verða
fyrir barðinu á Hvanneyrarveik-
... ^ , . veit, livenær’ hæsta óþuiTkasuanar
arijarðarhreppi oþurrkasumnn og ksmur ,komið strax í
mest verkuðu þeir þa vothey ur gumar og sp4 þvi. Arnesing-
nærri hclmingi töðunnar. Sýnir
það að þeir geta gripið til vot-
heysgerðar þegar nauðsyn krefur,
en vilja heldiur halda sig til þurr
ar gera mun meira vothey en Rang
æingar, og hafa gert það í þó
no'kikiur ár, en fyrir 15—20 árum
mátti heita að þeir stæðu jafn-
Bændur í sýislunni nota töl:u
vert af volheyi. Þó er vothey.’gerð
ekki alm'enn, nema í Kjósarsýsl-
unni, en í henni gerir megsr.þsiri
bændanna vol'hey. Mest vöthsy er
gert í Kjal'arnieshreppi. Þar gerðu
al'lir vothey 1955, voru 41%, af
töðunni sett í votihey, og þó enn
meira 1956, því þá voru 63% af
töðunni sett í vothey.
Af þessu yfiriiti er Ijóst að svo
lítur út sem vot'heyið sé yfirleitt
meira gefið kúm en öðrum skeim-
um, og gert meira þar sem kúa-
bú eru stór í hlutfalli við fjár-
búin. Fjöldi virðist liræddur við
að gefa sauðfé vothey, og gerir
það ekki nema út úr neyð. A1
menmt séð mætti skipta bændum
í flofcka og segija sumir bændur,
að þeir vilji helzt hafa helming
af heyjum sínum í votheyi. Þéir
gefa það öllum skepnum og telja
það vera alveg sjálfsagt bæði fjár
hagslega séð, en líka vegna skepn
anna, sem þeir telja að líði betur
með því að fá nokkurn hluta gjaf-
arinnar sem vothey. Það er ára-
tuga reynsla sem licfir komið
þeim á þessa skoðun.
Annar hópur bænda telur sjálf
sagt að verka nokkurt votliey, og
gott að gefa kúm það, en vilja
rn—triilfKJa ntrii ““““ ““ gou. ao geia Kum x»ao, en vu]a
pít ^anðfpð fætis' En síða:n hafa Arnesingari heM ekki gefa það öðrum skepn-
sigið á og farið fram úr Rangæ-
um, og sérstaklega ekki sauðfé.
Seinni hluti
herzla lög’ð á mjólkunframlteiðslu.
Að vísu er þar — sérstaklega í
ingum. _ Öþurrkasumarið 1955 Sumir í þessum hópi hafa reynt
gerðu Arnesingar hlutfall.dega að gefa sauðfé vothey, og misst
þriðjungi meira vothey en Rang- kindur sem þeir kenna votheys’gjöf
æingar, en þó ekki eins mikið inni um. Mikið vothey vilja þessir
. . „ . . og bændur í Mýrahreppi og Mýr-. þændur þó ekki verka, því þeir
I venjulegu _arferði er gert dalshreppunum eru vanir að gera j vnja efcki hafa það meira en að
meira vothey 1 SuiSlur-MuIasyslu áriega, hvernig sem viðrar. Mest J það eyðist upp með því að gefa
al'lar síinar S’efjanlegiu vörur frá.
I
SuíSur-MúIasýsIa
en í Norður-Múlasýslu, en hins
vegar virðast Norð'mýlingar vera
af t’öðu sinni settu bændur í Hraun
gerðishreppi í vothey eða 41%
lítið vothey gerðu bændur í Grafn
ingshreppi, Selivogshreppi og Þing
vallahreppi. Annars gerði sýslan
w viou pax o^xoifajvj.cöa' x viígar \ iroasL íNui oiiiyniigai vuict crpT’fyishrpnm i vnfihpv pna 41% ncf 1
iimi. Veturinn 1956 til 1957 misstu framfirðinum - þurrkasamt eins þeim nokkuð jafnir, þegar óþurrk þar næst í Sandvíkurhreppi. Mjög öJEnn
þeir 2,3% af þvi sauðíe, siem þeir og í Sfcagafirði, en með þvi að ar fcoma, og þörf er á að auka ---------------------------------------------- nn
settiu á að hauistinu, miest úr gefa fcúnni nofckuð af votheyi með votheysgjöfina. Og þó eru hvor-
Hvanneyrarveifci. Þétta eru ekki þurrheyinu', má fá kúna til að éta Ugj,r nndir það búnir að geta gert
meiri varhöld en m'enn verðla fyrir meira af heyi, og spara með því nóg vothey, þegar óþunfcasumur
í mörtgurn öðrum hreppum af ýms fóðurbæti og það borgar sig, að k©ma. Þar þarf að gera betur.
um ásitæðum. Og þeir, bændur minnsta faosti þegar fóðurbætir- Meira er gert af votheyi í Héraðs-
Kir'k'jiubólí’hrepps, segja að þetta inn er með réttu verði. 1955 gierðu hreppunum en í fjörðum og mest
sé ekkert, miðað við þann mikla 174 bændur voithey, en byggðu í Egilsstaðahreppi, en þar voru 13
og 33% af töðunni sett í vothey
1955 og 1956.
kúm það í þriðjung til helming
er hópur bænda, og hann
allmargmennur sem vill setj.a hána
í vothey, að minnsta kosti það
(Framhald á 8. síðu)
haganð sem þeir hafi af votheys- jarðirnar voru 418, svo þeir eru
gerðinni. Vegnia hennar geti þeir margir sem ekfcert vothey gera.
heyjað fyrir búurn sínum, sem Svarfdælinigar nota mest vothey.
þeiin væri ómögulegt með sama Leggja 8—9% af töðunni í vot-
mannsfcap, ef þeir ættu að þurrka heysgryfjur. Næstir kóama bændur
Athugasemd írá Starísmamiaíélagi
Samhands íslenzkra samfiimuíélaga
Austur-Skaítafellssýsla
alit heyið. Vegna votheysgerðar-
innar segjast þeir lilkia hafa miklu
betri hey, og hatfa mún betur
fóðraðan fénað. Þeir gætú kannski
fengið hann eins vel fóðraðan, en
yrðu þá að kaupa mi’klu meiri
fóðurbæti. Þetta fer saman við
skióðun þeirra í Vestur-ísafjarð-
ars’ýslu.
Þó að vóthey sé venjulega. gert gert mikið vothey.
í votlheysgryfj'Uim af einhverri j
gerð, þá er hitt Mka til að gera
það í stakík,' og það hafa bændur
í Strandasýslu gert til skammB
tíma, þegar sérstök óþurrkatíð
hefir fcomið cg þeir ekfci átt næg-
ar gryfjur ti!l að hirða í. Annars
staðar veit ég efcki til að bændur
hafi gert það hér á lanidi.
i Arnarneshreppi, en þeir gera
vothey úr 8% af töðunni. Eyfirð-
ingar ættu að gefa kúm sínum
noikikuð mleira a-f votheyi, hvað
sem veðráttunni Iíffur, til þess að
fá ódýrari framl'eiðslu, og spara
aðkeyptan fóðurbæti. Og svo getur
þar komið óþurrkasiimar, og þá er
gott að vera viðbúnir, að geta
Suíur-Þingeyjarsýsla
Vot'heysgerð hefir farið vaxandi
í s'ýslunni, og eru nú hin síðari ár
sett í vothev um 10—11% af töð-
u'nni. Tæpur helmingur bænda
gerir vofchey og allir í Öræfum.Þar
eru l'ika sett i vothey 26% af töð- ™iw“Jéla“a“
unni og er það meira en 1 oðr-
uon hreppuim sýslunnar.
I MORGUNblaðinu s. 1. sunnu- ar siarfsfólks SÍS, sem stofnunin
dag, þar sem minnzt er frídags liefir ekki samið við VR. Hlýtur
verzlunarmanna, birtist grein eft það að vera augljóst að ekkt er
ir Guðmund H. Garðarsson, for- híegt að semja við félag, sem
mann Verzlunarmannafélags viðkomandi starfsfólk ekki vill
Reykjavikur, þar sem hapn gerir vera í.
að umtalsefni kjör og samninga Hins vegar hefir stjórn SÍS sam
starfsfólks Sambands íslenzkra kvæmt óskum starfsmannafélags
V estur-Skaftaf ellssýsla
I grein sinni segir Guðmundur,
að stjórn SÍS hafi neitað ag viður-
ins, ákveðið að viðurkenna sanin
ingsrétt þess og; taka upp samn-
inga við það í stað þeirrar launa
V estur-Húnavatnssýsla
Votheysgjöf í Vestur-Húnavatns-
sýslu er allalmenn, en ekki er
mikill hluti töðunnar verfcaður sem
vothey. Af 191 bónda 1955 gerðu
143 vothev. En af töðiunni voru
aðeinis 12% vierkuð sem vothey.
Austur-Húnavatnssýsla
Bændur í Suður-Þingeyjarsýslu
gera meira votlhey og alm'ennara
en Eyfirðingar, og munar þó ekki
mifclu. Af 401 bónda þar gera
239 vothev, eða. nokkuð yif'ir helm-
ingur. Þeir verka milli 9 og 10%
af töðú sinni sem vothey. Mest
votihey er gert í S'k-útuistaða- og
Ljósavatnshreppi. í Skútustaða-
hreppi var 29 ag 16% aif töðúnni
sett í vothey 1955 og 1956, en í
Ljósavatnshreppi 22 og 14% sömu
ár.
Noríur-Þingeyjarsýsla
vinnufyrirlæki megi ekki líðast að
viðurkenna ekki frumrétt lwers
í engri sýslu er eins mikill mun- stéttarfélags sem er samningarét’t
ur eftir hreppum á fjölda þeirra urinn. Er farið fleiri og harðari
bænda er gera vothey, né því orðum um þetta atriði.
magni af töðu, er þeir í þessu sambandi vill stjórn
verka sem sffiikt eins og Vestur- Starfsmannafélags SÍS benda á, að
Skaftafellissýslu. í Mýrdalshi'eppun hér er rangf skýrt frá og gengið
um — Hvamtos- og Dyrhóla — framhjá Ihöfuðatriðum. Starfs’-
gera allir bændur vothey, og verfca mannfélag okkar, sem hefir starf
kenna samningsrétf VR, að sam- skrár, sem sett hefir verið í sam
ráði við starfsfó'lk Sambandsins,
og gilt befir hingað t'il.
Ýmsar ástæður eru til þess, að
30—40% af töðu sinni þannig,
en svo er til í sýslunni lireppur,
sem efckert vothey er gert í, og
aðrir sem það er mjög ffitið. Fyrir
auistan Sand er gert mest vothey
í Hörgslandshreppi, þar eru 13%
af töðunni s’ett í vot'hey. 125 bænd
ur í sýslunni gerðu vothey 1955,
en 190 jarðir voru byggðar. Að
undanteknum hreppuim í Vestur-
að í 21 ár, hélt fund um þessi
mál 27. maí 1957 og var þar eft
irfarandi samþykkt gerð einróma:
Almennur fundur haldinn i S.
F./SÍS. 27. maí 1957, lýsir því yfir
að liann sé eindregið mótfallinn
að starfsmenn SÍS gangi í Verzlun
armannafélag Reykjavíkur.
Einnig lýsir fundurinn yfir því,
aö slarfsmenn SÍS viðurkenni
Þar er votheysgjöf minni en í
Suðursýslunni og ffifea misjafnari votheysgerð hvergi meiri
eftir hreppuim, og í einuim hreppn- Mýrdalshreppunum, en þar
um gerir enginn vothey. Oítast bændur að staðaldri um þriðjung
setja þeir 4—6% af töðu sinni af töðunni í vothey.
Bændur í Auistuu’-'HúnavatnssýsI
unni gera minna vothey en í Vest-
ursýsiunni. Bæði er hl'utf'alteltega
minni 'hluti töðunnair verkaðlir sem í vothey og réttur helmingur af
votihey eða um 8%, og eins eru bændunum gerir votihey, hinir
bændurnir fæ'rri eða aðeims 119 ekki. Sva'lbarðs'hreppsbændurnir
af nærri 200. Bændur í Áshreppi gera mest af votheyi en þeir settu
og S'kagahreppi setja 17% af 1955 11% af töðu sinni í vot-
töðum s'ínurn í votliey 1955. Ás1- hey. Trúlega stendur lítil votheys- vallasýslu vothey. V\ gerðu það
Isafjarðarsýslu og Strandasýslu er ekki Verzlunarmannafélag Reykja
en í víkur sem samningsaðila fyrir
setja sína hönd í neins konar umræð
Rangárvallasýsla
Á því mikla óþurrkasumri 1955
gerðu nálægt % bænda í Rangár-
um og vísar til fyrri ályktana um
sama efni.
Sérstaklega beinir fundurinn
þeirri áskorun til stjórnar og fram
kvæmdastjóra SÍS, að ganga ekki
til samninga við Verzlunarmanna
félag Reykjavíkur.
Það er vegna þessarar samþykkt
starfsmenn SÍS vilja. héldur að
þeirra eigið félag annist samn-
inga fyrir þá cn að VR geri það.
Telja þeir sig muiu ná betri
árangri, og nægir að benda á þá
staðreynd, að . starfsipenn SÍS
voru búnir að fá lífeyrissjóð löngu
á undan öðru verzlunarfólki, að
launaskrá SÍS hcfir verifi hærri
en samningar- VR í lægri flokkun
um, að sl'arfsmenn SÍS njóla þar
ýmissa hlúnninda, sem þeir telja
sig geta séð bezt um sjálíir.
Þá eru ýms íleiri rök fyrir því,
að starfslið SI3 skipi eigið starfs
mannafélag, eins og' til dæmis
bankar og bæjarfélög hafa. Er
raunar ekki nema nokkur bluti
af starfsemi SÍS sambærilegur við
þá aðila, sem VTR semur við.
j Virðingarfyl'lst,
f. h. stjórnar S. F./SÍS, •
Einar Birnir, formaSur.
Grein þessi hefir verið send öll
um dagblöðum bæjarins til birt-
ingar.