Tíminn - 23.09.1958, Blaðsíða 6

6
T í M IN N, þriðjudaginn 23. september S.958.
Útgefandt: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargotu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304
(ritstjórn og blaðamenn,
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323
Prentsmtðjan Edda hf.
„Frelsissöngur Puerto Rico
íí
Verkfallið, sem brást
í GÆRKVELDI tókust
samningar milli Verka-
mannafélagsins Dagsbrúnar
og atvinnurekenda. Eru það
mikil' gleðitíðindi, að ekki
skyidi koma til verkfalls hjá
þessari fjölmennu stétt, því
að Dagsbrúnarverkfall hefir
jafnan í för með sér mjög
flj ótlega alisher j arstöðvun,
sem veldur þegar margvís-
legum vandræðum og stór-
tjóní, og stefnir atvinnuveg
um i beinan voða áður en
langt líður. Á þessum tíma
árs hefði slíkt verkfall kom
ið mjög illa við atvinnulíf
þjóðarinnar og lífsafkomu
alla.
Þótt undarlegt megi virð-
ast munu þó ekki allir fagna
því, að tekizt hefir að koma
í veg fyrir Dagsbrúnarverk-
fail. Valdabraskarar Sjálf-
stæðisflokksins, sem unnið
hafa að því öllum árum að
koma á verkföllum og lifðu
nú í þeirri von, að Dagsbrún
arverkfall mundi skella á,
munu verða fyrir vonbrigð-
um. Það mátti kenna hlakk-
tóninn í Morgunblaðinu á
sunnudaginn, bæði í Reykja-
víkurbréfi og frétt um tilvon
andi verkfall. Þar segir:
„Þegar Reykjavlkurblöðin
koma næst út, getur svo
fariS, að skollið verði á verk
fall Dagsbrúnarmanna . . . .
í gœrdag var ekki að sjá, að
lausn kjaradeilunnar vœri
á nœsta leiti“.
í Reykjavíkurbréfi Morg-
unblaðsins á sunnudaginn
er þess mi.nnzt, að hálft
fjórða ár sé liðið frá Dags-
brúnarverkfalli. Það hafi
veríð <atf pólltískum togu
spunnið og þau öfl að verki,
sem „á þennan veg unnu að
þðí að sprengja þáverandi
stjórnarsamstarf“.
ÞAÐ ER auðséð að hér er
verið að rifja upp verkfalls-
sögu Dagstorúnar í tvennum
tilgangi. í fyrsta lagi ganga
Sjálfstæðismenn út frá því
sem gefnu í gleðivímu sinni,
að nú skelli á Dagsbrúnar-
verkfall, og þvi eigi við að
rifja upp að hálft fjórða ár
sé á milli verkfalla. í öðru
lagi eru Sjálfstæðismenn að
rifja upp fyrir sér „resept“
kommúnista í pölitiskum
verkföllum. í þetta sinn átti
Dagsbrúnarverkfall nefni-
lega líka að vera „pólitískt“
til þess að „sprengja stjórn-
arsamst.arf“, en munurinn
var aðeins sá, að nú eru það
Sjálfstæðismenn sem fara í
föt kommúnista og ætluðu
að leggja til púðrið og
sprengjuna. Fallbyssan var
sem sagt hlaðin, aðeins eftir
að hleypa af, — Dagsbrúnar-
verkfall eiginlega skollið á í
Morguntolaðinu á sunnudag-
inn, og það átti að vera eins
konar sigurpálmi í „verka-
lýðsbaráttu" Sjálfstæðis-
manna. -Nú hefir sú von
brugðizt.
„Verkalýðsbarátta" Sjálf-
stæðisflokksins hefir um
sinn vakið furðu lands-
manna, og óhætt mun að
fullyrða, að hún verði sögu-
fræg. Hún er táknrænt dæmi
um það, hvert skefjalaus
valdasýki getur leitt póli-
tíska ævintýramenn. Þess
munu fá eða engin dæmi,
að afturhaldssamur borgara
flokkur hafi snúizt svo ger-
samlega gegn grundvallar-
stefnu sinni og öllum fyrri
yfirlýsingum til þess eins að
þjóna valdasýki forystu-
manna sinna. Sú saga mun
lengi í minnum höfð.
DÁLÍTIÐ atvik á síðasta
þæjarstjórnarfundi Reykja-
víkur varð til þess að varpa
skæru ljósi yfir þennan lodd
araleik Sjálfstæðismanna. —
Undanfarin misseri hafa
FramsóknarhósiS
I GÆRKVELDI héldu
Framsóknarfélögin í Reykja
vík mjög fjölmennan og
glæsilegan fund um land-
heigismálið. Fundurinn var
haldinn í nýj um og glæsileg-
um húsakynnum Framsókn-
armanna í Reykjavík, Fram-
sóknarhúsinu við Tjörnina.
Með því að hús þetta er tekið
í notkun er miklum og lang-
þráðum áfanga náð í félags-
málum Framsóknarmanna í
Reykjavik og landsins alls.
Framsóknarmenn hafa árum
saman safnað til þess fé og
toarizt fyrir því, að eignast
slíkt hús, enda er það flokkn
um lífsnauðsyn. Nú er þess-
um áfanga náð að verulegu
teyti. Framsóknarmenn hafa
eignast gott hús á ákjósan-
legum stað við Tjörnina, og
þótt ýmislegt sé enn ógert
við búnað hússins, er þess að
vænta, að Framsóknarmenn
þurfi ekki framvegis að vera
á hrakhólum með fundi sína
og eigi nú vísan samastað til
þeirra. Að vísu hafa Fram-
„Don Pablo" stóð hér eitt
kvöldið um daginn og klapp-
aði fyrir Brahms-forleik; og
Casalshátíðin heldur áfram
á sinn vanabundna hátt. Þar
sem Casals stendur einn og
klappar birtist dæmigert^
tákn frelsisins, fas mannsins
sjálfs. Ásamt með dr. Alber<
Schweitzer hefir þessi litli
Spánverji orðið talsmaður
einstaklingsins og frelsis, og
báðir hafa þessir miklu hljóm
listarmenn helgað líf sitt bar
áttunni fyrir hugðarefni
sínu, hvor á sinn hátt.
Á Casalshátíöinm kemur í Ijós
hvernig frjálst Puerco Rico hefir
nú horfið á braut framíara óg
menningar. Þeir sem áður voru
soltnir hafa nú fengið nóg að bíta
og 'brenna, og fólkið hefir verið
menntað.
Áður var mesta vandamálið
sjúkdómarnir, sem nú hefir verið
útrýmt að mestu og 95 af hundr-
aði barnanna ganga i skóla. Iðn-
aðurinn er vel á veg kominn með
að hagnýta sér náthiruauðlindir-
nar. Þannig er Puerto Rico farið
að tileinka sér menninguna, fram-
farirnar, farið að fylgjast mcð í
listum og almennri menntun.
j Fyrii’ mörgum árum yfirgaf Uon
: Pablo Spán, og sagðist aldrai
mundu koma þar, meðan einræði
Francos héldist þar. Fyrir 'tve.im
árum hélt hann frá frönsku Prer.
eafjöllum til Puerto Rico. Casals-
hátíðin er hér sjálfsagður hlutur.
þar sem hann er mfiðal vina úr
tónlistaheiminum og þar á meðal
vina úr tónlistarheiminum og þar
á meðal Isaac Stern., Rudolf Ser-
kin, Eugene Istomin og Victoria
de Los Angeles og hér syngja þau
og leika.
! „Fjölskyldan“.
i 'Hér er það eins og fjölskylda
■safnist saman til að njóta hljóm-
listarinnar. Hér eru samskipti
hljómlistarmannanna öll önnur en
í hljómlisfarsölunum. Samskiptin
eru eins og milli vina, hljómsveit-
arstjórin, Alexender Schneider,
hljómsveitin og einleikararnii', allt
; er þetta eins og ættingjar. Hollust
Frásögn frá CasaSshátíðirini
eftir Robert H. Brunn
„Don Pablo" Casals er dáöasti maSur á Puerto Rico, enda einn fremsti
tónsnillingur, sem nú er uppi. — Hér sést hann æfa heima hjá sér. —
an við „Don Pablo“ laðar fram
gleði og hluttekningu, sem aldrci
kemur fram i starfinu út á við.
Og fólkið í Puorfo Rico er
þátttakendur. „Donna Fela“ fyrsta
konan, sem verður borgarstjóri í
San Juan, hefir látið koma fyrir
sjónvarpstækjum á torgum, svo að
allir geti fylgzt með.
Ný hljómsveit.
Að latneskri venju hefir það op
inbera tekið hljómlistina undir
sinn verndarvæng, og sem bein af-
leiðing af þessu hefir ríkisstjórn-
in lagt grundvöllinn að Sinfóníu-
hljómsveit í Puerto Rico með
framlagi, sem nemur 50 þús. doll-
urum. Tuttugu hljómlistarmenn
hafa byrjað æfingar og í nóvem-
ber heldur hún fyrstu hljómleik-
ana.
Aðeins einu sinni hefir stór
hljómsveit komið hér. Það var fyr
ir tveim árum, þegar Fílharmóníu
sóknarmenn jafnan notið
góðrar fyrirgreiðslu eigenda
ýmissa samkomuhúsa í
Reykjavík, en miklu meira
er um vert, að flokkurinn
eigi sjálfur ráð á góðu sam-
komuhúsi.
Fundurinn í gærkveldi, þar
sem rætt var um landhelgis-
máJið, markar því tímamót
í félagsstarfi flokksins, og er
það ánægj ulegt, að slíkt önd-
vegismál þjóðarinnar, sem
landhelgismálið, skyldi vera
dagskrármál fyrsta fundar-
ins í Framsóknarhúsinu.
Framsóknarmenn í Reykja
vík og um allt ’and, hafa
unnið ötullega að því að
jjessi áfangi næðist og flokk
urinn eignaðist eigið hús til
heimilis í Reykjavík, og þeir
eiga miklar þakkir skyldar.
Og nú er komið að því að
njóta árangursins af starf-
inu og framvegis mun Fram-
sóknarfólk koma til funda og
flokksþings i Framsóknar-
húsið við Tjörnina.
Sjálfstæðismenn kynt undir
kaupkröfum, eggjað allar
stéttir lögeggjan til þess að
gera kaupkröfur og verkföll
og þegar ekki þótti nógu
vasklega fram gengið á þeim
vettvangi, lét íhaldið at-
vinnurekendur sina bjóða
kauphækkanir til þess að
freista þess að skapa ósam-
ræmi, er hleypt gæti af stað
almennri kaupkröfuöidu. í
Morgunblaðinu var kaup-
kröfuáróðurinn rekinn af
kappi, en virtist nokknr von
til þess að kaupdeila leiddi
til verkfalls, skipaði íhaldið
atvinnurekendum sínum að
standa sem fastast gegn
samningum. Á bæjarstjórn-
arfundi hélt borgarstjóri
hjartnæma ræðu um að 'eöli
legt væri að Dagsbrúnar-
menn fengju nokkra kaup-
hækkun og hið sama var sagt
í Morgunblaðinu, en við
samn .ngaDorðið sfKipaði, í-
hn.i.dið sínum mönnum að
standa sem fastast gegn
samningum og neita því, sem
Morgunblaðið og borgarstj óri
töldu „eölilegt". Svona átti
að fara að því að búa til
Da gsbrúnarverkf all.
ÞEGAR það kom fram í um
raaðum um málið í. bæjar-
stjórn, að verkamenn hefðu
sýnt viðleitni stjórnarvalda
til viðreisnar i efnahagslíf-
inu loisverðan skilning og
þetta bæri að viröa, ætlaði ;
ihaídið og Morgunblaðið |
alveg að tryllast. Þar komst
upp um strákinn Tuma í
verkalýðsbaráttunni. Kaup-
hækkunarbarátta ihaldsins
hefir nefnilega ekki verið
háð með hag verkamanna
fyrir augum, heldur valda-
braskaranna í Sjálfstæðis-
flokknum. Það er ekki aðal-
atriðið hjá þeim, að launa-
fólk fái kauphækkun, heldur
að það eyðileggi efnahags-
ráðstafanir þjóðarinnar og
geri verkföll. Það er mesta
synd verkamanna að styðja
heilbrigðar ráðstafanir í
efnahagslífinu, og það er
glæpur að fara um slíka af-
stöðu viðurkenningarorðum.
Svo djúpt er Sjálfstæðisflokk
urinn sokkinn, að eina ráð
hans i stjórnmálabaráttunni
er pólitísk verkföll, og sýni
einhver stétt skilning á þjóð
arhagsmunum, skal hún fá
það óþvegið.
En i þetta sinn brást ihald
inu bogalistin. Dagsbrúnar-
verkfallið, sem svo að segja
var skollið á í Morgunblað-
inu á sunnudaginn, kom
ekki. Það verður því svolítið
meira en hálft fjórða ár milli
Dagsbrúnarverkfalla, svo að
sagnfræði Reykj avíkurbréfs-
ins stenzt ekki. Þetta verður
aðeins Dagsbrúnarverkfallið,
sem íhaldinu brást, og að því
leyti hið merkilegasta verk-
fad.
hljómsveit New Orleans-borgar
kom hingaö og var hér eitt kvöld.
Nú segja gagnrýnendur, að á-
heyrendur í H.iskólaleikhúsi Pu-
erto Rico hafi verið blekktir. Þeir
hai'i klappaö, þegar hljómsveitin
lék hæst: ekki af því aö hún hafi
leikið eitthvað vinsælt eða þekkt
verk.
„Spænskumælancli samfé'.ag".
„Don Pabl-o‘' kann vel við sig
hér og finnst hann vera heima, í
fyrsta lagi, af því að móðir hans
fæddist hér og ef til vill fremur,
af því að Puerto Rico er frjálst
land.
En þannig hefir þetta ek.ki ailt-
af verið, því að íyrst fyrir 20 ár-
um hefir endurreisnin hafizt und-
ir stjórn Mr. Muno.s og kjörin
hafa batnað. Það er ekki lengur
bandarisk nýlenda, heldur spönsku
mælandi samfélag, sem fer sínar
eigin gölur; ekki lengur pólitízkur
, fótbolti og grundvöliur fyrir
kaupahéðna. frá megirilandinu sem
setja peningamálin ofar öllu,
Casalshátíðin. er m. a. eUt tákn
þess, að upp er að renna þjóðfé-
lag einstaklinga, sem fengið heiir
tækifæri að móta sig eftir eigin
geðþótta en ekki hellt í valsa
Ameríkutízkunnar.
Tómstuiiclasíarf
ungmenna í
Hafnarfirði
í haust tekur til starfa t Hafn-
arfirði tómstumlaiheimili ung-
templara. Aðsctur heimilisins
verður í Góðtemplarahúsinu. Til
starfsemi þessarar er efnt af templ
urum í Hafnaríirði og munu Hafn
arfjarðarhær og Áfengisvarnar-
nefnd Hafnarfjarðar veita málinu
mikilvægan fjárahgslegan stuðn-
ing.
Tómstundaheimilið mun efna til
leiðbeininga i ýmisum greinum,
svo sem vinmi með bast Oig tágar,
ýlugvéllimódeismiíTSi. o. fl. Þetta
starf er ætlað ungu fólki, piltum
og stúlkum á aMrinum 12—25
ára.
Gjald er áætlað 25—30 krónur
og gildir það fyrir 8 kvöld, 16
kénnslustundir,
Innritun á náimskeiðið fer fram
í Góðtemlaraihúsin'U dagana 9—-11
október klukkan 5—7 e.h.
I stjórn Íömstundaíheimil'isina
eiga sæti Jón K. Jóhannesson,
Guðmundur Þórarinsson, Halldór
Sigurgeirsson, Lárus Guðmunds-
son og Magiuis Jónsson.