Tíminn - 23.09.1958, Blaðsíða 7

T í MIN N, þriðjudaginn 23. september 1958.
Hið nýja hús Húsmæð.askólans við Háuhlíð.
Húsmæðrakennaraskóli íslands tekur
til starfa að nýju eftir tveggja ára hlé
gerð'ar og mataræði um margt
öSruvísi en Jier gerðist. Hér væri
t. d. algengt að fiskur væri á borð
um fjóra eða fimm daga vikunn-
ar en í nálægum löndum væri hann
kannski horðaður nokkrum sinn
um i mántfði. Hvergi annars stað-
væri heldiir sláturmatur hagnýtt
ur á jafn góðan og hollan hátt og
hér og þannig mætti benda á
margt, sem gerði það æskilegt og
nauðsynlegt, að halda við Ihinni
gömlu, góðn íslenzku matargerð,
jaínframt þiví að bæta við nýjung
um, eins ög aukinni grænmetis-
neyzhi.
>á benti skólastjóri einnig á
hive miklir og vaxandi atvinnu-
möguleikar væru hérlendis fyrir
húsmæðrakcnnara til sjálfslæðrar
atvinnu, auk þess sem sú mennt
un ætti að verða þeim drjúgt vega
besti, sem gerast húsmæður. Og
margir ihúsmæðrakennarar, sem
látið hafa af kennslu um stundar
sakir vegna þess, að þær hafa
þurft að annast toarn og bú, ‘hefja
kennslu á ný þegar börnin stálp-
ast, þvi auðveldara er að taka
aftur upp þbáðinn í starfi, sem
er svo skylt hinum daglega heim
ilsrekstri, theldur en að þjálfa sig
á ný til alólíkra starfa.
Þr|ú námsfímabil
Þess hefir verið getið í
dagblöðúm, að Húsmæðra-
kennaraskóli íslands tæki til
starfa eftir tveggja ára hlé,
sem varð vegna þess, að hús-
næði það, sem skólinn hafði
í háskólábyggingunni, var
tekið til annarra nota. Nú
hefir skólanum verið fengið
húsnæði í Háuhlíð 9 í Reykja
vík, en það hús var byggt
sem embættisbústaður fyrir
rekfor Menntaskólans, en nú
Frú Sigrítiur Thorlacíus ræíir vift ungfrú
Heigu Sigurílardóttur, skólastjóra, um hi<S
nýja húsnæíi skólans í Háuhlíð
Aðalinngangnr í húsið er að
norðan. Inn af ytri forstofu er
snyrtiklefi og eitt herbergi, sem
skólastjóri hugsar ser að verði
hennar skrifstofa í framtíðinni.
Þaðan er gengið inn í skála, sem
að .liggja dyr í eldhús, horðstofu
og dagstofu. Önnur forstofa ligg
ur og út frá skálanum og er gengið
í Ihana að sunnan. Verður það að
lEins og áður mun skólinn starfa
í þremur námstimabilum, sem taka
yfir tæp tvö ár og verður dvalizt
á Laugarvatni júir sumartímann
svo sem verig hefur. Að mestu
! lcyti verður sama snið á kennsl
hin æskilegasta geymsla fyrir unni og hingað til, en skólastjóri
hvers konar varning. Ungfrú Helga segist vona, að þær breytingar,
þótti ráðlegt að ráðstafa því á alinngangur námsmeyja. Þá liggja
þennan hátt.
Sjaldan er kyrrstaða í þeim mál
um, sem ungfrú Helga Sigurðar-
dóitir, skólastjóri Híúsmæðrakenn
araskólans, lætur til sin taka og
þar sem senn líður að skólasetn-
ingu, datt mér í toug að líta inn
til hennar í hið nýja húnæði og
sjá hvað þar væri að gerast og
spyrja ihana um hvaða brej-tingar
þyrfi að gera á húsinu áður en
kennsla hæfist.
Gott húsnæði
Músið í Háuhlíð er mjög stórt,
ef miðiað er við, að það var reist
sem ötúð fyrir eina fjöhkyldu,
og ungfru Helga ljómar af ánægju
yí'ir þeim mörgu kostum, sem það
búi yfir með það fyrir augum,
■hvort hægt væri að noia þau til
skólahaldsins og ekkert séð, sem
væri jafn ágætlega til þess fallið
og þetta Ihús. Breytingar þær, sem
gera þarf, eru tiltölulega litlar og
au'öveldar viðfangs, en ýms þæg-
indi þegar fyrir hendi, sem naum
ast var hægt að búast við í húsi,
sein þj'ggt er sem fjölskyldubú-
staður.
tröppur úr skálanum upp í hliðar
álmu og einnig í kjallara. í hliðar
álmunni eru nú fimm herbergi
og tvö snyrtiherbergi, kerlaug í
öðru en steypubað í hinu. Þrjú
herbergjanna snúa til suðurs og
milli þeirra eru hlaðnir veggir. Þá
á að slá úr og myndasf þá tíu
metra löng kennslustofa, en í enda
hennar verður smáeldhús, þar sem
öll sýnikennsla fer fram. Úr þess
ari siofu má ganga út á pall undir
suðurhlið lnissins og verður þar
sólrikt afdrep.
Herbergin handan gangsins
verða fataherbergi námsmeyja og
kennarastofa.
Kjailarinn
Niðri í kjallaranum er ágætt
þvottahús og straustofa og þarf
þar engu að toreyta til að þar
séu æskileg skilyrði til kennslu
í híbýiafræðum. Með því að taka
niður nokkur skilrúm, sem flest
eru hlaðin, fæstþarna ágætt skóla
eldhús. Eftir verður þó nóg rúm
fyrir búr og geymslur. í bílskúr
verða fluttir skápar úr þeim her-
bergjum, sem sameinuð eru í
er þegar búin að finna til hvcrs
nota skuli hvern krók og kima og
segist naumast eiga nógu sterk'
orð til að lýsa þvi tove hamingju
söm og þakklát hún sé fyrir að
fá svo ágæta starfsaðstöðu.
Eldhúsið við 'hliðina á borðstof
unni verður látið halda sér og
notað sem tilraunaeldhús, þar sem
einn eða tveir nemendur geta unn
ið í einu. Annars á að hafa skipti
á stofunum þannig, að setustofa
verður þar, sem nú er borðstofa,
en borðstofa aftur í stærstu stof
unhi, sem er stór og skemmtileg
með suður- og vesturglugga og
stórum arni á niiðjum. suðurvegg.
Nýjungar
Eins og fyrr var getið, hefur
skólinn ekki starfað s. 1. tvö ár.
Sagði skólasíjóri, að þegar væri
farið að bera á skorti á húsmæðra
kennurum, bæði við husmæðra-
skóla og skólaeldhúsin, sem nú
fjölgar ört. Hcfði skólinn ekki
fengið húsnæði, hefði mátf búast
sem hún nú hafi í huga, verði þó
allar til toóta.
Aðalkennari við skólann, auk
skólastjóra, verður ungfrú Adda
Geirsdóttir, sem er mjög vel
menntuð stúlka, ‘hefur m. a. stund
að framfhaldsnám í húsmæðrafræð
um við háskólann í Árósum.
Stundakennarar verða að mestu
þeir sörmi og áður.
Enai er Shægt að bæta nokkrum
nemendum í skólann fyrir næsta
námstímaíbil, þar sem húsnæðið
Jeyfir fleiri nemendur, en ráð var
fyrir gert í upphafi.
í kring um Háuhlíð 9 er enn
stórgrýtt urð. Samt voru þegar
komnar þar á borð körfur með
sn.otru.slu skreytingum ur beiti-
lyngi, mbsa og puntstráum, sem
tínd höfðu verið við 'húsvegginn
og ungfrú Helga sagðist þegar sjá
í and-a þan.n trjágróður, sem inn
an skamms skyldi skjóta upp koll
inum á milli steinanna. Og þeir
sem þekkja hana, leyfa sér ekki
að efast um, að blómskrúð og trjá
gróður verði fyi-r en varir tekið
við að kennaraefni hefðu tekið að gleðja augu vegfarenda þarna
að sækja menntun til útlanda, en norðan í Öskjuhííðinni.
það væri að ýmsu leyti óæskilegt. i
Þar væri önnur hráefni til matar ! Sigríður Thorlacíus.
Ný kennslubék í Islandssögu
eítir Þorstem M. Jénsson
Sagm nær yfír tímabiIiÖ frá 1874 til 1944
Svo sem kunnugt er, hefir engin kennslubók í íslands-
sögu, eftir 1874, veriS til handa barnaskólum fram til þessa.
kennsluúofu o.s er þá komm þar Rjkisútgáfa námsbóka hefir nú bætt úr þessari vöntun.
Sigríður Thorlacius (til heégri) Helga SigurSardótfir, skólastjóri og Adda
Géirsdóftir, athuga teikningu af húsinu.
Hún fékk fyrir nokkru Þorstein
M. Jónsson, fyrrverandi gagn-
fræðaskólastjóra, til þess að semja
íslandssögu, er næði yfir tímabilið
1874—1944.
Þetta söguágrip Þorsteins er nú
komiö út. Þag er 72 bls. að stærð,
prýtt rúmlega 50 myndum og teikn
‘ngum. Höíundur skiptir efninu 1
fjóra aðalkafla, er nefnast: Lands-
höfðingjatímaibilið; Heimastjórnar
tímatoilið; ísland fullvalda ríki;
Nokkrir menningarþæt'tir.
í þessari litlu toók cr mikinn
fróðleik að íinna, þótt höfundur
hafi orðið, vegna iakmarkaðs rúms
að stikla mjög á stóru í frásögn
sinni.
Han nrekur aðalþættina í stjórn
arfarslegri sjálfstæðistoaráttu þjóð
arinnar frá þeim tíma, cr Alþingi
fékk fjárforræði og löggjafai'vald
I uni sérmál íslendinga, og þar til
1 landið verður lýðveldi. Þá
hann frá þjóðlífsháttum og breyt-
ingum á þeim, samgöngumálum,
atvinnumálum, helztu náttúruham
föi'um, fólksflutningum til Ame-
ríku, ýmsum menningai'- og félags
málom, nokkrum helztu athafna-
m'önnum og stjónimálaforingjum,
og einnig hclztu vísindamönnum,
rithöfundum og listamönnum.
•Káipumynd tciknaði Halldór Pét
ursson listmálari. Prentmyndir h.f.
gerði myndamót og prentun ann-
aðist Alþýðupi'entsmiðjan h.f.
Magnús Sveinsson,
látinn ■
Magnúb Sveinsson, oddviti, Leir-
vogstuíigu í Mosfellssveit lézt í
gæi'morgxin, 58 ára að aldri. Magn-
ús haíði Iegið alllengi, þung-t hald-
inn. Þessa mæta manns verður
segir nánar minnzt síðar hér í blaðinu.
Wp
A víoavangi
,,Lúðvík var hrifinn"
í grein um utanríkisráðherra
og landhelgismálið eftir Bene
dikt Gröndal alþingismann í Al-
þýðublaðinu á sunnudaginn seg
ir svo eftir að skýrt liefir verið
hverníg Guðmundur f. Guð
mundsson, utannkisráf-herra
hafði flutt rök íslendinga í land-
helgismálinu á fundi Atlantshafs
ráðsins í Kaupmannahöfn:
„Þegar Guðmundur í. kom
heim nokkrum dcigum síðar, lof
aði hann félögum sínum- í ríkis
stýórninni a@ sjá ræðuna, enda
þótt þeir þekktu auðvitað efni
hennar fyrir fram. Þeir létu sér
vel líka, og einn þeirra lét í
í ljós sérstaka hrifningu. Sá var
Lúðvík Jósefsson, sjávai'útvegs-
málaráð-herra, sem lýsti ánægju
sinni með ræ'ðu Guðmundar og
starf hans í heyranda liljóði.
Síðan þetta geiðist liefir utau
ííkisráúherra mátt liggja undir
einliverri Ijc'tustu hei-ferð rógs
og svívirðinga, sem menn muna
fyrir afskipti szn af landhelgis
málinu. Blað Lúðvíks Jósefsson
ar, Þjóðviljinn, hefir beitt allri
sinni snilld á sviði persónuleigra
árása gegn manninum, sem Lúð
vík þakkað-i sérstaklega fyrir
framkoniu hans í landlielgismál
inu. Svo furðulegir eru kráku
stígur hinna kominúnistísku
bardagaaðferða.“
Hlutur Hermanns Jónassonar
Ennfi'einur segir í þessari
glöggu grein Benedikts Gröndal.
„Þjóðviljiim hefir vegsainað
mjöig hlut sjávarútvegsmálaráð
herra, en livorki hann né önn
ur blöð hafa sagt neitt um hlut
dómsmálaráðliei'ra, Hermanuá
Jónasonar, í framkvæmd reglu
gerðanna, sem Luðvík skrifaðs
undir. Sannleikurinn er sá, að
hlutverk Ilermanns var örlaga-
ríkt, og liann hefir leyst það af
hendi af vizku og festu, sem bæði
íslendingar og aðrar þjóðir mega
þakka. Það eru hans ákvai'ðanir,
sem liafa tryggt það, að land’
helgisgæzlan hefir konxið frain
af stillirigu en festu, sem hefir
vakið aðdáun um allan heim og
styi'kt stórlega málstað íslands.
Það eru ákvarðanir Hermanm
Jónasonar, sem hafa ráðið því,
aff ekki hefir komið til mann-
skaða í átökum á miðunum síð-
ustu vikur.
Hlutverk Guðmundar í. var þó
að ýmsu leyti langerfiðast. Það
er auglýóst, að ú-ífærsla landhelg
innar kemur okkur ekki að fullu
gangi fyrr en aðrar þjóðir viður
kenna hana að minnsta kosti 5
verki. Þessa viðurkenningu varð
Guðmundur að fá, hvað sem það
kostaði."
Síðan er það rakið í greininnl,
hversu það hefir tekizt, svo að
nú þegar viðurkenna allar þjóðisr
fiskveiðilandhelgina í vcrki.
nema Bietar. Grein þessi er
mjög atliyiglisverð.
„Legátar" Morgunblaðsins
Morgunblaðið ræðir á sunna
daginn um fulltrúa íslands á all?
lxerjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna. Segir þar, að sjávarútvegi
xnálaráðherra sé í þann veginn
að senda Magnús Kjartansson,
ritstjóra, vestur sem áheyrnar-
fulltrúa sinn á þinginu.
Síðan segir Mbl.:
„Guðmundur igetur að vísu
nefnt sína legáta „fulLrúa Is-
lands“ og fá þeir að sltja innan
um aðra þimgmenn.“
Rétt er að minna á það í sara
bandi við þessi orð Mbl. að full
trúar íslands á allsherjarþing
inu eru auk utanríkisratfherri
Thor Thors, anibassador, Pétur
Thorsteinsson, ambassatíoi’, Haixs
G. Andersen, ambassao.br' ég
Þórarinn Þórarinsson ritsljóri.
Nú mætti kannske ærxa, að
Morgunblaðinu fyndisi eaki á-
stæða til að vanda Þórarni Þór-
arinssyni kveðjur, og sKai ekki
um það fengizt hér, <:n hins
vegar mun ýmsum þykja kveff.i i
Mbl. til ainbassadoranna liálf-
kynleg, og liggur ekki fyrir,
Framhald á 8, möu.