Tíminn - 22.10.1958, Blaðsíða 5

TÍMINN, míSviktidaginn 22. október 1958.
5
Ölympíuskákmótið í Munchen
— Fréttabréf frá BALDRÍ PÁLMASYNI —
Heilbrigftismál Esra Pétursson, læknii
Mislingar
Áhorfendum að ólympíumót-
inu í skák fjölgar dag frá degi,
eftir því sem keppnin harðnar í úr
slitaflokkunum, og auðvitað vekja
skákir í A-flokki rnesta athygli,
enda eru báðar þýzku sveitirnar
þar innan borðs. Einn meðal hinna
tíðari igesta er djákni einn í kol-
svörtum kufli, niaður um fimmt
úgt, alskeggjaður, og setur hann
öðrum fremur svip á áhorfenda-
skarann. Hann fylgist einkuin og
sér í lagi með skákum Júgóslava,
þvi að hann er sjálfur júgóslav
lieskur að ætterni, var virkur skák
maður heima fyrir á árum áffur
og Iilaut sákmeistaratitil þar árið
1936. Nafn hans er Sergius Matv
eycv, og er hann nú kennimaður
og skólakcnnari hér í Munchen.
, Landi hans, Gligoric, teflir
mjög snöfurmannlega á þessu
móti, eins og hans er von og vísa,
og eru skákir hans jafnan til sýn
is í hliðargöngum, en þar hefur
sýningarborðum talsvert verið
fjölgað upp á síðkastið, og eru nú
ekki færri en tveir t-ugir. Stund
um er sama skákin sýnd á t-veimur
þorðum, og hygg ég að skákir
Tals komizt oftast undir þann
ihatt. Hef ég heyrt ýmsar raddir
halda þvi fram, að þar tefli verð-
andi heimsmeistari, og virðist það
ekki óeðlileg ályktun, þegar þess
er gætt, hve auðvelt honum veit
ist oftast að koma andstæðingum
sínum á kné.
Lokið er nú fimm umferðum úr
slitakeppninnar. íslenzka sveit-
in hefur þá átt að mótherjum þess
ar þjóðir: Svía, fsraelíta, Frakka
Dani og Kanadamenn. Kemur hér
ofurlítil greinargerð um þessar
skákir.
ísland—Svíþjóð:
Ingi íti Jóhannsson hafði hvítt
gegn Norðurlandameistaranum
Stei’ner, því að Stahlberg tók sér
frí þennan dag. Teflt var drottn-
ingarpeðsbragð, og kom upp af-
brigði, sem Ingi kveðst ekki
þekkja til hlítar, cn er hagstætt
Bvörtum eins og fram kom í
heimsmeistaraeinvígi Euwe—Alje
chins 1937. En Ingi fór aðra leið
én Euwe, og mun Sterner hafa
ruglazt við það í ríminu. Ingi náði
peði en fékk þó aðeins lakara tafl,
eh fvrir biðina hafði hann rétt
. sinn hlut fullkomlega og vel það,
og kom á daginn að Svíinn gat með
engu móti haldið skákinni.
Freysteinn Þorbergsson tefldi
nú á 2. borði og hafði svart gegn
Nilsson. Fór hann í franska vörn
. og reyndi nú í henni nýja leið,
áem Ingi hafði mælt með. Gat hún
hæglega gefizt vel, ef Freysteinn
hefði gætt sín sem skyldi. Þurfti
hánn að taka sér langan tíma til
umhugsunar, og í tímaþröng henti
hanh sú skyssa að skipta á vel
staðsettum manni fyrir annan í
þeirri von að koma þangað öðrum
manni í staðinn, en til þess fékk
hann aldrei tíma, því að Nilson
kom honum í opna skjöldu með
óvæntri kóngssókn, sem reið Frey
steini að fullu. NiIsson tefldi skák
ina ágætlega. Hann hefur staðið
sig mjög vel á þessu móti og er
einna harðvítugasti skákmaður
éænska liðsins.
Ingimar Jónsson sat við 3. borð
gegn Arnlind, fékk betra tafl eft
ir byrjunarleiki en gerðist þá of
hikandi og hlédrægur, svo a'ö hlnn
náði sér á strik. Tíminn gckk
Ingimar úr greipum, og eftir þaS
tapaði hann peði. Loks lék hann
hálsbrjótandi hraðskákarleik,
skildi hrók eftir í dauðafæri og
gaf svo auðvitað skákina.
Arin'björn Guðmundsson átti við
Hörberg. Gekk vel framan af, en í
miðtaflmu yfirsást Arinbirni
miHileikur Svíans, sem fékk við
það héldur þægilegra tafl. Fór svo
•að Arinbjörn varð að fórna skipta
mun til að fyrirbyggja mátflétiur
hins. Eftir það reyndist honum
Stóngnrinn hinn öflugasti liðsmað-
pr, og átti hinn allerfitt um vik
til vexulegra hreyfinga. Einnig
átti Arinbjörn ágætt frípeð. í bið
stöðunni var ekki annað sýnna en
Hörberg mundi kollsigla sig, ef
hann ætlaði að freista til þrautar
að vinna skákina, enda kom það á
daginn. Gat hann á einum stað
þráleikið og gerði það tvisvar, en
vinningurinn út á skiptamuninn
hlýíur að hafa verið svo fastur
í honum, að hann hvarf frá því
í þriðja .sinn, en úr því hækkaði
hagur Arinbjarnar, sem bandaði
frá sér jafnteflisboði Svíans tveim
leikjum síðar og leiddi lið sitt til
sigurs í nokkrum leikjum.
Niðurstaðan varð því tveir vinn
ingar og tvö töp gegn Svíum.
íslaud—fsrael:
Guðmundur Pálmason gekk til
hólmgöngu við 1, borðs mann
ísraelsmanna, Porath. Leikið var
uppskiptaafbrigðið af drottningar
•bragði, og náði Guðmundur held
ur hetri stöðu snemma tafls. Seig
'hann syo smám saman á, og komst
andstæðingurinn í talsverða tíma
þröng, svo að hann lék af sér peði.
í þeim vendingum átti Guðmundiir
þess kost að taka tvo léíta menn
fyrir hrók en hélt sig sjá einhvern
agnúa á því, sennilega að ástæðu-
lausu. Gaf hann svo umframpeð
sitt aftur, án þess að skeyta um að
taka annapj í staðinn. í biðstöðunni
átti hann hættulega sóknarmögu-
leika, enda voru menn Poraths illa
staðsettir. Lauk skákinni með ó-
stöðvandi kóngssókn og óverjandi
máthótun.
Freysteinn keppti við Czerniak
á öðru borði og hafði aftur svart.
Beitti þá enn franskri vörn, en
hún virðist. verá í miklu afhaldi
hjá honum, þótt betur mætti hún
reynast. Hann fékk þó góða byrj
u.narsöðu og leit vel út hjá hon-
um, er honum varð á að leilca heifi:
arlega af sér, sást yfir skiptamuns
tap, sem auðvelí var að fyrir-
•bygaja. Eftir það átti hann sífellt
í vök að verjast, streittist þó víð
upp í 59. leik, er ósigur var á
næsta leiti.
Arinbjörn og' Smiltiner tefldu á
3. borði. 'Smiltiner lék ónákvæm
um leik snemma í tafli, svo að Arin
björn náði ívið betra tafli. En
Arinbjörn kom eklci auga á neina
efnilega leið, e. t. v. af því að
honum var þungt í höfði af kvefi,
og bauð þess vegna Smiltiner jafn
tefli eftir 14 leiki. Var þá samið
„stórmeistarajafntefli".
Jón Kristjánsson átti í höggi við
Pilshtchik. Byrjunin var þriggja
riddara tafl. Er skemmst af því
að segja að ísraelsmaðurinn
þrengdi mjög kosti Jóns þegar í
öndverðu, enda lék Jón ekki sem
nákvæmast. Varð Jón að fórna
riddara til að verj.ast áföllum í
bili, en það nægði ekki til, svo
að hann gaf skákina eftir .18 'leiki
hvíts. Þar með hafði Pilshtchik
hefnt harma sinna í skákinni við
Freystein í forkeppninni.
Viðureigninni við ísrael laiík
með ósigri -í þetta sinn, einn og
hálfur gegn tveimur og hálfum og
skilja því þéssi lönd'jöfn á mót-
inu (4:4).
Frakkland—ísland:
Ingi hafði svart gegn hinum
gamalreynda skákmanni Frakka,
Raizman, tefldi gamalt afbrigði
af kóngsindverskri vörn en brá út
af venjulegri leið til að flækja
stöðuna. Raizman lék leik, sem gaf
Inga færi á að fórna riddara í bili
og taka hann svo aftur við hag
stæðari skilyrði skömmu seinna
í biðstöðunni hafði Ingi 2 peð
fram yfir í drottningarendatafli,
en Raizman þumbaðist við í voa
leysi sinu hálfa aðra klukkustund
eftir biðina, og þótti Inga nóg um
•þrjózkuna i karli. Þá loks gaf
Raizman skákina, er Ingi hótaði
að breyta peði í drottningu í
næstu leikjum.
Boutteville var andstæðingur
Guðmundar í þessari umíerð.
Fókk Guðmundur al'lörðuga stöðu
og eyddi miklum tima i fyrstu 10
—20 leikina. Frakkinn þurfti líka
á köflum að taka sér riflegan tíma
til umhugsunar, og svo fór ag báð
ir komust í hrikalega tímabröng,
áttu eftir 17 leiki, er þrjár mín-
útur voru eftir hjá Boutteville en
fimm hjá Guðmundi. Saðan var
gríðar flókin, og stakk Guð-
mundur upp á jafntefli. Boutte-
viile skauzt sem elding til fyrir
liða sveitar sinnar, kom aftur og
hristi höfuðið. Lék þá Guðmund
ur áfram, en 2—3 leikjum síðar
er þag Frakkinn, sem býður jafn
tefli. Guðmundur kveðst fyrst vilja
sjá næsta leik hans, og að hon
um gerðum samþykkti hann þessi
gagnboðnu úrslit.
Ingimar hafði svart á móti Cat
ozzi á 3. borði og fór í hollenzka
vörn. Þessi skák gekk með miklum
rykkjum og skrykkjum. Ingimar
fékk í fyrstu verra tafl. Catozzi
fórnaði skiptamun og gat náð
sterkum biskupi Ingimars í manna
kaupum. Átti landinn erfitt um
hreyfingu og var greinilega í vörn.
Þar kom svo, að Fransmaðurinn
gleypti peð en varð allbumbuit
af, lék svo aftur af sér og tapaði
manni í þeim svifum. Gafst hann
þá upp skilyrðislaust.
Arinbjörn átti við Noradunguan,
sem oftast gengur undir stytting
unni Nora. í 4. leik fór Arinbjörn
ekki eftir réttri leikjaröð, og fékk
hinn betra tafl. Þar á eftir lék
•hann svo tvíeggjaðan leik upp á
þá von að Nora sæi ekki bezta
framhald, og honum varð að ósk
sinni. Síðan komu mikii uppskipti
og engin leið að tefla til vinnings
á. ljvorugan bógnn. Larsen kom
að máli við Arinbjörn, þegar
Frakkanum hafðli yfirsézt rétti
leikurinn, og sagði: „Þar varstu,
heppinn, karlinn". Arinbjörn svar
aði því til,- að hann þekkti and-
stæðing sinn nokkuð frá fyrri t:ð,
vær.i hann áreiðanlega ekki tauga
sterkur, og því hefði sér ekki ógn
að svo mjög framhaldið.
Þarna unnu íslendingar fyrsta
sigur sinn í úrslitakeppninni,
fengu 3 vinninga gegn Frökkum.
ísland—Danmörk:
Nú fékk Ingi þriðja stórmeistar
ann við að etja á þessu móti, sjálf
an Larsen, sem hafði svart og við
hafði hollenzka vörn. Ingi náði
betri tökum á skákinni úm skeið
og hefur trúlega átt vinning fólg
irm einhvers staðar en slakaði held
ur á klónni og gaf Larsen tæki-
færi til að jafna stöðuna. Svo kom
tímaþröng t'il sögunnar hjá Inga,
lék hann þá afleik og missti skák
ina úr höndum sér. Stóð hún 40
Ieiki. Þetta er fyrsta tapskák Inga
á mótinu, og kallast vel gert að
þrauka taplaus svo " lengi. Þeir
Ingi og Larsen hafa þá alls teflt
þrjár skákir um dagana, og hefur
hinn síðarnefndi ætíð borið hærri
hlut.
Guðmundur Pálmason er hins
vegar ósigraður enn á mótina, en
hefur gerzt iðnari við jafnteíiin
en Ingi. Nú hafði hann svart gegn
Andersen og , lék Sikileyjarvörn.
Ekki var langt liðið á skákina er
Dananum varð á að taka ramm-
eitrað peð, sem kostaði hann
mannstap. Gaf hann svo skákina
tveim leikjum síðar, og Guðmund
ur hlaut þar með þriðja heila
vinning sinn á ólympíumótinu.
Enevoldsen-bræður, Jens og
Harald, eru báðir í liði Dana hér,
og fékk Freysteinn Jens á móti
sér, en hann er sem kunnugt er
alþjóðlegur meistari. Enevoldsen
hafði svart og fór í nimzo-ind-
verska vörn, reyndi þar gamalt
afbrigði. Ekki gafst honum það
vel, og fékk Freysteinn yfirburða
stöðu upp úr byrjunjnni, hóf kóngs
sókn, bæði af fyrirhyggju og fítons
anda, svo að hinn sá sér þann kost
vænstan að fórna skiptamun til að
ch-aga úr sókninni. Skákin hefði
ef-tir sem áður átt ag vera auð-
unnin fyrir Freystem, en með ein-
um röngum leið eyðilagði hann
alla fyrri vinnu sína, og fékk En-
evoldsen beitt sterkum gagnhótun-
um. Var þá ekki nema um tvennt
að gera, ef áfram skyldi haldið,
annað hvort að gefa aftur skipta-
miininn eða láta peð og þráleika
siðan. Tók Freysteinn þá til þeirra
Mislingar hafa lítilsháttar verið
að stinga sér niður á stöku stað
hér á landi síðan í sumar.
Hingað nninu þeir liafa borizt
frá Noregi eða Danmörku, en þar
gengu fremur vægir faraldrar síð-
ast iiðið vor.
Fyrst mun hafa orðið þeirra
vart vestur í Daiasýslu, og nokkru
síðar austur í Rangárvallasýslu,
svo á Seltjarnarnesi og nú undan-
farið í Reykjavík og Kópavogi.
Þeir breiðast mjög hægt út og
munu t. d. lítið eða ekkert vera
komnir til Hafnarfjarðar ennþá.
Nú eru aðeins rúm þrjú ár síð-
an þeir voru síðast hér á íerð, og
eru það því helzt börn innan 4 ára
sem hafa veikzt, en börn á skóla-
skyldualdri munu mörg hafa feng-
ið veikina, eða snert af henni síð-
ast þegar þeir gengu. Það virðist
að minnsta kosti nægja til þess að
veikin breiðist nær ekkert út í
þeim. aldursflokkum enn sem kom-
ið cr.
Veikin er ennþá mjög væg og
ekki hefir orðið vart fylgikvilla.
Meðgöngutimi hennar er 1—2
vikur. Að þeim tíma liðnum veik-
ist barnið með 38—39 stiga hita,
verður of rjótt í andliti og með
dálítin roða á augnahvörmum. —
Tveim dögum síðar koma bláhvít-
leitir litlir blettir á rauðum grunni
í slímhúðina innan á kinnunum,
svbnefndir kopliks-blettir, en sjálf
útbrotin koma ekki fram fyrr en
eftir 3—4 daga frá því hitinn hófst.
Þau byrja venjulega á enninu og
á bak við eyrun, og dreifast þaðan
niður efth’ líkamanum. Það eru
dumbrauðir, dálitið upphækkaðir
blettir sem síðar renna saman í
stærri flekki og geta orðið meira
•eða minna samfellclii* einkum á
hálsi. Stundum eru hálfmánalöguð
vik inn í þau, en oftast eru þaa
mjög óregluleg að lögun.
Útbrotin byrja að 'hverfa eiti
2—5 daga, verða þá brúnleit o,-
skilja eftir sig brúnleita bletti sei .•
geta varað í 1—2 vikhr. Oft flagn...
þeir líka á því tímabili.
Stundum eru útbrotin lítið ábei -
andi ef sjúkdómurinn er vægur
eða dælt hefir verið inn í sjúklin-
inn mislingablóðvatni.
Algengustu fylgikvillar eru höst:
kvef, lungna- eða eyrnabólg'u
krampi og heilabólga eru fátíð.
Hóstlnn byrjar oft áður en ú:
brotin á húðinni koma fram, og
stafar af samsvarandi útbrotum o,.
ertingu frá þeim í slímhúð öndur.
arfæranna.
Iðrakvef er líka fremur algeng
ur fylgikvilli og stafar af sam
konar orsökum, þ. e. útbrotum eð:
bólgu í meltingarfærunum.
Hægt er að viliast á mislinguiu
og mislinga'bróður (Roseok infan-
torum) 'en þar hverfur hiti um lei
og útbrotin koma fram og þau erui
ljósari og minni í andliti.
Horfur um 'bata eru mjög góöí
sérlega í vægum faröldrum og þc.
sem hreysti ungbarna er miki.
eins og hér er nú.
Til mun vera eitthvað af mi
lingablóðvatni, en þar eð verku
þess varir aðeins í 3—4 vikur e.c
erfitt um hönd með notkun þes-.
þegar veikin breiðist svona híbg"
út, þannig að það komi að eir
hverju haldi.
Rétt er að láta börnin liggja i
rúminu ef þau eru með hita • o.,
gæta annara algengra varúðarrác ■
stafana. Þau þola oft illa birtu, o,
er því betra að iáta rúmið snúa fr
gluggunum, eða draga jafnve'.
gluggatjöldin fyrir þá.
E. P.
ráða að bjóða jafntefli, og féllst
hinn á það.
Arinbjörn tefldi við Eigil Peter-
sen en fékk þrengra tafl.Seig hinn
heldur á smám saman. Arinbjörn
taldi þó síðar að honum hefði tek-
izt aff jafna taflið, en Petersen
kom þá með millileik, sem gaf hon
um miklar vinningsvonir, og fór
svo að hann náði alveg undirtök-
unum skömmu eftir biðtímann. —
Þegar Arinbjörn og félagar hans
höfðu litið á biðstöðuna um kvöld
ið, sannfærðust þeir um að allar
viðbárur væru þýðingarlausar. ■—■
Skundaði Arinbjörn þá til fundar
við Petersen, sem býr á sama
•hóteli, og tilkynnti lionum uppgjöf
sína.
íslenzka sveitin tapaði þannig
fyrir Dönum með IV2. gegn 2Vz og
ekki maklega, eftir því sem á
horfðist um sinn. I
Kanada—ísland.
Ingi R og Yanofsky tefldu Sikil-
eyjartafl, 'báðir eftir viðurkenndri
leið í skákfræðum, og eftir 17
leiki þótti þeim hvorugum á hall-
ast og' komu sér Ijúflega saman
um að skipta vmningnum til helm
inga.
Svipað er að segja um skák Guð
mundar og Vaitonis, nema hvað
þeir tefldu Grunfeudbyrjun,- Þeir
gerðu meg sér drotíningakaup í
13. leik og keyptu sér þar með ávís-
un á jafntefli þrem leikjum síðar.
Freysteinn glímdi við Fuster,
þann sem rak lestina í millisvæða-
mótinu í Portoroz. Framan af í
taflinum varð Freysteini það á að
taka í einum og sama leik tvö völd
af íjórvölduðu og verðmætu mið-
borðspeði, sem þurfti að vera þrí-
valdað, svo að Fuster hefði getað
hrifsað það óbætt, en hann var þá
sem betur fer niðursokkinn í önn
ur áform sín, að hann véitti peð-
inu enga efliríekt. Hefði þetta ef
til vill getað kostað Freystein skák
ina. Hann hafði þó, þrátt fyrir
þessa stríðslukku, heldur verra
tafl lengi vel, en tókst loks aö
jafna það, er tímahrák fór a'ð
þrengja að Fuster. Lokastaðan var
tveir biskupar og tvö peð hjá hvor
um, öldungis steinrunnið jafn-
tefli.
Ingimar og Joyner áttust við.
Skák þeirra var jöfn lengi vel.o;.
síðar jafnvel örlitlu betri hjá Ingi
mar, unz að því kom, ag hann gaf
hinum kost á skiptamunvinning'.
Eftir það fór fleira forgörðum hjí
honum. og varð hann að taka ósigr .
um síðir.
Þannig fóru fslendingar hallok;
fyrir Kanadamönnum, fengu 1%.
vinning..
Sámtals eru þá vinningar ísi
sveitarinnar orðnir 9% í 5 um
ferðúm B-flokks úrslitanna eff
20 skákum. Samtals eru skákirna.'
orðnar 52 ,og hafa úr þeim hlptizi:
25 vinningar. Þar af hafa fyrst.
tveir liðsmenn sveitarinnaí, Ing.
og Guðmundur aflað 15V2 vini:.
inga.
MyndarSegt Siefti
af Sport
Nýlega er komið út nýtt hef...
af íþróttablaðinu Sport fjölbreyti:
að efni að vanda. Ritstjórinn Jc
hann Bernhard skrifar um Evróp z
meistaramótið í frjálsum íþróttun.
í Stokkhólmi og um landskeppr..
íslendinga og Dana í frjálsum í-
þróttum. Báðum þessum greinac. .
fylgja margar myndir, en greií.
arnar eru merkar heimildir u...
þessa miklu íþróttaviðburði. Þá er:.,
greinar um heimsókn írska lands-
liðsins í knattspyrnu, og um f
iandsmótið í knattspyrnu. Skrá e:e
um alla núlifandi stórmeistará t
skák, og ýmislegt fleira efni, seui
•of langt yrði upp að telja. Blaðifi
er hið ágæíasta að öllum frágar.gu
Bretar hjálpa
NTB-London, 18. olct. — Breta:?
hafa ákveðið að láta Súdanlbúum x
té landbúnaðarvélar og hergöga
og þjá'lfa flugmenn fyrir þá encL
urgjaldslaust. Er þetta gert vegr
þess, að sökum markaðstregðu a
helztu framleiðsluvörum sínumir,
gengur Súdanbúum illa að stanc.
við fimm ára áætlun sína um frair.
farir. Fréttamenn telja, að vopna-
búnaður sá, er Súdanbúar fá frá,
iBretum muni verða varnarvopr.,
1 sem ekki verði notuð til árása.